1. เรื่องเสร็จที่ ๗๓/๒๕๕๓
บันทึกสํานักงานคณะกรรมการกฤษฎีกา
เรื่อง ทุนขั้นต่ําตามพระราชบัญญัติการประกอบธุรกิจของคนตางดาว พ.ศ. ๒๕๔๒
กระทรวงพาณิชยไดมีหนังสือ ที่ พณ ๐๘๐๓/๒๕๗๗ ลงวันที่ ๒๔ กรกฎาคม
๒๕๕๒ ถึงสํานักงานคณะกรรมการกฤษฎีกา สรุปความไดวา พระราชบัญญัติการประกอบธุรกิจ
ของคนตางดาว พ.ศ. ๒๕๔๒ กําหนดใหคนตางดาวตองมีทุนขั้นต่ําที่ใชในการเริ่มตนประกอบ
ธุ ร กิ จ ในประเทศไทย และแนวทางปฏิ บั ติ ข องกรมพั ฒ นาธุ ร กิ จ การค า กระทรวงพาณิ ช ย
จะพิ จ ารณาทุ น ขั้ น ต่ํ า ของคนต า งด า วตามนั ย มาตรา ๔ และมาตรา ๑๔ แห ง พระราชบั ญ ญั ติ
การประกอบธุรกิจของคนตางดาว พ.ศ. ๒๕๔๒ วาตองเปนทุนตามความเปนจริงที่คนตางดาว
ใชในการเริ่มตนประกอบธุรกิจในประเทศไทยซึ่งมีการเรียกชําระคาหุนครบถวนแลว ในเรื่องนี้
บริษัท เคนวูด อิเล็กทรอนิกส (ไทยแลนด) จํากัด ไดมีหนังสือลงวันที่ ๑๐ มิถุนายน ๒๕๕๒
โต แ ย ง ความเห็ น ของกรมพั ฒ นาธุ ร กิ จ การค า กระทรวงพาณิ ช ย และเห็ น ว า มาตรา ๔
แห ง พระราชบั ญ ญั ติ ก ารประกอบธุ ร กิ จ ของคนต า งด า ว พ.ศ. ๒๕๔๒ ได กํ า หนดนิ ย ามคํ า ว า
“ทุนขั้นต่ํา” หมายความวา ทุนของคนตางดาวในกรณีที่คนตางดาวเปนนิติบุคคลซึ่งจดทะเบียน
ในประเทศไทย และ “ทุน” หมายความวา ทุนจดทะเบียนของบริษัทจํากัด หรือทุนชําระแลว
ของบริษัทมหาชนจํากัด ดังนั้น ในกรณีที่บริษัทเปนนิติบุคคลซึ่งจดทะเบียนเปนบริษัทจํากัด
ในประเทศไทยและประกอบธุ ร กิ จ ค า ส ง โดยมี ทุ น จดทะเบี ย นหนึ่ ง ร อ ยล า นบาท เมื่ อ บริ ษั ท
เรียกชําระคาหุนรอยละยี่สิบหาเปนทุนชําระแลวยี่สิบหาลานบาท บริษัทจึงสามารถประกอบธุรกิจ
คา สง ไดโ ดยไมตองขออนุญ าตและไมตองเรียกชําระคา หุนเพิ่มเติม ใหครบหนึ่งร อยล า นบาท
แต อ ย า งใด และเนื่ อ งจากพระราชบั ญ ญั ติ ก ารประกอบธุ ร กิ จ ของคนต า งด า ว พ.ศ. ๒๕๔๒
เป น กฎหมายมหาชนจึ ง ต อ งตี ค วามโดยเคร ง ครั ด ทุ น ขั้ น ต่ํ า ของบริ ษั ท จํ า กั ด จึ ง หมายถึ ง
ทุนจดทะเบียนของบริษัทเทานั้น จะตีความวาเปนทุนที่ไดชําระคาหุนแลวไมได หากกฎหมาย
ประสงค ใ ห ทุ น ขั้ น ต่ํ า ของบริ ษั ท จํ า กั ด หมายความรวมถึ ง ทุ น ที่ ไ ด เ รี ย กชํ า ระจากผู ถื อ หุ น แล ว
พระราชบัญญัติการประกอบธุรกิจของคนตางดาว พ.ศ. ๒๕๔๒ จะตองบัญญัติคํานิยามคําวา
“ทุน” ของบริษัทจํากัด หมายความวา ทุนชําระแลวเชนเดียวกับกรณีบริษัทมหาชนจํากัด
กระทรวงพาณิชยเห็นวา เจตนารมณของกฎหมายวาดวยการประกอบธุรกิจของ
คนต า งดา วที่ กํา หนดให คนตา งดาวต องมีทุน ขั้น ต่ํา ตามจํานวนที่กํา หนดเพื่ อใชในการเริ่ มต น
ประกอบธุ ร กิ จ ในประเทศไทยก็ เ พื่ อ คุ ม ครองปกป อ งประโยชน ข องคนไทยมิ ใ ห ค นต า งด า ว
เขามาแยงประโยชนจากการประกอบธุรกิจโดยที่ไมมีการนําเงินเขามาลงทุนจริง ดังนั้น ทุนขั้นต่ํา
ตามจํานวนที่กําหนดในกฎหมายจึงตองเปนทุนที่มีอยูตามความเปนจริง ทั้งนี้ ตามนัยที่กําหนดไว
สงพรอมหนังสือ ที่ นร ๐๙๐๑/๐๑๕๘ ลงวันที่ ๑๖ กุมภาพันธ ๒๕๕๓ ซึ่งสํานักงาน
คณะกรรมการกฤษฎีกามีถึงสํานักเลขาธิการคณะรัฐมนตรี

2. ๒
ในมาตรา ๔ และมาตรา ๑๔ นอกจากนี้ การเรียกชําระคาหุนบางสวนซึ่งตองไมนอยกวารอยละ
ยี่สิบหานั้นเปนเรื่องที่บัญญัติไวในประมวลกฎหมายแพงและพาณิชย (วาดวยหุนสวนและบริษัท)
และเปนความตกลงระหวางเอกชนกับเอกชน ดังนั้น บริษัทจึงไมสามารถนําวิธีการปฏิบัติในเรื่อง
ดังกลาวมาใชโดยขัดกับกฎหมายวาดวยการประกอบธุรกิจของคนตางดาวซึ่งเปนกฎหมายมหาชนได
กระทรวงพาณิชยจึงขอหารือในประเด็นทุนขั้นต่ําที่คนตางดาวตองมีเพื่อนํามาใช
ในการเริ่มตนประกอบธุรกิจในกรณีที่คนตางดาวนั้นเปนบริษัทจํากัดซึ่งจดทะเบียนในประเทศไทย
เพื่อใหเกิดความชัดเจนในประเด็นขอกฎหมายและเปนบรรทัดฐานในการปฏิบัติงานของเจาหนาที่
ตอไป
คณะกรรมการกฤษฎีกา (คณะที่ ๖) ไดพิจารณาขอหารือของกระทรวงพาณิชย
โดยมีผูแทนกระทรวงพาณิชย (กรมพัฒนาธุรกิจการคา) เปน ผูชี้แจงขอเท็จจริง และปรากฏ
ขอเท็จจริงจากคําชี้แจงของผูแทนกรมพัฒนาธุรกิจการคาวา เดิมกรมพัฒนาธุรกิจการคาไดเคยมี
หนังสือตอบหนวยงานเอกชนในป พ.ศ. ๒๕๔๕ เกี่ยวกับการพิจารณาทุนขั้นต่ําโดยใชแนวทาง
ตามประมวลกฎหมายแพงและพาณิชย กลาวคือ ทุนขั้นต่ําของบริษัทจํากัดหมายถึงทุนจดทะเบียน
สวนการชําระคาหุนจะตองเปนจํานวนเทาใดนั้น ใหเปนไปตามที่กําหนดในประมวลกฎหมาย
แพงและพาณิชย แตตอมาในป พ.ศ. ๒๕๔๙ กรมพัฒนาธุรกิจการคามีความเห็นวา แนวทาง
ดังกลาวไมถูกตอง จึงเปลี่ยนแนววินิจฉัยใหม โดยตีความวา ทุนขั้นต่ํานั้นตองเปนทุนที่ชําระแลว
เต็ มมู ล ค า ดั งนั้ น เพื่ อให เกิ ด ความชั ด เจนเกี่ย วกับ การพิ จ ารณาบทนิ ย ามคํ า ว า “ทุน ขั้ น ต่ํ า ”
กรมพัฒนาธุรกิจการคาจึงขอหารือเกี่ยวกับการพิจารณาทุนขั้นต่ําของคนตางดาวที่เปนบริษทจํากัด ั
ซึ่ ง จดทะเบี ย นในประเทศไทยว า จะพิ จ ารณาจากทุ น ตามความเป น จริ ง ของคนต า งด า ว
ที่ใชในการประกอบธุรกิจหรือพิจารณาจากทุนจดทะเบียนของบริษัทจํากัด โดยกรมพัฒนาธุรกิจ
การค า ได มี ห นั ง สื อ ที่ พณ ๐๘๐๓/๓๐๔๓ ลงวั น ที่ ๓๐ ธั น วาคม ๒๕๕๒ ถึ ง สํ า นั ก งาน
คณะกรรมการกฤษฎีกาเพื่อขอยืนยันประเด็นที่กรมพัฒนาธุรกิจการคาประสงคที่จะขอหารือ
ดังกลาวขางตนอีกครั้งหนึ่งเพื่อใหเกิดความชัดเจน
คณะกรรมการกฤษฎี ก า (คณะที่ ๖) พิ จ ารณาแล ว เห็ น ว า พระราชบั ญ ญั ติ
การประกอบธุ ร กิ จ ของคนต า งด า ว พ.ศ. ๒๕๔๒ เป น กฎหมายที่ ใ ช ใ นการกํ า หนด
เกณฑ ก ารประกอบธุ ร กิ จ ของคนต า งด า วในประเทศไทย โดยมี ม าตรา ๑๔ ๑ ประกอบกั บ
๑
มาตรา ๑๔ ทุ น ขั้ น ต่ํ า ที่ ค นต า งด า วใช ใ นการเริ่ ม ต น ประกอบธุ ร กิ จ ในประเทศไทย
ตองมีจํานวนไมนอยกวาที่กําหนดในกฎกระทรวงแตตองไมนอยกวาสองลานบาท
ในกรณี ก ารประกอบธุ ร กิ จ ของคนต า งด า วในวรรคแรกเป น ธุ ร กิ จ ที่ ต อ งได รั บ อนุ ญ าต
ตามบัญชีทายพระราชบัญญัตินี้ ทุนขั้นต่ําที่กําหนดในกฎกระทรวงสําหรับแตละธุรกิจตองไมนอยกวาสามลานบาท
กฎกระทรวงที่ อ อกตามบทบั ญ ญั ติ ม าตรานี้ อาจกํ า หนดระยะเวลาทุ น ขั้ น ต่ํ า ที่ ต อ งนํ า
หรือสงเขามาในประเทศไทยไวดวยก็ได

3. ๓
มาตรา ๑๘ (๓) ๒ แห ง พระราชบั ญ ญั ติ ก ารประกอบธุ ร กิ จ ของคนต า งด า ว พ.ศ. ๒๕๔๒
กํ า หนดจํา นวนทุ นขั้ นต่ํ าที่ คนต างด าวต องมี เพื่ อใช ในการเริ่มตนประกอบธุ รกิ จในประเทศไทย
และมาตรา ๑๘ (๑) ใหอํ า นาจรั ฐมนตรี กํา หนดอัต ราสว นทุ น กั บ เงิ น กู ที่จ ะใช ใ นการประกอบ
กิจการที่ไดรับอนุญาต จึงเห็นไดวาการพิจารณาอนุญาตใหคนตางดาวประกอบธุรกิจในประเทศ
ไทยจําเปนตองพิจารณาทั้งในสวนทุนและทุนขั้นต่ําแยกจากกัน อีกทั้งเมื่อพิจารณามาตรา ๔๓
แหงพระราชบัญญัติการประกอบธุรกิจของคนตางดาว พ.ศ. ๒๕๔๒ ที่กําหนดนิยามคําวา “ทุน”
และ “ทุ น ขั้ น ต่ํ า” ไว ต า งหากจากกั น ทุ น และทุ น ขั้ นต่ํ า จึ งเป น ถ อยคํ า ที่ มี ความหมายต า งกั น
และเปนคนละกรณีกัน
นอกจากนี้ เมื่ อ พิ จ ารณาถ อ ยคํ า ในบั ญ ชี ส ามท า ยพระราชบั ญ ญั ติ ฯ เห็ น ว า
เปนการกําหนดจํานวนทุนขั้นต่ําของการประกอบธุรกิจแตละประเภท โดยเฉพาะอยางยิ่ง (๑๔)
และ (๑๕) ๔ กํ า หนดจํ า นวนทุ น ขั้ น ต่ํ า ของแต ล ะร า นค า ไว ทุ น ขั้ น ต่ํ า จึ ง ต อ งเป น เงิ น ทุ น จริ ง
ความในมาตรานี้ไมใชบังคับกับกรณีที่คนตางดาวนําเงินหรือทรัพยสินอันเกิดจากรายได
ที่ไดมาจากการประกอบธุรกิจเดิมที่เริ่มดําเนิน การมากอนแลวในประเทศไทยไปเริ่มประกอบธุรกิจรายอื่น
หรือนําไปลงหุนหรือลงทุนในกิจการหรือในนิติบุคคลอื่น
๒
มาตรา ๑๘ รัฐมนตรีโดยคําแนะนําของคณะกรรมการมีอํานาจออกกฎกระทรวงกําหนด
เงื่อนไขหนึ่งเงื่อนไขใดใหคนตางดาวผูรับใบอนุญาตตองปฏิบัติ ดังตอไปนี้
(๑) อัตราสวนทุนกับเงินกูที่จะใชในการประกอบธุรกิจที่ไดรับอนุญาต
(๒) จํานวนกรรมการที่เปนคนตางดาวซึ่งจะตองมีภูมิลําเนาหรือที่อยูในราชอาณาจักร
(๓) จํานวนและระยะเวลาการดํารงไวซึ่งทุนขั้นต่ําภายในประเทศ
ฯลฯ ฯลฯ
๓
มาตรา ๔ ในพระราชบัญญัตินี้
ฯลฯ ฯลฯ
“ทุน” หมายความวา ทุนจดทะเบียนของบริษัทจํากัด หรือทุนชําระแลวของบริษัทมหาชน
จํากัด หรือเงินที่ผูเปนหุนสวนหรือสมาชิกนํามาลงหุนในหางหุนสวนหรือนิติบุคคลนั้น
“ทุ น ขั้ น ต่ํ า ” หมายความว า ทุ น ของคนต า งด า วในกรณี ที่ ค นต า งด า วเป น นิ ติ บุ ค คล
ซึ่ง จดทะเบี ย นในประเทศไทย และในกรณีที่ ค นตางดา วเปน นิติบุค คลซึ่ง ไม ไดจ ดทะเบีย นในประเทศไทย
หรื อ เป น บุ ค คลธรรมดาให ห มายถึ ง เงิ น ตราต า งประเทศที่ ค นต า งด า วนํ า มาใช เ มื่ อ เริ่ ม ต น ประกอบธุ ร กิ จ
ในประเทศไทย
ฯลฯ ฯลฯ
๔
บัญชีสาม ธุรกิจที่คนไทยยังไมมีความพรอมที่จะแขงขันในการประกอบกิจการกับคนตางดาว
(๑) การสีขาว และการผลิตแปงจากขาวและพืชไร
ฯลฯ ฯลฯ
(๑๔) การคาปลีกสิน คาทุกประเภทที่มีทุนขั้น ต่ํารวมทั้งสิ้น นอยกวาหนึ่ง รอยลานบาท
หรือที่มีทุนขั้นต่ําของแตละรานคานอยกวายี่สิบลานบาท
(๑๕) การคาสงสินคาทุกประเภทที่มีทุนขั้นต่ําของแตละรานคานอยกวาหนึ่งรอยลานบาท
ฯลฯ ฯลฯ

4. ๔
มิใชทุนจดทะเบียนของนิติบุคคล และเมื่อพิจารณาประกอบกับมาตรา ๑๔๕ แหงพระราชบัญญัติ
ดั ง กล า วที่ เ ป น บทบั ง คั บ ให ค นต า งด า วต อ งนํ า หรื อ ส ง ทุ น ขั้ น ต่ํ า เข า มาในประเทศไทย
เพื่อใชในการเริ่มตนประกอบธุรกิจของตนภายในระยะเวลาที่กฎหมายกําหนด โดยการนําหรือสง
ทุ นขั้ นต่ํ าดั งกล าวเขามาในประเทศไทยไมใช บั งคั บกั บกรณี ที่ค นต า งดา วนํ า เงิน หรื อ ทรัพ ยสิ น
อันเกิดจากรายไดที่ไดมาจากการประกอบธุรกิจเดิมที่เริ่มดําเนินการมากอนแลวในประเทศไทย
ไปเริ่ ม ประกอบธุ ร กิ จ รายอื่ น หรื อ นํ า ไปลงหุ น หรื อ ลงทุ น ในกิ จ การหรื อ ในนิ ติ บุ ค คลอื่ น
จึ ง เห็ น ว า ทุ น ขั้ น ต่ํ า ต อ งเป น เงิ น ซึ่ ง คนต า งด า วมี อ ยู ต ามความเป น จริ ง และมี ก ารนํ า หรื อ ส ง
เงินตราตางประเทศเขามาในประเทศไทยจริงสําหรับใชในการเริ่มตนประกอบธุรกิจในประเทศไทย
ดวยเหตุผลที่กลาวมาขางตน การพิจารณาทุนขั้นต่ําจึงตองพิจารณาจากเงินทุนตามความเปนจริง
ที่คนตางดาวนําหรือสงเขามาเพื่อใชในการเริ่มตนประกอบธุรกิจในประเทศไทย มิใชทุนจดทะเบียน
ของบริษัทจํากัดตามที่กําหนดในนิยามคําวา “ทุน” แตอยางใด
(คุณพรทิพย จาละ)
เลขาธิการคณะกรรมการกฤษฎีกา
สํานักงานคณะกรรมการกฤษฎีกา
กุมภาพันธ ๒๕๕๓
๕
โปรดดูเชิงอรรถที่ ๑, ขางตน