2. INTRODUCIÓN
●
●
●
●
No noso planeta, as terras áchanse repartidas en continentes, masas de
terra que emerxen dos océanos e mares: África, América, Asia, Europa,
Oceanía e a Antártida.
A superficie dos continentes ten diferentes formas do relevo: chairas,
mesetas, cordilleiras, vales e depresións.
Os océanos bañan os continentes e modelan as súas costas: cabos,
golfos, penínsulas, praias,...
No medio dos océanos e mares xorden arquipélagos e illas.
5. ●
A Terra está formada por tres capas concéntricas de distinto grosor:
– Núcleo: capa máis interna da Terra composta, asemade, por dúas capas:
núcleo interno e núcleo externo.
– Manto: capa intermedia, rodea o núcleo e é onde está o magma.
– Codia: capa máis externa e delgada formada por rochas.
●
●
●
●
●
●
A Codia terrestre non é lisa e ten distintos grosores, emerxe en montañas
(Everest, 8848 m. pico máis elevado da Terra), vales, depresións e chairas e
afúndese en fosas mariñas (Fosa das Marianas, 11022 m., lugar máis fondo da
codia).
O relevo da Terra cambia debido á acción de axentes internos e externos
A posición actual dos continentes resulta da fractura en placas tectónicas e o
posterior desprazamento dun único continente coñecido como Panxea.
As placas tectónicas desprázanse devagar e a súa colisión xera elevacións
(cordilleiras) ou afundimentos (fosas).
Todos estes movementos tectónicos están asociados a terremotos e mais
erupcións volcánicas. (AXENTES INTERNOS)
Os relevos tamén se transforman pola acción da auga, do vento, da vexetación e
da acción humana (AXENTES EXTERNOS).
9. ●
●
●
●
●
●
●
●
As forzas internas da Terra provocan os terremotos e mais os volcáns, que
forman o relevo.
Un terremoto prodúcese a consecuencia do movemento de placas que se propaga
desde o foco ou hipocentro en todas as direccións mediante ondas sísmicas.
O epicentro é o punto da superficie terrestre onde máis se manifesta o terremoto.
Un tsunami é un movemento con gran forza de auga do mar como consecuencia
dun terremoto no fondo do mar. Pode arrasar a costa e tamén pode provocar
inundacións.
A forza dun terremoto mídese cun sismógrafo. A escala de intensidade máis
utilizada é a de Richter (0 a 10) .
Un volcán é unha fenda da codia terrestre pola que ascende o magma a través da
cheminea e sae polo cráter cara ao exterior en forma de erupción volcánica.
Durante as erupcións volcánicas expúlsanse gases, cinzas, pedras e lava
incandescente. Estes materiais arrefrían, acumúlanse e forman conos volcánicos.
Os conos volcánicos
erupción é mariña.
pódense
converter
en
montañas,
ou
illas
se
a
12. ●
●
Na formación do relevo interveñen axentes externos: a auga, o vento, a
vexetación e o ser humano.
A auga modifica o relevo de diferentes maneiras:
– As correntes de auga de chuvia desgastan os vales e arrincan e
transportan rochas e areas que se depositan formando deltas e
chairas.
– A auga fíltrase polas fendas das rochas, que poden chegar a romper
se a auga se conxela, ou reaccionar quimicamente e disolverse dando
lugar a covas e galerías.
– As ondas, as correntes mariñas e as mareas desgastan o litoral e
acumulan area nas praias e golfos.
●
●
●
O vento é un axente externo moi importante que desgasta e erosiona as
rochas.
A vexetación axuda a romper as rochas ou a fixar o solo dalgunhas
ladeiras.
O ser humano transforma o territorio e, xa que logo, modifica o relevo.
18. ●
Os continentes son grandes masas de terra emerxidas sobre os océanos. Existen
seis continentes de extensións e formas diferentes:
– África: Está separada de Europa polo mar Mediterráneo e de Asia polo mar
Vermello o seu relevo é bastante chan mais con algunhas áreas montañosas e
zonas de grandes depresións ou cubetas. O seu litoral é rectilíneo e regular.
– América: Separa o océano Atlántico e o Pacífico. esténdese polos dous
hemisferios e divídese en: América do Norte, América do Sur e América Central.
– Asia: é o maior continente da Terra; nel atópanse as cordilleiras máis altas,
extensas chairas, grandes penínsulas e numerosos arquipélagos.
– Europa: é un continente de dimensións reducidas, que se considera unha gran
península de Asia. As cordilleiras dos Urais e do Cáucaso e os mares Caspio e
Negro marcan as fronteiras entre ambos os dous continentes.
– Oceanía: constitúena por un conxunto de illas; destacan Australasia,
Melanesia, Micronesia e Polinesia.
– Antártida: continente situado no Polo Sur. Está despoboado debido ás súas
temperaturas extremas.
21. ●
A superficie terrestre presenta distintas formas de relevo: montañas,
chairas, mesetas, vales, depresións…
–
As principais cadeas montañosas son: as Montañas Rochosas e os
Andes, que atravesan América de Norte a Sur; os Alpes e o Cáucaso
en Europa; e a cordilleira do Himalaia, no centro de Asia
–
As mesetas repártense por todos os continentes, pero destaca a do
Tíbet, en Asia, por ser a máis elevada.
–
As chairas más importantes atopámolas nas cuncas dos grandes
ríos, como o Mississipi (América do Norte) e o Amazonas (América do
Sur).
–
A depresión más profunda (395 m. baixo o nivel do mar) é a do Mar
Morto.
22.
23. FORMAS DO RELEVO TERRESTRE
MONTAÑA
CHAIRA
CORDILLEIRA
DEPRESIÓN
MESETA
VAL
25. ●
Na zona marítima da Terra e no litoral distínguense diferentes formas de
relevo:
–
Illas: son porcións de terra que emerxen do mar ou dos océanos,
rodeadas polas augas: Australia, Groenlandia e Nova Guinea.
–
Arquipélagos: son un conxunto de illas relacionadas entre si: Antillas,
Filipinas, Indonesia,....
–
Cabos: Parte da costa que penetra no mar.
–
Penínsulas: Anaco de terra rodeado de auga por todas as partes
menos por unha: Arábiga, Indostán, Indochina,...
–
Golfos: Entrada de mar na costa: Golfo de México, golfo de Bengala,...
–
Rías: Forma de penetración mariña en terra que ocupa o último tramo
dun val fluvial: rías galegas.
–
Fiordes: Forma de penetración mariña en terra que ocupa o último
tramo dun val glaciar: fiordes de Noruega.
26. FORMAS DE RELEVO MARÍTIMO E COSTEIRO
CABO
GOLFO
PENÍNSULA
ITSMO
RÍA
FIORDE
ILLA
ARQUIPÉLAGO
29. ●
●
●
●
Europa é un continente bastante pequeno, ocupa 5000 km de Leste a
Oeste e 4000 km de Norte a Sur.
Está rodeada de mares e océanos: océano Glacial Ártico, océano Atlántico
e o mar Mediterráneo.
Os seus límites son os Montes Urais, o Cáucaso e os Mares Caspio e
Negro afástana de Asia e de África.
Destacan tres grandes conxuntos de relevo:
–
Cordilleiras novas no sur de Europa: (Alpes, Pireneos, Balcáns,
Cárpatos, Apeninos, Cáucaso,...) cun relevo elevado.
–
Cordilleiras e mesetas antigas (Cordilleira Escandinava, Macizo
Central Francés, Meseta castelá, Montes Grampianos, Peninos): son
montañas desgastadas e de pouca altitude.
–
Gran Chaira Europea: dende Bélxica ata Rusia.
33. ●
●
●
A Península Ibérica está no Suroeste de Europa, limita co Cantábrico, o
Mediterráneo e o Atlántico.
As súas costas, agás as galegas, son pouco accidentadas, e alternan as altas coas
baixas e areosas.
As principais unidades que configuran o relevo peninsular español son:
–
–
As cordilleiras interiores da Meseta: Sistema Central e Montes de Toledo.
–
As montañas que rodean a Meseta, que son: os Montes de León, a
Cordilleira Cantábrica, o Sistema Ibérico e Serra Morena.
–
As cordilleiras exteriores: Macizo Galaico, Pireneos, Cordilleiras Béticas,
Cordilleiras Costeiras Catalás.
–
●
A Meseta castelá, que ocupa a meirande parte do interior peninsular.
Depresións: a Depresión do Ebro e a Depresión do Guadalquivir.
O Relevo insular:
–
O arquipélago balear: situado no mar Mediterráneo: Mallorca, Menorca e
Eivisa, Formentera e Cabrera.
–
O arquipélago canario: situado no océano Atlántico e fronte ás costas do
Sáhara, está composto por sete illas principais: Lanzarote, Fuerteventura,
Gran Canaria, Tenerife, Gomera, Hierro e A Palma.
