Prsentación sobre a Europa feudal

1. A
EUROPA
FEUDAL
2º ESO

2. 1.-A DESINTEGRACIÓN DO IMPERIO CAROLINXIO E AS SEGUNDAS INVASIÓNS
● A caída do Imperio romano provocou a división de
Europa en reinos xermánicos. Un deles foi o Reino
dos Francos.
● Carlomagno (rei franco) unificou gran parte das
terras de Europa occidental e proclamouse
emperador no ano 800, xurdindo o Imperio
Carolinxio: Organizou o imperio en Condados,
gobernados por condes, e Marcas: zonas fronteirizas
gobernadas por marqueses.
● Os herdeiros de Carlomagno dividiron o Imperio
polo Tratado de Verdún (843).
● Nos séculos IX-X unha serie de pobos atacaron
Europa Occidental: Normandos (vikingos),
Musulmáns e Húngaros, provocando morte e
destrución. Foron as chamadas segundas invasións.
● Ante a situación de inseguridade moitos
campesiños libres buscaron a protección dos
señores, propietarios de terras que posuían forza
militar para defenderse, pasando unha gran parte
deles a unha situación de dependencia persoal
(servidume).
Segundas invasións

3. 2.- O FEUDALISMO
● Feudalismo: Sistema económico, político e social característico da
Idade Media europea. Orixinouse entre os séculos VI e IX e
consolidouse entre os séculos IX e XII en Europa Occidental. O nome
procede de foedus (pacto) ou feudo (terras).
● Trazos básicos:
➢ A actividade dominante era a agricultura, de subsistencia e con
escaso desenvolvemento tecnolóxico.
➢ A posesión da terra era a principal fonte de riqueza e marcaba a
categoría social.
➢ A nobreza e o clero formaban parte do estamento privilexiado,
fóronse facendo donos das terras e comezaron a facer xustiza
nelas, converténdose en señores.
➢ Os campesiños dependían dos señores e estaban obrigados a
pagarlles numerosos impostos.
➢ A sociedade estaba organizada de forma piramidal e
relacionada por lazos de dependencia.
➢ O poder político estaba moi fragmentado, pois os reis
transferían aos señores funcións de goberno nos territorios que
lles outorgaba (feudos).
➢ As mentalidades estaban dominadas polo sentido relixioso da
vida.

4. 3.- O RÉXIME SEÑORIAL
● Nos séculos IX-X o poder dos monarcas era moi feble. Para
poder gobernar e manter unido o seu reino, tiveron que apoiarse
nos nobres (ou señores) cos que estableceron un sistema de
relacións persoais chamado Vasalaxe, consistente nun pacto de
fidelidade mutua que se establecía mediante unha dobre
cerimonia:
➢ Homenaxe: O vasalo (nobre) prometíalle ao rei fidelidade,
consello no goberno e axuda militar e económica.
➢ Investidura: O monarca entregáballe ao vasalo (nobre ou
señor laico ou eclesiástico) un feudo (na maioría das veces
terras e persoas que vivían nelas) con carácter hereditario,
para que o gobernase e explotase, e así compensar a
obediencia, a fidelidade e a axuda.
● Da suma da entrega dun feudo e da existencia de vasalos
xurde a monarquía feudo-vasalática.
● Uns señores, polo xeral cabaleiros, tamén podían facerse
vasalos doutros máis poderosos (condes, marqueses) aos que
lles proporcionaban servizo militar a cambio de sustento.
● O termo vasalo, que nun principio só se aplicaba aos nobres
que dependían dos reis, acabou por aplicarse tamén aos
campesiños que dependían dos seus señores, aos que acudían
en busca de protección, converténdose moitos en servos (neste
caso a dependencia era hereditaria).

5. 3.- O RÉXIME SEÑORIAL
Homenaxe
Relacións de vasalaxe e dependencia na Idade Media

6. 4.- AS TERRAS DO FEUDO
● Un feudo eran terras entregadas polo rei ou por un nobre a outro señor feudal
(nobre ou eclesiástico). Podíanse transmitir en herdanza aos descendentes
pero non se podían mercar nin vender.
● O señores feudais tiñan autoridade plena nos seu feudos e gozaban de
inmunidade perante o rei, polo que escapaban ao control do monarca.
● As partes dun feudo eran:
➢ RESERVA SEÑORIAL ou DOMINIO: Terras que o señor explotaba
directamente con man de obra serva e doutros campesiños. Nela atopábase
o castelo, prados e bosques propios.
➢ MANSOS: Parcelas de terra que o señor lles entregaba aos servos ou aos
campesiños libres a cambio do pago de rendas (xeralmente en especie) e
traballos nas terras da reserva determinados días do ano.

7. 4.- AS TERRAS DO FEUDO
Organización dun feudo

8. .
4.- AS TERRAS DO FEUDO
● O señor exercía dentro do seu feudo ou señorío
dous grandes tipos de dereitos señoriais:
➢ SEÑORÍO TERRITORIAL: Dereitos de
explotación económica das terras do feudo
como realizar tarefas na reserva do señor
(corveas) ou cobrar rendas en especie e
diñeiro: parte da colleita, primicias, décimo á
Igrexa,…
➢ SEÑORÍO XURISDICIONAL: Dereito do señor
feudal a impartir xustiza, cobrar polo uso de
monopolios que obrigaban ao campesiños a
usar o forno do señor, o seu muíño,… Ademais
cobraban taxas polo uso de pontes (pontaxe),
camiños (peaxe) ou por entrar nas cidades
(portaxe).

9. 5.- A SOCIEDADE FEUDAL
● Dividíase en ESTAMENTOS ou ordes:
grupos sociais cerrados aos que se
pertencía por nacemento ou función e para
toda a vida.
➢ PRIVILEXIADOS: Nobreza (Condes,
duques, marqueses, baróns,
cabaleiros) e Clero (cregos, monxas,
bispos, abades, abadesas). Posuían
terras, non tiñan que traballar, non
pagaban impostos, cobraban rendas,
eran xulgados por leis especiais e tiñan
reservados os altos cargos do reino.
➢ NON PRIVILEXIADOS: Terceiro
estado: campesiños, artesáns,
comerciantes e grupos marxinais.
Traballaban e mantiñan aos outros
dous estamentos, carecían de dereitos
e estaban sometidos a fortes impostos.

10. 6.- A MONARQUÍA E A NOBREZA FEUDAL
● O Monarca (rei): ocupaba o cume da pirámide social, considerábase un Primus inter
pares e aceptábase a teoría de que a súa autoridade procedía de Deus (monarquía de
dereito divino).
● As terras de reguengo (realengo) eran aquelas sobre as que os monarcas exercían
directamente a súa autoridade, é dicir, das que era propietario o rei e que non foran
cedidas a señores. Os reis pasaron así a converterse nun señor feudal máis.
● O rei tiña que compartir o goberno do reino coa alta nobreza e co alto clero.
● A Curia ou Consello Real axudáballe a gobernar e tomar decisións. O séquito de
persoas que o acompañaba era a Corte.

11. Cabaleiro
Torneo medieval
7.- A NOBREZA (Bellatores)
● Foi o grupo ao que os reis concederon
grandes extensións de terras, base do seu
poder. Eran privilexiados.
● A guerra era a súa principal actividade. Un
grupo destacado foi o dos CABALEIROS,
xeralmente vasalos dos grandes señores aos
que defendían montados a cabalo.
● Os nobres poderosos vivían en castelos,
construcións fortificadas (murallas, torres, foxos)
que eran, ao mesmo tempo, residencia do señor,
lugar de refuxio para os habitantes do feudo en
caso de invasión ou guerra e centros
administrativos das terras do señor.
● As distintas estancias do castelo estaban
distribuídas arredor dun patio central e en
altura destacaba a torre da homenaxe.
● A vida cotiá dos nobres transcorría entre a
guerra, a caza e os torneos entre cabaleiros
armados.

12. Partes dun castelo
7.- A NOBREZA (Bellatores)

13. 8.- O CLERO (Oratores)
● Desempeñaban funcións relixiosas, tiñan moito
poder económico e posuían numerosas terras
procedentes da concesión de feudos e doazóns
dos fieis. Exerceu unha gran influencia ideolóxica
sobre a sociedade medieval.
● Cobraba o décimo: todos os campesiños
estaban obrigados a lle pagar a décima parte da
colleita á Igrexa.
● Dentro deste estamento privilexiado
diferenciábase:
➢ O alto clero: Os seus membros pertencían a
familias da nobreza como Bispos ou abades.
Actuaban como señores feudais.
➢ O baixo clero: procedía en moitos casos de
familias campesiñas: sacerdotes (clero
secular), monxes e monxas (clero regular).
Destacou o orde dos beneditinos (“ora et
labora”)
● Os mosteiros eran importantes centros
económicos e culturais. A edificación principal era a
igrexa, xunto co claustro, o comedor ou refectorio,
as celas dos monxes, a cociña e a biblioteca, onde
se escribían e copiaban manuscritos.

14. Most erio medieval
8.- O CLERO (Oratores)

15. 9.- OS CAMPESIÑOS (Laboratores)
● Constituían a maioría da poboación e formaban parte
do estamento dos non privilexiados.
● A maioría estaba sometida aos señores laicos ou
eclesiásticos, traballaban as súas terras e non podían
abandonalas sen o seu permiso, eran os servos. Unha
minoría eran os campesiños libres ou alodiais,
propietarios da súa terra, podían abandonala sen
permiso do señor.
● O rendemento das terras era escaso porque os
instrumentos agrícolas eran rudimentarios e os
fertilizantes eran escasos. Para non esgotalas
empregábase a técnica de rotación bienal con barbeito.
● Practicábase unha agricultura de subsistencia para o
autoconsumo.
● A vida dos campesiños estaba marcada polo ritmo das
estacións e os labores agrícolas. A deficiente
alimentación e a falta de hixiene favoreceron a
propagación de enfermidades contaxiosas como a peste.
O alimento básico era o pan. Estaban sumidos no
analfabetismo.
● A casa campesiña era de reducidas dimensións e
contaba co indispensable.

16. 9.- OS CAMPESIÑOS (Laboratores)
Vivenda campesiña
Calendario agrícola medieval

17. FIN