ზედსართავი სახელი

1. ზედსართავი სახელი ეწოდება სიტყვას,
რომელიც არსებითი სახელის რამე ნიშან–
თვისებას ასახელებს.
• მაღალი მთა
• ტკბილი გალობა
• სოფლელი კაცი
• უსახლკარო ძაღლი

2. ზედსართავი სახელის კითხვები
• როგორი? ლამაზი (ყვავილი)
• რომელი? მეცხრე (ცა)
• რანაირი? წვიმიანი (დღე)
• სადაური? ქუთაისელი (ბიჭი)
• როდინდელი? შარშანდელი (თოვლი)
• .....

3. ?
• მაგრამ
რანაირი?
ფეხიანი (ჭიქა)
ზედსართავი
რანაირი?
ამნაირი
(ცხოვრება)
ნაცვალსახელი

4. ზედსართავი სახელი ორგვარია:
დიდი ქუდიანი
პატარა უფანჯრო
წითელი აქაური
მწვანე გუშინდელი
ერთიანი
ვითარებითი
პირველადი, ძირეული
მიმართებითი
წარმოქმნილი

5. ხარისხის ფორმები
ვითარებითი ზედსართავი
ძირეული ლურჯი
უფროობითი ულურჯესი
ოდნაობითი მოლურჯო

6. ზოგიერთი მიმართებითიც აწარმოებს
ხარისხის ფორმებს:
ჭკვიანი
უჭკვიანესი
ბედნიერი
უბედნიერესი
ერთგული (რთული სახელი)
უერთგულესი

7. –ელ, –ილ (იკარგება)
გრძელი უგრძესი მოგრძო
ტკბილი უტკბესი მოტკბო
სქელი უსქესი მოსქო

8. * * *
• კარგი
• უკეთესი
• საუკეთესო
• ცუდი
• უარესი

9. ზედსართავისა და არსებითის ერთად ბრუნება
თანხმოვანფუძიანი ხმოვანფუძიანი
სახ. ცივი ქარი ღრმა აზრ-ი
მოთხ. ცივმა ქარმა ღრმა აზრ–მა
მიც. ცივს ქარს ღრმა აზრ–ს
ნათ. ცივ ი ს ქარის ღრმა აზრ–ის
მოქ. ცივ ი თ ქარით ღრმა აზრ–ით
ვით. ცივად ქარად ღრმა აზრ–ად
წოდ. ცივო ქარო ღრმა აზრ–ო

10. მრავლობითი
სახ. ცივ–ი ქარ–ებ–ი ცივ–ნ–ი ქარ–ნ–ი
მოთხ. ცივ–მა ქარ–ებ–მა ცივ–(თა) ქარ–თა
მიც. ცივ– ქარ–ებ–ს ცივ– (თა) ქარ–თა
ნათ. ცივ–ი ქარ–ებ–ის ცივ– (თა) ქარ–თა
მოქ. ცივ–ი ქარ–ებ–ით –––––
ვით. ცივ– ქარ–ებ–ად –––––
წოდ. ცივ–ო ქარ–ებ–ო ცივ–ნ–ო ქარ–ნ–
ო

11. მსაზღვრელ-საზღვრული
მსაზღვრელი (განსაზღვრება) სიტყვაა, რომელიც
ახლავს არსებითი სახელით
(ან მასთან გათანაბრებული სიტყვით) გადმოცემულ
წევრს და ახასიათებს, განსაზღვრავს მას რამე
ნიშნით.
მსაზღვრელი საზღვრული
მწვანე მინდორი
ღრმა აზრი

12. მსაზღვრელ-საზღვრული
• ქუდიანი კაცი უიღბლო გიგო
• რკინის კოვზი თეთრი ცა
• მამის ანდერძი მზიანი დილა

13. მსაზღვრელ-საზღვრული
• თუ მსაზღვრელად გვაქვს კუთვნილებითი
ნაცვალსახელები (ჩემი, შენი, ჩვენი, თქვენი, მათი),
მაშინ მსაზღვრელი მიცემით ბრუნვაში
აუცილებლად დაირთავს ბრუნვის ნიშანს :
მსაზღვრელი საზღვრული
• ჩემ-ი წიგნ-ი
• ჩემ-მა წიგნ-მა
• ჩემ-ს წიგნ-ს (და არა ჩემ- წიგნს)
• ჩემ-ი წიგნ-ის
• ჩემ-ი წიგნ-ით
• ჩემ-ს წიგნ-ად
• ჩემ-ო წიგნ-ო

14. მსაზღვრელი ორგვარია:
შეთანხმებული მართული
ცრემლიანი თვალი მზის სხივი
ცრემლიანმა თვალმა მზის სხივმა
ცრემლიან თვალს მზის სხივს
ცრემლიანი თვალის მზის სხივის
...

15. შეთანხმებული, რომელიც საზღვრულთან ერთად იცვლის
ბრუნვის ნიშნებს
პირაპირი ან შებრუნებული წყობისას
მაღალ-ი სახლ-ი სახლი მაღალი
მაღალ-მა სახლ-მა სახლ-მა მაღალ-მა
მაღალ სახლს-ს... სახლ-ს მაღალ-ს...

16. ესეც შეთამხმებულია!!!
• ღრმა აზრი აზრ-ი ღრმა
• ღრმა აზრ-მა აზრ-მა ღრმა-მ
• ღრმა აზრ-ს აზრ-ს ღრმა-ს
• ღრმა აზრ-ის აზრ-ის ღრმ-ის
• ღრმა აზრ-ით აზრ-ით ღრმ-ით
• ღრმა აზრ-ად აზრ-ად ღრმ-ად
• ღრმა აზრ-ო აზრ-ო ღრმა-ო

17. მართული განსაზღვრება, რომელიც საზღვრულის
ბრუნვის მიუხედავად, მუდმივად ნათესაობით
ბრუნვაში რჩება:
• ხ-ის კოვზ-ი
ხ-ის კოვზ-მა
ხ-ის კოვზს-ს
ხ-ის კოვზ-ის
ხ-ის კოვზ-ით
ხ-ის კოვზ-ად
ხ-ის კოვზ-ო

18. თუ სიტყვას მართული (ნათესაობითი ბრუნვის)
მსაზღვრელი მოსდევს (კოვზი ხისა, სახლი სათნოებისა,
ანდერძი მამისა, კედელი აგურისა...), მაშინ სავრცობი (ა)
აუცილებელია:
ლექსი ბარათაშვილისა, ბავშვი მეზობლის ა,
დილა მშვიდობის ა ( და არა დილა
მშვიდობის)

19. ამგვარ წყობას ორი ბრუნვა არ ეწარმოება :
ნათესაობითი და მოქმედებითი :
• სახლ-ი ხ-ისა
• სახლ-მა ხ-ისა-მ
• სახლ-ს ხ-ისა-ს
• -
• -
• სახლ-ად ხისა
• სახლ-ო ხისავ

20. ჩვენ უკვე ვიცით, როგორ დაირთავს ბრუნვის ნიშნებს წოდებისა
და პროფესიის აღმნიშვნელი მსაზღვრელები. შეადარეთ ორი
სვეტი.
ბატონი/ქალბატონი
პროფესორი შანიძე ბატონი შანიძე
პროფესორმა შანიძემ ბატონმა შანიძემ
პროფესორ- შანიძეს ბატონ- შანიძეს
პროფესორ- შანიძის ბატონი შანიძის
პროფესორ- შანიძით ბატონი შანიძით
პროფესორ- შანიძედ ბატონ- შანიძედ
პროფესორო შანიძე ბატონო შანიძე

21. სარჩევი
1. რა არის ზედსართავი?
2. ზედსართავი სახელი ორგვარია: პირველადი და
წარმოებული;
3. ხარისხის ფორმები, თავისებურებანი,
გამონაკლისები ;
4. ზედსართავისა და არსებითის ერთად ბრუნება
(ბოლოხმოვნიანი და ბოლოთანხმოვნიანი),
მრავლობითი.
5. რა არის მსაზღვრელ-საზღვრული?
6. ჩემი, შენი, ჩვენი, თქვენი, მათი მსაზღვრელად.
7. ბატონი/ქალბატონი მსაზღვრელად.

22. ?
ყველა ტკივილი იძინებს ბოლოს,
მაგრამ მე მაინც მინდოდა მეთქვა,
რომ დღემდე შენით ვცხოვრობდი მხოლოდ,
შენ იყავ სუნთქვაც და გულის ფეთქვაც.
გადიან წლები და ფიქრით დაღლილს
გადაუხდელი მრჩება ვალები,
და მეკარგება მშობლების სახლი,
აუტანელი და საყვარელი.
…მაგრამ ჯერ უნდა მოვიდეს თოვლი,
და გადმოფინოს თეთრი აფრები,
და შენი ნაზი სხეულის თრთოლვით
ათრთოლდეს თოვლი და ყველაფერი.
მე ვაღებ სარკმელს და ჭადრებს ვითვლი,
ჭადრებს გაქცევა შეეძლოთ თითქოს,
და კვლავ მზადა ვარ უარეს დღისთვის,
თუმცა უკეთეს დღეებზე ვფიქრობ.

23. გაასწორეთ შეცდომები
1. ეს წიგნები ბატონ გიორგის გადაეცით.
2. ეს წიგნები ბატონ გიორგის ბიბლიოთეკიდანაა.
3. ვეღარ გავიგე, მამაომ რა თქვა ბოლოს.
4. შენი ძმაო ჩემ მეზობელს ელაპარაკებოდა.
5. ჩემს გამო ნუ შეწუხდები, არ შემცივდება.
6. ჩემს ფანჯარას დილაობით ბეღურები სტუმრობენ ხოლმე.
7. ჩემს მშობელ ქუჩას თავს ვევლებოდი.
8. ექიმი ჯაფარიძის მითითებით ავადმყოფი სტაციონარში გადაიყვანეს.
9. ჩვენც შეგვიყვარდა ეს ბაღნარი სიმშვიდის, სინათლის და სილამაზის.
10. დილა მშვიდობის, ჩემო პატარებო!
11. მალე ჩვენი მამაო და მეგობარო შემოგვიერთდნენ.
12. მამაო, როგორ უნდა მოვიქცე ასეთ შემთხვევაში?
13. გეპატიჟებით ჩემ კაბინეტში, იქ ვილაპარაკოთ.
14. მათ შვილებს მუხის წვერზე აეშენებინათ ბუდე.
15. მათ წინაშე მე თავდახრილი ვიდექი.
16. არასოდეს მიფიქრია თქვენ მომავალზე.
17. ეს საყვედურები თქვენ გამო მივიღეთ.
18. ეს ამბავი მამაოს გადაეცი.
19. ხალხი სწორედ თქვენ ეზოში შეიკრიბა.
20. ეს ხეობა ცივ ქარების მხარეა.
21. ეს ჭადარი ცივ ქარებს გადაუხრია ხეობისკენ.

24. გმადლობთ.