Αρχές φιλοσοφίας Β΄ Λυκείου, Κεφάλαιο 1ο, Ενότητα 4η

1. Ενότητα 4η
Φιλοσοφία και Κοινωνία

2. Αμφισβητήσεις της αξίας της φιλοσοφίας
 Η φιλοσοφία είναι ά χ ρ η σ τ η
γιατί
 ασχολείται με ζητήματα αφηρημένα χωρίς άμεση σχέση με τη ζωή ανθρώπων
 τα ερωτήματα της είναι αναπάντητα

3. Χόπερ, Γαλάζια βραδιά
Τι μπορεί να σκέφτονται ή να συζητούν ή να αισθάνονται τα πρόσωπα
του πίνακα;
Ποια στάση, λέτε, θα κρατούσαν απέναντι στη φιλοσοφία; Γράψε…
Σελίδα 27
σχολικού
βιβλίου

4. Και στη λογοτεχνία
ο φιλόσοφος διακωμωδείται
με διάφορους τρόπους

5. Κωμωδία
Αριστοφάνους
«Νεφέλες»
Ο Στρεψιάδης, ο Φειδιππίδης
και ο Σωκράτης.
Σκηνή από τις Νεφέλες,
χαρακτική του Joannes
Sambucus, 1564
Διαβάστε το απόσπασμα και απαντήστε:
Πώς διακωμωδείται ο Σωκράτης;

6. Λουκιανού
Νεκρικοί διάλογοι
«Μένιππος και
Χάρων»
Βαρκάρης ο Χάροντας
Διαβάστε το απόσπασμα και απαντήστε:
Πώς διακωμωδείται ο φιλόσοφος Μένιππος;

7. Πλάτων, Γοργίας 484c-486a
"ΚΑΛΛΙΚΛΗΣ: Η φιλοσοφία, Σωκράτη, έχει τη χάρη της, αν ασχοληθείς μαζί της με μέτρο στα
νιάτα σου. Ακόμη κι αν είναι κανείς πολύ προικισμένος, εφόσον συνεχίσει να φιλοσοφεί
και στην ωριμότητά του, αναγκαστικά θα αποξενωθεί από όλα όσα πρέπει να γνωρίζει,
προκειμένου να γίνει ένας ολοκληρωμένος άνθρωπος. [...] Με τη φιλοσοφία είναι ωραίο
να ασχολείται για μορφωτικούς λόγους και δεν είναι άπρεπο να φιλοσοφεί κανείς όσο
είναι νεαρός. Όταν όμως μεγαλώσει και φιλοσοφεί ακόμη, τότε η περίπτωση είναι για
γέλια και εγώ τουλάχιστον νιώθω για όσους φιλοσοφούν ό,τι νιώθω για όσους
δυσκολεύονται να μιλήσουν και παίζουν σαν μικρά παιδιά Τον νέο που δε φιλοσοφεί τον
θεωρώ ανελεύθερο άνθρωπο, που δεν είναι άξιος για τίποτα ωραίο και μεγάλο. Όταν
όμως τον δω ηλικιωμένο να φιλοσοφεί και να μη σταματάει, μου φαίνεται πια, Σωκράτη,
ότι ο άνθρωπος αυτός πρέπει να φάει ξύλο [...] δεν αξίζει να λέγεται άντρας, όταν φεύγει
από το κέντρο της πόλης και από τις συγκεντρώσεις, όπου [...] οι άντρες διαπρέπουν, και
βουλιάζει για την υπόλοιπη ζωή του σε μια γωνιά ψελλίζοντας με τρεις τέσσερις
νεαρούς".
Σελίδα 26 σχολικού βιβλίου
Εξετάστε τους τρόπους με τους οποίους ο Πλάτων
περιγράφει τη θέση του φιλοσόφου μέσα στο κοινωνικό σύνολο (ερώτηση 1, σελίδα 28)

8. Αμφισβητήσεις της αξίας της φιλοσοφίας
 Η φιλοσοφία είναι ε π ι κ ί ν δ υ ν η
γιατί
 η κριτική στάση των φιλοσόφων μπορεί να υπονομεύει
 θρησκεία,
 παραδόσεις,
 πολιτικούς θεσμούς…

9.  Πολλά τα παραδείγματα δίωξης φιλοσόφων
 π.χ. ΣΩΚΡΑΤΗ, ΠΛΑΤΩΝΑ, ΜΠΡΟΥΝΟ, ΣΠΙΝΟΖΑ, ΚΑΝΤ, ΡΑΣΕΛ….

10. Η αλληγορία του σπηλαίου
Ο ΠΛΑΤΩΝ περιγράφει τη μοίρα του φιλοσόφου σαν δ ε σ μ ώ τ η…

11. Πλάτων, Πολιτεία 517a
Κι αν θα χρειαζόταν να παραβγεί πάλι με εκείνους που είχαν παραμείνει
δεσμώτες προσπαθώντας να διακρίνει τις σκιές, ενώ η όρασή του θα είναι
αδύναμη ωσότου να προσαρμοστούν τα μάτια του κι ο χρόνος της προσαρμογής
όχι πολύ σύντομος, άραγε δε θα γινόταν περίγελως και δε θα έλεγαν γι’ αυτόν
ότι γύρισε με τα μάτια του χαλασμένα από 'κεί πάνω που ανέβηκε, και ότι δεν
αξίζει τον κόπο ούτε καν να δοκιμάσει κανείς να ανεβεί επάνω, αυτόν, αν
μπορούσαν με κάποιον τρόπο να τον πιάσουν στα χέρια τους και να τον
σκοτώσουν, δε θα τον σκότωναν;” σελίδα 26 σχολικού βιβλίου
Με βάση το βίντεο που παρακολούθησες και το παραπάνω κείμενο, απάντησε:
ποια ήταν η αντιμετώπιση του φιλοσόφου από την κοινωνία; Πόσο πιστεύετε ότι
ο κοινωνικός ρόλος του φιλοσόφου έχει αλλάξει στην εποχή μας και γιατί;
(ερώτηση 1, σελίδα 28)

12. Η χρησιμότητα της φιλοσοφίας
Οξύνει την
κριτική μας
ικανότητα
Προστατεύει
από λογικά
σφάλματα
Διορθώνει
προκαταλήψεις
Διευρύνει
πνευματικούς
μας ορίζοντες
Φανερώνει
θεωρητικές
και πρακτικές
δυνατότητες

13. «Ο στοχαστής» του Ροντέν, σελ. 9
Παρατηρήστε το γλυπτό
του Ροντέν και
απαντήστε:
Τι μπορεί να σκέφτεται
το πρόσωπο που
αναπαρίσταται; Γράψε…

14. Ο ΑΙΝΣΤΑΪΝ συνέλαβε την ιδέα σχετικότητας
Ο
ΝΕΥΤΩΝ συνέλαβε την ιδέα βαρύτητας
όχι μόνο μέσα από την Παρατήρηση + αλλά και τον αφηρημένο Στοχασμό

15. ΡΟΥΣΣΟ ΛΟΚ ΒΟΛΤΑΙΡΟΣ
Φιλόσοφοι του διαφωτισμού
 Επεξεργάστηκαν τις ιδέες των ανθρωπίνων δικαιωμάτων και του κοινωνικού
συμβολαίου
 Κριτικός ο ρόλος της φιλοσοφίας
Ο καθένας μας έχει ανάγκη για θ ε ω ρ ί α και π ρ ά ξ η

16. 8 ΤΡΟΠΟΙ ΠΟΥ Η ΦΙΛΟΣΟΦΙΑ ΜΠΟΡΕΙ ΝΑ ΑΛΛΑΞΕΙ ΤΗ ΖΩΗ ΣΑΣ
1) ΝΑ ΘΕΡΑΠΕΥΣΕΙ
2) ΝΑ ΠΡΟΣΦΕΡΕΙ ΕΥΗΜΕΡΙΑ
3) ΝΑ ΠΡΟΣΦΕΡΕΙ ΕΠΙΤΥΧΙΑ
4) ΝΑ ΧΕΙΡΑΦΕΤΗΣΕΙ
5) ΝΑ ΑΦΥΠΝΙΣΕΙ
6) ΝΑ ΣΑΣ ΒΟΗΘΗΣΕΙ ΩΣΤΕ ΝΑ ΤΑ ΚΑΤΑΦΕΡΕΤΕ ΣΤΗ ΖΩΗ
7) ΝΑ ΕΞΑΓΝΙΣΕΙ
8) ΝΑ ΕΝΣΤΑΛΑΞΕΙ ΤΗΝ ΠΙΣΤΗ ΣΤΗ ΖΩΗ
Επιλέξτε όποιο σας εκφράζει και εξηγήστε γιατί. Γράψε….

17. Primum vivere, deinde philosophari