Паулла Модерзон Беккерийн тухай

1. Паула Модерзон-Беккер /8.2.1876 – 20.11.1907/
(үнэлэгдээгүй уран зураач)
Уран зураач, Германы экспрессионизмыг үүсгэгч. Модерзон-Беккер өөрийн хөрөг зураг,
натюрморт болон ландшафтуудыг францын модерны амжилтын эсрэг гаргаж ирсэн.
Паула Беккер Дрезденд төмөр замын инженерийн гэр бүлд мэндэлжээ. 1888 онд түүний
гэр бүлБременд ирж, тэнд Паула анх зурагаар хичээллэж эхэлсэн байна. Төгсөлтийн
гэрчилгээгээ авсны дараа тэрээр эцэг эхийнхээ хүсэлтээр Хансштадт-д багшийн
мэргэжилээр сурч төгсөв (1893-1895).
1896 онд Берлин дахь урлаг болон графикийн хувийн сургуульд явдаг байв, түүнд улсын
урлагийн академид орох боломжгүй байлаа.
1898: Ворпсвед-д. 1897 онд Беккер анх Ворпсведд ирж, жилийн дотор уран зураачдын
бүлгийг байгуулжээ. Тэрээр 1895 онд Отто Модерзон, Фриц Овербек болон Генрих
Фогелер нартай хамтарч бүлгийг үүсгэн байгуулсан Фриц Макензений дор суралцаж байв.
XIX-р зууны 80, 90-д онд бий болсон уран зураачдын бүлгийн бусад төлөөлөгчид шиг ,
уран зураачид Ворпсведэд уран зургийн академи болон тэнд зонхилох түүхэн
субъектүүдтэй үйлажиллагаа явуулахгүй байх нь дээр гэж үзэжбайв. Ямар нэгэн сайхан
энх тунх байдлын талаар судлахыг хичээж, сая тэд өөрсдийн хүчээ цоо шинэ
ландшафтын уран бүтээлтуурьвихад чиглүүлжээ. Хойд Герман дахь намаг, нугатай
ландшафт нь сэтгэлтатам хүнд-уйтгартай, дуртай сэдэв нь байлаа.
1900: Францын авангардын байдал. Удалгүй Беккер бахдам ландшафтын уран
бүтээлүүднь явцуу гэдгийг мэдэрч эхлэв. Тэр үед л тэрээр орчин үеийн урлагтай
сөргөлдөж байгаагаа хүлээн зөвшөөржээ. Парист уран зураач маань түүнийг шинэ хэв
маягууд гаргахад нь өдөөж өгсөн Поля Сезанна болон Поля Гогены ажилуудтай танилцав.
Энэ хугацаанд түүний байгалийн өнгө аястай, түвэггүй, хурц тод дүрслэлтэй зурагууд бий
болсон. Модерзон-Беккер өндөгний шартай шороон будагаа хатаасны дараа гадаргуу
дээрээ өв тэгш бүдэг өнгийг бий болгож, орон зайг гүн хязгаарладаг будагаар өөрчилөв.
Беккерийн ажилуудын үндсэн чиглэл нь натюрморт болон хүний дүрслэлюм.
Ингэсэнээрээ тэрээр төрөлзүйл болон хэлбэр дүрсийн деталиудын нягт нарийн
хуулбараас татгалзсан юм. Тэрээр будагнуудаа зурган дээрээ өргөн гэгч нь тавьж, энгийн
дүрслэлийн хэлийг ашиглаж байлаа. Уран бүтээлч өөрийн ажлуудаа хүн төрөлхтний сул
дорой оршин тогтнохын эсрэг сөрөн зогссон, байгалийн өнө удааны билэг тэмдэг гэж
харж байлаа.
1906: Парисд ирсэн нь. Модерзон–Беккер өөрийн нөхөр Отто Модерзоноосоо (нөхөр
1901 он) холбоо хамаарлаа таслах тэнхэлгүй, 1906 онд Парисруу явжээ. Түүний
зурагуудаас аажмаар байгалийн өнгө аяс нь үгүй болж (жишээ нь “Ядууст зориулсан
асрамжийн газрын лонх болон намуу цэцэг барьсан оршин суугч ”,1906), өнгө тусгах арга
нь улам гэгээлэг болж (жишээ нь, “Цэцэг барин суусан охин”1907), эрс тэс байдал нь улам
нарийн болсон байна.

2. Модерзон-Беккер бүхий л уран бүтээлийнхээ замналын турш хувийн туршлага болон
өөрийн хөрөг дахь уур амьсгалыг тусгаж өгдөг байв. Ялангуяа Парисд “Сувдан хүзүүний
зүүлттэй өөрийнх нь хөрөг” (1906) болон “Камельтэй хөрөг зураг”(1906/1907), талбайн
багасгасан хэмжээст байгуулалт болон эрс тэс хүнд өнгөнүүд бий болсон. Түүний хөрөг
зураг дахь өнгөний илэрхийлэл нь (натюрмортод мөн адил) улам сэтгэлхөдөлгөм
болсон, үүний жишээ нь тод өнгө ба зураасны хэв маягийн онцлог шинжийг нь харуулсан
“Ли Хотгер болон түүний эгч” (1906/1907), зураг байж болох юм. Үүний үр дүнд Модерзон-
Беккерийн уран бүтээлийнх нь уран яруу байдал нь улам нэмэгдсээр байлаа.
Пабло Пикассогийн зургуудтай танилцсанаар түүний ажилууд дахь бие махбодийн хэлбэр
хэмжээг хялбаршуулсаар байлаа. Жишээ нь, “Ээж ба хүүхдүүд ” (1907) зурагт биеийн
хэсэг нь бүдүүвчилжилэрхийлсэн, уран бүтээлчид аль хэдийн хэсэгчилсэн дэлгэрэнгүй
зураглал хийх нь тийм ч сонирхолтой санагдахаа больж, харин цэвэрхэн хэлбэр дүрсийн
нийлэмж нь илүү санагддаг болсон байна. Түүний урлагийн хэв загвар нь римск болон
эртний готикийн урлагт нөлөө үзүүлжээ.
1907: Дахин Ворпсвед-д. 1906 оны хавар Отто Модерзон Парист иржээ. 1907 оны улаан
өнлөгний баяраар тэрээр өөрийн бие давхар эхнэрээ Ворпсведэд эргэн авчирсан байна.
Түүний туйлын хүсэлбиелэж, эх хүн болсоноос хэдхэн хоногийн дараа тэрээр гучин нэгэн
насандаа судасны бөөгнөрөлөөс үүдэн Ворпсведэд нас барсан байна. Амьдрах
хугацаандаа гураваас дөрвөн зуу хүртлэх өөрийн зурагаа зарж чадах уран зураач, нас
барсаныхаа дараа тэрээр олон түмэнд хүлээн зөвшөөрөгджээ.
Амедео Модильяни (12.7.1884 – 25.1.1920)
(архинд дийлэгдсэн)
Италийн уран зураач, барималч, африкийн хуванцар урлаг болон кубизмийн хэв маягтай
хөрөг зурагын ачаар нэр хүндийг олжээ. Модильянны ажилууд уртасгасан ердийн, зуйван
хэлбэрүүд байдаг ба түүнчлэн “шар зосон” тонын хүрэн болгон багасгасан өнгөний
хуваарьлалттай.
Тэрээр Ливорнод төрсөн, Иберийн еврейн хүү. Түүний аав нүүрс болон мод арилжаалдаг
байсан бол ээж нь улсын сургуульд багшилдаг байжээ. Өвчтэй, сул дорой амедео зургийн
хичээлийг арвандөрвөн насандаа авах болсон байна. 1899 онд тэрээр ахлах сургуулиа
хаяж Гульимео Микелигийн урлагийн академид оржээ.
1900: Анхны ажилууд. Эхлээд Модильяни хөрөг зураг болон натюрмортоо үндэсний хэв
шинжтэй туурвидаг байв. 1900 онд тэрээр уушигны хальсны үрэвслээс үүдэн хичээлээ
тасалдуулах болов, үүнээс хоёр жилийн дараа тэрээр Флоренцруу явжээ. 1903 онд
Модильяни Венецрүү нүүж, цагаас цагын хооронд урлагийн сурлагтаа шамдаж байлаа.
Түүний тухайн үеийнх нь бүтээлүд хадгалагдаагүй билээ.
1906: Парисд. 1906 онд Модильяни Парисруу явж Монмартд суурьшжээ. Авьяас
чадвартаа бардамнаж архинд орон, түүний архи уусан байдалыг нь франц хэлний “maudit”

3. (“хараагдсан”) буюу “Моди” хэмээн хочилжээ. 1907 онд Модильяни Гран-Палийн “Намарын
салонд” өөрийн долоон ажилаа тавьсанаар түүний амжилтын гараа эхэлсэн юм. Эдгээр
зургуудаа Модильяни цэвэрхэн будагаар, хурц тод өнгөний эффектүүдийг гарган хайр
найргүй тодорхойлсон байна. 1908/1909 онд уран зуурач уран бүтээлийн болон сэтгэлийн
гүн хямралд орж, удалгүй хэдэн сарын дараа Ливорно руу өөрийн гэр бүлийнхэнрүүгээ
буцжээ.
1910: Барималын ажилууд. Эргэн ирсэнийх нь дараах зурагуудаас нь Поля Сезаннагийн
нөлөөлөл маш тодорхой мэдрэгддэг: Модильяни өнгөний сонголтын хувьд өөр хоорондоо
эсрэгцэх хэд хэдэн зураг гаргав. Тус ажил нь – жишээлбэл “Виолончелист” – уран
зураачыг уран барималд сонирхолтойг нь илтгэх хуванцар эффект. Константин
Бранкузитэй танилцсанаар тэрээр уран барималч болох хүсэлээ эчэслэн бататгасан юм.
1910-аас 1912 оны хооронд “Хөшөө” мөчлөг үүссэн байна, тэр бүгд нь нэгэн бүхэл зүйл
байв. Баримал хийх материалын мөнгөний гачигдалаасаа үүдэн тэрээр гол дүрс, хэв
маягаа барилгын талбай дээрээс эрэлхийлэх шаардлагатай болов. Хөшөөнүүдийн нүүр
царайг нь уртынх нь дагуу сунгасан нь нэг талаас африкийн урлагийг санагдуулам, харин
нөгөө талаас – кубизмын дүрслэлийг илэрхийлсэн мэт. Модильяни Ливорно дахь нэгэн
найздаа өөрийн ажилуудаа үзүүлтэл, тэрээр үүнийг нь дооглонгүй харсанд, хотын муу
сувагруу хөшөөнийхөө нэгээхэн хэсэгийг хаячихжээ. 1913/1914 онуудад уран зураач маань
кариатид хэлбэрээр ажиллаж эхэлсэн ба энэ нь дуусалгүй үлдсэн байна. 1914 онд
Модильяни английн зохиолч, циркийн жүжигчин Беатрис Хастингстэй танилцсан байна.
Тэдний хоёр жилийн харилцаа болон ажил нь Амедеогийн уухаас нь болж тасалдав.
1914: Хөрөг барималын өөрийн хэв маяг. Уран баримал дахь ажлын нээлттэй хэлбэр,
хэв маягаа Модильяни зурагууддаа ч мөн тусгаж, 1917 оноос эхлэн найзууд болон
танилуудынхаа хөрөгийг бүтээх болсон байна. Хөрөг хийх явцдаа Модильяни хүний
гадаад төрхийг харуулах шиг дотоод сэтгэлийг нь хүртэл харуулахыг өөрийн гол зорилгоо
болгож, өөрт тохиромжтой, хувь хүнийг нь илэрхийлэх урлагийн хэв маяг хайж байлаа.
Арабесок хөшөөний (“Диего Ривер”,1914) зураглалын явцад тэрээр солонгорсон өнгийг
туршжээ (“Фрэнк Хэвилэнд”,1914; “Пьеро”, 1915). Түүний ихэнхи зурагуудад нүүрнийх нь
хэлбэрийг хөдлөлгөөн мэдрэгдэхүйц өнгөний илэрхийлэл болон энгийн геометрийн
дүрсэлдэг (“Шинээр гэрлэгсэд”, “Хатагтай Помпадур”). Нэгэн удаа тэрээр энэхүү
зурагуудаараа цуврал зураг гаргасанд, түүн дээрх хүмүүс нь гараа зөрүүлэн байрлуулсан
нэгэн хэвийн байрлалтай байв.
Эдийн засгийн хүндхэн нөхцөлд Модильяни уран зургийн галерейн эзэн Поле Гилломтой
танилцсанаар түүнийг 1915 онд урлагийн газартаа авсан нь зарим талаараа сайнаар
нөлөөлсөн байна. Жилийн дотор Модильяни Гилломоос явж, Леопольд Зборовскийн
зурагаараа польшийн худалдаачинд ажиллах болов. Тэрээр ажилынхаа хөлсөд өдөр бүр
15 франк хүртдэг байжээ. 1916 эхэн үеэс Модильянийгийн ажилууд нь уртааш сунгасан,
олон эцэжтурсан бас зүдэрч, туйлдсан царай болон хэлбэр дүрсийг хар, хүрэн өнгөр
илэрхийлэх болжээ.
1918: Уран зураачын амжилт. 1917 оны багт наадамын үеэр Модильяни түүний
амьдралынх нь хань болсон 19 настай зураачаар сурдаг оюутан Жанна Эбютернтэй

4. танилцжээ. Тэр ондоо Парис дахь түүний цор ганц насан туршийн хувийн үзсэгэлэндээ
нийтэд маш олон тооны нүцгэн зураг тавьсан нь нээлтийн өдөрөө л “олон нийтийн дунд
шуугиан тарьсан” байна.
1918 оны сүүлч Модильяни олон нийтийн дунд амжилтаараа тэргүүлсэн болов ч, нэг л
өдөр түүний эрүүлмэнд нь тогтворгүйтэн муудаж, гол шалтгаан нь хэт их ууснаас нь
шалтгаалсан байна. 1920 онд тэрээр Парисд элэгний сүрьегээр гучин таван насандаа нас
баржээ. Түүнийг нас барсанаас нэг хоногийн дараа түүний есэн сартай хөл хүнд эхнэр
Жанна Эбютерн цонхоороо үсэрч амиа хорложээ.