"Ambiguity as strategy in organizational communication" adlı makalenin Türkçe çevirisidir.

1. 0
Örgütsel İletişimde Stratejik
Olarak BelirsizlikEric M. Eisenberg
Çeviri:
Zeyd Gülesin Seyit Eroğlu
zeyd@gulesin.com erogluseyit@hotmail.com

2. 1
ÖRGÜTSEL İLETİŞİMDE STRATEJİK OLARAK BELİRSİZLİK
Bu çalışma; örgütsel iletişim alanındaki bir çok akademisyen, araştırmacı ve uygulamacı
netliği teşvik ederken; örgütsel iletişim süreçlerinin eleştirel incelemesinden netliğin hem örgütsel
hem de bireysel verimliliği ölçmede mantıklı ve normatif bir standart olmadığının ortaya çıktığını
savunmaktadır. Organizasyonlarda insanlar birden fazla durumsal gereksinimlerle yüzyüze
geldiklerinde sıklıklabirbiri ile çelişenbirçok amaç geliştirirlerve belirsizliği minimize etmeyenaynı
zamanda verimli olmayan iletişim stratejileri ile yanıt verirler. Stratejik belirsizlik üç bakımdan
organizasyon için elzemdir: (1) birleşmiş çeşitliliğin gelişmesini sağlaması, (2) örgütsel değişimi
kolaylaştırması, (3) mevcut kaynakların niteliklerinin artması ve ayrıcalıklı konumlarını koruması.
Örgüt kavramı son yıllarda büyük ölçüde değişikliğe uğradı. Bu değişiklik iki şekilde vücut
bulmuştur. Birincisi, önceden örgütlenme içindeki biliş rolüne pek fazla önem verilmezken mevcut
çalışmalar örgütsel katılımcılığı bireyleri tanımlanabilir hedefleri ile düşünme olarak görmeye doğru
kayışolduğunugöstermektedir(Argyris&Schon,1978; Harris& Cronen,1979; Pfeffer,1981; Smircich,
1983; Weick,1978, 1979a). İkincisi öncekiörgütseldavranışanalizleri iletişime epifenomenimuamelesi
yaparkenyeni çalışmalardoğrudanorganizasyondakiiletişimsüreçlerineodaklanmaktadır(Dandridge,
1979; Farace, Monge & Russell, 1977; Pacanowsky & O'Donnell-Trujillo, 1983; Pfeffer, 1981 ; Pondy,
Frost, Morgan & Dandridge, 1983; Smircich & Morgan, 1982).
Örgütsel sembolizme olan ilgi geniş kapsamlı olmuştur ve Japon yönetim ve örgüt kültürü
(Pascale &Athos,1981) öğrencileriiçintemel birhusustur(Jelinek,Smircich&Hirsch,1983). Pfeffer’ın
(1981, p.44) buyeni gidişatailişkinözlüifadesişöyledir:“Şayetyönetim açısındansembolikaksiyonlar
içeriyorsa;ihtiyaçduyulannitelikler analitik veya sırf sayısaldan ziyade politik, dramaturji ve dildir.”
Vurgudaki bu değişiklik çeşitli alanlarda gelişmelere karşılık gelmektedir. İletişim (Bochner,
1982; Clark & Delia, 1979; Hart & Burks, 1972;Monge, Bachman, Dillard & Eisenberg, 1982; Pearce,
Cronen& Conklin,1979; Tracy & Moran, 1983) ve dil (Brown& Levinson,1978; Fowler,Hodge,Kress
& Trew, 1979; Levy, 1979) araştırmacıları iletişim yetkinliğini örgütsel davranışa etkilemesi itibariyle
çalışmaktadırlar. Birçok yazar yetkin iletişimi hedeflerin gerçekleştirilmesi için sembollerin stratejik
kullanımı olarak görmekterdirler. Bununla birlikte iletişimcinin amacı üniter veya tutarlılık değildir
aksine bireylerinbirdençokve sıklıklaçelişkilihedefleri vardır.Ancakbirhedefieniyi şekildebaşarmak
yerine hedeflerinitatminolacakşekildeuyarlarlar.Bubakışaçısı verimliliği netlikve açıklıkile eşitleyen
iletişimin “optimal” modeline karşı eleştirel bir yanıt olarak büyük ölçüde gelişmiştir. İletişimin daha
çok retorik görünümünü benimseyen stratejistler olarak iletişim teorisyenleri bu özel ideolojiyi
reddetmişlerdir (Bochner, 1982; Parks, 1982; Wilder, 1979).
Daha çok uygulama odaklı yazarlar etkili iletişim ile açık iletişimi eşit tutan makaleler
yayımlarken(e.g.,Bassett,1974; Fisher,1982; Frank, 1982; Lorey,1976; Sigband,1976; VonBergen&
Shealy, 1982; Wycoff, 1981), son teorik çalışmalar lider akademisyenler ve uygulayıcılar arasında
örgütsel üyelerinsembolleri stratejikhedefleri gerçekleştirmekiçinkullandıklarıve bunuyaparkende
her zaman tamamen açık ve net olmayabilecekleri olgusun kabul etme yönünde gerçek bir eğilimin
olduğunu yanıstmaktadır (e.g., Pascale & Athos, 1981; Pfeffer, 1981 ; Pondy et al.1983)
Örgütsel iletişimde netlik ve açıklığın aşırı biçimde vurgulanışı iletişim yetkinliğini veya
verimliliğiniölçmede mantıklıve normatif standartdeğildir.Örgütlerdeinsanlarbirdenfazladurumsal
gereksinimlerle yüzyüze geldiklerinde sıklıkla birbiri ile çelişen bir çok amaç geliştirirler ve belirsizliği

3. 2
minimize etmeyen aynı zamanda verimli olmayan iletişim stratejileri ile yanıt verirler. Bu makale
örgütlerde insanların hedeflere ulaşarak hangi stratejilerin hangi şartlar altında ve ne tür etkileri ile
çalıştığını, bu sürecin nasıl işlediğine dair daha titiz kavramsallaştırmaya doğru sembolleri manipule
ettileri iddiasının ötesine geçmektedir. Bu çalışma özellikle, örgütlerde insanların belirsizliği stratejik
olarak hedeflerine ulaşmada nasıl kullandıklarını araştırmaktadır.
Bennetliktenkaçınılmasıgerektiğinisöylemiyorum.Örgütlerdedahafazlanetliğinarzuedildiği
çok çeşitli durumlar vardır. Benim burada savunduğum netliğe olan aşırı ideolojik bağlılıktan daha
şartlara bağlı stratejik yönelime doğru bir kayma olduğudur. Pascale ve Athor (1981, p.102) şu
düşünceyi paylaşıyorlar:”Açıkiletişimdilingetirdiği zorunlulukdeğil kültürelbirvarsayımdır”.Nitelikli
yöneticiler belirginlikten diğer insanı ve durumu okuyarak dolaylılığa doğru dillerini çeşitlendirme
yeteneği geliştirirler.
İnsanlarıniletişimstratejileriniçeşitli hedeflerinigerçekleştirmekiçinkullandıklarıfikri;iletişimi
temel olarak üretimi kolaylaştırma olarak gören örgütsel davranışın klasik-yapısalcı (classical-
structuralist) bakış açısıyla keskin bir tezat içindedir. Çoklu hedef yaklaşımına göre iletişim; üretime
yardımcı olduğu kadar kişisel imajı oluşturma ve yönetmede,kişiler arası iletişimi kolaylaştırmada ve
inovasyonun ilerletilmesinde bir enstrümandır (Farace et al., 1977). Bu açıdan bakıldığında örgütsel
iletişimörgütlerde yeralanbirşeydeğil örgütünmeydanageldiğibirsüreçtir(Johnson,1977; Putnam,
1983). Bununla birlikte tipik bir örgüt üyesinin karşılaştığı problem anlaşılmak ve diğerlerini kusurlu
görmemek ile diğerinin kişisel imajını yönetme arasındaki çarpıcı dengedir. Çelişkili etkileşime dayalı
çelişkili hedeflereyönlendirmekiçinçokçeşitli stratejilerkullanılırörneğin:topluetkileşimemani olma,
sessiz kalma, konuyu değiştirme gibi. Örgüt için anahtar önemi haiz olan önemli bir strateji kişinin
“belirsizlik kaynakları” nın uygulanmasına ilişkindir (Burke, 1969). Bir sonraki bölümde stratejik
belirsizlik daha detaylı bir şekilde işlenmiştir.
STRATEJİK BELİRSİZLİĞİN TANIMLANMASI
Stratejik belirsizliği tanımına geçmeden önce bu anlayışın felsefik bağlamına değinmem
gerekiyor. Belirsizliğin şu anki tanımı anlama göreceli bakışın doğrudan bir sonucudur. Bu bakış açısı;
keşfedilmeyibekleyennesnelbirdünyanınolduğufikrini reddedenmantıksal deneycilikve biliminayna
metaforu için önemlidir (Rorty, 1979).
Açıklamak için sırf tarafsız bir gerçeklikolmadan dilinasıl anlamının varlığı sorgulanabilir olur
ve bütün anlam kısmen de olsa bireyler tarafından temelde bağlamsal olarak görülmüş ve
yapılandırılmıştır. Dil, algı ve bilgi tamamen birbirine bağlıdır. Ortony (1979) bu argümanın güzel bir
özetini çıkarmıştır: ”Algı, dil, hafıza veya başka bir şey sonucu meydana gelmiş olsun; gerçeğin
bilgisi(knowledge) verilenhaberin(information)ötesine geçmeninbirsonucudur.Osunulduğubağlam
ve bileninönbilgisiilebuhaberinetkileşimiyoluylaortayaçıkar(s.1,italikeklendi).Anlamlarsöylemin
doğasında bulunduğu için değil bireyler tarafından oluşturulduğu için görecelilik (relativist) yaklaşım
belirsizliği özel bir problem olarak görmez. Bunun aksine yapısalcı olmayan görüş “normal” kullanım
üzerine non-literal dili önemsiz ve parazitik olarak değerlendirir. İletişim teorisi öğrencileri anlama
relativist bakışını ilginç bulmuşlardır. Bu Watzlawick ve Weakland (1977) tarafından geliştirilen
iletişimin “etkileşimsel görünümü”nde yansıtılmıştır. Bu açıdan bakıldığında bütün eylemlerin
potansiyel olarakiletişimamaçlıolduğugörülürve bağlamanlamınbelirlenmesinde anahtarfaktördür.
Bu görüş anlamınagelenstratejikbelirsizlikçalışmasıiçindahauygundurki bununanlamı etkileşimsel
konteks ile yoğun bir şekilde bağımlıdır.

4. 3
Şimdi önemli epistemolojik konular adreslendi, tanımlama sürecine geçebiliriz. Belirsizlik;
dolaylılık(Branham,1980; Nofsinger,1976; Szasz,1974), bulanıklık/dağınıklık(Pascale &Athos,1981),
ehil olmama (Bavelas, 1983; Bavelas & Smith, 1982), anlaşılır olmama (Wender, 1968) gibi çeşitli
etiketlere adreslenmiştir. Öncelikle tutarsız anlam görüşünden kaynaklı olarak bu terimler arasındaki
farkın kendisi de açık değildir. Çoğu yazar belirsizliği daha fazla veya az olan bir takım mesajları
tanımlamaya çalışırken aynı zamanda etkileşimsel bakışı kanıtladılar. Bu imkansız bir iş ve bir çok
araştırmacı belirsizliğin odağı hakkında muğlak kalan bu konuya ile ışık tutmaya çalıştılar, diğer bir
deyişle; kaynağının niyetlerinde mi yoksa alıcının yorumlamasında mı veya mesajın kendisinde mi?
Birkaç örnek problemi ifade edecektir. Putnam ve Sorenson (1982) örgütlerdeki açık/net
olmayan mesajlar üzerine çalışmalarında, belirsizliği hem mesajın niteliği (belirli detayların eksikliği,
soyut dil, hareket tarzının yokluğu) hem de alıcının yorumlaması (mesajın algılanan muğlaklığı)
anlamında tanımlamışlardır. Bavelas ile Smith (1982) ve Fowler ile arkadaşları (1979)’nın yaptığı iki
çalışmadatamamlanmışve açıkolanidealbirmesajıönesürerekgerçekmesajlarınniteliksizleştirilmesi
veya varsayımsal idealden sapma yollarını inceler.
Ne yazıkki ideal açık mesaj kavramı temelinde yanıltıcıdır. Açıklık (ve tersi, belirsizlik) mesajın
niteliği değildir; kaynağın bi bileşimi, mesaj ve alıcının etkenlerinin kombinasyonundan ortaya çıkan
ilişkisel bir değişkendir. Açıklık şu üç koşulun sağlandığı ölçüde varolur: (1) bir bireyin bir fikri olması;
(2) bireyinfikirlerini birdile kodlaması; (3) Muhatabın mesajı kaynağın düşündüğü şekilde anlaması.
Açıklayıcı olmayaçalışırsak; bireylermuhataptarafındanmesaj üzerine uygulanmışolabilecek
olası tevil bağlamlarını dikkate alırlar ve olası yorumları daralltmaya çalışabilirler. O halde açıklık, bir
kaynak bir mesajın olası yorumlarını daraltmasıdaki ve kendi niyetiyle alıcının algılarının karşılık
bulmasındaki başarı ölçüsünü yansıtan bir sürekliliktir.
Anaargümana dönersek,örgütlerdeinsanlarniyetve algıarasındaki bubenzeşmeninolmasını
her zaman teşvik etmezler. Kasıtlı olarak bağlamsal ipuçlarının ihmal edilmesi genelde tercihedilir ve
böylece muhatabda çeşitli algıların oluşması sağlanır. Bununla birlikte netlik bir amaç olarak bireyde
varsa şayet açıklık sadece iletişim yekinliğinin bir ölçüsüdür.
Anlamın bağlamsal görünümünü kabul etmenin önemli yansımalarından birisi; belirsizliğin
kesinolmayanfiguratifbirdilileolduğukadarayrıntılı,edebidil aracılığı ile de meydanagelebilmesidir.
Seçilenözel mesaj stratejisi bireyinnispetenaçıkveyabelirsiz olupolmadığıile eşdeğerdeğildir.Yakın
arkadaşlar ile iletişim kurarken eksik cümleler ve net olmayan referanslar sınırlı kod kullanımı
aracılığıyla yüksek derecede netliği doğurabilirkendahauzakilişkilereuygulananaynımesaj stratejileri
ise karmaşave belirsizliğe nedenolabilir.Bubiçimde tasarlananbelirsizlik;psikolojikbirdeğişkenolan
belirsizlik algısından tamamen bağımsızdır. Aslında düşük seviyedeki belirsizlik algısı genelde yüksek
düzeyde stratejik belirsizlik -veya tersi- ile aynı ayda bulunabilir.
Son bir kısıt daha var sırada. Bu çalışmanın odak noktası örgütlerde belirsizliğin stratejik
kullanımı üzerinedir; ki ben tartışmayı bireylerin belirsizliği kasıtlı olarak hedeflerine ulaşmak için
kullandığı durumlar ile sınırlandırıyorum. Düşüncesizlik ve komutlar üzerine son çalışma
göstermektedirkiheriletişimstratejikdeğildir(bakınız,Weick,1983).Alternatif olarak,belirsizliktakdir
edilmeyebilir (konuşmacının iletişim için fikri yoktur) veya kendiliğinden ortaya çıkıyor olabilir
(konuşmacı açık olmak niyetindedir ancak yapamıyordur). Örgütlenmede stratejik belirsizliği elzem
kılan kısım birleşik çeşitliliği teşvik etmesidir. Bu süreç bir sonraki bölümde açıklanmaktadır.

5. 4
STRATEJİK BELİRSİZLİK BİRLEŞİK ÇEŞİTLİLİĞİ TEŞVİK EDER
Her sosyal sistem içerisinde birey ve toplum arasında, parçalar ile bütün arasında bir gerilim
söz konusudur.Özgürbirtoplumdasığınılabiliraksiyonalanlarınave özgürgirişimlere olangereksinim
arasında bir dengenin muhafaza edilmelidir (Hollander, 1975, s. 56). Bu denge diğerleri üzerinden
kendini gerçekleştirme ve kendini aşma diyalektiğiyle, sosyal dünyanın parçası olduğunu hissetme
gereksinimi ve sosyal dünyanın dışında kendi benzersiz anlamda geliştirme ile yakın ilişkilidir.
Benzer bir denge örgütler için de gereklidir. Örgütler ayakta kalabilmek için yeterince uzlaşı
oluşturmaları gerekirken; bireylerin tutum ve hedefleri arasında yüksek düzeyde uzlaşı her zaman
gerekli değildir veya arzu edilmez (Weick, 1979a). Örgütsel düşünce okulunu özetlerken Mohr(1983)
hedefler arasında tutarsızlığın ilerletilmesinin yarataıcılık ve esneklik gibi birçok avantajı olabileceği
sonucuna varır. Aynı tema literatürde defaatle görülür: esnekliği, yaratıcılığı ve çevre değişikliğine
uyumsağlayabilmeyi teminedekiçinyeterince bireyselözgürlükmuhafazaedilirkenaynıaynızamanda
bağlılıkve koordinasyonnasıl teşvikedilebilir?Buparadox eşzamanlısefl-determinastonuve güvenliği
arama (Peters & Waterman, 1982) ve merkeziyetçilik ve ademi merkeziyetçilik arasında
“çözümlenemeyen çatışma” olarak anıla gelmiştir.
Belki de birey ile toplum arasındaki gerilimin en zarif ifadesi sosyal sistemin hedefinin
“maksimum topluluk içerisinde maksimum bireysellik” olması gerektiğini tartışan Kant tarafından
verilmiştir (Becker, 1968). Becker sosyal sistemler için ulaşılamaz hedef ise bu paradoksunuyduğunu
iddia ediyor. Geleneksel argümanların aksine farklı hedeflerin “problem”i her zaman uzlaşı
(sosyalleşme ve yerleşimin sonucu olarak) ile değil farklılıkları koruyan ve yönetebilen stratejilerin
geliştirilmesi yoluyla çözülebilir.
Fakat bu nasıl başarılabilir? Bu paradoksu yönetebilmenin bir yolu sembollerin yaratıcı bir
şekilde kullanılmasından geçer. Örgütsel değerler genelde sembolik yakınlaşma noktası olarak
kullanılan mitler, destanlar ve hikayelerde mündemiçtir (Bormann, 1983). Değerler bu şekilde ifade
edilir çünkü onların bu net olmayan izah yöntemi birden çok anlayışa/yoruma imkân tanırken aynı
zamanda birlik duygusunu teşvik eder. Bundan dolayı insanların aynı görüşlere doğru taşınması (bir
şekildenesnelolarakdoğrulanabiliranlamda) sözkonusudeğildir.Ancakbundanziyade temeldeğerleri
ifadedeki belirsizlikbireysel yorumlarınmuhafazaedilmesine ve aynızamanda uyum içinde olduğuna
inanmaya imkan tanır.
Stratejik belirsizlik örgütlerde farklı bakış açılarının varlığının gelişimine yardımcı olur.
Belirsizliğin bu şekilde kullanımı örgütsel misyonlar, hedefler ve planlarda yaygın olrak görülür.
Örgütsel hedefler somut olarakifade edildiğinde genellikle çarpıcı bir şekilde etkisizleşirler (Edelman,
1977). Stratejik belirsizlik örgütler için esastır çünkü aynı mesaja katıldığını idda eden veya diğer bir
deyişle açık olması için mesajı algılayan insanlar arasında birden çok yoruma olanak sağlar. Stratejik
belirsizlik ile bağlantılı olmak politik bir gerekliliktir böylece farklı unsurlar sembollere farklı anlamlar
yükleyebilir.
Belirsizlik belirli yorumlarla sınırlamadan soyutlamalar üzerinde buluşmaya yardımcı olur.
Mesela herhangi bir kampüsteki üniversite fakültesi kendisine yarış konusu olarak “akademik
özgürlük”ü alabilir aynı zamanda konseptin pazarlama olarak farklı yorumarını da muhafaza eder.
Benzer şekilde çekirdek örgütsel değerlere ulaştıran örgütsel mitler (Smith&Simmons,1983) belirli
yorumlara sınırlandırmazken aynı zamanda inanış gibi grubu kenetleme yeteneğine sahip olabilir.

6. 5
Örgütsel sembolizme odaklanım liderliğe yeni bir ışık da getirebilir. Liderlerin öncelikli
sorumluluğu takipçileri için anlamlar oluşturma (Pfeffer, 1981 ; Pondy, 1978; Smircich, 1983) ve
çalışanlara değer ve amaç aşılamak (Peters & Waterman, 1982; Selznick, 1957) iken bu süreç uzlaşı
oluşturma değil, daha çok mutabakatın oluşabileceği ölçüde soyutlama seviyesinde değerleri beyan
etmek üzere dili stratejik olarak kullanmaktır. Şayet liderlik örgütsel aktiviteleri üyeleri için anlamlı
kılmayeteneği ise;buişiçingerekendilsoyut,evanjelikve hattapoetiktir(Weick,1978).Etkili liderler
yaratıcılığı ve örgütsel gerçekliğin tek bir standart görünümüne mani olmak amacıyla belirsizliği
stratejik olarak kullanırlar.
Pascal ve Athos (1981) kendilerine ait “Zen ve Yönetim Sanatı”’nı tartışırken benzer gözlemi
yaparlar. Yöneticiler zor kararlarla karşıkarşıya geldiklerinde genelde birden fazla hedefi
“dengeleme”lidirler. Bu dengeleme açık bir dili daha az kullanmayı, kasıtlı olarak muğlak olmayı ve
anahtar anlamların ucunu açık burakmayı içerir. “İletişimde muğlaklık elbetteki problemlere sebep
olabilir ancak aynı zamanda soğuk ilişkileri bir arada tutmaya ve gereksiz çatışmaları azaltmaya
yardımcı olur. Özellikle de anlaşmazlıklar ciddi boyutlarda olduğunda insanlar arasında iletişimin
açıklığını artırmasına Amerikalılar çok fazla itimat ediyorlar. Bir anda umutsuzca açıklığa sarılmak
genelde düşüncesizliktirve muhtemelendurumunkötüleşmesinenedenolur.”(Pascale &Athos,1981
, s. 94, aslında italik).
Grup belgeleri yazımı birleşik çeşitliliğin stratejik belirsizliğin kullanımı aracılığı ile nasıl teşvik
edildiğine dair son bir örnek sunmaktadır. Bir konu üzerine farklı bakış açılarına sahip bireylerden
oluşan bir grup topluca bir belge yazmak amacıyla toplandığında, nihai ürünün topluluğun iradesini
temsil ettiği varsayılır. Stratejik belirsizlik sıklıkla grubu tek bir ses ile konuşuyor gibi göstermek için
kullanılır.Grupüyelerihembirlikgörünümünükoruyanhemde grubungörüşlerini ölçülüolaraktemsil
eden yüksekbelirsizlik repertuarınabaşvurur.Yukarıdaki tartışmadaörgütlerde tipikbirvurguüzerine
konsensüsünolduğubirkonuyuelealdım.Çokluyorumlarsosyalsistemlerdekaçınılmazdırve belirsizlik
hem soyutlamaya ve hem de bakışaçılarının çeşitliğini muhafaza etmeye olanak sağlar. Stratejik
belirsizliğin örgütlenme süreci için önemli olan birleşik çeşitliliği nasıl teşvik ettiğini gördük. Şimdi
dikkatimizi belirsizliğin daha fazla bireysel ve örgütsel merkezli çıktıların ortaya çıkmasında nasıl
fonksiyon gösterdiğine dikkatimizi çeviriyoruz. Birincisi değişimin kolaylaştırılması, ikincisi mevcut
kaynakların gelişmesi ve özel konumlarının muhafazasıdır. Bu konuların hepsi aşağıda detaylıca
incelenecektir.
STRATEJİK BELİRSİZLİK ORGANİZASYONEL DEĞİŞİMİ KOLAYLAŞTIRIR
Stratejik belirsizlik organizasyonel düzlemde organizasyonun amaçlarının ve merkezi
metaforlarının yorumlarının yerlerini değiştirerek değişimi kolaylaştırır. Kişilerarası düzlemde ise
belirsizlik organizasyon üyeleri arasındaki ilişkilerin gelişimi aracılığı ile değişime olanak sağlar.
Organizasyonel Amaçlar ve Merkezi Metaforlar
Organizasyonelamaçlargünlükoperasyonlarınözelinden organizasyonuntoplumlaolangenel
ilişkisinekadarfarklıseviyelerdeaçıklanmıştır. Birvarlıkolarakşirketinimajınailişkintemelamaç,içsel
olarakorganizasyonüyeleri vedışsal olarakorganizasyonel halkiçingeliştirilmiştir.Belirsizliğinstratejik
kullanımı bu amacın etkin ifadesine yardımcıdır.

7. 6
Organizasyondaki üyeler kafalarında organizasyona dair metaforları değiştirirken
organizasyonlar değişir (Pondy, 1983). Metaforlar her yere nüfuz eden ve üstü kapalı yollarla
hayatlarımızı şekillendirir (Lakoff & Johnson, 1980; Ortony, 1975). Nisbet’e göre (1969, s. 6)
devrimlerdeki düşünce sıklıkla “tarihinbazıkritiknoktalarındabirmetaforunbaşkabir adamın evreni,
toplumuve kendisini algılamasındaki değişim sebebiyle yer değiştirmesinden daha fazlası değildir.
Amerikan organizasyonlarını karakterize eden metaforlara dair çok şey yazıldı. Çoğu yazar,
özellikle Weick (1979a), organizasyonlar için askeri metaforunun kullanılmasını ve onunla gelen
emirlerin, taktiklerin ve emir-komuta zincirinin, bıraktırmaya çalıştı. Çok sayıda organizasyon askeri
metafordandönüponuaile iledeğiştirdi (Peters&Waterman,1982). Kanter(1983) organizasyonlarda
stratejik dönemlerin metaforların düzgün kullanılması ile başlatılabileceğini söyler ve örneğin,
metaforda askeriyeden aileye geçiş, organizasyondaki davranış için geniş ölçekli etkilere sahiptir.
Herhangi merkezi metaforungücününoluşturulmasıçeşitliliği desteklediği ölçüde gelişir.Bireyleraile
olmanın ne olduğu konusunda anlaştıklarını düşünürlerken asıl yorumları oldukça farklı kalabilir.
Organizasyonlarçevrelerini ilgilendirenamaçlarıaçıklarkenbelirsizolmalıdırlar.Devletdestekli
üniversitelerin ortak amacı sınırlı coğrafi bir alanda hizmetlerin, fonların ve öğrencilerin değiştiği
mantıklı bir merak alanı inşa etmektir. Bu alanın tanımı her zaman problemlidir; dar kapsamlı tanım
çevredeki daha başka şeyler sunabilecekleri bölgeleri çıkarırken oldukça geniş bir tanımda yerel
toplulukların dışlanmış hissetmesine sebep olur. Mantıklı organizasyonel strateji belirsiz olmalıdır;
halka açık dokümanlarda “Üniversite etrafındaki bölgelere duyarlı olacaktır” gibi bir ibarenin
kullanılmasıesnekliğinsürdürülmesi,gelecektekifırsatlaraadapte olunmasıve mali destekgruplarının
tatmini içindir.
Organizasyonel amaçların belirsiz bir şekilde verilmesi zaman içinde uyumsuz hale gelen
operasyonların organizasyon tarafından değiştirilmesine olanak tanır. Naisbitt (1982) 1980’lerde
organizasyonların karşılaştıkları “Gerçekte hangi sektörde bulunuyorsunuz?” sorusunu tartışmıştır.
ABD’den Avrupa’ya seyahatlerde havayolu deniz taşımacılığını geçtiğinde deniz yolculuğu varlığını
sürdürdü çünkü amaçlarını eğlence ve konukseverlik olarak tanımlamışlardı, sadece dar kapsamda
ulaşım olarak değil. Bu durumda belirsiz amaç organizasyonların limanı terk etmeyen bot aktiviteleri
ve mutlulukseyahatlerigibiyenihizmetleri sunmasınaolanaktanımıştı.Buözellikşirketleriçinözellikle
çalkantılıdönemlerde,belirsizamaçlarbiryandandevamlılıkhissini korurkendiğeryandanyorumların
zaman içinde kademeli değişimine izin verdiğinden önemlidir.
Son bir noktadan daha bahsedilmeli. İnovasyonun analizinde, Kanter (1983) sembollerin
organizasyonlar için önemli olmasına rağmen bütün hikayenin onlar olmadığını bizlere hatırlatıyor.
İlham verici, uzun soluklu anlamların yaratılması değişim sürecinde önemli bir kısımdır ama
inovasyonun sürdürülmesinde genelde yeterli değildir. Bormann’ın (1983) sembolik değişimler
teknolojik olanları da şekillendirebilir tezini desteklerken, daha mantıklı senaryo, sembolik ve pratik
düzlemde çalışanyöneticininyeteneklerindeki sembolikve teknolojikdeğişiminkarşılıklıfaydailişkisini
zorunlu kılmaktadır. “Değişim uzmanlarının araçları yaratıcı ve karşılıklı etkileşimli. Entelektüel,
kavramsal ve kültürel yönleri bulunmaktadır. Değişim uzmanları sembollerin, vizyonun ve ortak
anlayışın yanı sıra tekniklerve kendi uzmanlıklarınıntuzaklarıile de uğraşmak zorunda(Kanter, 1983,
s. 305)”.
Kişilerarası İlişkiler

8. 7
Kişilerarası seviyede, stratejik belirsizlik ilişkisel gelişimi kolaylaştırabilir. Bu durum
organizasyon üyeleri bilerek belirsiz olduklarında ve uygun bağlam ve anlamda mesajın verildiğine
inandıklarındagerçekleşir. Mesaj ne kadar belirsizolursatahminyapmayaokadar yer sağlar.Bireysel
projelerde verilen mesajın anlamında kendi inançları ile tutarlı olması gerekmektedir. Kaynak ve alıcı
arasında algılanan benzerlik oldukça tahminde doğru sonuçlar elde edilir. Araştırmalar algılanan
benzerliğin çekimin artmasına yol açabileceği ve böylelikle ilişkisel gelişimi kolaylaştıracağı
gösterilmiştir (Clore & Byrne, 1974).
Stratejik belirsizlik belirli bireylere ait olan kısıtlanmış kodların ortaya çıkmasıyla ilişkilerin
gelişimini sağlar. Organizasyonlarda jargon, nickname ve kendi aralarındaki şakalar bu amaca hizmet
eder. Bu dile sahip topluluğun dışında olanlar için söylem garip, teknik ve amaçlı olarak belirsizdir.
İçinde olanlariçinse birbüyügibi gruba ya da organizasyonaolanbağlılığınkapalı bir ifadesidir.Başka
bir deyişle, stratejik belirsizliğin sonuçlarından birisi de, yoldaşlığın mesajların belirsiz olmadığı ve
ayrıcalıklı yorumların onları grup kalitesine taşıdığı kişiler arasında kurulabilmesidir.
Stratejik belirsizlik organize olmada kapsamlı veya özel olarak kullanılabilir. İlişki gelişim
bağlamında, belirsizlik, grubun kapsamlı olarak kaynaşmasının inşasında ve özel olarak bazı kişilerin
doğru yorumlara erişmesinde, bilerek gizem yaratarak başkalarını dışlamada, kullanılabilir.
Son olarak,işarkadaşlarıstratejikbelirsizliğigizlidüşüncelerinin,inançlarınınve hissiyatlarının
paylaşımını kontrol etmede kullanabilir. Bu onları çatışmadan kaçınmaya, ilişkilerine zarar vermeden
birbirlerini anlamaya ve daha düşünceli olmaya sevk eder. Pascale ve Athos (1981) bu durumu
hilekarlığa karşı kaba dürüstlük olarak görür. Özellikle birisi ile ileride çalışacağımız bilirsek sınırsız
açıklığın dinleyicininiyi niyetine,açıkfikirliliğineve değişimeolanalgısına değipdeğmeyeceğini bilmek
önemlidir (Pascale & Athos, 1981, s.102). Sosyal sistemlerdeki çoğu ilişki kişilerarası değildir ve kesin
olmayanve eksikbilgilere dayanır (Moore & Tumin, 1948; Parks 1982; Weick, 1979b). Sınırsız açıklığa,
gizliliğe ve yalana alternatif olarak belirsizliği stratejikolarak kullanmak bilginin kontrolü edilmesini
sağlar.
Organizasyonelve kişilerarasıseviyelerdedeğişimikolaylaştırmayaekolarakstratejikbelirsizlik
var olan nitelikleri arttırır ve ayrıcalıklı pozisyonları korur.
STRATEJİK BELİRSİZLİK VAR OLAN KAYNAK ÖZELLİKLERİ ARTTIRIR VE AYRICALIKLI
POZİSYONLARI KORUR
George Orwell hayatı boyunca tüm toplumların eşit olmayan güç prensibine göre organize
olduklarınıdüşündüve bugüçayrımıbüyükorandaelitlerinkullandıklarıdil sebebiyleoluyordu(Hodge
& Fowler, 1979). Var olan etkilerin ve ayrıcalıklı pozisyonların korunmasında ortak bir strateji
belirsizliktir.
Belirsizlik uyarıcısına verilen cevapların tartışılmasında Manis (1961, s. 76) “Ortalama insan
belirsiz ifadenin veya fikrin yorumlanmasında belirli ifadeye nazaran daha çok kendi fikirlerinden
etkilenmektedir”demektedir.Pratiktebudurumfarklıkaynaktanaynıalıcıyayöneltilmişaynıiletişimin
farklıalgılanacağı şeklindeyorumlanır.Sözkonusudurumgörece dahaaçıkiletişim içindahi geçerlidir.
Belirsiziletişimdüşünüldüğünde dahaçokgürültübeklenebilir.İnançlarkendiliğindenyalıtılmıştır,birisi
hakkında ilkyorum yapıldığındabilgilerinseçiminde eğilimilkdeğerlendirmeye uyumluolarak yapılır.
Özellikle dil kullanımı alıcıların kaynaklar hakkındaki çıkarımlarında kuvvetli belirleyicidir (Bradac,

9. 8
Bowers,& Courtright,1979). Belirsiziletişiminvarolan etkileri arttırdığı gösterilmiştir(Rogers,1978),
okuyucu ile edebi eser arasındaki eşleşmeyi arttırır (Skinner, in Wilson, 1971) ve niteliklerin
kredibilitesininarttırılmasınave korunmasınayardımcı olur(Weick,Gilfillen&Keith,1973; Williams&
Goss, 1975).
Benzer bulgular nitelik teorisyenleri tarafından da raporlanmıştır (Jones & Nisbett, 1972).
İnsanlar başkaları hakkındaki inançlarının tutarlı bir setini korumaya çalışırlar ve böylece tasarrufi
niteliklerkaydadeğerdinginliğesahiptir.Yüksekkredili insanlarpozitif etkiyi sürdürebilecekleri büyük
özgürlüğe sahiptir. Belirsiz şekilde konuşanbir kaynak peygamber gibi görülebilirken düşükkredili bir
kaynak aynı şekilde konuşursa aptal yerine konabilir.
Organizasyonlarda stratejik belirsizlik yöneticilerin ve onlara bağlı olanların “karakter
garantisi”ni elde etmede ve şirketteki formal ve informal duruşlarını korumada kullanabilecekleri bir
yoldur (Williams & Goss, 1975). Yüksek kredili olanlar için açıklık her zaman risklidir çünkü alıcıya
karakterin negatif olarak yeniden değerlendirilebileceği yeni bilgi sağlayabilir. Düşük kredili olanlar
içinse karşıt olan doğrudur. Açık iletişim riskli kalır ama başkalarının onlar hakkındaki izlenimlerini
geliştirebilecekleri yollardan bir tanesi iletişimdir. Hatırlanmalıdır ki iletişimcilerin ana amaçlarından
birisi de herzaman öz-algınınkorunmasıdeğildir.Tamtersine,insanlarbazenbelirlisınırlarıaşmakiçin
yüz değiştirmeye hevesli olabilirler. Stratejik belirsizlik birden fazla amacın kopyalanmasının bir yolu
olarak düşünüldüğünde bireylerin bu amaçlara atadığı öncelikler oldukça değişken olabilir.
Stratejik olarak Belirsiz İletişim İnkar Edilebilir
Organizasyonlarda belirsiz iletişimin reddedilebilirliği ayrıcalıklı pozisyonların korunmasında
anahtar bir elementtir ve hem görevsel anlamda hem de kişilerarası düzlemde etkileri vardır.
Görevle İlişkili İletişimin Reddedilebilirliği. Görevle ilişkili iletişim stratejik belirsizlikte gelecek
opsiyonlarıkoruyabilir. Anlaşılırkurallarlabilgininaçıklanmasıopsiyonlarısınırlarve zamanındanönce
planlarıtehlikeyeatabilir(Bok,1983).Uluslararasıpolitikaalanındabununörnekleriyaygındır.Örneğin,
BM’deki Amerikan Elçisi geçenlerde Orta Amerika’daki müttefiklerinin ilişkilerinde sürekli çok açık
olduklarını ve “belirsizliğin konforunu” reddettiklerini söylemiştir. Benzer şekilde Yoder (1983) politik
faktörler belirsizliği kullanmayı reddederlerse gücü kullanmanın imkansız olduğunu tartışmaktadır.
Organizasyonlara büyük önem verilen alanlarda sofistike yöneticiler nadiren kuralları yere
indirirler. Politikaların konulmasında oldukça açık olan çoğu yönetici değerli bir çalışan tarafından bir
kuralın suistimali durumunda tutarlı kalırken doğru karar vermenin sürdürülemez olduğunu
düşünmektedir. Belirsizlik yarardan çok zarar getirecek politikaların spesifik yorumlanmasına izin
vermede kullanılabilir.
Tamamen gizli ya da açık olmaktansa, organizasyonel iletişimciler stratejik belirsizlik gibi
reddedilebilirsöylemformlarınıuygulayabilirler. Wheelright(1968) açıklayıcı dil içindoğruolanındiğer
belirsizlikformlarıiçinde doğruolduğunuve belirsiziletişiminilerisürülmüşhafiflikolarakkarakterize
edilebileceğini belirtmiştir. Böylelikle daha az kuşkulu olan karşılığına göre daha kolay reddedilebilir.
Bustrateji organizasyonlararasıalandada uygulanır.Organizasyonlararasıanlaşmalarınkurulmasında,
açık bir iletişim, karar vermedeki esnekliği azaltacak veya iptal edilmesi zor ve maliyetleri yüksek
taahhütlere yol açacaktır (Aldrich & Whetten, 1981; Gottfredson & White, 1981; Metcalfe, 1981).

10. 9
Kişilerarası İletişimin Reddedilebilirliği. Stratejik belirsizliğin reddedilebilir yönü
organizasyonlarda kişilerarası ilişkiler için gereklidir.Labov ve Fanshel (1977) insanların iletişimiçin
reddedilebilir bir söylem formuna ihtiyaç duyduklarını tartışmışlardır. Eğer bulunmazsa insanlar bir
tane oluşturacaklardır.Szasz(1974) endirekiletişim tamamensessizlikileaçıklıkarasındabiruzlaşmaya
hizmet eder. Szasz’a göre bağlılık ihtiyaçlarının ve mali problemlerin tartışıldığı önemli konularda
endirek stratejiler gereklidir. Ast-üst ilişkilerinde bu durum açıkça uygulanabilir. Endirek olma aynı
zamanda hem bir ihtiyacı hem de reddetmeyi veya kabul etmeyi sağlar (Szasz, 1974, s. 141).
Organizasyonlardastratejikbelirsizlikorganizasyonlarcakutsal kabul edilen“çokyakın olmadanyakın
olma”doğasınındakorunmasına,katılımcılarınfikirlerinive duygularınıaçıklayarakve eşzamanlıolarak
spesifik tehditleri reddederek, yardımcı olur (Pacanowsky & O’Donnell-Trujillo, 1983).
Stratejik belirsizliğin kullanımı alıcılar için görevin yorumlanmasını zorlaştırır. Örneğin birey
bilginin önemli bir parçasını belirsiz olarak açıklayabilir (“Bu işte rahatsız hissediyorum”) ve spesifik
yorumları reddedebilir (“Yani bu patronla anlaşamıyor musun?”). Belirsiz iddialar ve tezler bu
etkileşimde yaygındır. Haberlerde politikacılarla olan mülakatlarda sunucular konuyu daraltmak
istediklerinde politikacılar birden çok cevap vermeye çalışırlar. Alıcının mantıklı sorumluluklarını
komplike hale getirerek,stratejikolan belirsiziletişim, hemaçıklamayahemde gizlemeyeortamsağlar.
Goffman(1967) gözleminde kurnazolarak“Hiçbirşeyriskeedilmedençokşeykazanılır”derkenaslında
bir şey varmış gibi, ki gerçekte olmamasına rağmen, riske ederek çok daha kazanım elde edilebilir.
Son olarak, açık iletişimin de reddedilebilir olduğunu not etmek önemlidir.Stratejik belirsizlik
en açıktan en belirsize bir süreç olarak görülebilir. İletişim ne kadar belirsiz olursa spesifik yorumları
reddetmek o kadar zor olabilir.
ARAŞTIRMA STRATEJİLERİ
Bu çalışmada stratejik belirsizlik tanımlanmıştır ve organize etmede birleşik çeşitliliğin
gerekliliği açıklanmıştır. Stratejik belirsizliğin yaygın kullanımları da - değişimi kolaylığı, niteliklerin
korunması ve ayrıcalıklı pozisyonlar - açıklanmıştır. Bu final kısmında, fikirlerin deneysel araştırma ile
nasıl değerlendirildiği sunulmuştur.
Stratejik belirsizliğin operasyonunda bazı popüler yaklaşımlar kural olarak konulabilir.
Belirsizlik ilişkisel olarak tanımlandığı ve mesajların özelliği olmadığı için, spesifik mesajlara belirsizlik
seviyeleriatayandeneylerhariçtutulabilir. Enaçık söyleyişbilebazıkesinilişkisel bağlamlardaoldukça
belirsiz olabilir.Alternatif olarak yapının ölçümü iletişim amaçlarının bilgisini, dil seçimlerini ve alıcı
yorumlarınıgerektirir. Buüç şeyi anladığımıztakdirde niyet ve yorum arasındaki ilişkiyi anlayabiliriz.
Bu tarz bir operasyona örnek olarak alt üst koordinasyonu çalışması verilebilir. Bu çalışmada
üstlerin ya da astların altındakilerin yerine geçerek, rol yaparak, öğrencilere partnerlerinin yazmış
olduklarımektubaolumsuzgeri dönüş yapmalarıtalimatıverilmiştir.Onlarıngeri dönüşte bulunurken
kullandıklarımesaj stratejileri,iletişimsel hedefleri ve alıcıların nitelikleriyle ilgili bilgi toplanmıştır.Bu
bilgiden anlam karmaşasındaki farklılıklar hesaplanmış ve seçilen mesaj stratejileriyle ve ast ile üst
rollerindeki etkinliğin genel değerlendirmesi ile ilgili olarak incelenmiştir.
Bu çalışma farklı iletişimdurumlarında belirsizliğin kullanımı arasında kendini gösteren alan
araştırmaları tarafından izlenmelidir.Durumuniki önemli boyutudinleyici türü(organizasyonaiçselve

11. 10
dışsal) ve iletişimin seviyesidir (resmi ve günlük). Bu boyutların önerdiği bir dört hücreli matrix Şekil
1’de sunulmaktadır.
Hücre 1’de resmi içsel iletişimdearaştırmaodağıbelirsizliğinbirleşikçeşitliliğinasıl teşvikettiği
ve ayrıcalıklı pozisyonları nasıl sürdürdüğü üzerine olmalıdır. Bu tür iletişimin örnekleri örgütsel
hedefler,kurallar,prensiplerve prosedürlerdir.Bumesajlarınve metinlerinanalizleriçinuygunolması
muhtemeldir. Sonuç olarak, uygun metodolojiler natüralist ve eleştirel araştırma içerir. Natüralist
araştırma hedeflerin, prensiplerin ve organizasyonel üyelerin gerçek tanımlamalarının prosedürel
yapısının nasıl tanımlanacağını hedefleyebilir. Eleştirel araştırma bu ayrı mesajların statükoyu nasıl
devam ettireceğini inceleyebilir. Fowler ve diğerleri tarafından yapılanlar gibi dilbilimsel araştırmalar
metinlerinçokufakyönlerinintavırve davranışlarınasıl yansıttığını incelemekiçinkullanılabilir.Sonuç
olarak, bu iç iletişimsel bağlam, özellikle metinlerin uygun yönlerindeki rol belirsizliğine odaklanarak
sözbilime ait analizlere karşı güçlüdür.
Hücre 2’de resmi olmayan içsel iletişimde araştırmanın odağında kişilerarası ilişkilerin
gelişiminde belirsizliğinnasıl kullanılacağıolmalıdır.Bu tür iletişiminörnekleri sohbet,gruptartışması
ve organizasyonel hikayelerin anlatılmasıdır. Bu iletişimtürleri genellikle sözel olduğuiçin başarılı bir
araştırma stratejisi söylev ya da sohbet analizleri olacaktır. Resmi olmayan iletişim genellikle işi
yaptırmak ve kişilerarası ilişkileri korumak gibi çoklu iletişimli hedefler arasında bireylerin dengeyi
sağlama girişiminde bulunduğu yönleri ortaya çıkarmak için analiz edilebilir.
Ast-üst altındaki iletişimle daha geleneksel çalışma ayrıca burada uygundur (Jablin, 1979). Bu
bağlamdaki stratejikbelirsizlikçalışmasınabiryaklaşımiletişimkurallarınabirlikteuyumdur(Eisenberg,
Monge & Farace,1984; Farace et.al.1977; Poole &McPhae,1983). Sistemseviyelerininötesinegeçtiği
içinve uzlaşma,kesinlikve algılananuzlaşma,gibi ilişkiselbağlamlaraodaklandığıiçinbirlikte uzlaşma
teorisininbakış açısından üstler ve astlar arasındaki stratejikbelirsizlikiletişimintemel bir fonksiyonu
ve olumlu değerlendirmeye olanak sağlayan ara perspektiflerin sürdürülmesi olabilir.
Şekil 1
Stratejik Belirsizlik Çalışması için Uygun İletişim Bağlamının Boyutları
Formallik
RESMİ GÜNLÜK
İÇ hedefler, misyon 1 konuşma 2
kurallar, regülasyon grup tartışması
polikalar, prosedürler organizasyon hikayesi
Okuyucu
halkla ilişkiler 3 informal anlaşmalar 4
DIŞ pazarlama, satış zayıf bağlar, ahbap bağ.
org. arası anlaşmalar çakışan yöneticilik
Organizasyondaki insanlar her zaman kurallar üzerine fikir birliği aramazlar ve çelişen
anlayışların belirgin olacağı ve ilişkilerini olumsuz etkileyebilecek durumlardan sıklıkla kaçınırlar.

12. 11
İletişimcilerçokluhedeflerarasındadengeyi kurarlarsabirlikte çalıştıklarıdiğerkişilerdentutumlarının
farklılaştığı, maruz bırakıldıkları bu alanlardan kaçınmak için stratejik belirsizliği kullanabilirler.
Hücre 3’te resmi dışsal iletişimde araştırma odağı gelecek seçeneklerin korunması ve dışsal
okuyuculara resmi açıklamaların inkar edilebilirliği üzerine olmalıdır. Bu tür iletişimörnekleri halkla
ilişkiler kampanyaları, reklam ve satış bilgisi ve örgüt içi anlaşmalarıdır. Hücre 1’de olduğu gibi bu
iletişiminçoğuyazılıdırve metinlernatüralist,eleştirel ve retoriksel analizleriçinuygundur.Pazarlama
teorileri ve organizasyonlarve çevreleri arasındaki ilişkininteorileri (Aldrich,1979) ayrıca bu bağlamda
yardımcı olabilir.
Hücre 4’te resmi olmayan iletişimde stratejik belirsizliğin sıklıkla gizli ve oldukça politik olan
örgüt içi bağlantıları geliştirmek için nasıl kullanılacağına odaklanılmalıdır. Bu iletişim türünün
reddedilebilir tarafı (yönü) oldukça önemlidir. Bu bağlamda iletişim örnekleri resmi olmayan
araştırmalar, zayıf bağlantılar ve eski-ahbap bağlantılarındaki etkileşimlerdir. Hücre 2’de olduğu gibi
burada anahtar konular kişilerarası politikalar ve bireysel kişilerarası ve organizasyonel hedeflerin
dengelenmesiyle ilgilidir.Ancak içsel iletişimden farklı olarak bu bağlama özgü problemler hem yasal
sonuçları hem de bağlılıkları sürdürmede ve iş arkadaşlarından güven elde etmede kilit roldekilerin
karşılaştığı zorlukları içermektedir (Adams, 1980). Bu alandaki çalışmalar, örneğin profesyonel
klüplerde ve kurumlarda ve resmi olmayan anlaşmalarda yöneticileri ve üyeleri aşarak daha az aşikar
olan örgüt içi iletişim kayıtlarına odaklanabilir (Eisenberg et al, in press).
Çalışma için hangi iletişim bağlamının durumunun seçildiğine bakılmaksızın, araştırmacılar 3
temel soru üzerine odaklanmalıdır:
1. Etkileşimli hedeflerin oluşmasını hangi faktörler etkilemektedir?
2. Organizasyondaki insanlar iletişim yoluyla bu hedefleri nasıl gerçekleştirmeye
çalışmaktadırlar?
3. Organizasyonun içindeki ve dışındaki diğerleri tarafından farklı iletişim stratejileri nasıl
yorumlanmaktadır?
Bazı önemli sorular olduğu gibi kalmaktadır. İnsanların belirsizliği organizasyonlarda nasıl
kullandığınadairdaha iyi biranlayışkazandığımız zaman budurum etkili iletişimi neyinoluşturduğuna
dair müdürlere ve çalışanlara söylediklerimizi nasıl etkileyecek? Belirsizliğin pedagojisi nedir ve etik
sınırlamaları nelerdir?Stratejikbelirsizliküzerinedeneysel araştırmabuve ilgili konularayönelikdaha
fazla araştırmaya sevk etmelidir.
SONUÇ
Bu rapordasunulananlammodelibirimdeki fikirayrılıklarınınve mizaçlarınillede azaltılmadığı
ama yönetildiği organizasyonlarınhemdahagerçekçi hemde istenenkavramıylauyumludur.Özellikle
çalkantılıçevrelerdebelirsiziletişimbaştansavmatürüişyapmaktanziyadeçokluhedeflere yöneltmek
için iletişimciler tarafından kullanılan mantıklı bir yöntemdir. Belirsizliğin yanlış kullanımından
kaynaklanan etik problemlerin hayal edilmesi kolaydır. Ama final analizinde, herhangi bir iletişim
stratejisininetkinliği ve etiği odurumdaki iletişimcininamaçlarıve değerleri ile ilişkilidir.Azya da çok
belirsizliğin kullanımı iyi/kötü veya etkili/etkisiz olarak değil stratejinin sonunda nereye ulaştığı veya
iletişimcinin amaçlarının etkinliğine göre değişir.

13. 12
Organizasyonel araştırmacılar belirsizliği normal etkileşime katılımdan ziyade değişken faktör
olarak gördükleri sürece organizasyonların en dramatik yönleri hakkında aydınlanmamış olarak
kalacaklar ve o anlar iletişimin hayatımızı oldukça etkileyeceği anlar olacaktır (Branham, 1980).
Wheelright (1968)’ın metafor ve mit hakkındaki yorumu belirsizliğe uygulamaya uzatılabilir:
“Metafor ve mit, insan aklının en merkezi enerji geriliminin gerekli ifadeleridir; onsuz…
insanoğlu kadere yenilecektir. Unutulan Düşman bizim için tutar onu, insan olmanın belirsizlikten
reaksiyon mekanizmasının güvenliğine düşmesidir (s. 123).”
İnsanların sosyal ve sembolikhayvanlar olduğu genel bir gözlemdir. Daha az gözlemlenenise
sembollerin stratejik kullanımının sosyal düzenin operasyonunu kolaylaştırmasıdır. Dikkatimizi
organizasyonlarda bunu nasıl yapacağımıza çevirmeliyiz.