1. Ξενοφϊν
Γρφλλου Ερχιεφσ

2. Καταγωγι
• Καταγόταν από το διμο Ερχιάσ τθσ Αττικισ.
Γεννικθκε περίπου το 431/29 π.Χ.
• Ο πατζρασ του λεγόταν Γρφλλοσ, ιταν
πλοφςιοσ κτθματίασ.
• Ο ίδιοσ ο Ξενοφϊν είχε 2 γιουσ, το Γρφλλο και
το Διόδωρο.
• Πζκανε οπωςδιποτε μετά το 355 π.Χ.
(πικανόν τθν επόμενθ χρονιά).

3. Μόρφωςθ
• Πιρε καλι μόρφωςθ και
• διατιρθςε ς’ όλθ του τθ ηωι τθν αγάπθ για τα
άλογα και
• τθν οργάνωςθ και διαχείριςθ ενόσ
αγροκτιματοσ.
• Υπθρζτθςε ςτο ςϊμα των ιππζων μαηί με
άλλουσ εφπορουσ νζουσ τθσ εποχισ.

4. Σωκράτθσ
• Γνωρίςτθκε με το Σωκράτθ και
• ζηθςε τισ περιπζτειεσ τθσ Ακινασ ςτα χρόνια
του Πελοποννθςιακοφ πολζμου,
• τθν άνοδο των τριάκοντα τυράννων και
• τθν αποκατάςταςθ τθσ δθμοκρατίασ το 403
π.Χ.

5. Εκςτρατεία του Κφρου
• Είχε ζναν πολφ καλό φίλο, τον Πρόξενο. Ο τελευταίοσ
του πρότεινε να ςυμμετάςχει ςτθν εκςτρατεία του
Κφρου, εναντίον του αδερφοφ του Αρταξζρξθ Βϋ.
• Ο Ξενοφϊν δζχτθκε και εντάχκθκε ςε μιςκοφορικό
ελλθνικό ςτράτευμα 10.000 ανδρϊν, υπό τθν θγεςία
του Σπαρτιάτθ Κλζαρχου. Το 401 π.Χ. ςτθ μάχθ ςτα
Κοφναξα ο Κφροσ ςκοτϊκθκε, όπωσ και ο Κλζαρχοσ.
• Τότε ο Ξενοφϊν μαηί με το Σπαρτιάτθ Χειρίςοφο
ανζλαβαν να οδθγιςουν το ελλθνικό μιςκοφορικό
ςϊμα από τα βάκθ τθσ Περςίασ πίςω ςτθν πατρίδα.
Είναι θ περίφθμθ κάκοδοσ των μυρίων, τθν οποία
αφθγείται ο Ξενοφϊν ςτο ζργο του «Κφρου
Ανάβαςισ». Τελικά, 6.000 οπλίτεσ ζφταςαν ςτον
Εφξεινο Πόντο.

6. Αγθςίλαοσ
• Γνωρίςτθκε με το βαςιλιά τθσ Σπάρτθσ
Αγθςίλαο και τον ακολοφκθςε ςε κάποιεσ
επιχειριςεισ του (μάχθ Κορωνείασ εναντίον
τθσ Ακινασ - Θιβασ).
• Οι Ακθναίοι γι’ αυτι του τθν πράξθ τον
εξόριςαν από τθν πατρίδα του.

7. Κτιμα ςτον Σκιλλοφντα
• Οι Σπαρτιάτεσ πρόςφεραν ςτον Ξενοφϊντα
«προξενίαν» (=άδεια παραμονισ ςτθ Σπάρτθ),
• του παραχϊρθςαν ζνα μεγάλο κτιμα ςτο
Σκιλλοφντα, όπου ζηθςε ο ίδιοσ για 20
περίπου χρόνια.

8. Επιςτροφι ςτθν πατρίδα
• Μετά τθ μάχθ ςτα Λεφκτρα (371 π.Χ., ιττα
Σπαρτιατϊν) ο Ξενοφϊν μετακομίηει ςτθν
Κόρινκο για νζα μακρόχρονθ εγκατάςταςθ.
• Κάποια ςτιγμι (όταν οι Ακθναίοι
προςεγγίηουν τουσ Σπαρτιάτεσ εναντίον τθσ
Θιβασ) επιςτρζφει ςτθν Ακινα, αφοφ
ανακλικθκε το ψιφιςμα για εξορία εισ βάροσ
του.

9. Πρότυπα
• Τα πρότυπα του ιςτορικοφ υπιρξαν δφο
μεγάλεσ ιςτορικζσ μορφζσ:
• α) Ο Σωκράτθσ με τα πρότυπα ηωισ που
πρζςβευε και
• β) Ο Αγθςίλαοσ με τα θγετικά προςόντα και
τθν απλότθτα τθσ ςυμπεριφοράσ του.

10. Συγγραφικι παραγωγι
• Θεωρείται βζβαιο ότι θ ςυγγραφικι παραγωγι
άρχιςε όταν εγκαταςτάκθκε ςτο Σκιλλοφντα.
• Πικανόν, προθγικθκαν τα ιςτορικά ζργα του,
όταν τα βιϊματα από τθν ενεργό δράςθ του ιταν
ηωθρότερα·
• ακολοφκθςαν τα ςωκρατικά, αφοφ είχε
ςυναντιςει πολλοφσ Σωκρατικοφσ που
εγκατζλειψαν τθν Ακινα μετά τθ κανατικι
καταδίκθ του δαςκάλου τουσ και
• τελευταία γράφτθκαν τα διδακτικά, όςα
αναφζρονται ςε τεχνικά κζματα και κεςμοφσ.

11. Ιςτορικά ζργα
• «Ελληνικά» (γεγονότα περιόδου 411 – 362
π.Χ.)
• «Κφρου Ανάβαςισ» (θ ςυμμετοχι των μυρίων
ςτθν εκςτρατεία του Κφρου και θ
περιπλάνθςι τουσ ωσ τον Εφξεινο Πόντο και
τθ Θράκθ),
• Άλλα ζργα του: «Αγηςίλαοσ»,
«Λακεδαιμονίων Πολιτεία, «Κφρου Παιδεία»
(μυκιςτορθματικι βιογραφία του Κφρου).

12. Σωκρατικά ζργα
• «Απολογία Σωκράτουσ»,
• «Απομνημονεφματα Σωκράτουσ»,
• «Συμπόςιον» (για τον ζρωτα),
• «Οικονομικόσ» (για τθ διαχείριςθ ενόσ
νοικοκυριοφ και ενόσ αγροκτιματοσ).

13. Διδακτικά ζργα
• «Περί ιππικήσ»,
• «Ιππαρχικόσ»,
• «Ιζρων»,
• «Πόροι» ι «Περί Προςόδων».

14. Χαρακτθριςτικά τθσ γραφισ του
• Ο Ξενοφϊν δε διακζτει τθ διειςδυτικότθτα ι τθ βακιά
φιλοςοφθμζνθ πολιτικι ςκζψθ του Θουκυδίδθ.
• Με τθ ςαφινεια όμωσ και τθν ακρίβεια ςτθν ζκφραςθ,
• με τθν απόλυτθ ακρίβεια τθσ περιγραφισ των χϊρων
που εξελίχκθκαν τα γεγονότα,
• τθ ηωντάνια τθσ γραφισ του, που κυμίηει ικανό
«ρεπόρτερ» και
• τθν ιδεολογικι του ςυνζπεια ζδωςε μια ξεκάκαρθ
εικόνα των πολιτικϊν εξελίξεων του 4ου αι. π.Χ.
• Η ικανότθτα του ςυγγραφζα να ηωντανεφει με
δραματικι ζνταςθ μεμονωμζνεσ εντυπωςιακζσ ςκθνζσ
φτάνει ςε κορυφαία επιτεφγματα.

15. Η πίςτθ του ςε αξίεσ
• Σε όλθ τθν περιπετειϊδθ ηωι του ζμεινε
ςτακερόσ ςτισ ιδζεσ του και ςτθν πίςτθ του ςε
υψθλζσ αξίεσ.
• Παρά τθν αντιπάκειά του προσ ό,τι κεωροφςε
ακρότθτεσ τθσ ακθναϊκισ δθμοκρατίασ,
περιγράφει με εντιμότθτα τισ αγριότθτεσ του
κακεςτϊτοσ των τριάκοντα τυράννων και
καταδικάηει τθν αυκαιρεςία και τθν
ανθκικότθτα τθσ εξουςίασ.

16. Χαρακτθριςτικά - αρετζσ
• Στθ ρωμαϊκι εποχι τον ξεχϊριςαν από τουσ
ιςτορικοφσ του 4ου αι.
• για τθν απλότθτα του φφουσ,
• τθν κακαρότθτα των νοθμάτων,
• τθν ποικιλία των κεμάτων και των
ενδιαφερόντων του.
• Οι χαρακτθριςμοί «ἀττικι μζλιςςα» και
«ἀττικι μοῦςα» δείχνουν το καυμαςμό των
μελετθτϊν του για τθ γλϊςςα του (αλλά δεν
είναι απόλυτα κεμελιωμζνοι).

17. Τα Ελλθνικά είναι το μόνο ςφγγραμμα του
4ου αι. π.Χ. που ζχει ςωκεί και
αποτελεί τθ ςπουδαιότερθ πθγι για τα
γεγονότα τθσ περιόδου 411-362 π.Χ.