1. Κάζηρο ηης Λεμεζού
Το Κάστρο της Λεμεσού είναι μεζαιωνικό κηίζμα ζηη πόλη ηης Λεμεζού ζηην Κύπρο.Το
ζημερινό κάζηρο κηίζηηκε ηο 1590 περίποσ, καηά ηη ηοσρκοκραηία πάνω ζε προγενέζηερα
κηίζμαηα, άγνωζηης τρονολογίας οικοδόμηζης. Οι Τούρκοι αρτικά ηο τρηζιμοποίηζαν ζαν
θσλακή μέτρι και ηο 1940, οπόηε πέραζε ζηη δικαιοδοζία ηης Αρταιολογικής σπηρεζίας.
Σήμερα λειηοσργεί ζαν μεζαιωνικό μοσζείο. Σύμθωνα με ηην παράδοζη εδώ νσμθεύηηκε ο
Ριτάρδος ο Λεονηόκαρδος ηην αγαπημένη ηοσ Βερεγγάρια.
Τν Κάζηξν ηεο Λεκεζνύ ζηελ κνξθή πνπ ην βιέπνπκε ζήκεξα απνηειεί αλαθαηαζθεπή ηεο
Τνπξθνθξαηίαο (19νο αηώλαο) κέζα ζηελ νπνία ελζσκαηώζεθαλ αξρηηεθηνληθά θαηάινηπα ελόο
Μεζαησληθνύ Κάζηξνπ πνιύ κεγαιπηέξσλ δηαζηάζεσλ.
Η αξραηόηεξε αλαθνξά γηα ηελ ύπαξμε Κάζηξνπ ζηε Λεκεζό πεγαίλεη πίζσ ζην 1228 όηαλ, εθεί, ν
Φξεηδεξίθνο ν Β΄ηεο Γεξκαλίαο θαη νη ππνζηεξηθηέο ηνπ θπιάθηζαλ ηνπο νκήξνπο πνπ αλαγθάζηεθε
λα ηνπ δώζεη ν αληηβαζηιηάο ηεο Κύπξνπ Θβειιίλνο. Τν Κάζηξν απηό ήηαλ ίζσο έλα παιηό Βπδαληηλό
Κάζηξν ή απηό πνπ ην αληηθαηέζηεζε θαηά ηελ πξώτκε
πεξίνδν ηεο Φξαγθνθξαηίαο . Σύκθσλα κε ηνλ Σηέθαλν
Λνπδηληαλό ην αξρηθό Κάζηξν θηίζηεθε από ηνλ
ΓνπτδνΛνπδηληαλό ην 1193. Απηό ην αξρηθό νρπξό αλ
πξάγκαηη ππήξρε δελ έρεη εληνπηζηεί αξραηνινγηθά θαη ην πην
πηζαλό είλαη όηη παξαδόζεθε ζηνπο Νατηεο γηα λα ην
δηαρεηξίδνληαη επ’ όλόκαηη ηνπ ζηέκκαηνο ην 1308.
Σηνλ δηάδξνκν πνπ ζπλδέεη ηελ κεγάιε αίζνπζα κε ην
ππόγεην αλαηνιηθά, ζε ζηξσκαηνγξαθηθή ηνκή πνπ έγηλε
πξηλ από ην 1951απνθαιύθζεθε ε βάζε, έλα καξκάξηλν
πόδην κηάο κηθξήο παιαηνρξηζηηαληθήο Βαζηιηθήο θαη δάπεδν
ελόο Μεζνβπδαληηλνύ κλεκείνπ (10νο-11νο αηώλαο).
Η Αλαηνιηθή πιεπξά ηνπ ηξηκεξνύο θακαξνζθέπαηνπ ππνγείνπ δηαζώδεη ζην δάπεδν κία κεγάιε
αςίδα κε δηάκεηξν 12 πεξίπνπ κέηξσλ ε νπνία ζα κπνξνύζε λα ζεσξεζεί όηη
αλήθεη ζηνλ πξώην Λαηηληθό θαζεδξηθό λαό ηεο Πόιεο. Τα εξσηήκαηα γηα ηελ
έθηαζε θαη ηελ αθξηβή ρξνλνιόγεζε ηνπ κλεκείνπ απηνύ δελ ζα κπνξέζνπλ λα
απαληεζνύλ παξά κόλν κε αλαζθαθηθέο ηνκέο ζηε
Νόηηα θαη Βόξεηα πιεπξά ηνπ Κάζηξνπ. Η
ειηθνεηδήο θιίκαθα ζηελ ΝΓ γσλία απνηεινύζε
ίζσο ηκήκα ηνπ λανύ απηνύ θαη νδεγνύζε ζηελ
νξνθή ηνπ.
Η κεηαγελέζηεξε ηξηκεξήο δηαίξεζε ηνπ θιίηνπο ηεο
αςίδαο απηήο κε ηελ θακαξνζθέπαζηε νξνθή ζα
κπνξνύζε επίζεο λα ζεσξεζεί όηη απνηέιεζε ζηελ
αξρηθή ηνπ ηνπιάρηζηνλ δηακόξθσζε ιαηξεπηηθό νηθνδόκεκα.
Τν 1373 νη Γελνπάηεο αθνύ θπξίεπζαλ ην θάζηξν έθαςαλ ηελ πόιε. Σε απηή ηε επίζεζε ζα πξέπεη λα
πξνθιήζεθαλ ζνβαξέο δεκηέο ζην κλεκείν. H πόιε ζύκθσλα κε ηνπο πεξηεγεηέο ζηα ηέιε ηνπ 14νπ
αηώλα είλαη ζρεδόλ αθαηνίθεηε. Μία κηθξή αλάθακςε παξαηεξείηαη ηελ ηειεπηαία δεθαεηία θαη ηηο
αξρέο ηνπ 15νπ αηώλα ζηελ Λαηηληθή επηζθνπηθή έδξα ηεο Λεκεζνύ ε νπνία θαίλεηαη πσο
αλαθαηαζθεπάδεη θαη ρξεζηκνπνηεί έλα παιηό Μεζνβπδαληηλό Ναό ζηελ Οδό Ζηθ-Ζαθ πίζσ από ην
ζεκεξηλό ηέκελνο Κεπήξ ελώ ηαπηόρξνλα επηζθεπάδεηαη ην Κάζηξν ην νπνίν αλαθέξεηαη ζπρλά
ζηνπο ρξνλνγξάθνπο ηνπ 15νπ αηώλα γηα ηελ αληίζηαζε πνπ πξνέβαιε θαηά ησλ Γελνπαηώλ ην 1402
θαη ην 1408 . Τν 1413 αληηζηάζεθε επίζεο ζηηο επηζέζεηο ησλ Μακεινύθσλ νη
νπνίνη δελ κπόξεζαλ λα ην θπξηεύζνπλ.
Σνβαξέο δεκηέο πνπ πξνθιήζεθαλ ηόηε θαη ίζσο ιίγν αξγόηεξα από ζεηζκηθέο
δνλήζεηο πνπ δελ είραλ αληηκεησπηζζεί απνηειεζκαηηθά θαηέζηεζαλ απηό

2. επάισην κε απνηέιεζκα ην 1425 λα θπξηεπζεί από ηνπο Αηγππηίνπο θαηά ηελ
δεύηεξε επηδξνκή ηνπο ζηελ πόιε.
Σύκθσλα κε ηηο πεγέο έλαο λένο ηζρπξόο ζεηζκόο επεξεάδεη ζνβαξά ην κλεκείν
. Τν 1491 παξ΄όι΄ απηά όηαλ ην 1518 ν Saige επηζθέθζεθε ηελ πόιε βξήθε ην
Κάζηξν ηζρπξό. Πηζαλόηαηα όπσο ζπλέβεθε θαη κε ην λαό ηεο Οδνύ Ζηθ- Ζαθ
κέζα ζην δηάζηεκα απηό έγηλαλ θαη πάιη εθηεηακέλεο επηδηνξζώζεηο θαη
αλαθαηαζθεπέο . Σε απηή ηελ νηθνδνκηθή θάζε αλήθνπλ ηα γνηζηθά ηόμα ηεο
ππόγεηαο αίζνπζαο δπηηθάθαη θάπνηα αλνίγκαηα κε ηνμσηά ιαμεπκέλα ζπξώκαηα
πνπ δηαθξίλνληαη ζηνπο πιεπξηθνύο ηνίρνπο ηνπ α΄νξόθνπ θαη πάλσ από ηελ
ζεκεξηλή είζνδν.
Τν 1538 νη Τνύξθνη απνβηβάδνληαη ζηε Λεκεζό θαη
θπξηεύνπλ ην Κάζηξν. Ο Βελεηόο Κπβεξλήηεο ηεο Κύπξνπ Βξαγαλδίλνο
απνθαζίδεη ηελ θαηεδάθηζε ηνπ Κάζηξνπ γηα λα εκπνδίζεη ηπρόλ επαλαθαηάιεςε
θαη ρξήζε ηνπ σο νρπξνύ από ηνπο Τνύξθνπο. Ο Βνπζηξώληνο επηθξίλεη ηνλ
θπβεξλήηε γηα ηελ ελέξγεηα ηνπ απηή αλαθέξνληαο όηη ε δαπάλε γηα ηελ
θαηεδάθηζε ηνπ ήηαλ κεγαιύηεξε από απηή πνπ ρξεηαδόηαλ γηα ηελ επηζθεπή ηνπ.
Η θαηαζηξνθή απηή πξαγκαηνπνηήζεθε ηκεκαηηθά θαη ζπκπιεξώζεθε από
ζεηζκηθέο δνλήζεηο θαηά ην 1567/8.
Μεηά ηελ νξηζηηθή θαηάιεςε ηεο λήζνπ (1576) από ηνπο Οζσκαλνύο Τνύξθνπο
ηα εξείπηα ή ηκήκαηα ησλ εξεηπίσλ ηνπ παιηνύ θάζηξνπ ελζσκαηώζεθαλ γύξσ
ζην 1590 κέζα ζην λέν νρπξό ησλ Οζσκαλώλ κε ηζρπξό ηνίρν πάρνπο 2 κέηξσλ
θαη δηακόξθσζαλ ηα θειιηά ηνπ ηζνγείνπ θαη ηνπ νξόθνπ πνπ κέρξη θαη ην 1950 ρξεζηκνπνηνύληαλ
ζαλ θπιαθέο