3. IBERIARRAK
-Hegoaldean eta ekialdean bizi ziren.
- Muinoetan eraikitako herrixka hesituetan bizi ziren.
- Etxeak angeluzuzenak ziren kaleka antolatuta.
- Tributan antolatuta zeuden eta errege bat zuten.
-Nekazariak , abeltzainak eta artisauak ziren.
-Espatak, zeramikazko ontziak eta ehunak egiten zituzten.
-Merkataritzan jarduten zuten eta horregatik, txanponak
erabiltzen zituzten.
4. ZELTAK-Iberiar goi-ordokian eta kostalde atlantikoan bizi ziren.
-Kastro izeneko herrixka hesituetan bizi ziren.
-Etxeak zirkulu formakoak ziren eta nahaspilatuta.
-Tributan antolatuta zeuden.
-Beraiek ekoitzitako produktuez elikatzen ziren.
-Ia-ia ez zegoen merkataritzarik.
-Gehienak abeltzainak ziren. Oso trebeak ziren metalak
lantzen.
6. FENIZIARRAK
- K.a. VII. mendean feniziarrak etorri ziren Asiatik, bertako
mineralak erakarrita.
-Itsas gizon trebeak eta merkatari bikainak ziren.
-Andaluziako kostaldean kokatu ziren.
-Kolonia batzuk sortu zituzten: Malaga edo Cadiz.
GREZIARRAK
-K.a. VI. mendean greziarrak etorri ziren, Greziatik.
- Penintsulako metalekin, gatzarekin espartzuarekin
salerosketan jarduten zuten.
-Kostalde Mediterraneoan kokatu ziren.
-Kolonia batzuk sortu zituzten: Denia, Rosas (Rhode)
KARTAGOTARRAK
- K.a. III. Mendean kartagotarrak etorri ziren, Afrikatik.
-Balear uharteetan eta ekialdean kokatu ziren.
Iberos y celtas
8. HISPANIA- Kartagotarrak erromatarrak elkarren kontra borrokatu ziren: Gerra Punikoak.
- K.a.218. urtean, erromatarrak Emporionen lehorreratu ziren. Irabazi zuten eta
kanporatu zituzten kartagotarrak: konkista hasi zen.
- Iberiar Penintsulan geratu ziren natura-baliabideak eskuratzeko.
- Borrokek 200 urte baino gehiago iraun zuten. Borrokalari bat Viriato izan zen.
- K.a. 19. urtean Hispaniaren konkista amaitu zen.
- Duela 2.000 urte, erromatarrek kartagotarrak menderatu zituzten eta Iberiar
Penintsula hartu zuten.
- Hispania deitu zioten, eta Erromatar Inperioko probintzia bihurtu zuten.
VIRIATO
9.
10. - Hispania antolatu zuten, hobeto kontrolatzeko.Lehenik, probintziatan banatu
zuten, eta probintzia bakoitzerako Gobernadore bat izendatu.
- K.o.III. mendean, bost probintzia zeuden:Betika, Lusitania, Cartaginensis,
Terraconensis eta Gallaecia.
- Haien legeak ezarri zituzten.
GIZARTEA pertsona askeek eta esklaboek
osatzen zuten.
• Pertsona askeak aberatsak ziren
(merkatariak, artisauak...)
• Esklaboak beste pertsona baten
jabetzakoak ziren. Etxeetan, soroan eta
mehategietan lan egiten zuten. Zirkuko
gladiadoreak ere baziren esklaboak.
11. ERROMANIZAZIOA
- Hispaniarrek erromatarren ohiturak bereganatu zituzten; prozesu hori
erromanizazioa deitzen da.
- Legionarioen bidez hasi zen. Haiek herrixketan kokatu ziren eta hiri bihurtu zituzten
herrixkak.
- Latina ikasi zuten.
- Erlijioa ere aldatu zuten. Hasieran, Hispaniako biztanle gehienek erromatarren
jainkoak gurtzen zituzten baina K.o. 380. urtean kristautasuna erlijio ofiziala bihurtu
zen.
Asterix en Hispania
12. ARTEA
La Hispania romana
Artea
- Erromatarrak eraikitzaile bikainak ziren.
- Bi material berri erabiltzen zituzten:
zementua eta hormigoia.
-Zoruak eta hormak apaintzeko pinturak
eta mosaikoak egiten zituzten.
- Beste eraikin batzuk ere egin zituzten:
akueduktoak, antzokiak, zubiak,
errepideak…
