Διδακτική πρόταση στο μάθημα της έκθεσης β΄ λυκείου

1. Έκθεση β΄ λυκείου:
Μια προσέγγιση του ρατσισμού
μέσα από τα 6 καπέλα της σκέψης
Edward de Bono- 6 thinking hats

2. Πώς θα χρησιμοποιήσουμε αυτή την τεχνική
• Κάθε καπέλο της σκέψης είναι ένας διαφορετικός τρόπος σκέψης. Έτσι
μπορούμε να ωφεληθούμε από μια αντιπαράθεση διαφορετικών απόψεων, όπως
συμβαίνει όταν άνθρωποι με διαφορετική σκέψη και πεποιθήσεις συζητούν ένα
θέμα.
Βήμα βήμα το νόημα του κάθε καπέλου

3. Άσπρο καπέλο
• Με αυτό το καπέλο εστιάζουμε στις διαθέσιμες πληροφορίες.
• Φορώντας αυτό το καπέλο εξετάζετε τις πληροφορίες που έχετε και βλέπετε τι
μπορείτε να μάθετε από αυτές. Μπορείτε να ψάξετε για επιπλέον πληροφορίες
από τους άλλους.

4. Κόκκινο καπέλο
• Με αυτό το καπέλο κοιτάτε τα προβλήματα διαισθητικά, καταθέτοντας
αυθόρμητες αντιδράσεις και συναισθήματα.
• Tray to think how other people will react emotionally, explaining hunches,
feelings, gut senses.

5. Κίτρινο καπέλο
• Με αυτό το καπέλο σκέφτεστε θετικά.
• Φορώντας αυτό το καπέλο βλέπετε τις θετικές πλευρές και τα οφέλη κάποιας
απόφασης. Είστε θετικός, ενθουσιώδης, ενισχύετε τους άλλους να συνεχίσουν
και τους μεταδίδετε ένα πνεύμα αισιοδοξίας ακόμη και όταν όλα μοιάζουν
ζοφερά.

6. Μαύρο καπέλο
• Με αυτό το καπέλο ψάχνετε όλες τις αρνητικές πλευρές της ιδέας που εξετάζετε.
• Φορώντας αυτό το καπέλο παίζετε τον «συνήγορο του διαβόλου». Προσπαθείτε
να βρείτε τα αδύνατα σημεία και γενικά τι μπορεί να πάει λάθος.

7. Πράσινο καπέλο
• Με αυτό το καπέλο μπορείτε να βρείτε δημιουργικές λύσεις σε ένα πρόβλημα.
• Φορώντας αυτό το καπέλο υιοθετείτε έναν εντελώς ελεύθερο τρόπο σκέψης,
όπου δεν υπάρχει θέση για κριτική. Μπορείτε να σκεφτείτε δημιουργικές λύσεις
σε ένα πρόβλημα, καταθέτοντας πιθανότητες ή ιδέες.

8. Μπλε καπέλο
• Με αυτό το καπέλο συντονίζετε συναντήσεις.
• Φορώντας αυτό το καπέλο έχετε τον έλεγχο, χρησιμοποιείτε τον κοινό λόγο.
Όταν χρειάζεται συνοχή και οργάνωση είναι το μπλε καπέλο που αναλαμβάνει
ρόλο.

9. Πληροφορίες Διαίσθηση Αισιοδοξία
Κρίση Δημιουργικότητα
Λογική

10. Οι Μαρίες που δεν θέλουμε να ξέρουμε
• Άρθρο που
• Δημοσιεύθηκε στο BHmagazino την Κυριακή 3 Νοεμβρίου 2013

11. Άποψη της αρθρογράφου
• Με αφορμή την εύρεση της μικρής Μαρίας (του «ξανθού αγγέλου») σε χώρο
τσιγγάνων και τις κατηγορίες που εξαπολύθηκαν κατά των Ρομά, η Λένα
Παπαδημητρίου υποστηρίζει:
• «Τις άλλες, τις αληθινές τρομακτικές ιστορίες της καθημερινής ζωής (bullying
στο σχολείο και στο σπίτι, παιδιά με ειδικές ανάγκες, παιδιά με καρκίνο, παιδιά
παραμελημένα κ.ά.), ακόμη και εμείς, οι δήθεν «ψαγμένοι» γονείς, επιμένουμε
να τις σπρώχνουμε κάτω από το χαλί του playroom. Οι άλλες «Μαρίες», της
εκκωφαντικής σιωπής, που δεν είναι «ξανθοί άγγελοι» και δεν κοσμούν τα
πρωτοσέλιδα ανά τον πλανήτη, μπορεί να ζουν στον από κάτω όροφο, αλλά δεν
ακούγονται».

12. Ας υποθέσουμε ότι συμμετέχουμε σε μια ομάδα που οργάνωσε το σχολείο μας
για τη λήψη αποφάσεων σχετικών με την αντιμετώπιση της προκατάληψης και
της ρατσιστικής διάθεσης των συμμαθητών μας.
• Οδηγίες
1. Θα χρησιμοποιήσουμε την τεχνική six thinking hats
2. Κάθε ομάδα θα εργαστεί 10 λεπτά
3. Η ανακοίνωση των πορισμάτων στην ολομέλεια θα γίνει με την «ακολουθία
καπέλων» που παρατίθεται:
• ΑΣΠΡΟ-ΚΟΚΚΙΝΟ-ΚΙΤΡΙΝΟ-ΜΑΥΡΟ-ΠΡΑΣΙΝΟ-ΜΠΛΕ

13. Oι απαντήσεις των μαθητών του Β3
ανά ομάδες
με βάση το διαφορετικό καπέλο σκέψης

16. • Τα social media εκμεταλλεύονται πρόσωπα εμφανίσιμα που «πουλάνε» στο κοινό ή
άτομα που βρίσκονται σε ανάγκη, καλλιεργώντας το ρατσισμό προς ορισμένες
κοινωνικές ομάδες. Η στάση αυτή μεταβιβάζεται από τους γονείς στα παιδιά, τα οποία
δεν κατανοούν ότι πολλές φορές η σχέση θύματος και θύτη είναι αλληλένδετες, με
αποτέλεσμα να εκδηλώνουν ρατσιστική συμπεριφορά στο σχολείο.
• Τα ΜΜΕ συχνά φτάνουν στο σημείο παραπληροφόρησης και αδιάκριτου σχολιασμού,
υποκινώντας ρατσισμό προς ορισμένα άτομα.
• Πολλά σημαντικά θέματα δεν βγαίνουν στην επιφάνεια της ενημέρωσης, επειδή «δεν
πουλάνε», γεγονός που δείχνει ίσως ρατσιστική διάθεση.
Οι πληροφορίες
με βάση το άρθρο

17. • Συναισθήματα που μας δημιουργήθηκαν:
• Στεναχώρια, φόβος, θλίψη, απελπισία, συμπόνοια, αδικία, θυμός, οργή,
μελαγχολία, επιθυμία για αλληλοβοήθεια.
Τα συναισθήματα

18. • Τα μέσα μαζικής ενημέρωσης θα πρέπει να προβάλλουν όλες τις περιπτώσεις
παιδιών που αντιμετωπίζουν πρόβλημα, ανεξαιρέτως φυλής, χρώματος,
ασθένειας… για να μην υπάρχει ρατσισμός.
• Τα ΜΜΕ πρέπει να σέβονται τη ζωή και την οικογένεια των παιδιών με σοβαρά
προβλήματα και να αφιερώνουν χρόνο για όλες τις περιπτώσεις παιδιών.
• Οι γονείς των παιδιών πρέπει να είναι δίπλα τους, να τους στηρίζουν ώστε να
αντιμετωπίζουν τις δυσκολίες.
• Όλα αυτά μπορούν να διορθωθούν με τη συμβολή μας.
Η θετική μας σκέψη
για το πρόβλημα

19. • Ο κόσμος σε γενικές γραμμές δείχνει αδιαφορία και προκατάληψη.
• Οι πιο πολλοί δείχνουν σε περιορισμένο βαθμό ενδιαφέρον για την ρατσιστική
αντιμετώπιση των συνανθρώπων τους.
• Πολλές φορές ο κόσμος δεν θέλει ή δεν μπορεί να λάβει υπόψη του διάφορα
συμβάντα που συμβαίνουν σε βάρος των άλλων.
Τα εμπόδια

20. • Οι μαθητές είναι αναγκαίο να γνωρίζουν τις αρνητικές επιπτώσεις του ρατσισμού. Αυτό
μπορεί να πραγματοποιηθεί με ειδικευμένα πρότζεκτ, ομιλίες, βίντεο, ταινίες, άρθρα σε
σχολικές εφημερίδες.
• Τα παιδιά που έχουν υποστεί πλήγμα κοινωνικού ρατσισμού να εντάσσονται σε ομάδες
για να επανέλθουν γρηγορότερα στη φυσιολογική τους ζωή. Οι ομάδες αυτές πρέπει να
είναι έμπιστες, για να μιλούν οι νέοι ελεύθερα για τα προβλήματά τους.
• Πρέπει να σταματήσει η επικράτηση κοινωνικών στερεοτύπων (π.χ. σε βάρος των
ρομά, σύμφωνα με το κείμενο)· και γι’ αυτό είναι αναγκαία η ελεύθερη και ώριμη
σκέψη όλων μας.
Δημιουργικές λύσεις

21. • Οι ομάδες ανέπτυξαν επαρκώς την επιχειρηματολογία τους.
• Τα μαύρα καπέλα θα μπορούσαν να αναφέρουν τον ρατσισμό που προάγουν τα
μίντια, ώστε να ενδυναμώνει το πρόβλημα.
• Τα πράσινα καπέλα θα μπορούσαν να προτείνουν διοργάνωση σεμιναρίων και
προγραμμάτων με κέντρο τον άνθρωπο, επισκέψεις σε νοσοκομεία, ιδρύματα,
και παροχή κοινωφελούς προσφοράς σε καρκινοπαθείς και παιδιά με σύνδρομο
Down.
Ανασκόπηση των ομάδων-
συμπεράσματα

22. ΕΡΓΑΣΙΕΣ
Δώστε ένα αντιρατσιστικό μήνυμα στην τάξη σας, με διάφορους τρόπους:
• Δημιουργήστε μια απλή ή διαδραστική αφίσα
(π.χ. http://edu.glogster.com/login )
• Δημιουργήστε βίντεο (π.χ. https://animoto.com/ ) ή ηχητικό μήνυμα.

23. ΠΗΓΕΣ
• http://users.sch.gr/rmfrentzou/creativity_greek_2/_6_____6_thinking_hat
s.html
• http://www.tovima.gr/opinions/article/?aid=537994