The periodicall table of elements was the point of departure for a series of Studium Generale lectures in 2006. I was invited to reflect on the material and symbollcal properties of gold.
45. Straling (onzichtbaar en ontastbaar) moet,
door dit onstoffelijk maken van een schilderij
indien het schepppingswerk geslaagd is, een
meer doelmatige uitwerking hebben op de
gevoelige overdrachtsmiddelen en -centra
van de bezoekers van de tentoonstelling dan
de gewone stoffelijke schilderijen die een
voorstelling weergeven...
Yves Klein, 1959
Sunday, May 30, 2010
46. The prijs van blauw bloed
kan nooit in geld worden uitgedrukt.
Dat kan alleen met goud.
Yves Klein
Sunday, May 30, 2010
54. Ik ben dus uitgekomen op de éénkleurige ruimte, op het al,
op de onmetelijke picturale gevoeligheid.
Door mij ruimtelijk te doordrenken heb ik mij buiten iedere
verhouding en afmeting in het Al gevoeld.
Yves Klein, 1961
Sunday, May 30, 2010
57. Wanneer U ooit bent doorgedrongen tot de allerbinnenste duistere
kamers van deze reusachtige gebouwen waarin geen licht van buiten
meer komt, heeft U vast weleens gezien hoe het goudbeslag van een
schuifdeur of een scherm het verre schijnsel van de tuin opvangt, en
hoe het dan opeens een hemelse glans afgeeft: een zwak gouden
licht dat in de omringende duisternis wordt uitgegoten als de gloed
van een zonsondergang aan de horizon. In geen enkele andere om-
geving is goud zo uitgelezen schoon. Je loopt eraan voorbij, draait je
om, en nog eens, om het wéér te zien. En bij het weggaan begint het
gouden oppervlak van het papier zelfs nog dieper te gloeien. Het
verandert niet in een flits, maar wordt gestadig groter, helderder,
zoals het gezicht van een reus van kleur verandert.
Een andere keer ontdekt U misschien dat het stofgoud op de achter-
grond, dat tot dan toe alleen maar een luie saaie glans had, ineens
begint te blinken als U erlangs loopt. Alsof het in vuur en vlam was
geraakt!
Sunday, May 30, 2010
59. Dat goud op zo’n donkere plaats zoveel licht kan aantrekken, is voor
mij een raadsel. Maar ik begrijp wel waarom in oude tijden boeddha-
beelden met goud bekleed werden en waarom bladgoud de muren van
de huizen van de adel bedekte. De moderne mens in zijn goedver-
lichte huis heeft geen weet meer van de schoonheid van goud. Maar
toen men nog in de donkere huizen van het verleden woonde, werd
men niet alleen aangegrepen door de schoonheid van goud, maar had
men ook oog voor de praktische waarde ervan. Want goud moet in
deze duistere ruimten de functie van reflector hebben vervuld. Het
vroegere gebruik van blad- en stofgoud was niet alleen maar extra-
vagantie. De reflecterende eigenschappen ervan moesten ook dienen
als bron van verlichting. Zilver en andere metalen verliezen al gauw
hun glans, maar goud kan duistere kamers eindeloos verlichten
omdat het zijn schittering behoudt. Dat is de reden waarom goud zo
ongelooflijk hoog gewaardeerd wordt.
Sunday, May 30, 2010
69. In 1975 zag ik een film van Stan Brakhage, The Act of Seeing With One’s Own Eyes.
De camera registreerde het dagelijks werk van patholoog-anatomen: schedeldaken
worden gelicht, lichamen worden ontleed.
De conceptie van de buitenkant van de mens als een fysieke entiteit leek op schok-
kende wijze plaats te maken voor de conceptie van een inwendig systeem van min
of meer amorfe componenten: een diagram van vlees.
Brakhage’s film roept een aantal begrippen op die exemplarisch zijn voor huidige
denkbeelden en begrippen: ontleding, analyse, skelet, fragmentatie, decompositie,
deconstructivisme... Het inwendige systeem van de mens als metafoor lijkt steeds
dichter bij de hedendaagse kunst te staan. Veel kunst is en blijft in meerdere of
mindere mate antropomorf, maar dat heeft dan wel betrekking op ons inwendige
systeem, op de rangschikking en functies van onze organen.
Ronald van Tienhoven, 1990
Sunday, May 30, 2010