Kompetencje informacyjne w miejscu pracy – oczekiwania pracodawców, XIV Forum...
Typy badań naukowych
1. 1
2017-11-14
Typy badań naukowych
Zob. na początek plik Wiedza naukowa, infografika https://www.slideshare.net/sabinacisek/wiedza-
naukowa-infografika
1) Ze względu na stosunek do empirii, obserwacji (szeroko rozumianej)
- badania aprioryczne (nieodwołujące się do doświadczenia, obserwacji; przykład – logika,
matematyka, część filozofii)
- badania empiryczne (odwołujące się do doświadczenia, obserwacji; wszystkie pozostałe nauki,
w tym – informatologia, zarządzanie informacją)
Można napisać pracę magisterską tylko w oparciu o dotychczasowe piśmiennictwo, rozumowanie
i założenia. Nie jest to wprawdzie badanie aprioryczne w ścisłym sensie, ale wtedy nie wykonujemy
własnych badań empirycznych „w terenie”.
2) Ze względu na stosunek do praktyki
- badania podstawowe, których głównym celem jest poznanie świata dla samego poznania
- badania stosowane, których głównym zamierzeniem jest zmiana, udoskonalenie działania czegoś
(w praktyce)
Granice między wymienionymi typami badań są płynne.
3) Ze względu na stosunek do uogólnień
- badania idiograficzne – celem jest poznanie oraz indywidualizujący, pogłębiony opis jednostkowych
przypadków, rzeczy, zdarzeń [w praktyce badania idiograficzne przybierają często postać studium
przypadku]
- badania typologiczne – ustalają typy (kategorie) i konstruują typologie (kategoryzacje) badanych
rzeczy czy zdarzeń jednostkowych
- badania nomologiczne (nomotetyczne) – celem jest odkrycie jakichś prawidłowości, relacji,
związków występujących w świecie, a następnie sformułowanie uogólnień, np. praw dotyczących
badanego fragmentu lub aspektu rzeczywistości
W pracy magisterskiej nie jest wymagane sformułowanie własnych
praw naukowych, natomiast pożądane jest uchwycenie jakichś
prawidłowości, uwarunkowań, związków itp.
2. 2
4) Ze względu na cel poznawczy (eksploracja; opis; wyjaśnienie i przewidywanie;
interpretacja i zrozumienie)
- badania eksploracyjne
- badania opisowe
- badania wyjaśniające
- badania rozumiejące
5) Ze względu na hipotezę – czy ją stawiamy na początku naszych badań, czy nie
- podejście hipotetyczno-dedukcyjne (raczej w strategii ilościowej), strategia teorii przed badaniami
empirycznymi
- podejście indukcyjne (raczej w strategii jakościowej), strategia badań empirycznych przed teorią
(Creswell, 2013, s. 147; Frankfort-Nachmias; Nachmias, 2001, s. 62-63).
BIBLIOGRAFIA
1. Cisek, Sabina (2013). Metodologia jakościowa we współczesnej informatologii. Wybrane aspekty.
Przegląd Biblioteczny, t. 81, z. 3, s. 299-310.
2. Creswell, John W. (2013). Projektowanie badań naukowych. Metody jakościowe, ilościowe i
mieszane. Kraków: Wydaw. UJ.
3. Frankfort-Nachmias, Chava; Nachmias, David (2001). Metody badawcze w naukach społecznych.
Poznań: Zysk i S-ka Wydawnictwo s.c.
4. Grobler, Adam (2008). Metodologia nauk. Kraków: Wydawnictwo Aureus, Wydawnictwo Znak.
5. Krajewski, Władysław (1998). Prawa nauki. Przegląd zagadnień metodologicznych i filozoficznych.
Wydanie drugie poprawione. Warszawa: Wydawnictwo „Książka i Wiedza”.
Dodatkowa bibliografia i przypisy – zob. prezentacja Naukoznawstwo Filozofia nauki
http://www.academia.edu/9779893/Naukoznawstwo_-_filozofia_nauki
Podejście indukcyjne w badaniach jakościowych
– może być „skrajne”, jak w teorii ugruntowanej – prekonceptualizacja zredukowana do
minimum, brak wstępnej teorii, niektórzy nawet zalecają, by NIE czytać literatury
przedmiotu przed badaniami;
– albo nie.
W drugim przypadku przystępując do badań empirycznych można opierać się na pewnej
teorii (wyjaśniającej ludzkie zachowania czy funkcjonowanie grup społecznych) oraz
perspektywie analitycznej, np. w analizie dyskursu poszukujemy wskazówek jak język i
komunikacja konstruują rzeczywistość.
Indukcyjność badań jakościowych wyraża się w tym, że:
– nie ma hipotezy w ścisłym sensie,
– problem badawczy jest sformułowany „na próbę”, roboczo i może ulec modyfikacji
pod wpływem materiału empirycznego.