2. 1. A POBOACIÓN MUNDIAL E A SÚA DISTRIBUCIÓN
●
A densidade de poboación (hab./km2
) é un indicador demográfico que serve para
comparar o volume de poboación entre territorios.
A poboación mundial distribúese dunha forma moi irregular sobre a superficie
terrestre. Na súa distribución interveñen factores físicos e factores humanos.
● Os factores físicos que atraen poboación son: os lugares onde os relevos teñen
pouca altitude, os climas son temperados e abundan os chans fértiles.
● Os factores humanos que condicionan a poboación son:
– Económicos: lugares onde hai máis recursos.
– Históricos: por circunstancias do pasado.
– Políticos: por decisións de gobernos ou organismos (cambios de fronteiras,
chegada de refuxiados...).
● O reconto de habitantes recóllese no censo de poboación, elaborado cada dez
anos, e no padrón municipal, que se actualiza cada ano.
3. Os países máis poboados do mundo A poboación por continentes
1. A POBOACIÓN MUNDIAL E A SÚA DISTRIBUCIÓN
Somos + 7.000.000.000
4. 1. A POBOACIÓN MUNDIAL E A SÚA DISTRIBUCIÓN
A poboación mundial por continentes
5. 1. A POBOACIÓN MUNDIAL E A SÚA DISTRIBUCIÓN
Densidade de poboación no mundo
6. ● As variacións do número de habitantes dun país dependen do movemento
natural ou vexetativo (nacementos e defuncións) e os movementos migratorios
(emigracion e inmigración).
● A natalidade indica o número de nacementos nun lugar durante un período de
tempo (polo xeral un ano), para coñecela téñense en conta:
– A taxa de natalidade relaciona o número de nacementos coa poboación.
– A taxa de fecundidade indica o número de nacementos coa poboación feminina
en idade fértil (entre 15 e 49 anos).
– O número medio de fillos por muller. O valor 2,1 fillos asegura o cambio
xeracional.
● A mortalidade expresa o número de defuncións nun lugar durante un período de
tempo (polo xeral un ano). Analízase a través de:
– A taxa de mortalidade indica o número de persoas falecidas.
– A taxa de mortalidade infantil indica o número de nenos e nenas falecidos
antes de cumprir un ano.
– A esperanza de vida expresa a media de idade que se espera que viva unha
persoa ao nacer.
2. A DINÁMICA DA POBOACIÓN
10. 3. A EVOLUCIÓN DA POBOACIÓN MUNDIAL
● A poboación mundial creceu con lentitude ata o
século XVIII e de modo acelerado a partir do século
XX.
● Na evolución da poboación dos países
desenvolvidos obsérvanse tres fases:
– Réxime demográfico antigo: ata mediados do
século XVIII o crecemento da poboación era
lento: a natalidade e a mortalidade eran
elevadas (fames, peste, guerras), e a esperanza
de vida baixa.
– Réxime de transición demográfica: entre os
séculos XVIII-XIX produciuse un crecemento
acelerado da poboación ou explosión
demográfica: a natalidade permaneceu elevada
pero reduciuse a mortalidade (mellora na
alimentación, progresos na hixiene e avances
sanitarios).
– Réxime demográfico moderno: século XX ata
a actualidade: baixa natalidade e a mortalidade e
diminúe o crecemento da poboación.
11. 3. A EVOLUCIÓN DA POBOACIÓN MUNDIAL
● Nos países pobres distínguense dúas
fases:
– Réxime demográfico antigo: ata ben
entrado o século XX: a natalidade e a
mortalidade eran moi altas, e o
crecemento e a esperanza de vida,
baixos.
– Réxime de transición demográfica:
finais s. XX: descende moito a
mortalidade (axuda dos países
desenvolvidos) e a poboación crece.
12. ● O crecemento da poboación mundial freouse respecto ao do s. XX por unha
desaceleración da natalidade e unha diminución da taxa de fecundidade.
– A poboación dos países desenvolvidos caracterízase polo seu
envellecemento, que se produce ao descender a natalidade e aumentar a
esperanza de vida.
– A poboación dos países pobres ten un gran crecemento polas altas taxas de
natalidade: hai moita poboación nova en idade de procrear e os fillos
representan unha riqueza para a familia, unha fonte de ingresos, xa que
traballan desde moi nenos. O aumento desta poboación fai necesario dispoñer
de máis alimentos, hospitais, escolas, vivendas...
● As medidas que os distintos países adoptan para facerlles fronte aos problemas
demográficos son as políticas de poboación:
– Nos países desenvolvidos aplícanse políticas natalistas para frear o
avellentamento: axudas ás familias numerosas, ampliación de permisos por
maternidade,...
– Nos países pobres aplícanse políticas antinatalistas para evitar a
superpoboación: planificación familiar, leis que penalizan as familias
numerosas,...
4. OS DESEQUILIBRIOS DEMOGRÁFICOS
14. 5. OS MOVEMENTOS MIGRATORIOS
● As migracións son a saída ou chegada de poboación a un territorio. Os que deixan o seu
lugar de orixe son emigrantes. Os que chegan a un lugar son inmigrantes.
● O saldo migratorio é o resultado de restar do número de inmigrantes o número de
emigrantes. Pode ser positivo ou negativo.
● As causas das migracións poden ser: económicas (falta de traballo, melloras
salariais...); sociais (persecucións relixiosas, políticas, bélicas...); e naturais (secas,
inundacións, terremotos, etc.).
● As consecuencias das migracións son:
– Para os países emisores supón perda de poboación, entran divisas, diminúe a
presión social...
– Para os países receptores significa incremento da poboación, aumento da
natalidade, máis man de obra, diversidade cultural...
● Os tipos de migracións poden ser segundo a duración (temporais ou definitivas), o
destino (interiores ou exteriores) e o carácter (forzadas ou voluntarias).
● A inmigración pode ser legal (con permiso de residencia e de traballo) ou ilegal (sen
papeis).
15. 5. OS MOVEMENTOS MIGRATORIOS
● Na actualidade as migracións están formadas por dous grupos de persoas:
traballadores cualificados e traballadores non cualificados. As principais zonas
emisoras de emigrantes son o Sueste de Asia, países de África, Leste de Europa e
América Latina.
16. 6. A ESTRUTURA DEMOGRÁFICA DA POBOACIÓN
● A estrutura demográfica dunha poboación é a súa
distribución por idade e sexo.
● Na estrutura por idade distínguense tres grandes
grupos: mozos (de 0 a 14 anos), adultos (de 15 a 64
anos) e anciáns (maiores de 65 anos).
● Segundo o grupo de idade que predomine nun país as
características demográficas serán distintas:
– Un país con moita poboación nova conta cunha
natalidade elevada.
– Un país con moita poboación adulta indica unha
baixa natalidade ou a chegada importante de
inmigración.
– Un país con moita poboación de anciáns mostra
unha redución da natalidade e da mortalidade e
unha elevada esperanza de vida.
● A estrutura por sexo dunha poboación supón saber
cantos homes e mulleres forman a poboación dun país.
Nacen máis homes que mulleres, pero é máis numerosa
a poboación avellentada feminina ca masculina.
● A pirámide de poboación ou pirámide de idades é a
representación gráfica da poboación por idade e sexo.
17. 6. A ESTRUTURA DEMOGRÁFICA DA POBOACIÓN
● Nunha pirámide débese analizar a seguinte información:
– Perfil: triangular, campá, urna.
– Ancho da base: Estado da natalidade, proporción de poboación nova.
– Cúspide: esperanza de vida, avellentamento.
– Grandes grupos de idade: Nivel de avellentamento, poboación en idade laboral.
– Anomalías do perfil: Os entrantes significan perda de poboación (guerras, epidemias,
emigración,...) e os saíntes indican recuperación da poboación (aumento da natalidade,
inmigración,...)
– Relación entre sexos: se nacen máis home ca mulleres, diferenza na esperanza de vida
por sexos.
– Previsións en canto á evolución demográfica.
EXPANSIVA REGRESIVA ESTABLE
TRIANGULAR URNA CAMPÁ
18. Forma de pagode ou triangular: A base é ampla, o que representa unha poboación
nova con alta natalidade, indicando tamén un rápido incremento da poboación
(expansiva).
A poboación diminúe rapidamente cara o cume debido a taxas de mortalidade elevadas e
á baixa esperanza de vida.
É propia dos países menos desenvolvidos de Asia e África
6. A ESTRUTURA DEMOGRÁFICA DA POBOACIÓN
19. Forma de campá ou oxiva: Teñen a base e a forma central case do mesmo tamaño, o
que indica un número igual de persoas nos grupos de idade nova e adulta: desenso da
natalidade e da mortalidade. Trátase dunha poboación estable.
Corresponde aos países en vías de desenvolvemento.
6. A ESTRUTURA DEMOGRÁFICA DA POBOACIÓN
20. Forma de tonel ou urna: Corresponde a unha poboación avellentada. Presenta unha
base máis estreita que os chanzos centrais o que indica un rápido descenso da
fecundidade e polo tanto da natalidade, co correspondente decrecemento da poboación:
poboación regresiva. No cume apréciase o incremento da esperanza de vida,
significativamente maior o das mulleres.
É característica dos países desenvolvidos.
6. A ESTRUTURA DEMOGRÁFICA DA POBOACIÓN
21. 7. A ESTRUTURA ECONÓMICA DA POBOACIÓN
● A estrutura económica móstranos a actividade da poboación e a súa
distribución por sectores económicos.
● A actividade da poboación significa coñecer:
– A poboación activa, formada polas persoas que traballan ou buscan
emprego: poboación ocupada, poboación en paro e a que busca o seu
primeiro emprego.
– A poboación inactiva, é a que non pode traballar e a que non realiza
un traballo remunerado: menores, estudantes, amas de casa, xubilados,
discapacitados para traballar.
● Os sectores de actividade económica son: sector primario (agricultura,
gandaría, pesca e explotación forestal), sector secundario (minaría e
produción de enerxía, industria e construción) e sector terciario (turismo,
transportes, comercio, educación, sanidade...).
● Nos países desenvolvidos, a maioría da poboación traballa no sector
terciario. Nos países pobres, máis da metade da poboación traballa no
sector primario.