1. ΑΓΙΟΓΡΑΦΙΑ:
η τζχνη απεικόνιςησ ιερών προςώπων
ή θρηςκευτικών ςκηνών

2. ΣΑ ΕΙΔΗ ΣΗ΢ ΕΙΚΟΝΑ΢
Φορθτι εικόνα
Σοιχογραφία
Ψθφιδωτό
Μικρογραφία

3. Εικόνεσ

5. ΕΛΛΗΝΟΡΩΜΑΙΚΕ΢ ΕΠΙΡΡΟΕ΢
ΕΙΔΩΛΟΛΑΤΡΙΚΑ ΔΑΝΕΙΑ

6. 16/19
Σεχνοτροπία:
΢τουσ πρϊτουσ αιϊνεσ ο αγιογράφοσ
ηωγράφιηε ελεφκερα και ςφμφωνα με τα
πρότυπα τθσ εποχισ αναηθτϊντασ τα πρότυπά
του από τθ φφςθ (νατουραλιςμόσ)

7. ΦΟΡΗΣΗ ΕΙΚΟΝΑ
Οι βυηαντινοί ονόμαηαν εικόνα
κάκε κρθςκευτικι απεικόνιςθ, με
οποιαδιποτε τεχνικι κι αν είχε
γίνει, είτε ιταν φορθτι είτε όχι.
΢ιμερα όμωσ χρθςιμοποιοφμε τον
όρο αυτό μόνο για φορθτοφσ
πίνακεσ, ςχεδόν πάντοτε
ηωγραφιςμζνουσ πάνω ςε ξφλο(με
τθν εγκαυςτικι τεχνικι ι τθν
τεχνικι τθσ τζμπερασ) πολφ
ςπανιότερα ιταν από λίκο ι
μζταλλο.

8. Ι΢ΣΟΡΙΚΗ ΑΝΑΔΡΟΜΗ
ΦΟΡΗΣΗ΢ ΕΙΚΟΝΑ΢
 Σίποτα ςχεδόν δε ςϊηεται από
τισ εικόνεσ των πρϊτων
βυηαντινϊν αιϊνων.
 Πολλζσ πρϊιμεσ εικόνεσ
καταςτράφθκαν από τουσ
εικονοκλάςτεσ τον 8ο και τον 9ο
αιϊνα, αρκετζσ όμωσ ςϊκθκαν.
 ΢τθν εποχι των Παλαιολόγων θ
τζχνθ των φορθτϊν εικόνων
ζφταςε ςτθν πλιρθ ακμι τθσ.
 Mετά τθν άλωςθ τθσ
Κωνςταντινουπόλεωσ (1453)
από τουσ Σοφρκουσ
καλλιεργικθκε ςτθ
Βενετοκρατοφμενθ Kριτθ θ
ηωγραφικι των φορθτϊν
εικόνων.

9. ΥΑΓΙΟΤΜ (ΚΟΙΛΑΔΑ ΣΗ΢ ΑΙΓΤΠΣΟΤ)
• Κηρόχυτες προσωπογραφίες
• νεκρικά πορτρέτα

10. ΥΑΓΙΟΤΜ (ΚΟΙΛΑΔΑ ΣΗ΢ ΑΙΓΤΠΣΟΤ)
• Κηρόχυτες προσωπογραφίες
• Νεκρικά πορτρέτα

13. 6οσ ΑΙΩΝΑ΢ - ΠΡΩΣΕ΢ ΦΟΡΗΣΕ΢ ΕΙΚΟΝΕ΢

14. 18/19
Σα πρόςωπα απομακρφνονται από το φυςικό
κόςμο και τα πάντα βρίςκονται μζςα ςτθ χάρθ
του Αγίου Πνεφματοσ.

15. • Η αρχαιότερθ φορθτι
εικόνα του κόςμου
• 6οσ αι
• ΢ινά

17. ΨΗΦΙΔΩΣΟ
Ψθφιδωτό καλείται θ
τεχνικι επζνδυςθσ
επιφανειϊν με μικρζσ,
ςυνικωσ τετράγωνεσ,
ψθφίδεσ από φυςικά
πετρϊματα ι υαλόμαηα οι
οποίεσ προςκολλϊνται ςε
κατάλλθλα διαμορφωμζνο
υπόςτρωμα από
αςβεςτοκονίαμα
δθμιουργϊντασ περίτεχνα
διακοςμθμζνεσ επιφάνειεσ.

18. ΣΕΧΝΙΚΗ ΣΟΤ ΨΗΦΙΔΩΣΟΤ
Σα βυηαντινά επιτοίχια ψθφιδωτά
αποτελοφνταν από διάφορα
ςτρϊματα:
 Σο κατϊτερο ςτρϊμα, πάχουσ 2,5
εκ., αποτελείται από ακοςκίνιςτα
υλικά: μαρμαρόςκονθ, αςβζςτθ,
τουβλόςκονθ και κομμζνο άχυρο.
 Σο επόμενο ςτρϊμα, πάχουσ 1,5
– 2 εκ., περιλαμβάνει τα ίδια
υλικά κοςκινιςμζνα και με
λεπτότερθ ςφνκεςθ.
 Σο τρίτο ςτρϊμα, πάχουσ 1 – 1,5
εκ., ζχει κοςκινιςτεί δφο ι τρεισ
φορζσ και δεν περιζχει άχυρο.

19. ΤΛΙΚΑ ΨΗΦΙΔΩΣΟΤ

20. ΤΛΙΚΑ ΨΗΦΙΔΩΣΟΤ

42. Ψθφιδωτά
(εποχέσ οικονομικήσ άνθηςησ)

43. ΨΗΦΙΔΩΣΑ

44. ΨΗΦΙΔΩΣΑ

45. ΨΗΦΙΔΩΣΑ

46. ΨΗΦΙΔΩΣΑ

47. ΨΗΦΙΔΩΣΑ

52. ΣΟΙΧΟΓΡΑΦΙΑ
Η τοιχογραφία είναι ζνα
είδοσ ηωγραφικισ που
διακοςμεί τισ
επιφάνειεσ των τοίχων
ενόσ κτιρίου, για αυτό
και αποκαλείται
εντοίχια ηωγραφικι.

53. ΣΟΙΧΟΓΡΑΦΙΕ΢
Νωπογραφίεσ (ΖΩΓΡΑΦΙΚΗ ΢Ε ΝΩΠΟ ΚΟΝΙΑΜΑ)
Ειζόδια ηης Παναγίας Πρωηάηο Α. Όρος 1290 Εμ. Πανσέληνος

54. Σοιχογραφίεσ-φορθτζσ εικόνεσ
(εποχέσ οικονομικήσ κρίςησ)

55. ΣΕΧΝΙΚΗ ΣΗ΢ ΣΟΙΧΟΓΡΑΦΙΑ΢
Το φρζςκο:
•
Σο πζραςμα των αιϊνων απζδειξε ότι το φρζςκο είναι θ πιο
ανκεκτικι και πιο ελεφκερθ ηωγραφικι γιατί προςφζρει μεγάλθ
ελευκερία και άνεςθ ςτον τεχνίτθ .
• Η τεχνικι του φρζςκο δε γίνεται επάνω ςε τοίχο ςοβατιςμζνο πριν
από καιρό, αλλά ςε φρζςκο, νωπό ςοβά γι’ αυτό και λζγεται και
νωπογραφία.
• ΢τα χρόνια μασ ζχει εκλείψει θ τεχνικι τθσ νωπογραφίασ.
Ζωγραφική ςε ξηρό κονίαςμα :
• Είναι θ ηωγραφικι με ψυχρζσ κόλλεσ ι με πλαςτικά χρϊματα.
• Σο ςχζδιο γίνεται επάνω ςτον τοίχο χωρίσ καμία
επίςτρωςθ, μπαίνουν οι προπλαςμοί και ςυνεχίηεται θ διαδικαςία
τθσ ηωγραφικισ.
• Πάνω ςτον τοίχο τοποκετείται φφαςμα και εκεί ςυνεχίηεται θ
διαδικαςία τθσ ηωγραφικισ.
• Σα τελευταία 50 χρόνια αυτι θ τεχνικι είναι θ πιο διαδεδομζνθ.

56. Ι΢ΣΟΡΙΚΗ ΑΝΑΔΡΟΜΗ
 Ψηφιδωτά 4ου-7ου αι.
Ψθφιδωτά ςτολίηουν τα πρϊτα χριςτιανικά μαυςωλεία, βαπτιςτιρια και
ναοφσ ςτθν Ιταλία. Ψθφιδωτζσ διακοςμιςεισ αυτισ τθσ περιόδου
ςϊηονται ςτον ΢ινά, και τθν Κφπρο.
 Ψηφιδωτά 8ου-12ου αι.
Σα ψθφιδωτά ζχουν υποςτεί φκορζσ από το χρόνο και από νεότερεσ
επεμβάςεισ κατά τθ ςυντιρθςθ, που αλλοίωςαν τθν αρχικι κζςθ
οριςμζνων παραςτάςεων.
 Ψηφιδωτά 11ου-13ου αι. ςτην περιφζρεια
Ρωςία: Καλλιτζχνεσ θσ Κωνςταντινοφπολθσ καλοφνται από τον βαςιλιά
Βλαδίμθρο για να διακοςμιςουν τισ πρϊτεσ χριςτιανικζσ εκκλθςίεσ ςτο
Κίεβο.
Σικελία: Σρείσ από τισ τζςςερισ εκκλθςίεσ, με ψθφιδωτά ςτθ ΢ικελία
ιδρφκθκαν από τουσ Νορμανδοφσ βαςιλείσ.
Βενετία: ΢τθ Βενετία καλοφνται καλλιτζχνεσ από τθν Κωνςταντινοφπολθ
για τθν διακόςμθςθ των νζων εκκλθςιϊν.

61. • ΜΤ΢ΣΙΚΟ΢
ΔΕΙΠΝΟ΢.
(Λεπτομέρεια )
• Μανουήλ
Πανσέληνος
• Ι. Ν. Πρωτάτου
Αγ. Όρους

62. • Η ΒΑΠΣΙ΢Η
ΣΟΤ ΚΤΡΙΟΤ ΘΕΟΥΑΝΕΙΑ
• Μανουήλ
Πανσέληνος
• Ι. Ν. Πρωτάτου
Αγ. Όρους

63. • ΘΡΗΝΟ΢ ΣΗ΢
ΘΕΟΣΟΚΟΤ
• Μανουήλ
Πανσέληνος
• Ι. Ν. Πρωτάτου
Αγ. Όρους

64. • Η ΑΝΑ΢ΣΑ΢Η
ΣΟΤ
ΠΕΠΣΩΚΟΣΑ
(Λεπτομέρεια )
• Μανουήλ
Πανσέληνος
• Ι. Ν. Πρωτάτου
Αγ. Όρους

65. • ΑΝΑΛΗΨΗ ΣΟΤ
ΚΤΡΙΟΤ
(Λεπτομέρεια)
• Μανουήλ
Πανσέληνος
• Ι. Ν. Πρωτάτου
Αγ. Όρους

66. Ο ΑΓΙΟ΢
ΙΩΑΝΝΗ΢ Ο
ΘΕΟΛΟΓΟ΢
• Μανουήλ
Πανσέληνος
• Ι. Ν. Πρωτάτου
Αγ. Όρους

67. • Ο ΧΡΙ΢ΣΟ΢
ΑΝΑΠΕ΢ΩΝ
• Μανουήλ
Πανσέληνος
• Ι. Ν. Πρωτάτου
Αγ. Όρους

68. ΜΙΚΡΟΓΡΑΦΙΑ
Η Μικρογραφία είναι
μικρι εικόνα
ηωγραφιςμζνθ ςτα
παλαιά κείμενα με
ςκοπό να τα καταςτιςει
και οπτικά εφλθπτα.

69. ΜΙΚΡΟΓΡΑΦΙΑ

71. ΧΑΡΑΚΣΗΡΙ΢ΣΙΚΑ ΕΙΚΟΝΩΝ

72. ΧΑΡΑΚΤΗΡΙΣΤΙΚΑ ΕΙΚΟΝΩΝ
• Χρηςιμοποιοφνται 2 διαςτάςεισ . Λείπει το βάθοσ
• Υπζρβαςη χωροχρόνου
• Εξαΰλωςη –πνευματικότητα
• Τονιςμόσ του θεωμζνου προςώπου
• Θριαμβευτικόσ και διδακτικόσ χαρακτήρασ

73. ΦΤ΢ΙΚΟ ΚΑΙ ΤΠΕΡΦΤ΢ΙΚΟ
• ΢τθν ορκόδοξθ εικόνα δεν
ζχουμε φυςικι απεικόνιςθ
των προςϊπων, του χϊρου
και του χρόνου. Όλα
αλλοιϊνονται μπροσ ςτθν
προοπτικι τθσ Βαςιλείασ
του Θεοφ.

74. ΢κοπόσ
τθσ
τζχνθσ
Αίςκθςθ
πνευματικότθτασ
Αυςτθρότθτασ
΢τθν εποχι των
Μακεδόνων
κυριαρχεί θ
κλαςικι
τεχνοτροπία
(Κίνθςθ , χάρθ)

75. ΜΑΣΙΑ
• Σα πρόςωπα ςτισ
εικόνεσ ζχουν
μεγάλα μάτια γιατί
οι άγιοι βλζπουν το
φωσ τθσ Δόξασ του
Θεοφ

76. ΢ΣΟΜΑ
Κλικ για προςκικθ
κειμζνου
• Οι άγιοι
απεικονίηονται με
μικρό ςτόμα γιατί
ςιωποφν και μιλοφν
μόνο όταν πρζπει

77. ΑΦΣΙΑ
• Οι άγιοι ζχουν
μεγάλα αφτιά για να
ακοφν το Λόγο του
Θεοφ και να
αφουγκράηονται τισ
προςευχζσ των
πιςτϊν

78. ΣΟ ΤΨΟ΢
Οι άγιοι
απεικονίζονηαι
δσζανάλογα μεγάλοι
ζε ζτέζη με σλικά
ανηικείμενα γιαηί
ηονίζεηαι η σπεροτή
ηοσ ανθρώποσ ζηην
κηίζη