Figures, statistics, problem, definition of modern state. And suggestion on state reform.

1. โครงสร้างอานาจการเมืองการปกครองไทย
การประชุมฝึกอบรมทักษะการทางานรณรงค์และการติดตามการทางานของ
ผู้แทนราษฎร เครือข่ายประชาธิปไตย มูลนิธิศักยภาพชุมชน
28 – 30 กรกฎาคม 2555
กานต์ ยืนยง
Siam Intelligence Unit (SIU)

2. การเมืองคืออะไร
-ผลประโยชน์
-ความสัมพันธ์ทางอานาจ ระหว่างผู้ใช้อานาจ และผู้อยู่ใต้อานาจ
ในการจัดสรรผลประโยชน์อย่างเป็นธรรม
-การอยู่ร่วมกัน (ความสัมพันธ์ทางอานาจ) + นโยบายที่ส่งผลกระทบ
-การบริหารทรัพยากร (ดิน, นา, ป่า)
-การชิงดีชิงเด่น

3. อะไรคือการเมือง
• สัญญาประชาคม (social contract) เกิดจากการทาสัญญาระหว่างประชาชน
กับประชาคม (รัฐ)
• ประชาชนยินยอมสูญเสียสิทธิที่พึงมีตามธรรมชาติ เพื่อมาอยู่ภายใต้การดูแล
คุ้มครองของรัฐ
• การมีรัฐทาให้มนุษย์ได้รับประโยชน์ตอบแทน คือ (1) เขามีชีวิตที่ดีขึน มีความ
ปลอดภัยมากขึน กว่าภาวะก่อนไม่มีรัฐซึ่งมีแต่ความไม่แน่นอน ไม่ปลอดภัย (2) เขามี
เสรีภาพ แทนการมีอิสระตามธรรมชาติ (3) เขาได้รับความปลอดภัยแก่ตนเอง แทน
การใช้กาลังตัดสิน (4) มีสิทธิมั่นคงจากการรวมตัวเป็นสังคม แทนการใช้อานาจข่มขู่
ตัดสิน (5) รัฐคุ้มครองความปลอดภัยให้พลเมือง เท่าๆกับที่พลเมืองอุทิศตนให้กับรัฐ
• ดังนันฝ่ายบริหารที่เกิดขึนโดยกฎหมายจึงมีหน้าที่ในการปฏิบัติตามกฎหมาย คือรับ
ใช้ประชาชนตามเจตนารมณ์ส่วนรวม และสามารถถูกถอดถอนได้ตามความพอใจ
ไม่ใช่เป็นนายของประชาชน

4. ปัญหาการเมืองในปัจจุบัน
-ไม่เป็นประชาธิปไตย , สัญญาไม่เป็นสัญญา, มีอานาจนอกระบบ + มือที่มองไม่เห็น
-ไม่เคารพสิทธิประชาชน, ไม่เคารพกฎหมาย, ศาลรัฐธรรมนูญไม่เคารพรัฐธรรมนูญ
-ไม่รู้ว่าใครจะแก้รัฐธรรมนูญ, รัฐสภาควรเป็นคนร่าง
-ใช้ความเชื่อ แทนที่จะเป็นความรู้ในการทางานการเมือง
-คนแก้ปัญหา เป็นปัญหาเสียเอง
-ไม่เชื่อว่าประชาชนปกครองตนเองได้ : ไม่เข้าใจ ยากจน ไม่สามารถจัดการตนเองได้
- ไม่สามารถเข้าถึงตัวแทนของรัฐได้โดยตรง
- ไม่มีตัวแทนที่เข้าใจปัญหาที่เกิดขึน เช่น เพศที่สาม
- สส ไม่ทาประโยชน์เพื่อประชาชน , ไปจัดการผลประโยชน์ของตนเอง
-ความเห็นแก่ตัวของนักการเมือง ชอบอ้างว่าตัวเองมาจากประชาชน
- ไม่เคารพประชาธิปไตย ไม่รู้จักแพ้-ชนะ ทาให้ประชาชนสับสน

5. ปัญหาการเมืองไทย อยู่ที่ไหน?
• ความไม่เป็นประชาธิปไตย
• การคอรัปชั่น
• ความเหลื่อมลา

6. ประชาธิปไตยคืออะไร
• คานิยามแบบไทย : สิทธิ เสรีภาพ เสมอภาค
• ตัวชีวัดจากต่างประเทศ (EIU) :
1. กระบวนการเลือกตัง และความเป็นพหุนิยม
2. การทางานของรัฐบาล
3. การมีส่วนร่วมทางการเมือง
4. วัฒนธรรมทางการเมือง
5. เสรีภาพของพลเมือง

7. Democracy Index

8. Corruption Index

9. GDP Per capita

10. Happiness Planet Index

12. DI Population (m) GDP/head GDP (BN) EFI HDI Life male Life FM Corruption Happy
Norway 9.80 4.80 79,090.00 382.00 70.30 0.94 79.20 83.40 9.00 51.40
United States 8.11 314.70 45,990.00 14,119.00 77.80 0.91 77.70 82.10 7.10 37.30
Germany 8.34 82.20 40,670.00 3,330.00 71.80 0.91 77.80 83.10 8.00 47.20
United Kingdom 8.16 61.60 35,170.00 2,175.00 74.50 0.86 77.80 82.30 7.80 47.90
Japan 8.08 127.20 39,740.00 5,069.00 72.80 0.90 80.10 87.20 8.00 47.50
South Korea 8.06 48.30 17,080.00 833.00 69.80 0.90 76.60 83.20 5.40
Taiwan 7.46 23.00 16,330.00 378.00 70.80 0.88 75.50 81.40 6.10
Hongkong 5.92 7.00 30,070.00 211.00 89.70 0.90 79.90 85.70
India 7.30 1,198.00 1,190.00 1,377.00 54.60 0.55 63.70 66.90 50.90
China 3.14 1,345.80 3,740.00 4,986.00 52.00 0.69 72.30 75.90 3.60 44.70
Thailand 6.55 67.80 3,890.00 264.00 64.70 0.68 67.10 72.80 3.40 53.50
Indonesia 6.53 230.00 2,350.00 540.00 56.00 0.62 70.20 74.30 3.00 55.50
Malaysia 6.19 27.50 7,030.00 193.00 66.30 0.76 72.90 77.60 4.30 40.50
Philippines 6.12 92.00 1,750.00 161.00 56.20 0.64 70.70 75.20 2.60 52.40
Singapore 5.89 4.70 36,540.00 182.00 87.20 0.87 78.50 83.40 9.20 36.14
Brunei N/A 0.40 49,384.00 155.00 76.37 5.20
Cambodia 4.87 14.10 2,361.00 36.00 0.52 60.00 65.00 2.10 40.30
Vietnam 2.96 88.10 1,110.00 97.20 51.60 0.59 73.30 77.40 2.90 60.40
Laos 2.10 6.50 1,203.00 7.80 0.52 60.85 64.76 2.20 49.10
Burma 1.77 60.20 1,324.00 82.60 0.48 1.50 44.20

13. ลักษณะของการเมืองไทย
มีความแตกต่างสูงมีความคิดคล้ายกัน
Administration in developing countries, Fred W Riggs (1964)

14. ลักษณะการเมืองไทย (ต่อ)

15. ลักษณะการเมืองไทย (ต่อ)

16. ลักษณะการเมืองไทย (ต่อ)

17. ลักษณะการเมืองไทย (ต่อ)

18. สมมติฐาน : พลังมวลชนสองสี
• สองกระแสใหญ่ในสังคม : (1) การตรวจสอบ และเอาผิดผู้ทาหน้าที่
สาธารณะได้ (accountability) (2) ความเท่าเทียมกันทังในมิติ
ด้านกฎหมายและโอกาสทางเศรษฐกิจ
• คนชั้นกลาง : การเป็นพลเมือง มีสิทธิ มีส่วนร่วม ในการกาหนด
นโยบายสาธารณะของประเทศ
• คนชั้นรากหญ้า : โอกาสทางเศรษฐกิจ และการใช้สิทธิเสรีภาพภายใต้
กฎหมาย

22. มองในระดับภูมิภาค - อาเซียน
• อะไรเป็นสาเหตุที่แท้จริง
• อาการเมาค้างสมัยอาณานิคม

23. การจัดการภาครัฐแนวใหม่ (1)
• ต้องการให้ระบบราชการทาหน้าที่เป็นพี่เลียงมากกว่าให้ระบบราชการลงมือทางาน
เอง (a catalytic government)
• ต้องการให้ระบบราชการเป็นระบบที่ชุมชนเป็นเจ้าของและเป็นระบบราชการที่มอบ
อานาจให้กับประชาชนไปดาเนินการเองมากกว่าที่จะเป็นกลไกที่คอยให้บริการแต่
อย่างเดียว (a community-owned government)
• ต้องการให้ระบบราชการมีลักษณะของการแข่งขันการให้บริการสาธารณะ (a
competitive government)
• ต้องการให้ระบบราชการเป็นระบบที่ขับเคลื่อนด้วยภารกิจมากกว่าขับเคลื่อนด้วย
กฎระเบียบ (a mission – driven government)
• ต้องการให้ระบบราชการเป็นระบบที่ให้ความสาคัญต่อผลของการปฏิบัติงานมากกว่า
สนใจถึงปัจจัยนาเข้าทางการบริหารงานและขันตอนการทางานทังหลาย (a
results-oriented government)

24. • ต้องการให้ระบบราชการเป็นระบบที่มุ่งสนองตอบต่อการเรียกร้องของลูกค้ามากกว่าที่จะ
สนองตอบต่อความต้องการของตัวระบบราชการและข้าราชการเอง (a customer-
driven government)
• ต้องการให้ระบบราชการดาเนินงานในลักษณะที่เป็นแบบรัฐวิสาหกิจมุ่งการแสวงหารายได้
มากกว่าการใช้จ่าย (an enterprising government)
• ต้องการให้ระบบราชการเป็นระบบที่มีการเฝ้าระวังล่วงหน้า คือ ให้มีการเตรียมป้องกัน
ปัญหาที่อาจจะเกิดในอนาคตมากกว่าที่จะคอยให้ปัญหาเกิดขึนแล้วค่อยตามแก้ (an
anticipatory government)
• ต้องการให้ระบบราชการเป็นระบบที่มีการกระจายอานาจจากข้างบนลงไปสู่ข้างล่าง
ตามลาดับชัน โดยเน้นให้ข้าราชการระดับปฏิบัติงานหลักมีส่วนร่วมในการตัดสินใจและการ
ทางานเป็นทีม (a decentralized government)
• ต้องการให้ระบบราชการเป็นระบบที่ปรับเปลี่ยนไปตามกลไกของตลาด (a market-
oriented government)
การจัดการภาครัฐแนวใหม่ (2)

25. ข้อวิจารณ์ จากระบบราชการที่ให้บริการพลเมือง
• มุมมองต่อประชาชน : มองว่าต้องรับใช้พลเมือง ไม่ใช่ให้บริการกับ
ลูกค้า
• สร้างการมีส่วนร่วมกับ องค์กรเอกชน หน่วยงานไม่แสวงหากาไร ฯลฯ
• ให้ความสาคัญกับ ความถูกต้องตามกฎหมาย ค่านิยมในชุมชน
มาตรฐานวิชาชีพ และผลประโยชน์ของพลเมือง ไม่ใช่แค่เป้าหมาย
ทางการตลาด
• เน้นการให้บริการสาธารณะ การอุทิศตนให้กับสังคม ไม่ใช่แค่เน้นการ
เป็นผู้ประกอบการ

26. สิ่งที่ต้องพิจารณา ระบบราชการส่วนท้องถิ่น
• เหตุผลที่ต้องมีองค์กรส่วนท้องถิ่นนัน ๆ เช่น ให้บริการสาธารณะอะไร จัดสรร
ทรัพยากรอะไร
• แหล่งรายได้มาจากไหน เช่น ภาษีท้องถิ่น ค่าธรรมเนียม งบประมาณรัฐ
• มีภาระค่าใช้จ่ายอะไรบ้าง เช่น ค่าใช้จ่ายประจา ค่าใช้จ่ายตามโครงการ
• มีกฎหมายอะไรรองรับบ้าง
• การตรวจสอบจากประชาชน เช่น ตรวจสอบนโยบายของหน่วยงาน
ตรวจสอบการคลัง ตรวจสอบผู้ปฏิบัติหน้าที่สาธารณะ
• การมีส่วนร่วมของภาคประชาชน เราจะเข้าไปช่วยเหลือภารกิจด้านใดบ้าง

27. ตัวอย่าง (กทช.)

28. มองการเปลี่ยนแปลงอนาคต
• AEC?
• แนวโน้มประชากร (ผู้สูงวัยมาก
ขึน)
• การเปลี่ยนแปลงทางเทคโนโลยี
(อินเทอร์เน็ต, โซเชียลมีเดีย)
• อาหาร พลังงาน
• การเปลี่ยนแปลงสิ่งแวดล้อม
• ระบบการขนส่งใหม่ ๆ

29. ลองจับกลุ่มอภิปราย การมีส่วนร่วมในพื้นที่ตนเอง

30. END
โครงสร้างอานาจการเมืองการปกครองไทย