Тулеуова Лаура Кыдировна Жоғарғы Жаңа Технолгиялар колледжі, Шымкент қаласы

1. УДК 35.1326.
Жаңа ақпараттық технологияны ағылшын тілі сабағында пайдалану
Тулеуова Лаура Кыдировна
Жоғарғы Жаңа Технолгиялар колледжі, Шымкент қаласы
«Еліміздің ертеңі жас ұрпақтыңқолында, ал жас ұрпақ тағдыры ұстаздардың
қолында» - деп елбасы Н.Ә.Назарбаев білім беру саласындағы
қызметкерлердің жауапкершілігін атап көрсетті. Әрбір ұстаз балаға
тиянақты, терең білім беруге, заман талабына сай ақпараттық-
коммуникациялық технологияларды меңгерту,оныңжетістіктерін сабақ
үрдісінде тиімді пайдалана білуі керек.
Қазіргі кездегі шапшаң жүріп жатқан жаһандану үрдісінде 50-ден астам
жаңа технологияныңбәрін бір сабақта қамту мүмкін емес. Сондықтанәр
пәнді оқыту технологиясынтаңдап іріктеу және оны пайдалану арқылы
оқушының білімін арттыруға болады. Мұнда оқушының әрекеті,
технологияны қабылдауы, ынтасы, құштарлығына көңіл бөлу қажет. Өйткені
оқытуды технологияландыруқазіргі нарықтық экономикажағдайында өмір
талабынан туындап отыр. ХХІ ғасыр жаңа технология мен ақпараттандыру
ғасыры. Тәуелсіз Қазақстанда солғасырғанық қадам басты. Қазіргі кезде
еліміздің ертеңі болар жас ұрпақты компьтердің қыр-сырынтерең меңгерте
отырып, жұмыс жасау қабілеттерін арттыруға болады. Елбасы Қазақстанның
әлемдегі бәсекеге қабілетті 50 елдің қатарына кіру стратегиясы атты
жолдауында «Білім беру реформасы – Қазақстанныңбәсекеге нақтылы
қабілеттілігін қамтамасыз етуге мүмкіндік беретін аса маңызды
құралдарыныңбірі» деп атап көрсетті. Ертеңгі күнімізге аттамас бұрын
бүгінгі ұстаздыңкім екендігіне баға беріп көрейік. Бүгінгі мұғалім ата-ана,
бала бағбаны, қоғам қайраткері. Мұғалім – оқытушы, мұғалім – ұстаз,
мұғалім – оқулық авторы, мұғалім – технолог, мұғалім – жаңалықты
дәріптеуші, таратушы.
Қазіргі мұғалімдердің алдына қойылып отырғанбасты міндеттерінің бірі-
оқытудыңәдіс-тәсілдерін үнемі жетілдіріп және жаңа педагогикалық
технологияны меңгеру. Мұғалім-бұл ақпараттанушы, оқушының жеке
тұлғалық және интеллектуалдық дамуын жобалаушы. Ал бұл мұғалімнің
жоғары құзіреттілігін, ұйымдастырушылыққабілеттерін, оқушыларды
қазіргі заманның түбегейлі өзгерістеріне лайық бейімдей алуды талап етеді.
Ізденімпаз, жаңашыл мұғалімнің ерекшелігі-оның сабақты түрлендіре
өткізіп, оқушының жүрегіне жол таба білуінде.Күнделікті ағылшын тілі

2. сабағынәртүрлі әдіс-тәсілдерді қолдану арқылы өткізу оқушылардыңсабаққа
деген қызығушылығынарттыратүседі. Сабақтыңмазмұны, түрі, оқыту
әдістері,теориялық және практикалық құндылығы жоғары болғансайын,
сабақ жоғары деңгейде өтеді. Оқушының пәнге деген қызығушылығын
арттыру-мұғалімнің өз еңбегін ұтымды ұйымдастыраотырып, жаңасабақ
үлгілерімен оқушылардың шығармашылық ізденуін қалыптастыру,
оқушыларға сұраққою, жұмбақ жасыру, танымдықойындарды
ұйымдастыруарқылы жүзеге асады. Сондықтанда әр сабақты бір-біріне
ұқсатпай сайыс, конференция, жоба қорғау сияқты түрлендіріп өткізуге
болады. Оқушылардыңойлау қабілетін дамыту, танымдық іс-әрекеттерін
қалыптастыру, шығармашылықпен өз бетінше жұмыс істеуге дағдыландыру
барысындаөз іс-тәжірибемде жаңа технологияларды тиімді пайдаланып
отырамын. Соңғы жылдары заманталабына сай күнделікті сабақта
ақпараттық- коммуникациялық технологияларды, компьютерді, электронды
оқулықтарды, лингофонды, электрондықбайланыс жасау, ақпарат алмасу,
интернет желісін пайдалану, электронды пошта, on-line сабақтар өткізу
арқылы іске асуда. Мектептің даму болашағы қоғамның даму үрдісімен үнемі
өсіп отыратын ақпарат көлемінің әр түрлігімен анықталады.Еліміз жылдар
бойы аңсаған тәуелсіздікке қол жеткізісімен, ағылшын тілі де
мемлекетаралық тіл мәртебесіне ие болды. Ендігі кезекте шет тілінің
қолданылу аясын кеңейту кезек күттірмес мәселенің бірі болды. Осы орайда
мектептерде ағылшын тілі пәніне көңіл де, ықылас та жылдан жылға артып,
оны оқытудыңтиімді әдіс - тәсілдері, жаңа технологияларды зерттеу
жұмыстары, оларды тәжірибеге енгізу шаралары қолға алынды.
Ағылшын тілін саналы меңгерту, оны өз деңгейінде қажеттілікке айналдыру,
бір жылғы мәселе емес. Оқушыны ынталандыру үшін қандай әдіс -
тәсілдерді, технологияларды қолданған жөн? Мәселе технологияларды
кеңінен пайдалану емес, мәселе - тұлғаны нәтижеге бағыттай білім беруде.
Қазіргі таңда айтар болсақ, көрнекілік әдісі мен техникалық құралдарды
қолдану әдісін ақпараттық - коммуникативтік технологияныңбір өзі атқара
алады.
Ақпараттық технология – ақпараттарды жинау, сақтау және өңдеу үшін бір
технологиялық тізбекте біріктірілген әдістер мен өндірістік және
бағдарламалық - технологиялыққұралдардыңжиынтығы. Қазіргікезде
сабақта ақпараттық технологияларды бәріміз кеңінен
қолданамыз. Ағылшын тілі сабағындакомпьютердіқолдану мәтіндер мен
ақпаратты білуге жол ашады. Тіпті нашар оқитын оқушылардыңөзі
компьютерменжұмыс істеуге қызығады, өйткенікейбір жағдайларда
компьютер білмеген жерін көрсетіп, көмекке келеді. Қытай мақалы: «Ауызша
айтсаң – тез ұмыттым, Көрсетсең – есте сақтаймын, Іске кіріссең – үйренем»-
дейді. Орта мектептерде ағылшын тілін оқыту жүйесіқарапайым және
бастапқы, негізгі, орта және ортадан жоғары деңгей бойынша базалық және
пәндік құзыреттердіжүзеге асыраотырып, ағылшын тілін меңгерту, сөйлесу
әрекетінің түрлеріне сай оқушыны тілдік білім негізінде оқыған тілде

3. сөйлеуге, сауатты жазуға үйрету арқылы дара тұлғаның тілдік қабілетін
дамыту, бір-бірімен сабақтас, жүйелі тақырыптарды коммуникативтік
тұрғыданұсынаотырып, оқушыларғаағылшынша тілдік қатынасты игерту
мақсатын көздейді. Осы аталған мақсатқа қол жеткізу үшін оқытудың
ақпараттық технологияларынпайдаланған орынды. Қазіргікезде сабақта
ақпараттық технологияларды бәріміз кеңінен қолданамыз. Ұлы атамыз Абай
Құнанбайұлы:«Шәкірттерің жақсы оқу үшін, оның оқуға деген ынтасы және
қызығушылығы зор болукерек», - деген. Расындада, тек қана жігерлі, әр
нәрсені үнемі білгісі келген, табандылығын, шыдамдылығынкөрсеткенадам
ғана мақсатына жетеді. ЕлбасымыздыңҚазақстанхалқына жолдауында ХХІ
ғасырдаақпараттық қоғам қажеттілігін қанағаттандыру үшін білім беру
саласындатөмендегідей міндеттерді шешу керектігін атап көрсетті:
Компьютерлік техниканы, интернет,телекоммуникациялық желі,электрондық
және телекоммуникациялық құралдарды,мультимедиялықэлектрондық
оқулықтарды оқу үрдісіне тиімді пайдалану арқылы білім сапасынкөрсету.
Соныменқатар тәуелсіз еліміздің болашағы -жарқын, білімді, парасатты, өз
ана тілімен бірге шетел тілі «ағылшын тілінде» еркін сөйлеп, өз елін, халқын,
мәдениетін шетелге таныстыра алатын үш тілде еркін сөйлейтін азамат
болыпшығуы керек деген еді.
Адамзат баласыныңөз ұрпағыноқыту мен тәрбиелеудегі ең озық, тиімді
әдістерін тәжірибелерін жалғастырыптың жаңалықтар іздеу, классикалық
педагогиканыңозықүлгілерін жаңашылдықпен дамыту қашанда жалғаса
бермек. Қазіргі таңда жеке тұлғаны қалыптастыру оқушының өзіарқылы,
оның іс - әрекетін ұйымдастыруарқылы ойлау дағдыларындамыта отырып
жүзеге асырылады. Білім - жолы қиында қастерлі жол. Болашақ жастарды
оқыту, тәрбие беру, қазіргі өмір ағысынабейімдеу ұстаз алдында тұрған ең
басты міндет. Қазіргі заманғы білім беру жүйесі оқытудыңинновациялық
нысандары мен әдістерін енгізу педагог қызметкерлердің тұлғасына кәсіби
құзыреттілігіне жоғары талаптар қоюда. «Кәсібиқұзыреттілік - жеке
тұлғаның кәсіби іс - әрекетті атқаруға теориялықжәне практикалық
әзірлігімен қабілеттілігінің бірлігі».
Білім берудегі мақсат тек білімді кәсіби мамандандырылғанадам дайындау
ғана емес, рухани дүниесібай және адамгершілігі зор, қоғамдықөмірдің
барлық аясындаұлттық құндылықтарды бағалауға және дамытуға қабілетті
тұлғаны қалыптастыру керек екенін баса айтқан жөн. Қазақстан
РеспубликасыныңПрезиденті Н. Ә. Назарбаев 29 қаңтар 2011 жыл Қазақстан
халқына жолдауында«Мен қазіргі заманғы қазақстандықтар үшін үш тілді
білу әркімнің дербес табыстылығыныңміндетті шарты еккендігін айтып
келемін. Сондықтан2020 жылға қарай ағылшын тілін білетін тұрғындар саны
кемінде 20 пайызды құрауы тиіс деп есептеймін»- деді.
Олай болса, оқушыны ағылшын пәніне қызығушылығынтудырыпдамытуды
және жемістің нәтижесін көруді мақсат тұтқан әрбір мұғалім жолдауға жедел

4. үн қосу керек деп білемін. Шетел тілін үйрету қиын да, қызықты жұмыс.
Қазіргі кезде ұстаздарғақойылыпотырғанталап жаңа технологиялық
әдістерді қолдана отырыпсапалы терең білім беру, оқушылардыңойлау, есте
сақтау көру қабілеттерін жетілдіру. Мектептерде жаңа технологиялар арқылы
оқыту шет тілін үйренудің сапасы мен маңызынарттырады. Шет тілін оқыту
процесінде тілді дұрыс үйретуауызша сөйлеу, сауатты жазу, мәнерлеп оқыту
өте маңызды. Қазіргі кезеңде мектептерде ағылшын тілін оқыту дұрыс жолға
қойылған. Оқушылардыңағылшын тілін біліп ғана қоймай, оныңтарихын,
ұлттық мәдениетін білуге көп көңіл бөлінеді. Шетел тілін оқытудағы
білімділік мақсаты - шетел тілінде сөйлеуді үйрету, байланыста бола алу мен
ортақ тіл табысып, қарым - қатынасты нығайтуға ұмтылу болса, тәрбиелік
мақсаты - өзгеадамдарды тыңдау мәдениетін қалыптастыру негізінде өз
пікірін айта алу және қорғауғаүйрету. Ағылшын тілін оқытуда жаңа
технологияларды, техникалық құралдарды сабақта жан - жақты қолдану,
мұғалімнің көптеген қиындаған қызметтерін жеңілдетіп, осы іскерліктің
ұстанымды жаңа тәсілдерінің пайда болуына мүмкіндік туғызады. Осындай
жаңа жолдардыңбіріне ақпараттық оқыту жүйесіндегі компьютерлік
бағдарламалардыңтүрлері арқылы тіл үйретуді жатқызуға болады. Елімізде
білім беру саласындажаңа ақпараттық технологияларды қолдану басты
мақсат болыпотыр. Ол тек қана техникалық құрал емес, соныменбірге жаңа
ақпараттық , коммуникациялық технология және білім беру жүйесіндегі
сабақ берудің жаңаша әдісі болыпотыр. Компьютерлік
телекоммуникациялар бүгінгі қоғамда үлкен қолданысқаие. Мәселен
бизнесте, ақпараттық құралдарда, ғылым мен білімде. Қазіргі заман мұғалімі
тек өз пәнінің терең білгірі болу емес, тарихи-танымдық, педагогикалық-
психологиялықсауатты, саяси-экономикалықбілімді және ақпараттық-
коммуникациялық білімді және ақпараттық-коммуникациялық технологияны
жан-жақты меңгерген ақпараттық құзырлы маман болу керек. Ағылшын тілі -
бүгінгі заманымыздыңкілті, компьютер технологиясыныңкілті екені белгілі.
Біздің мемлекетімізде жаңа ақпараттық құралдардыңдамыпкеле жатқаны
сөзсіз. Қазіргізаман педагогтарынакомпьютер және мультимедиялық
құралдарды қолданудыңсабақ өту барсындаөте тиімді тәсіл екені белгілі.
Бұл құралдыңқуаттылығы соншалықты онымен бірге білім жүйесіне жаңа
әдістермен бірге әлемдік ойлаудың жаңа идеологиясы (шығармашылығы)
енгізілді.
Компьютерлік және ақпараттық технологиялар заман талабы. Бұл жұмыстың
басты мақсаты компьютер желісін және мультимедиялық - электрондық
құралдарды шет тілі сабағындатиімді қолдану, нақтылап айтқанда ағылшын
тілі сабағындапрезентацияларды және мультимедиялық - электрондық
құралдарды мектеп қабырғасындажәне білім беру процесінде терең қолдану.
Ағылшын тілі - ұлы әдебиет тілі.Ағылшын тілі сабағындакомпьютерді,
мультимедиялық және электрондықоқулықтарды және интерактивті тақтаны
пайдаланғанда:

5. • лексиканы оқыпүйретеді;
• сөйлеу ырғағын;
• диалог, монолог және рөлдік ойындарды;
• хат жазуға үйретеді;
• грамматикалық құрылымдарды түсіндіріп, оқушылардыңесінде сақтауға
көмектеседі.
Қазіргі кезде ағылшын тілімен компьютер, телекоммуникациялық
құралдарды меңгерудіуақыттың өзі талап етеді, тіпті кейінгі жылдары
олардыңрөлі зорая түсуде.
Оқушылардыңағылшын тілі пәніне деген қызығушылығынарттырудакөп
ізденіп, жаңа ақпараттық технологияларды меңгеруді, әр - түрлі әдіс-
тәсілдерді білуді қажет деп санаймын және мен өз сабақтарымда қолданамын
“Messages», «Enjoy English», «Way Ahead», «Move Ahead» т.б электронды
оқулықтарын жиі қолданамын.
Жаңа ақпараттық құралдарды ағылшынтілі сабағындақолданғанда
күтілетін нәтижелер:
• үлгерімі төмен оқушыларға көмектеседі;
• оқушыларың сабаққа деген қызығушылығынарттырады;
• сабақта пайдаланылатын көрнекіліктердің санын арттырады;
• оқушылардың шығармашылығынарттырады;
• оқушыларды жеке жұмыс істеуге үйретеді;
• грамматикалық құрылымдарды оңайтүсінуге көмектеседі;
• оқушылардың есте сақтау, есту, көру, сөйлеу, ойлау қабілеттерін дамытады;
• пікірталас, талдау, анализ жасау мүмкіндіктерін арттырады;
Мен көбіне ағылшын тілі сабағында компьютердіжаңа сабақ түсіндіргенде,
грамматикалық құрылымдарды өткендежәне қорытынды сабақта
қолданамын.
Ағылшын тілін оқытуда ақпараттық технология құралдарын
қолданудың басты мақсаты - оқушыларға шетел тілінде қарым-қатынас
жасауды базалық деңгейде игерту. Осығансәйкес оқыту мазмұнына

6. қарапайым коммуникативтік біліктілікті, қажетті жағдайда ауызша және
жазбаша (сөз, тыңдаптүсіну, оқу, жазу) өзарамәдени қарым-қатынас
процессіндеқолдана алу қабілеттілігі мен дайындығынқалыптастыруды
қамтамасыз ететін тілдік, сөздік, әлеуметтік-мәдени білім, білік дағдылар
енеді.
Компьютердіңбілім беру құралы ретінде кең таралуының негізгі алғы
шарттары:
1. Компьютер шексіз ақпарат әлемінде енуге және ақпаратты жүйелі түрде
талдап, сараптауға мүмкіндік береді. Ақпаратты алудағы жоғары жылдамдық
адамның ақпараттық мәдениетінің үнемі өсуіне жағдай жасайды.
2. Компьютер адамныңзерттеу - танымдықәрекетінің әмбебап құралы
ретінде ерекшеленеді.
3. Өзгеқұралдарданкомпьютердің ерекшелігі – оныңқатысымды құрал бола
білуі. Яғни, білімгер, ол арқылы қатысымныңбарлық түрлерін жүзеге асыра
алады. Бұл – мәтіндерді оқу, сұхбат жасау, жазу, тыңдау әрекеттері. Тіл
үйренуде бұл мүмкіншіліктер ең маңызды болмақ.
4. Құралбітімгерлерге өз әрекеттерінің нәтижесін айқын көрсетеалады. Білім
алуда дұрыс шешім жасай білуге деген оқушылардыңөзіндік тәсілін,
стратегиясынқалыптастырады.
5. Компьютердіңкөмегімен жаттығулардың кешенді түрлерін аз уақытта
орындаумүмкіншілігі туындайды. Ағылшын тілі сабағындакомпьютерді
қолдану мәтіндер мен ақпаратты білуге жол ашады. Тіпті нашар оқитын
оқушылардыңөзі компьютерменжұмыс істеуге қызығады, өйткенікейбір
жағдайларда компьютер білмеген жерін көрсетіп, көмекке келеді. Қазақстан
Республикасыныңмемлекетаралық тілі – ағылшын тілін жаңа технологиялар
арқылы оқыту ісі күннен - күнге өзекті болыпкеледі. Тілді ақпараттық -
коммуникативтік технология арқылы оқыту – тіл үйренушінің өз бетімен тіл
үйрену қабілеттерін жетілдіруіне игі ықпал ететін тиімді жүйе болып
табылады. Сонымен қатар оқушылар интелектуалдық, шығармашылық және
коммуникативтік істерін дамыта алады, оқушының оқу белсенділігі артады,
сабақтың негізгі кезеңдерінің бәрінде оқушыларға шығармашылық жұмысты
ұсынуғаболады. Қазіргі заманда ғылымсыз жан - жақты дамығанөркениетті
елдердің қатарына қосылумүмкін емес. Ал мектеп мұғалімдерінің бүгінгі
заманға сай берілген сабақтары осы мәселелерді шешуші күш болыпотыр.
Пән мұғалімдері арасындада үнемі үзілмес байланыс болуы керек деймін.
Мысалы: қазақ тілі, орыс тілі және ағылшын тілі мұғалімдері бір тақырыпты
бір уақытта бастап, пәндер арасындатым құрығандаатауларын бала үш тілде
біліп, байланыстыраотырыптіркес, сөйлем, қысқа біліп, байланыстыра
отырыптіркес, сөйлем, қысқа әңгіме құрабілсе бір оқу жылы ішінде біршама

7. жетістікке жетер еді демекпін. Әрине, барлығынбайланыстыру, жүйелеу
оңай жұмыс емес, бірақ белгілі бір жетістікке жету үшін, «тілдердің үш
тұғырлылығының»болуы үшін, нәтижесін көруге болатын сияқты. Үш тілді
болу - қазіргі заман талабы. Өркениет көшінен қалмай, соғансәйкес қадам
жасауға, толыққанды білім алуға қол жеткізуге үлесімізді қосуымыз керек.
Қорытакелгенде ағылшын тілі сабағындакомпьютер және т.б. жаңа
ақпараттық құралдарды пайдалану заман талабы. Жаңа замандағы - Жаңа
Қазақстанымыздыңдамыпкеле жатқан қадамында оқу процессіне жаңа
ақпараттық технологияларды енгізілуі де, келешекте компьютер заманы
болатынына көз жеткізеді. Білім саласындағы табыстар мамандардың
біліміне, біліктілігіне байланысты екендігін білеміз. Сондықтанбіз тек
Қазақстанныңішінде ғана емес, әлем деңгейінде бәсекеге қабілетті жастарды
дайындай білуіміз керек. Қазіргі заман сабағы жаңа ақпараттық
технологияны меңгерген мұғалімсіз болмайды. Ұлы ағартушы Ы.
Алтынсарин: «Маған жақсы мұғалім бәрінен де қымбат, өйткені жақсы
мұғалім - мектептің жүрегі» деген екен. Онда «мектептің жүрегі» болумен
қатар, жаңа егемен еліміздің ұрпағынжаңа білім нәрін сусындатып, саналы
тәрбие, сапалы білім беретін білімді, білікті ұстаз болайық.
Әдебиеттер
1.Раджерс Э. Инновация туралы түсінік. – //Қазақстан мектебі, №4, 2006.
2. ҚабдықайыровҚ. Инновациялық технологияларды диагностикалау. – А.,
2004
3. Жүнісбек Ә. Жаңа технология негізі – сапалы білім. – //Қазақстан мектебі,
№4, 2008

8. 4. Нағымжанова Қ. Инновациялық технологияныңқұрылымы. – А.: өркен,
2007
5. Көшімбетова С. Инновациялық технологияны білім сапасынкөтеруде
пайдалану мүмкіндіктері. – А.: Білім, 2008.
6.Білімзаңы.Алматы,2007ж.
7.А.Иманбаева,Оқу - тәрбие үрдісін ақпараттандыру жолы. Қазақстан
мектебі, №2, 2000
8.Ағылшын тілі мектепте. 2009 №5. 2010 №1. 3.

9. Аты- жөні Тулеуова Лаура Кыдировна
Жұмыс орны Жоғарғы Жаңа Технологиялар колледжі
Қызметі Оқытушы
Ғылымиатағы,дәрежесі Магистр
Мақаланың тақырыбы Жаңа ақпараттық технологияны ағылшын тілі сабағында
пайдалану
Оқу-орны, кафедрасы Қазақстанхалықтар Достығы университеті