1. PARAQITJA E PASQYRAVE FINANCIARE Doc. Dr. Hysen Hoda 1
SKK Nr. 2
PARAQITJA E PASQYRAVE FINANCIARE
2. PARAQITJA E PASQYRAVE
FINANCIARE Doc. Dr. Hysen Hoda
2
PARAQITJA E PASQYRAVE
FINANCIARE
(i) Objektivi, bazat e përgatitjes dhe fusha e zbatimit
(ii) Përkufizimet kryesore
(iii) Përbërësit e Pasqyrave Financiare dhe kërkesa të
përgjithëshme për përgatitjen e tyre
1. BILANCI
2. Paqyra e të ardhurave dhe shpenzimeve (rezultatit)
3. PASQYRA E FLUKSEVE TË PARASË
4. PASQYRA E NDRYSHIMEVE NË KAPITAL
5. SHËNIMET SHPJEGUESE
3. PARAQITJA E PASQYRAVE FINANCIARE Doc. Dr. Hysen Hoda
3
(i) Objektivi dhe bazat e
përgatitjes
Objektivi i SKK 2,
rregullat-bazë të paraqitjes se zërave në PF,
Zbatimi i politikave kontabël për:
vlerësimin dhe korrigjimin e gabimeve dhe
paraqitjen e ngjarjeve ekonomike, pas datës së mbylljes së
bilancit
në pasqyrat financiare të përgatitura në bazë të
Standardeve Kombëtare të Kontabilitetit.
SKK 2 bazohet në:
IAS 1, “Paraqitja e pasqyrave financiare”
IAS 7, “Pasqyra e fluksit të parasë” dhe
IAS 24 “Shpjegimet mbi palët e lidhura”.
4. PARAQITJA E PASQYRAVE
FINANCIARE Doc. Dr. Hysen Hoda
4
(i) Objektivi dhe bazat e
përgatitjes (vazhdim)
Pasqyrat financiare përgatiten mbi bazën e konceptit të
materialitetit. SKK-të nuk do të zbatohen për zërat
jomaterialë.
Pasqyrat financiare ndërtohen duke u bazuar në
supozime bazë, në parimet dhe karakteristikat e
informacionit kontabël.
Kërkesat e SKK 2, Paraqitja e pasqyrave financiare, do
të zbatohen për të gjitha pasqyrat financiare që
përgatiten në pajtim me SKK-të e Shqipërisë.
5. PARAQITJA E PASQYRAVE FINANCIARE Doc. Dr. Hysen Hoda 5
(ii) Përkufizimet kryesore
Bilanci - një nga PF që tregon pozicionin financiar (aktivet,
detyrimet (pasivet) dhe kapitalin) e një njësie ekonomike
raportuese në një datë të caktuar.
Pasqyra e të ardhurave dhe shpenzimeve (pasqyra e
rezultatit) - një nga PF që tregon performancën ekonomike
(të ardhurat, shpenzimet dhe fitimin/humbjen) e një njësie
ekonomike raportuese gjatë një periudhe kontabël.
Pasqyra e flukseve të parasë - një nga PF që tregon
fluksin e parave të një njësie ekonomike raportuese gjatë një
periudhe kontabël.
Pasqyra e ndryshimeve në kapitalin neto - një nga PF që
tregon ndryshimet në kapitalin e një njësie ekonomike
raportuese gjatë një periudhe kontabël.
6. PARAQITJA E PASQYRAVE
FINANCIARE Doc. Dr. Hysen Hoda
6
(ii) Përkufizimet kryesore
(vazhdim)
Shënimet shpjeguese – janë një pjesë anekse e PF
që japin informacion shtesë, përveç atij që jepet në
trupin e PF-ve.
Paraja - paraja në arkë (aktivet likuide) dhe në
llogaritë rrjedhëse.
Ekuivalentet e parasë - investimet afatshkurtra,
shumë likuide, të cilat janë të konvertueshme
menjëherë në shuma monetare që njihen me siguri e
që janë subjekt i një rreziku minimal të ndryshimit të
vlerës.
Flukset e parasë - hyrje dhe dalje të parasë dhe
ekuivalenteve të saj.
7. PARAQITJA E PASQYRAVE
FINANCIARE Doc. Dr. Hysen Hoda
7
(ii) Përkufizimet kryesore
(vazhdim)
Kontrolli -fuqia për të drejtuar politikat financiare dhe të
shfrytëzimit të një njësie tjetër ekonomike raportuese.
Influenca e ndjeshme - aftësia për të marrë pjesë në marrjen e
vendimeve, në lidhje me politikat financiare dhe të shfrytëzimit të
palës ku investohet, por jo kontrolli mbi këto vendime.
Palët e lidhura – Palët konsiderohen të lidhura në rast se njëra
palë e ka mundësinë ta kontrollojë palën tjetër ose të ushtrojë një
influencë të ndjeshme mbi këtë palë, në marrjen e vendimeve
financiare dhe të shfrytëzimit.
8. PARAQITJA E PASQYRAVE
FINANCIARE Doc. Dr. Hysen Hoda
8
(iii) Përbërësit e P.F.-
Kërkesa të Përgjithëshme
Përbërësit e PF janë : bilanci, pasqyra e të ardhurave dhe
shpenzimeve, pasqyra e fluksit të parasë dhe pasqyra e ndryshimeve
në kapital, dhe shënimet shpjeguese.
SKK2 parashikon kërkesa të përgjithshme për:
paraqitjen e pasqyrave financiare parësore,
natyrën e informacionit që duhet të jepet në shënimet shpjeguese të
tyre.
PF duhet të dallohen qartë nga informacioni tjetër i dhënë në të njëjtin
dokument (për shembull, raporti vjetor).
të tregojnë qartë periudhën kontabël, për të cilën ato janë përgatitur.
9. PARAQITJA E PASQYRAVE
FINANCIARE Doc. Dr. Hysen Hoda
9
(iii) Përbërësit e P.F.-
Kërkesa të Përgjithëshme (vazhdim)
duhet të paraqiten qartë dhe veças.
PF duhet të japin informacione të qarta e të kuptueshme dhe t`i
sigurojnë përdoruesit me të dhënat e mëposhtëme
(a) emri i njësisë ekonomike raportuese dhe të dhëna të tjera
identifikuese, si dhe me ndryshimin nga periudha e mëparëshme
(b) të tregojnë nëse mbulojnë një njësi ekonomike raportuese
individuale apo një grup njësish ekonomike
(c) datën e bilancit ose periudhën kontabël të mbuluar nga PF;
(d) monedhën e paraqitjes së pasqyrave financiare (lekë);
(e) shkallën e rrumbullakimit të shumave të paraqitura
10. PARAQITJA E PASQYRAVE
FINANCIARE Doc. Dr. Hysen Hoda
10
(iii) Përbërësit e P.F.-
Kërkesa të Përgjithëshme (vazhdim)
PF duhet të paraqiten, të paktën çdo vit,
neni 14 i Ligjit nr. 9.228, “Për kontabilitetin dhe pasqyrat dhr
financiare”.
Kur data e bilancit ndryshon dhe PF vjetore paraqiten
për një periudhë më të gjatë ose më të shkurtër se një
vit, njësia ekonomike raportuese do të paraqesë, përveç
periudhës që mbulojnë pasqyrat financiare, edhe
informacionin e mëposhtëm:
(a) arsyen pse është një periudhe më të shkurtër ose më të
gjatë;
(b) faktin që shumat krahasuese në PF nuk janë krejtësisht të
krahasueshme me periudhat e tjera.
11. PARAQITJA E PASQYRAVE
FINANCIARE Doc. Dr. Hysen Hoda
11
1. BILANCI
1.1Rregulla të përgjithëshme
Bilanci paraqet informacion mbi pozicionin financiar të
njësisë ekonomike raportuese në fund të periudhës
kontabël. Elementet e Bilancit janë:
(a) aktivet që kontrollon njësia ekonomike raportuese;
(b) detyrimet që duhet të përmbushë njësia ekonomike
raportuese;
(c) kapitalin e pronarëve të njësisë ekonomike raportuese.
Njësitë ekonomike përdorin formatin e bilancit në Shtojcën
e SKK 2
Nënkategoritë e bilancit mund të paraqiten në shënimet
shpjeguese në vend që të paraqiten në bilanc.
zërat jomaterialë mund të paraqiten të grupuar.
12. PARAQITJA E PASQYRAVE
FINANCIARE Doc. Dr. Hysen Hoda
12
1.2 - Formatet e bilancit
Njësia ekonomike mund të përdorë një format bilanci të ndryshëm
nga ai që është dhënë në Shtojcën 1 të SKK1
nëse ai format është i përshtatshëm për natyrën e veprimtarive të
shfrytëzimit të kësaj njësie (për shembull, njësitë e lizingut,
organizatat jofitimprurëse dhe institucionet shtetërore).
Kur njësia ekonomike zgjedh një format bilanci të ndryshëm,
drejtuesit e saj duhet të zgjedhin atë format, i cili jep një pamje të
vërtetë e të besueshme, duke ju referuar për këtë qëllim nenit 9 të
Ligjit nr. 9.228, “Për kontabilitetin dhe pasqyrat financiare”.
Institucionet shtetërore duhet të zbatojnë kërkesat e rregullave të
përgjithshme të kontabilitetit publik.
13. PARAQITJA E PASQYRAVE
FINANCIARE Doc. Dr. Hysen Hoda
13
1.3 - Klasifikimi i elementeve te
bilancit në afatshkurtër dhe afatgjatë
Në bilanc, aktivet dhe detyrimet klasifikohen në
aktive afatshkurtra e afatgjata dhe
detyrime afatshkurtra e afatgjata.
Kur njësia ekonomike zgjedh një format bilanci, të
ndryshëm nga ai që është përshkruar në Shtojcën 1 të
SKK2, ajo mund të mos e bëjë këtë klasifikim e
elementeve të aktiveve dhe të detyrimeve në afatgjata
dhe afatshkurtra
shembull, institucionet financiare, të cilat bazuar në praktikën
ndërkombëtare nuk bëjnë dallime të tilla, por i paraqesin
aktivet dhe detyrimet në bilanc, sipas kriterit të likuiditetit.
14. PARAQITJA E PASQYRAVE
FINANCIARE Doc. Dr. Hysen Hoda
14
1.3 - Klasifikimi i elementeve te bilancit
në afatshkurtër dhe afatgjatë (vazhdim)
Një element i aktiveve klasifikohet si afatshkurtër, kur
përmbush njërin nga kriteret e mëposhtëme:
(i) është në formën e parasë (ose të një ekuivalenti të parasë),
përvec rasteve kur nuk mund të përdoret brenda një periudhe
kohe, të paktën 12 muajve pas dates së bilancit (ka kufizimin për
t`u shkembyer).
(ii) parashikohet të realizohet brenda ciklit normal të biznesit të
njësisë ekonomike;
(iii) mbahet kryesisht për qëllime tregtie (për shembull investimet
financiare të mbajtura për tregtim);
(iv) parashikohet të realizohet brenda 12 muajve pas datës së
bilancit (për shembull investimet financiare që priten të shiten,
dhe ndoshta do të shiten brenda 12 muajve të ardhshëm).
Të gjitha elementet e tjera të aktiveve klasifikohen si afatgjata.
15. PARAQITJA E PASQYRAVE
FINANCIARE Doc. Dr. Hysen Hoda
15
1.3 - Klasifikimi i elementeve te bilancit
në afatshkurtër dhe afatgjatë (vazhdim)
Një element i detyrimeve klasifikohet si detyrim afatshkurtër,
Në se ai do të shlyhet brenda 12 muajve pas datës së bilancit (për
shembull huatë afatshkurtra).
Të gjitha detyrimrt e tjera paraqiten si detyrime afatgjata.
Një hua me datë maturimi prej 12 muaj pas datës së bilancit, do të
paraqitet si një detyrim afatshkurtër, përveç rasteve kur në datën e
bilancit njësia ekonomike raportuese ka mundësi ta shtyjë ose ta
rifinancojë huanë.
Megjithatë, nëse njësia ekonomike raportuese planifikon ta shtyjë
ose rifinancojë huanë, por nuk ka siguri mbi realizimin e këtij plani
huaja regjistrohet si afatshkurtër, edhe nëse shtyrja apo rifinancimi
i huasë ndodh pas datës së bilancit
16. PARAQITJA E PASQYRAVE
FINANCIARE Doc. Dr. Hysen Hoda
16
1.3 - Klasifikimi i elementeve te bilancit
në afatshkurtër dhe afatgjatë (vazhdim) –
shembuj iluestrues
Rifinancimi pas datës së bilancit
Njësia ekonomike ka nevojë të rifinancojë huanë
afatgjatë. Data e bilancit është 31 Dhjetor.
Në muajin Janar të vitit të ardhshëm nënshkruhet një
marrëvshje rifinancimi me huadhënësin.
PF aprovohen nga Drejtimi i njësisë ekonomike në
muajin Shkurt.
Huaja afatgjatë në këtë rast tregohet si një detyrim
afatshkurtër, për derisa ajo nuk ka qënë rifinancuar në
datën e bilancit.
17. PARAQITJA E PASQYRAVE
FINANCIARE Doc. Dr. Hysen Hoda
17
1.3 - Klasifikimi i elementeve te
bilancit në afatshkurtër dhe afatgjatë
(vazhdim) – shembuj iluestrues
Amendimi i shkeljes së një angazhimi, pas datës së
bilancit.
Njësia ekonomike shkel kushtet e parashikuara në një
hua afatgjatë, dhe nga ky shkak huaja bëhet e
pagueshme me t`u kërkuar.
Data e bilancit është muaji Dhjetor, huadhënësi në
muajin Janar bie dakord të mos kërkojë pagesën që
vjen si pasojë e shklejes.
PF aprovohen në muajin Shkurt.
Në këtë rast huaja afatgjatë tregohet si një detyrim
afatshkurtër, meqënëse kushtet e kontratës në datën
e bilancit rezultojnë të shkelura.
18. PARAQITJA E PASQYRAVE
FINANCIARE Doc. Dr. Hysen Hoda
18
1.3 - Klasifikimi i elementeve te bilancit në
afatshkurtër dhe afatgjatë (vazhdim) – shembuj
ilustrues
amendimi i një shkelje të një angazhimi me një
periudhë mospagimi (grace)
Njësia ekonomike shkel afatin e huasë afatgjatë, gjë
që e bën huanë të pagueshme me t`u kërkuar.
Data e bilancit është 31 Dhjetor.
Huadhënësi, përpara datës 31 Dhjetor, bie dakord të
mos kërkojë pagesën, që vjen si pasojë e shkeljes,
duke i dhënë si mundësi njësisë ekonomike një
periudhë mospagimi të paktën 12 muaj, gjatë të cilës
ajo mund ta korigjojë këtë shkelje.
Në këtë rast për shkak të periudhës së mospagimit.
huaja afatgjatë tregohet si një detyrim afatgjatë.
19. PARAQITJA E PASQYRAVE FINANCIARE Doc. Dr. Hysen Hoda 19
(MOS) Kompensimi i aktiveve dhe
detyrimeve (njohja në shumën neto)
Aktivet e detyrimet dhe të ardhurat e shpenzimet nuk
duhet të kompensohen përveç rasteve kur kjo
kërkohet (apo lejohet) nga një Standard.
Sipas parimit të kompensimit të përshkruar në
paragrafët 42 dhe 43 të SKK 1, aktivet dhe detyrimet
do të kompensohen në bilanc,
nëse njësia ekonomike raportuese ka të drejtë ligjore të
bëjë kompensimin e aktiveve dhe detyrimet, si dhe
Në se ekziston mundësia që ajo do ta përdorë këtë të
drejtë.
20. PARAQITJA E PASQYRAVE FINANCIARE Doc. Dr. Hysen Hoda 20
Kompensimi i aktiveve dhe
detyrimeve (shembuj ilustrues)
Njësia ekonomike ka lidhur një marrëveshje me një
njësi tjetër, ku ka parashikuar që reciprokisht kërkesat e
arkëtueshme dhe detyrimet për t’u paguar, nuk do
paguhen sa herë që ato të krijohen, por vetëm një herë
në vit.
Sipas kësaj marrëveshje njësia ekonomike raportuese
mund të njohë në bilancin e saj kërkesat e arkëtueshme
dhe detyrimet për t’u paguar me palën tjetër në shumën
neto (pra duke i kompensuar me njëra tjetrën).
21. PARAQITJA E PASQYRAVE
FINANCIARE Doc. Dr. Hysen Hoda
21
Kompensimi i aktiveve dhe
detyrimeve (shembuj ilustrues)
2. Njësia ekonomike planifikon t’i kompensojë
kërkesat e arkëtueshme dhe detyrimet
ekzistuese për t’u paguar me palën tjetër, si
edhe ka mundësi që pala tjetër ta pranojë këtë,
por në datën e bilancit nuk është arritur akoma
një marrëveshje e tillë kompensimi.
Meqenëse nuk ka bazë ligjore për
kompensimin e kërkesave të arkëtueshme dhe
detyrimeve për t’u paguar, ato nuk mund të
njihen në bilanc në shumën e tyre neto.
22. PARAQITJA E PASQYRAVE
FINANCIARE Doc. Dr. Hysen Hoda
22
Kompensimi i aktiveve dhe
detyrimeve
Kompensimi në pasqyrën e rezultatit ose në bilanc, përvec rasteve
kur ky reflekton thelbin e transaksionit, ju heq mundësinë
përdoruesve që të kuptojnë në se transaksionet kanë ndodhur, si
edhe për të vlerësuar flukset e ardhëshme të parasë.
Vlerësimi/matja e aktiveve me vlerën neto –si për shembull duke
zbritur shumat e cvlerësimit të inventarëve, dhe shumat për borxhe
të dyshimta në llogaritë debitore - nuk konsiderohet kompensim.
Shembull - Inventarit vjetërohen. Përfitimi nga inventarët e
vjetëruar mund të kufizohet deri në vlerën e tyre të skrapit. Në këtë
rast regjistrohet një provizion për vjetërimin, i cili ndihmon të
zvogëlohet vlera e mbetur e inventarit (vlera kontabël).
23. PARAQITJA E PASQYRAVE
FINANCIARE Doc. Dr. Hysen Hoda
23
FORMATI I BILANCIT
AKTIVET shenime
I AKTIVET AFATSHKURTËRA
1. Aktive monetare
2. Derivative dhe aktive te mbajtura për tregtim
(i) -Derivativet
(ii) -Aktivet e mbajtura për tregtim
Totali 2
3. Aktive të tjera financiare afatshkurtra
(i) Llogari/Kërkesa të arkëtueshme
(ii) Llogari/Kërkesa të tjera të arkëtueshme
(iii) Instrumente të tjera borxhi
(iv) Investime të tjera financiare
Totali 3
4. Inventari I/4
(i) Lëndët e para
(ii) Prodhim në proces
(iii) Produkte të gatshme
(iv) Mallra për rishitje
(v) Parapagesat për furnizime
Totali 4
5. Aktivet biologjike afatshkurtra
6. Aktivet afatshkurtra të mbajtura për shitje
7 Parapagimet dhe shpenzimet e shtyra
TOTAL I AKTIVEVE AFATSHKURTRA (I)
24. PARAQITJA E PASQYRAVE
FINANCIARE Doc. Dr. Hysen Hoda
24
FORMATI I BILANCIT (vazhdim)
II AKTIVET AFATGJATA
1. Investimet financiare afatgjata
(i) Pjesëmarrje të tjera në njësi të kontrolluara (vetem
ne PF)
(ii) Aksione dhe investime të tjera në pjesëmarrje
(iii) Aksione dhe letra të tjera me vlerë
(iv) Llogari/Kërkesa të arkëtueshme afatgjata
Totali 1.
2. Aktive afatgjata materiale
(i) Toka
(ii) Ndërtesa
(iii) Makineri dhe pajisje
(iv) Aktive të tjera afatgjata materiale (me vl.kontab.)
Totali 2
3 Aktivet Biologjike afatgjata
4 Aktivet afatgjata jomateriale
(i) Emri i mirë
(ii) Shpenzimet e zhvillimit
(iii) Aktive të tjera afatgjata jomateriale
Totali 4
5 Kapital aksionar i papaguar
6. Aktive të tjera afatgjata
TOTALI I AKTIVEVE AFATGJATA (II)
TOTALI I AKTIVEVE (I + II)
25. PARAQITJA E PASQYRAVE
FINANCIARE Doc. Dr. Hysen Hoda
25
FORMATI I BILANCIT (vazhdim)
DETYRIMET DHE KAPITALI
I DETYRIMET AFATSHKURTËRA
1 Derivativët
2 Huamarrjet
(i) Huat dhe obligacionet afatshkurtra
(ii) Kthimet/ripagesat e huave afatgjata
(iii) Bono të konvertueshme
Totali 2
3 Huat dhe parapagimet
(i) Të pagueshme ndaj furnitorëve
(ii) Të pagueshme ndaj punonjësve
(iii) Detyrime tatimore
(iv) Hua të tjera
(v) Parapagimet e arkëtuara
Totali 3
4 Grantet dhe tëardhurat e shtyra
5 Provizionet afatshkurtra
TOTALI I DETYR. AFATSHKURTRA (I)
26. PARAQITJA E PASQYRAVE
FINANCIARE Doc. Dr. Hysen Hoda
26
FORMATI I BILANCIT (vazhdim)
II DETYRIME AFATGJATA
1 Huat afatgjata
(i) Hua, bono dhe detyrime nga qiraja financiare
(ii) Bonot e konvertueshme
Totali 1
2 Huamarrje të tjera afatgjata
3 Provizionet afatgjata
4 Grantet dhe të ardhurat e shtyra
TOTALI I DETYR. AFATGJATA (II)
TOTALI I DETYRIMEVE
III KAPITALI
1 Aksionet e pakicës ( përdoret vetëm në pasqyrat
financiare të konsoliduara )
2 Kapitali që i përket aksionarëve të shoqërisë mëmë
(përdoret vetëm në PF të konsoliduara)
3 Kapitali aksionar
4 Primi i aksionit
5 Njësitë ose aksionet e thesarit (negative)
6 Rezerva statusore
7 Rezerva ligjore
8 Rezerva të tjera
9 Fitimet e pashpërndara
10 Fitimi (humbja) e vitit financiar
TOTALI I KAPITALIT (III)
TOTALI I DETYRIMEVE KAPITALIT (I,II,III)
27. PARAQITJA E PASQYRAVE
FINANCIARE Doc. Dr. Hysen Hoda
27
Shtojca ë dhënë në SKK 2, në pasqyrën e bilancit paraqet aq
zëra e nënëzëra, sa bëhet e mundur të kuptohet më mirë
pozicioni financiar i njësisë ekonomike.
Zërat me germa të pjerrëta (italics dhe më të vogla),
konsiderohen si përbërës të një zëri të caktuar, dhe mund të
mos jepen në bilanc por në pjesën e shënimeve shpjeguese.
Shembull Inventari - Shenim I/4.
Inventari Lek. 250,000
(i) Lëndët e para 100,000
(ii) Prodhim në proces 50,000
(iii) Produkte të gatëshme 25,000
(iv) Mallra për rishitje 25,000
(iv) Parapagesat për furnizime 50,000
28. PARAQITJA E PASQYRAVE
FINANCIARE Doc. Dr. Hysen Hoda
28
Për të kuptuar më mirë të gjendjen financiare të njësisë
ekonomike, paraqitja e bilancit mund të përshijë edhe zëra të
tjerë dhe gjithashtu edhe më shumë detaje.
Shembull
Njësia ekonomike e kryen veprimtarinë e saj në disa vende.
Në njërin vend të veprimtarisë së saj, ajo rezulton me një
humbje madhe tatimore, ndërsa jashtë vendit të origjinës, ajo
rezulton të ketë detyrime tatimore.
Në këto kushte njësia ekonomike vendos që në parqitjen e
saj në bilanc të shtojë disa rreshta me zëra, të cilët për të
qartësuar pozicionin për detyrimet tatimore, nxjerrin në pah si
detyrimet për tatimet në vendin bazë ashtu edhe detyrimet
për tatimet jashtë vendit (pra në vendin tjetër)
29. PARAQITJA E PASQYRAVE
FINANCIARE Doc. Dr. Hysen Hoda
29
Për të përcaktuar nëse disa elementë të vecantë duhet të
paraqiten ose jo vecas duhet të vlerësohet:
(i) natyra dhe likuiditeti i aktiveve;
(ii) funksioni i aktiveve; dhe
(iii) shumat, natyra dhe afatet e detyrimeve.
Shembull - Aktivet e klasifikuara sipas funksionit
Njësia ekonomike jep me qira disa nga aktivet materiale
afatgjata, për shembull makineri të ndryshme. Identifikimi
i rezultateve dhe aktiveve neto të realizuara nga cdo
funksion i biznesit shërben për të ndihmuar përdoruesit.
30. PARAQITJA E PASQYRAVE
FINANCIARE Doc. Dr. Hysen Hoda
30
1.5 Përshkrim i detajuar i zërave të bilancit
I. AKTIVET AFATSHKURTËRA
1. Aktivet monetare (SKK.3) - Aktive monetare në arkë dhe
bankë, llogari rrjedhëse, investime në tregun e parasë dhe tregje të
tjera shumë likuide – vlerësohen dhe mbahen me vlerën e drejtë
2. Derivativë dhe aktive financiare të mbajtura për tregtim
(SKK.3) – përfshijnë derivativët dhe letrat me vlerë, të mbajtura për
tregtim (aksione, bono, bono korporative, zotërime në fonde
investimesh etj.) - Derivativët vlerësohen me vlerën e drejtë, Aktivet e
mbajtura për tregtim me vlerë të drejtë ose me koston e amortizuar,
në varësi të politikës kontabël të zgjedhur nga njësia ekonomike
Në shënimet shpjeguese për këtë zë të bilancit mund të jepen vec e
vec shumat qe i takojnë (i) derivativeve dhe ato që i përkasin (ii)
aktiveve të tjera të mbajtura për tregtim, etj.
31. PARAQITJA E PASQYRAVE
FINANCIARE Doc. Dr. Hysen Hoda
31
3. Aktive të tjera financiare afatshkurtra (SKK.3) –
përfaqësojnë llogari/kërkesa të arkëtueshme
afatshkurtra, letra me vlerë dhe investime të tjera
financiare, të mbajtura jo për tregtim. - Vlerësohen me
koston e amortizuar (e cila zakonisht është e barabartë
me vlerën nominale të kërkesës për arkëtim minus
zhvlerësimin e mundshëm)
Në shënimet shpjeguese jepen detaje dhe informacione
shtesë mbi (i) kërkesat e arkëtueshme nga aksionarët,
njësi të tjera të grupit dhe palë të tjera të lidhura, (ii)
kërkesa të tjera të arkëtueshme (iii) për instrumentet e
borxit dhe (iv) për investime të tjera financiare., etj.
32. PARAQITJA E PASQYRAVE
FINANCIARE Doc. Dr. Hysen Hoda
32
4. Inventari (SKK. 4) - inventari, sipas
përkufizimeve që atij i janë bërë në SKK 4. Elementet
e inventarit vlerësohen me shumën më të ulët, mes
kostos dhe VNR. Kostoja mund të llogaritet për çdo
zë më vete, ose duke përdorur metodën FIFO, ose
metodën e mesatares së ponderuar
Në shënimet shpjeguese jepen detaje dhe
informacione për (i) Lëndët e para (ii) Prodhim në
process (iii) Produkte të gatshme (iv) Mallra për
rishitje(v) Parapagesat për furnizime, etj.
5. Aktivet biologjike afatshkurtra (SKK. 13) –janë
aktivet biologjike afatshkurtra, sipas përkufizimit që
është dhënë për to në SKK 13.
33. PARAQITJA E PASQYRAVE
FINANCIARE Doc. Dr. Hysen Hoda
33
6. Aktivet afatgjata të mbajtura për shitje (SKK. 5)
– aktivet materiale afatgjata ose aktivet jomateriale, që
ka shumë mundësi të shiten brenda 12 muajve të
ardhshëm. Vlerësohen me më të ulëtën midis vlerës
kontabël të mbartur dhe vlerës së drejtë minus kostot e
shitjes.
7. Parapagimet dhe shpenzimet e shtyra (SKK. 1)
– Në këtë zë të bilancit jepen shumat e parapagimeve
dhe shpenzimet e shtyra në datën e bilancit –
vlerësohen më kosto minus zhvlerësimin
34. PARAQITJA E PASQYRAVE
FINANCIARE Doc. Dr. Hysen Hoda
34
II. AKTIVET AFATGJATA
1. Investimet financiare afatgjata (SKK. 9) - Aktivet financiare,
që nuk mund të realizohen brenda 12 muajve të ardhshëm
1.1 Aksione dhe pjesëmarrje të tjera në njësi të kontrolluara (ky
zë përdoret vetëm në pasqyrat financiare të pakonsoliduara)
(SKK.9) - Aksionet në njësitë e kontrolluara, përveç aksioneve dhe
njësive që blihen për rishitje brenda 12 muajve të ardhshëm dhe
regjistrohen në aktivet afatshkurtra. – në PF të pakonsoliduara
paraqiten me koston e blerjes minus zhvlerësimin, nëse ka
1.2. Aksione dhe investime të tjera në pjesëmarrje (SKK .9) -
Aksionet dhe investime të tjera në pjesëmarrje, përveç atyre që
blihen për rishitje brenda12 muajve të ardhshëm dhe regjistrohen në
aktivet afatshkurtra. - Politikë kontabël metoda e kapitalit në PF të
konsoliduara; kostoja e blerjes në PF të pakonsoliduara minus
zhvlerësimin
35. PARAQITJA E PASQYRAVE
FINANCIARE Doc. Dr. Hysen Hoda
35
1.3 Aksione dhe letra të tjera me vlerë (SKK.3) - Letrat me
vlerë (aksionet, bono, bono korporative, zotërime në fonde
investimesh etj.) që nuk do të shiten brenda 12 muajve të
ardhshëm (përveç investimeve në njësitë e kontrolluara dhe
pjesëmarrje), si dhe letrat me vlerë me maturim të caktuar me një
datë maturimi më shumë se 12 muaj, pas datës së bilancit - Letrat
me vlerë njihen me koston e amortizuar dhe pjesëmarrje të tjera -
me kosto minus zhvlerësimin
1.4. Llogari/Kërkesa të arkëtueshme afatgjata(SKK.3) – Huatë
dhe llogari të tjera të arkëtueshme afatgjata. Në shënimet
shpjeguese do të jepet informacion-shtesë mbi llogaritë/kërkesat e
arkëtueshme nga pronarët, njësitë e tjera të grupit dhe palë të
tjera. – vlerësohen me koston e amortizuar minus zhvlerësimin,
nëse ka
36. PARAQITJA E PASQYRAVE
FINANCIARE Doc. Dr. Hysen Hoda
36
2. Aktive materiale afatgjata (SKK.5) - AMA sipas përkufizimit të
dhënë për to në SKK 5 – politika kontabël që përdoret është vlerësimi
me kosto ose mbajtja me shumën e rivlerësuar minus amortizimin e
akumuluar dhe zhvlerësimin, nëse ka
2.1 Toka - Toka, troje terrene
2.2 Ndërtesa - Ndërtesa, struktura, rrugë dhe investime në objekte
me qira
2.3 Makineri dhe pajisje - Pajisje prodhimi, mjete transporti dhe
makineri e pajisje të tjera
2.4 Aktive të tjera materiale afatgjata (me vlerë kontabël) -
Mobiliet dhe pajisjet e zyrave
3. Aktivet biologjike afatgjata (SKK. 13) - sipas përkufizimit të
SKK 13 – politika kontabël kosto minus amortizimin e akumuluar dhe
zhvlerësimin, siç përshkruhet në SKK 13
37. PARAQITJA E PASQYRAVE
FINANCIARE Doc. Dr. Hysen Hoda
37
4. Aktivet jomateriale afatgjata (SKK. 5,9) – janë aktivet
jomateriale afatgjata, sipas përkufizimit të SKK 5 – politika
kontabël kosto e emrit të mirë dhe aktiveve të tjera afatgjata
jomateriale minus amortizimin e akumuluar dhe zhvlerësimin,
nëse ka
4.1 Emri i mirë - Emri i mirë, që vjen nga kombinimet e
bizneseve sipas SKK. 9
4.2 Shpenzimet e zhvillimit - janë aktive afatgjata jomateriale të
gjeneruara/krijuara brenda njësisë, në përputhje me përkufizimin e
shpenzimeve të zhvillimit në SKK. 5, si dhe kriteret për
kapitalizimin e tyre
4.3 Aktive të tjera jomateriale afatgjata - Aktive afagjata
jomateriale, të marra nga jashtë (duke përfshirë licencat për
programe kompjuterike)
4.4 Aktive të tjera afatgjata – përfshijnë kategori të tjera të
aktiveve afatgjata që nuk janë përfshirë në përshkrimet e
mësipërme.
38. PARAQITJA E PASQYRAVE
FINANCIARE Doc. Dr. Hysen Hoda
38
B. PASIVET DHE KAPITALI
I. DETYRIMET AFATSHKURTËRA
1. Derivativët (SKK.3) – derivativet të cilët vlerësohen me
vlerën e drejtë
2. Huamarrjet (SKK3, 7) – vlerësohen me koston e
amortizuar
2.1 Huatë dhe obligacionet afatshkurtra (SKK3) - Hua, bono,
mbitërheqje dhe hua të tjera afatshkurtra (deri në 12 muaj,) të
marra për qëllime financimi
2.2 Kthimet/ripagesat e huave afatgjata (SKK 3, 7)- Pjesa e
huave afatgjata dhe detyrimeve të qirasë financiare që do të
paguhen brenda 12 muajve të ardhshëm
2.3. Bono të konvertueshme (SKK 3) - Bono të konvertueshme
afatshkurtra ose aksionet e preferuara, që mund të
konvertohen në aksione të njësisë ekonomike raportuese.
39. PARAQITJA E PASQYRAVE
FINANCIARE Doc. Dr. Hysen Hoda
39
3. Huatë dhe parapagimet (SKK3) - Huat afatshkurtra dhe parapagimet e
arkëtuara, të klasifikuara sipas grupeve kryesore. – Paraqiten në bilanc me
koston e amortizuar
Në shënimet shpjeguese jepet informacion shtesë mbi detyrimet (i) Të
pagueshme ndaj furnitorëve, (ii) Të pagueshme ndaj punonjësve; (iii)
Detyrime tatimore (iv) Hua të tjera; (iv) Parapagimet e arkëtuara
4. Grantet dhe të ardhurat e shtyra (SKK 10) - Përfaqëson ndihms në
formën e granteve, që ende nuk është njohur si e ardhur - Grantet për
shpenzimet kontabilizohen sipas parimit të përputhshmërisë të të ardhurave
dhe shpenzimeve
5. Provizionet – afatshkurtra (SKK 6) - Detyrimet, për të cilat koha dhe
shuma e realizimit të tyre është e pasigurt; mund të realizohen brenda 12
muajve të ardhshëm ose gjatë ciklit normal të biznesit (për shembull,
provizionet e garancisë, provizionet e ristrukturimit, provizionet për
shpenzimet e mundshme, që lidhen me procese gjyqësore etj.) - Vlerësimi i
shumës së mundshme të nevojshme për shlyerjen e detyrimit bëhet nga
drejtuesit e njësisë
40. PARAQITJA E PASQYRAVE
FINANCIARE Doc. Dr. Hysen Hoda
40
II. PASIVET (DETYRIMET) AFATGJATA
1. Huat afatgjata (SKK 3)
1.1. Hua, bono dhe detyrime nga qiraja financiare(SKK 3) Një
pjesë e pasiveve; afatgjata (hua, bono, dhe qira financiare etj.) që
duhen paguar në një periudhë jo më herët se 12 muaj (pjesa
afatshkurtra e të njëjtës huamarrje regjistrohet në zërin
“kthimi/pagesa e huamarrjeve afatgjata gjatë periudhës kontabël të
ardhshme”) – politika kontabël - kosto e amortizuar ër kontabilizimin
e detyrimeve të qirasëfinanciare të përdoret SKK 7
1.2. Bonot e konvertueshme (SKK. 3) - Bono të konvertueshme
afatgjata ose aksionet e preferuara që mund të konvertohen në
aksione të shoqërisë – politika kontabël Kosto e amortizuar, duke
hequr komponentin e kapitalit nga pasivi
41. PARAQITJA E PASQYRAVE
FINANCIARE Doc. Dr. Hysen Hoda
41
2. Huamarrje të tjera (SKK. 3) Në shënimet shpjeguese do të jepet
informacion shtesë mbi detyrimet ndaj aksionarëve, njësive të tjera të
grupit dhe palëve të lidhura afatgjata – vlerësohen me koston e
amortizuar
3. Provizionet Afatgjata (SKK 8) - Pasivet, koha dhe shuma e
realizimit të të cilave nuk është e sigurt; mund të realizohen më vonë se
12 muaj nga data e mbylljes së bilancit - Vlerësimi i shumës më të
mundshme (të skontuar, nëse efekti është material), që është e
nevojshme për shlyerjen e detyrimit që lidhet me një provizion, bëhet
nga drejtuesit. Në rastin e provizioneve për pensionet vlerësimi i vlerës
aktuale të detyrimit për pension bëhet nga një aktuar ose një specialist
4. Grantet dhe të ardhurat e shtyra (SKK .10) - Asistencë në
formën e grandeve që nuk është njohur akoma në të ardhurat. Grantet
për aktivet kontabilizohen nëpërputhje me metodën bruto, të përshkruar
në SKK 10
42. PARAQITJA E PASQYRAVE
FINANCIARE Doc. Dr. Hysen Hoda
42
III. KAPITALI
1. Aksionet e pakicës (ky zë përdoret vetëm në pasqyrat
financiare të konsoliduara(SKK 9 ) - Ajo pjesë e aktiveve neto të
njësive të kontrolluara në grupin e konsoliduar, që nuk i përkasin
shoqërisë meme
2 Kapitali që i përket aksionarëve të shoqërisë mëmë (ky
nëntitull përdoret vetëm në pasqyrat financiare të konsoliduara)
3 Kapitali aksionar - Vlera kontabël e kapitalit aksionar të emetuar
(nuk përfshihen ato aksione të preferuara që, sipas SKK 3
klasifikohen si pasive) - Vlera kontabël e aksioneve
43. PARAQITJA E PASQYRAVE
FINANCIARE Doc. Dr. Hysen Hoda
43
4. Primi i aksionit - Arkëtimet mbi vlerën nominale të
aksioneve gjatë emetimit të tyre.
Në transaksionet me aksionet e thesarit - diferenca mes
kostos dhe çmimit të shitjes;
Në blerjen para afatit të aksioneve të thesarit - diferenca
mes kostos dhe vlerës nominale të aksioneve (minus) koston
direkte që lidhet me shitblerjen e aksioneve.
Në rastet e kombinimit të bizneseve të njësive nën të njëjtin
kontroll – primi përfaqëson diferencën mes kostos dhe vlerës
nominale të aksioneve të blera
– politika kontabël - vlera e drejtë e aksioneve të përftuar me
emetimin e tyre (minus kostot që lidhen me emetimin e
aksioneve) minus vlerën nominale të aksioneve të emetuara.
44. PARAQITJA E PASQYRAVE
FINANCIARE Doc. Dr. Hysen Hoda
44
Në rastin e shitjes së aksioneve të riblera –
diferenca mes kostos dhe çmimit të shitjes.
Për blerjen para afatit të aksioneve të riblerëshme –
diferenca mes kostos dhe vlerës nominale.
Në rastin e kombinimit të bizneseve të njësive, nën
kontroll të përbashkët, diferenca mes kostos dhe vlerës
nominale të aktiveve të riblera (shih SKK 9).
Teprica e zërit “Primi i aksionit” nuk mund tëjetë
negativ.
Diferenca mbi pozicionin/tepricën pozitive regjistrohet si
pakësim i zërit “Fitime të pashpërndara”
45. PARAQITJA E PASQYRAVE
FINANCIARE Doc. Dr. Hysen Hoda
45
5 Njësitë ose aksionet e thesarit (negative) (SKK. 3)
- (Për shembull të riblera) Aksionet e zotëruara nga njësia
ekonomike të cilat janë emetuar më parë nga po kjo njësi
- politika kontabël - vlera e drejtë e shumës së paguar për
aksionet e riblera
6. Rezerva statutore - Rezerva të krijuara nga
aksionarët në bazë të statutit të njësisë ekonomike.
7. Rezerva ligjore - Rezerva të krijuara në përputhje
me kërkesat e ligjit
46. PARAQITJA E PASQYRAVE
FINANCIARE Doc. Dr. Hysen Hoda
46
8. Rezerva të tjera - Të ardhurat dhe shpenzimet e parealizuara
që në përputhje me SKK-të nuk rregjistrohen në pasqyrën e të
ardhurave dhe shpenzimeve
rezerva nga rivlerësimi i aktiveve afatgjata materiale (SKK 5)
rezerva që rrjedhin nga diferencat e kursit të këmbimit në rastin
e konsolidimit të njësive të huaja të kontrolluara në përputhje
me SKK 9, etj.
9. Fitimet e Pashpërndara - Fitimi/humbja e akumuluar nga
periudhat kontabël të mëparshme që as nuk është paguar si
dividend dhe as nuk është përdorur për ndonjë qëllim tjetër -
Shuma e fitimeve të akumuluara minus pagesat e bëra ose të
përdorura.
10. Fitimi (humbja) e vitit financiar - e barabartë me
fitimin/humbjen e raportuar në pasqyrën e të ardhurave dhe
shpenzimeve
47. PARAQITJA E PASQYRAVE
FINANCIARE Doc. Dr. Hysen Hoda
47
2. PASQYRA E TË ARDHURAVE DHE
SHPENZIMEVE
2.1 Rregulla të përgjithshme
PASH - paraqet performancën e njësisë ekonomike gjatë
periudhës kontabël për të cilën përgatiten e paraqiten PF.
PASH jep informacionin e duhur për përbërësit e rezultatit neto.
Formati i PASH është dhënë në Shtojcën 2 të SKK 2
Bëjnë përjashtim shoqëritë e lizingut, organizatat jofitimprurëse
dhe institucionet shtetërore
Zërat e PASH duhet të respektohen, - mund të shtohen zëra të
tjerë kur ato ndikojnë në përmirësimin e qartësisë dhe
lexueshmërisë.
Nënkategoritë apo detaje të zërave të PASH mund të paraqiten në
shënimet shpjeguese
48. PARAQITJA E PASQYRAVE
FINANCIARE Doc. Dr. Hysen Hoda
48
Formati 1 i PASH – i klasifikon shpenzimet sipas sipas
natyrës/llojit (për shembull shpenzimet për lëndët e para,
shpenzimet për personelin, shpenzimet e amortizimit).
Në formatin 2 të PASH shpenzimet e shfrytëzimit klasifikohen
sipas funksionit të tyre (për shembull kostoja e mallrave të
shitura, shpenzimet e marketingut, shpenzimet e përgjithshme
dhe administrative).
Zgjedhja e formatit të duhur të PASH varet nga fakti se cili
klasifikim jep një pamje më të mirë të veprimtarisë ekonomike të
njësisë ekonomike raportuese për lexuesit, duke marrë parasysh
praktikën ndërkombëtare në fushën ku kjo njësi operon.
Kur kalohet nga një format i PASH-it në një tjetër, informacioni
krahasues i periudhës kontabël të mëparshme duhet të
rregullohet në mënyrë retrospektive
49. PARAQITJA E PASQYRAVE
FINANCIARE Doc. Dr. Hysen Hoda
49
Kompensimi i të ardhurave dhe
shpenzimeve (njohja në shumën neto)
Në PASH të ardhurat dhe shpenzimet nuk
kompensohen, me përjashtim të të ardhurave dhe
shpenzimeve që vijnë nga veprimtari dytësore, apo
që kanë ardhur nga disa veprime të ngjashme, apo,ato
të ardhura e shpenzime, të cilat të marra veças, nuk
janë materiale.
të ardhurat dhe shpenzimet regjistrohen të ndara, pa i
kompensuar me njëra-tjetrën.
Të ardhurat dhe shpenzimet, që lidhen me veprimtari
dytësore, mund të kompensohen po qe se nga ky
veprim jepet një pamje më e vërtetë e natyrës së
transaksioneve.
50. PARAQITJA E PASQYRAVE
FINANCIARE Doc. Dr. Hysen Hoda
50
shembuj të situatave të kompensimit të të ardhurave
me shpenzimet, ku rezultati njihet në PASH me
shumën neto:
(a) fitimet/humbjet, që vijnë nga shitja e aktiveve
materiale afatgjata;
(b) shpenzimet e qirasë të qiramarrësit kompensohen
me të ardhurat nga qiraja që gjenerohen nga dhënia e
mëtejshme me qira e të njëjtit aktiv;
(c) fitimet/humbjet që vijnë nga ndryshimet e kurseve
të këmbimit;
(d) fitimet/humbjet nga zbatimi i metodës së kapitalit;
(e) fitimet/humbjet nga shitja dhe rivlerësimi i
investimeve financiare.
51. PARAQITJA E PASQYRAVE
FINANCIARE Doc. Dr. Hysen Hoda
51
Formati 1 i PASH
Shitjet neto
Të ardhura të tjera nga veprimtaritë e shfrytëzimit
Ndryshimet në inventarin e produkteve të gatshme dhe tw punës në
proces (pakësimet njihen si shpenzime dhe rritjet si pakësim i
shpenzimeve (shpenzime negative).
Puna e kryer nga njësia ekonomike raportuese për qëllimet e veta
dhe e kapitalizuar
Mallrat, lëndët e para dhe shërbimet
Shpenzime të tjera nga veprimtaritë e shfrytëzimit
Shpenzime të personelit
Pagat
Shpenzimet e sigurimeve shoqërore
Shpenzimet për pensionet
Rënia në vlerë (zhvlerësimi) dhe amortizimi
Fitimi (humbja) nga veprimtaritë e shfrytëzimit
Të ardhurat dhe shpenzimet financiare nga njësitë e kontrolluara
Të ardhurat dhe shpenzimet financiare nga pjesëmarrjet
Të ardhurat dhe shpenzimet financiare
Të ardhurat dhe shpenzimet financiare nga investime të tjera
financiare afatgjata
Të ardhurat dhe shpenzimet nga interesi
Fitimet (humbjet) nga kursi i këmbimi
Të ardhura dhe shpenzime të tjera financiare
Totali i të ardhurave dhe shpenzimeve financiare
Fitimi (humbja) para tatimit
Shpenzimet e tatimit mbi fitimin
Fitimi (humbja) neto e vitit financiar
Përfshin pjesën e fitimit neto për aksionarët e shoqërisë mëmë
Pjesa e fitimit neto për aksionarët e pakicës
52. PARAQITJA E PASQYRAVE
FINANCIARE Doc. Dr. Hysen Hoda
52
Formati 2 i PASH
Shitjet neto
Kostoja e mallrave të shitura Pjesa përkatëse e llogarive që
lidhet me procesin e prodhimit
Fitimi (humbja) bruto
Kostot e shpërndarjes Pjesa përkatëse e llogarive që lidhet me
kostot e shpërndarjes
Shpenzimet administrative Pjesa përkatëse e llogarive që lidhet
me shpenzimet
Të ardhura të tjera nga veprimtaritë e shfrytëzimit
Shpenzime të tjera të zakonshme
Fitimi (humbja) nga veprimtaritë e shfrytëzimit
Të ardhurat dhe shpenzime financiare nga njësitë e
kontrolluara
Të ardhurat dhe shpenzime nga investime në pjesëmarrje
Të ardhurat dhe shpenzimet financiare
Të ardhurat dhe shpenzimet financiare nga investimet të tjera
financiare afatgjata
Të ardhurat dhe shpenzimet nga interesi
Fitimet (humbjet) nga kursi i këmbimi
Të ardhura dhe shpenzime të tjera financiare
Totali i të ardhurave dhe shpenzimeve financiare
Fitimi (humbja) para tatimit
Shpenzimet e tatimit të fitimit
Fitimi (humbja) neto e vitit financiar
Përfshin pjesën e fitimit neto për aksionarët e shoqërisë mëmë
Pjesa e fitimit neto për aksionarët e pakicës
53. PARAQITJA E PASQYRAVE
FINANCIARE Doc. Dr. Hysen Hoda
53
përshkrim i detajuar i zërave të të ardhurave
e shpenzimeve sipas formateve
FORMATI 1 – sipas natyrës së zërave
I. TË ARDHURAT
1. Shitjet neto – këtu përfshihen të ardhurat nga shitja e
produkteve, mallrave dhe shërbimeve gjatë periudhës kontabël
(të vlerësuara sipas SKK 8 Të ardhurat)
2. Të ardhura të tjera nga veprimtaritë e shfrytëzimit –
të ardhurat që përftohen jo rregullisht gjatë rrjedhës normale të
veprimtarisë ekonomike,
fitimet nga shitja e aktiveve materiale afatgjata dhe aktiveve
jomateriale afatgjata, investimet në pasuri të patundshme, gjobat
për vonesa;
fitimi neto që vjen nga ndryshimet në kurset e këmbimit,
ndryshimet në llogaritë/kërkesat e arkëtueshme dhe detyrimet për
t’u paguar furnitorëve
54. PARAQITJA E PASQYRAVE
FINANCIARE Doc. Dr. Hysen Hoda
54
II. SHPENZIMET
1. Ndryshimet në inventarin e produkteve të gatshme dhe
punës në proces - pakësimet e pozicioneve njihen si shpenzime dhe
rritjet e pozicioneve si pakësim i shpenzimeve (shpenzime negative).
2. Puna e kryer nga njësia ekonomike raportuese për qëllimet
e veta dhe e kapitalizuar - Materialet dhe shërbimet që janë
përdorur në prodhimin e aktiveve afatgjata dhe që janë njohur si
shpenzim në një zë tjetër të pasqyrës së të ardhurave dhe
shpenzimeve, njihen si një pakësim i këtij zëri
3. Mallrat, lëndët e para dhe shërbimet - Kostoja e mallrave,
lëndëve të para dhe shërbimeve të konsumuara në prodhim për
veprimtaritë parësore
4. Shpenzime të tjera nga veprimtaritë e shfrytëzimit - Kostoja
e shërbimeve kryesore dhe ndihmëse, të blera për qëllime
administrative dhe të tjera që nuk lidhen drejpërdrejt me vep parësore
55. PARAQITJA E PASQYRAVE
FINANCIARE Doc. Dr. Hysen Hoda
55
5. Shpenzime të personelit
5.1 Pagat
5.2. Shpenzimet e sigurimeve shoqërore –
5.3. - Shpenzimet për pensionet -
6. Rënia në vlerë (zhvlerësimi) dhe amortizimi -
Shpenzimi i amortizimit për periudhën dhe shpenzimet që
vijnë nga rënia në vlerë e aktiveve afatgjata (zvogëlime
ose zerim të vlerës së aktiveve), si për shembull, të
aktiveve afatgjata materiale dhe investimeve në prona të
patundshme të matura me kosto
56. PARAQITJA E PASQYRAVE
FINANCIARE Doc. Dr. Hysen Hoda
56
III. FITIMI (HUMBJA) NGA VEPRIMTARITË E SHFRYTËZIMIT
1. Të ardhurat dhe shpenzimet financiare nga njësitë e
kontrolluara - Fitimi/humbja nga shitja e njësive të kontrolluara
dhe fitimi/humbja që vjen nga përdorimi i metodës së kapitalit
2. Të ardhurat dhe shpenzimet financiare nga pjesëmarrjet
- Fitimi/humbja nga shitja e pjesëmarrjeve dhe fitimi/humbja që
vjen nga përdorimi i metodës së kapitalit
3. Të ardhurat dhe shpenzimet financiare
3.1 Të ardhurat dhe shpenzimet financiare nga investime
tëtjera financiare afatgjata - Fitimi/humbja nga investime të tjera
financiareafatgjata, duke përfshirë fitimin/humbjen nga shitja e
investimeve financiare afatgjata; të ardhurat nga interesi dhe
dividendi mbi investimet financiare afatgjata; fitimi/ humbja nga
rivlerësimet për të arritur në vlerën e drejtë
57. PARAQITJA E PASQYRAVE
FINANCIARE Doc. Dr. Hysen Hoda
57
3.2. Të ardhurat dhe shpenzimet nga interesi- Të ardhurat
dhe shpenzimet e interesit mbi huat, bonot, marrëveshjet e
qirasë financiare dhe hua të tjera me interes
3.3 Fitimet (humbjet) nga kursi i këmbimit - Fitimi/humbja
nga ndryshimi i kursit të këmbimit të kërkesave për t’u arkëtuar
dhe detyrimeve për t’u paguar (për shembull, huat e dhëna dhe
të marra) në monedhë të huaj e që lidhen me veprimtaritë
financiare dhe investuese
3.4 Të ardhura dhe shpenzime të tjera financiare -
Fitimi/humbja nga investime financiare afatshkurtra, duke
përfshirë ato nga shitja e investimeve financiare afatshkurtra;
të ardhurat nga interesi dhe dividendët mbi investimet
financiare afatshkurta; fitimi/humbja nga rivlerësimet e vlerës
së drejtë
58. PARAQITJA E PASQYRAVE
FINANCIARE Doc. Dr. Hysen Hoda
58
4. Fitimi (humbja) para tatimit
5. Shpenzimet e tatimit mbi fitimin
6. Fitimi (humbja) neto e vitit financiar
6.1 Pjesa e fitimit neto për aksionarët e shoqërisë
mëmë - Ky zë përdoret në pasqyrat e konsoliduara të
të ardhurave dhe shpenzimeve për njohjen e pjesës
së fitimit të grupit që u përket aksionarëve të shoqërisë
mëmë
6.2. Pjesa e fitimit neto për aksionarët e pakicës -
Ky zë përdoret në pasqyrat e konsoliduara të të
ardhurave dhe shpenzimeve për njohjen e pjesës së
fitimit të grupit që u përket aksionarëve të pakicës
59. PARAQITJA E PASQYRAVE
FINANCIARE Doc. Dr. Hysen Hoda
59
FORMATI 2 (klasifikimi sipas
funksionit).
1. Shitjet neto - Të ardhurat nga shitja e
produkteve, mallrave dhe shërbimeve gjatë periudhës
kontabël (të vlerësuara sipas SKK 8, Të ardhurat)
2. Kostoja e mallrave të shitura - Pjesa përkatëse e
llogarive që lidhet me procesin e prodhimit - Kostoja e
produkteve, mallrave dhe shërbimeve të shitura gjatë
periudhës kontabël, si dhe humbjet e prodhimit, bashkë
me kosto të ngjashme prodhimi që nuk janë përfshirë në
koston e mallrave të shitur. Kostoja e mallrave të shitur
llogaritet duke përdorur të njëjtat parime dhe shuma, si për
shitjet neto.
3. Fitimi (humbja) bruto (1-2)
60. PARAQITJA E PASQYRAVE
FINANCIARE Doc. Dr. Hysen Hoda
60
4. Kostot e shpërndarjes - Pjesa përkatëse e llogarive që
lidhet me kostot e shpërndarjes -
5. Shpenzimet administrative - Shpenzimet që lidhen me
funksionet administrative të njësisë ekonomike raportuese
6. Të ardhura të tjera nga veprimtaritë e shfrytëzimit - Të
ardhurat që përftohen në mënyrë të parregullt gjatë rrjedhës
normale të veprimtarive të shfrytëzimit, duke përfshirë fitimet nga
shitja e aktiveve afatgjata materiale dhe aktiveve afatgjata
jomateriale, si dhe investimeve në aktive të patundshme, gjobat
për vonesat në arkëtime; fitimi neto që vjen nga ndryshimet e
kursit të këmbimit, ndryshimi në kërkesat e arkëtueshme dhe
detyrimet për t’u paguar furnitorëve (nëse rezulton që kjo është
një humbje neto, njihet në zërin “Shpenzime të tjera nga
veprimtaritë e shfrytëzimit”)
61. PARAQITJA E PASQYRAVE
FINANCIARE Doc. Dr. Hysen Hoda
61
7. Shpenzime të tjera të zakonshme - Shpenzime
që bëhen në mënyrë të parregullt gjatë rrjedhës
normale të veprimtarive të shfrytëzimit,
8. Fitimi (humbja) nga veprimtaritë e shfrytëzimit
9. Të ardhurat dhe shpenzime financiare nga
njësitë e kontrolluara - Fitimi/humbja nga shitja e
njësive të kontrolluara, dhe fitimi/humbja, duke u bazuar
në metodën e kapitalit
10. Të ardhurat dhe shpenzime nga investime në
pjesëmarrje -Fitimi/humbja nga shitja e pjesëmarrjeve
dhe fitimi/humbja, duke u bazuar në metodën e kapitalit
62. PARAQITJA E PASQYRAVE
FINANCIARE Doc. Dr. Hysen Hoda
62
11. Të ardhurat dhe shpenzimet financiare
11.1 Të ardhurat dhe shpenzimet financiare nga
investimet të tjera financiare afatgjata - Fitimi/humbja nga
investime të tjera financiare, duke përfshirë këtu
fitimin/humbjen nga shitja e investimeve financiare afatgjata;
të ardhurat nga interesi dhe dividendët mbi investimet
financiare afatgjata; fitimi/humbja nga rivlerësimet për të
arritur në vlerën e drejtë
11.2 - Të ardhurat dhe shpenzimet nga interesi –
11.3 Fitimet (humbjet) nga kursi i këmbimi –
11.4 Të ardhura dhe shpenzime të tjera financiare-
Fitimi/humbja nga investime financiare afatshkurtra, duke
përfshirë ato nga shitja e investimeve financiare afatshkurtra;
të ardhurat nga interesi dhe dividendët mbi investimet
financiare afatshkurta; fitimi/humbja nga rivlerësimet e vlerës
së drejtë
63. PARAQITJA E PASQYRAVE
FINANCIARE Doc. Dr. Hysen Hoda
63
12. Totali i të ardhurave dhe shpenzimeve financiare
13. Fitimi (humbja) para tatimit
14 Shpenzimet e tatimit të fitimit - Kostoja e tatimit të
korporatës mbi dividendët (njihet kur janë shpallur dividendët)
15. Fitimi (humbja) neto e vititfinanciar
15.1 Pjesa e fitimit neto për aksionarët e shoqërisë mëmë - Ky
zë përdoret në pasqyrat e konsoliduara të të ardhurave dhe
shpenzimeve për njohjen e pjesës së fitimit të grupit, që u përket
aksionarëve të shoqërisë mëmë
15.2.Pjesa e fitimit neto për aksionarët e pakicës - Ky zë
përdoret në pasqyrat e konsoliduara të të ardhurave dhe
shpenzimeve për njohjen e pjesës së fitimit të grupit, që u përket
aksionarëve të pakicës
64. PARAQITJA E PASQYRAVE
FINANCIARE Doc. Dr. Hysen Hoda
64
3.PASQYRA E FLUKSIT TË PARASË
Qëllimi kryesor dhënia e informacioneve për likuiditetet
e arkëtuara dhe të paguara nga një njësi ekonomike
gjatë një periudhe ushtrimore.
JAnë të dobishme pasi i pajisin përdoruesit e PF me
një bazë për të vlerësuar
(i) aftësinë që ka njësia ekonomike për të krijuar para
(likuiditete) dhe ekuivalente parash; dhe
(ii) nevojat që i paraqiten asaj për të përdorur këto flukse
parash..
Pasqyra e fluksit të parasë tregon hyrjet dhe daljet e
parasë në një njësi ekonomike raportuese gjatë
periudhës kontabël, të cilat raportohen të klasifikuara
sipas qëllimit si, për shembull, fluksi i parasë nga
veprimtari shfrytëzimi, investimi ose financimi.
65. PARAQITJA E PASQYRAVE
FINANCIARE Doc. Dr. Hysen Hoda
65
Objektivi i pasqyrës së fluksit të parasë
të përshkruajë
(i) paranë e gjeneruar e të përdorur nga njësia
ekonomike raportuese,
(ii) burimet e financimit dhe
(iii) ndryshimet në pozicionin e parasë,dhe
ekuivalenteve të saj.
Shtojca 3 e SKK 2 jep shembuj të formatit të
pasqyrave të fluksit të parasë, të përgatitura sipas
metodës direkte dhe indirekte.
66. PARAQITJA E PASQYRAVE
FINANCIARE Doc. Dr. Hysen Hoda
66
3.1. Fluksi i parasë nga veprimtaritë e shfrytëzimit
Në veprimtaritë e shfrytëzimit përfshihen
veprimtaritë kryesore që prodhojnë të ardhura për
njësinë ekonomike si edhe aktivitete të tjera që nuk
janë aktivitete të investimit apo të financimit.
SHEMBULL – veprimtaritë e shfrytëzimit
Në veprimtaritë e shfrytëzimit përfshihen shitjet e blerjet
e përditëshme, kostot për punonjësit dhe shpenzimet e
tjera të përgjithëshme (të lidhura).
67. PARAQITJA E PASQYRAVE
FINANCIARE Doc. Dr. Hysen Hoda
67
Për regjistrimin e fluksit të parasë nga aktivitetet e shfrytëzimit mund
të përdoret metoda direkte ose indirekte.
Sipas metodës direkt, të gjitha klasat kryesore të arkëtimeve të
parasë dhe pagesave paraqiten si shuma bruto,
(a) arkëtime nga shitja e mallrave dhe kryerja e shërbimeve;
(b) pagesa për blerjen e mallrave, lëndëve të para dhe shërbimeve;
(c) paga dhe shpërblime të paguara;
(d) tatimi mbi të ardhurat i paguar;
(e) interesi i paguar.
68. PARAQITJA E PASQYRAVE
FINANCIARE Doc. Dr. Hysen Hoda
68
Sipas metodës indirekte, fitimi i periudhës
kontabël rregullohet (korigjohet) me:
(a) efektin e transaksioneve jomonetare (për
shembull, amortizimi, provizioni);
(b) ndryshimet në tepricën e aktiveve që rrjedhin
nga veprimtaritë e shfrytëzimit;
(c) të ardhurat dhe shpenzimet që lidhen me
veprimtaritë investuese ose financiare
69. PARAQITJA E PASQYRAVE
FINANCIARE Doc. Dr. Hysen Hoda
69
Flukset kryesore të parasë nga veprimtaritë investuese përfshijnë:
(a) blerjet dhe shitjet e AMA dhe jomateriale;
(b) blerjet dhe shitjet e njësive të kontrolluara dhe pjesëmarrjeve;
(c) blerjet dhe shitjet e investimeve të tjera financiare
(d) huat e dhëna palëve të tjera (përveç institucioneve financiare,
për të cilat huadhënia është veprimtaria kryesore);
(e) arkëtimet e kthimit të huave (përveç institucioneve financiare,
për të cilat huadhënia është veprimtaria kryesore);
(f) interesi dhe dividendët e arkëtuara (përveç institucioneve
financiare, për të cilat këto arkëtime janë një pjesë e fluksit të
parasë nga veprimtaritë e shfrytëzimit; megjithatë, ekziston
alternativa që edhe njësitë e tjera mund ta regjistrojnë interesin dhe
dividendët e arkëtuara në veprimtaritë e shfrytëzimit).
70. PARAQITJA E PASQYRAVE
FINANCIARE Doc. Dr. Hysen Hoda
70
Fluksi i parasë nga veprimtaritë financiare raportohet
sipas metodës indirekt. Të gjitha klasat kryesore të
arkëtimeve dhe pagesave (secila më vete), që lidhen
me veprimtaritë financiare, paraqiten si shuma bruto,
duke përfshirë:
a) arkëtimin e huave të dhëna;
b) kthimin e huave të marra;
c) ripagesat e qirasë financiare;
d) emetimin e aksioneve;
e) blerjet dhe shitjet e aksioneve të thesarit;
f) pagesën e dividendëve.
71. PARAQITJA E PASQYRAVE
FINANCIARE Doc. Dr. Hysen Hoda
71
3.4. Transaksionet jomonetare
Transaksionet investuese dhe financiare, të cilat kryhen pa përdorim
të parasë ose ekuivalenteve të saj, nuk do të përfshihen në
pasqyrën e fluksit të parasë., por për to jepen informacionet në
shënimet e PF.
Veprimtaritë e investimit dhe financimit që nuk kanë ndikim të
drejtpërdrejtë në fluksin e parasë, ndonëse ato ndikojnë në
strukturën e kapitalit dhe aktivit të njësisë ekonomike raportuese.
Shembuj të veprimeve jomonetare janë blerja e aktiveve nëpërmjet
një qiraje financiare, si dhe konvertimi i një borxhi në kapital.
72. PARAQITJA E PASQYRAVE
FINANCIARE Doc. Dr. Hysen Hoda
72
PASQYRA E FLUKSIT TË PARASË
(a) Sipas metodës direkt
Pasqyra e fluksit të parasë – Metoda direkt
Fluksi i parave nga veprimtaritë e shfrytëzimit
Paratë e arkëtuara nga klientët
Paratë e paguara ndaj furnitorëve dhe punonjësve
Paratë e ardhura nga veprimtaritë
Interesi i paguar
Tatimfitimi i paguar
Paraja neto nga veprimtaritë e shfrytëzimit
Fluksi i parave nga veprimtaritë investuese
Blerja e kompanisë së kontrolluar X minus paratë e Arkëtuara
Blerja e aktiveve afatgjata materiale
Të ardhurat nga shitja e pajisjeve
Interesi i arkëtuar
Dividendët e arkëtuar
Paraja neto e përdorur në veprimtaritë investuese
Fluksi i parave nga aktivitetet financiare
Të ardhura nga emetimi i kapitalit aksionar
Të ardhura nga huamarrje afatgjata
Pagesat e detyrimeve të qirasë financiare
Dividendë të paguar
Paraja neto e përdorur në veprimtaritë financiare
Rritja/rënia neto e mjeteve monetare
Mjetet monetare në fillim të periudhës kontabël
Mjetet monetare në fund të periudhës kontabël
73. PARAQITJA E PASQYRAVE
FINANCIARE Doc. Dr. Hysen Hoda
73
PASQYRA E FLUKSIT TË PARASË
(b) Sipas metodës indirekt
Pasqyra e fluksit të parasë – Metoda idirekte
Fluksi i parave nga veprimtaritë e shfrytëzimit
Fitimi para tatimit
Rregullime për:
Amortizimin
Humbje nga këmbimet valutore
Të ardhura nga investimet
Shpenzime për interesa
Rritje/rënie në tepricën e kërkesave të arkëtueshme nga aktiviteti, si dhe kërkesave të
arkëtueshme të tjera
Rritje/rënie në tepricën inventarit
Rritje/rënie në tepricën e detyrimeve, për t’u paguar nga aktiviteti
Paratë e përftuara nga aktivitetet
Interesi i paguar
Tatimfitimi i paguar
Paraja neto nga aktivitetet e shfrytëzimit
Fluksi i parave nga veprimtaritë investuese
Blerja e shoqërisë së kontrolluar X minus paratë e arkëtuara
Blerja e aktiveve afatgjata materiale
Të ardhura nga shitja e pajisjeve
Interesi i arkëtuar
Dividendët e arkëtuar
Paraja neto, e përdorur në aktivitetet investuese
Fluksi i parave nga veprimtaritë financiare
Të ardhura nga emetimi i kapitalit aksionar
Të ardhura nga huamarrje afatgjata
Pagesat e detyrimeve të qirasë financiare
Dividendët e paguar
Paraja neto e përdorur në aktivitetet financiare
Rritja/rënia neto e mjeteve monetare
Mjetet monetare në fillim të periudhës kontabël
Mjetet monetare në fund të periudhës kontabël
74. PARAQITJA E PASQYRAVE
FINANCIARE Doc. Dr. Hysen Hoda
74
4.PASQYRA E NDRYSHIMEVE NË KAPITAL
Pasqyra e ndryshimeve në kapital paraqet
veças:
(a) fitimin ose humbjen neto për periudhën
kontabël,
(b) të ardhurat dhe shpenzimet që janë
regjistruar direkt në rezervat e kapitalit, në
përputhje me politikat kontabël të
kërkuara apo të lejuara në SKK të tjera
(p.sh.,ndryshimet në rezervat e
konvertimit të njësive të kontrolluara të
huaja);
75. PARAQITJA E PASQYRAVE
FINANCIARE Doc. Dr. Hysen Hoda
75
PASQYRA E NDRYSHIMEVE NË KAPITAL
(a) Në një pasqyrë të konsoliduar
Kapitali aksionar që i përket aksionarëve të shoqërisë mëmë
Kapitali
aksionar
Primi i
aksionit
Aksionet
e
thesarit
Rezerva
statusore
dhe
ligjore
Rezerva të
konvertimit të
monedhave të
huaja
Fitimi i
Pashpërn
darë
Totali Zotërimet e
aksionarëve
të pakicës
Totali
Pozicioni më 31 dhjetor 2005 X X (X) X (X) X X
Efekti i ndryshimeve në politikat
kontabël
(X) (X)
Pozicioni i rregulluar X X (X) X (X) X X
Efektet e ndryshimit të kurseve të
këmbimit gjatë konsolidimit
X X
Totali i të ardhuraveapo i
shpenzimeve, që nuk janë njohur
në pasqyrën e të ardhurave dhe
shpenzimeve
X X
Fitimi neto i vitit financiar X X
Dividendët e paguar (X) (X)
Transferime në rezervën e
detyrueshme statusore
X (X) -
Emetim i kapitalit aksionar X X X
Pozicioni më 31 dhjetor 2006 X X (X) X (X) X X
Efekte të ndryshime të kurseve të
këmbimit gjatë konsolidimit
(X) (X)
Totali i të ardhurave apo
shpenzimeve, që nuk janë njohur
në pasqyrën e të ardhurave dhe
shpenzimeve
(X) (X)
Fitimi neto për periudhën kontabël X X
Dividendët e paguar (X) (X)
Emetim i kapitalit aksionar X X X
Aksione të thesarit të riblera (X) (X)
Pozicioni më 31 dhjetor 2007 X X (X) X (X) X X
76. PARAQITJA E PASQYRAVE
FINANCIARE Doc. Dr. Hysen Hoda
76
5. SHËNIMET SHPJEGUESE
5.1 Kërkesa të përgjithshme
Në shënimet shpjeguese të PF, një njësi ekonomike
raportuese do të japë informacionin e mëposhtëm:
(a) kuadrin kontabël të aplikuar;
(b) përshkrimin e politikave kryesore kontabël, të
përdorura për përgatitjen e PF;
(c) informacion-shtesë mbi zërat materialë, të paraqitur
në pasqyrat parësore dhe ndryshimet e tyre gjatë
periudhës kontabël
(d) informacion tjetër të nevojshëm për një paraqitje të
vërtetë e të besueshme të pozicionit financiar,
performancës financiare dhe fluksit të parasë së njësisë
ekonomike raportuese
77. PARAQITJA E PASQYRAVE
FINANCIARE Doc. Dr. Hysen Hoda
77
Shënimet shpjeguese të pasqyrave financiare do
të paraqiten në mënyrë sistematike, për
shembull sipas renditjes së mëposhtme:
(a) politikat kontabël;
(b) shënimet që shpjegojnë zërat e pasqyrave
kryesore (preferohet në të njëjtin rend, si rendi i
zërave në pasqyrat kryesore);
(c) shënime të tjera shpjeguese.
78. PARAQITJA E PASQYRAVE
FINANCIARE Doc. Dr. Hysen Hoda
78
5.2 Shpjegime mbi palët e lidhura
Njësitë konsiderohen si të lidhura, kur njëra
palë ose kontrollon palën tjetër, ose ka një
influencë të ndjeshme mbi palën tjetër.
Palët janë të lidhura edhe kur ato janë nën
kontrollin e përbashkët të një njësie tjetër.
79. PARAQITJA E PASQYRAVE
FINANCIARE Doc. Dr. Hysen Hoda
79
Informacionet duhet të mbulojnë:
(a) shoqërinë mëmë
(b) njësitë e kontrolluara;
(c) pjesëmarrjet;
(d) sipërmarrje të tjera të të njëjtit grup konsolidimi (për
shembull, njësitë e kontrolluara simotra);
(e) drejtuesit, anëtarët e organit mbikëqyrës, si dhe aksionarët
që zotërojnë një pjesë të konsiderueshme të aksioneve, vec
rasteve kur ata e kanë praktikisht të pamuandur të ushtrojnë
influencë të ndjeshme mbi vendimet ekonomike të njësisë
ekonomike raportuese;
(f) të afërmit e ngushtë të personave të përmendur në pikën (e)
(përfshirë këtu personat e afërt dhe fëmijët), si dhe njësitë
ekonomike që janë nën kontrollin ose influencën e tyre.
80. PARAQITJA E PASQYRAVE
FINANCIARE Doc. Dr. Hysen Hoda
80
Në shënimet e PF për palët e lidhura jepet informacioni i mëposhtëm:
(a) emri i njësisë;
(b) llojin dhe volumin e transaksioneve me palët e lidhura gjatë vitit, si
dhe shpërblimin total të dhënë stafit drejtues dhe anëtarëve të organit
mbikëqyrës;
(c) tepricën e transaksioneve me palët e lidhura në datën e bilancit;
(d) politikat e çmimeve të aplikuara në transaksionet me palët e
lidhura.
Informacion mbi transaksione të veçanta me palët e lidhura duhet të
jepet, të paktën për grupet e palëve të lidhura,
Transaksionet me njësitë e kontrolluara, që eliminohen gjatë
konsolidimit, nuk duhet të shpjegohen në pasqyrat financiare të
konsoliduara.
81. PARAQITJA E PASQYRAVE
FINANCIARE Doc. Dr. Hysen Hoda
81
Në pasqyrat financiare të qeverisë, të njësive
ekonomike raportuese shtetërore, të pushtetit
vendor dhe të një personi të së drejtës publike
nuk kërkohet të shpjegohen transaksionet me
njësi të tjera ekonomike shtetërore, pushteti
vendor apo një personi tjetër të së drejtës
publike, përveç rasteve, nëse kjo kërkohet nga
ligjet në fuqi apo nga rregullat që rregullojnë
veprimtarinë e njësisë ekonomike raportuese.