1. The document discusses economic growth, its measurement, and factors that influence it. Economic growth is typically defined as the increase in a country's total output or GDP. 2. GDP growth can be measured in two ways - by looking at growth in total output or growth per capita. The key factors that influence economic growth include investment, capital accumulation, technology, and productivity. 3. Economic growth has both benefits like more jobs and opportunities as well as drawbacks such as environmental damage and inequality. A country's overall development is determined by both its economic growth rate as well as other social and political factors.

1. 1.Эдийн засгийн өсөлтийг тодорхойлох нь
2.Эдийн засгийн өсөлтөд нөлөөлөх хүчин зүйлс
3.Эдийн засгийн хөгжил
ЭДИЙН ЗАСГИЙН ӨСӨЛТ
/ ECONOMIC GROWTH /

2. Макро эдийн засгийн үндсэн зорилгын нэг нь
урт хугацааны эдийн засгийн тогтвортой
өсөлтийг хангах явдал юм.
Эдийн засгийн өсөлтийг дараах хоёр аргаар
тодорхойлдог. Үүнд:
1. Бодит дотоодын нийт бүтээгдэхүүний өсөлт
2.Нэг хүнд ноогдох бодит дотоодын нийт
бүтээгдэхүүний өсөлт
ЭДИЙН ЗАСГИЙН ӨСӨЛТИЙГ
ТОДОРХОЙЛОХ НЬ

3. Бодит дотоодын нийт бүтээгдэхүүний өсөлтөөр
эдийн засгийн өсөлтийг дараах томъёогоор тооцно.
𝑬𝑮𝒕 - t - р жилийн Economic Growth буюу эдийн
засгийн өсөлт
𝑮𝑫𝑷𝒕 - t – р жилийн ДНБ
𝑮𝑫𝑷𝒕−𝟏 - ( t – 1) – р жилийн ДНБ
𝑬𝑮 𝒕 =
𝑮𝑫𝑷𝒕 − 𝑮𝑫𝑷𝒕−𝟏
𝑮𝑫𝑷𝒕−𝟏
∙ 𝟏𝟎𝟎 %

4. 𝑬𝑮𝒕 =
(
𝑮𝑫𝑷𝒕
𝑷𝒕
−
𝑮𝑫𝑷𝒕− 𝟏
𝑷𝒕−𝟏
)
𝑮𝑫𝑷𝒕−𝟏
𝑷𝒕−𝟏
∙ 𝟏𝟎𝟎%
- t - р жилийн Economic Growth буюу эдийн
засгийн өсөлт
- t - р жилийн нэг хүнд ноогдох ДНБ
𝑮𝑫𝑷𝒕− 𝟏
𝑷𝒕−𝟏
- (t -1) - р жилийн нэг хүнд ноогдох ДНБ
𝑷𝒕 − t − р жилийн Population буюу хүн амын тоо
𝑷𝒕−𝟏 - (t -1) – р жилийн Population буюу хүн амын тоо
𝑬𝑮𝑡
𝑮𝑫𝑷𝒕
𝑷𝒕

5. 70-ын дүрэм
Энэ нь бодит ДНБ, эсвэл өөр ямар нэг хувьсагч
тогтмол хувиар өсч байгаа үедээ анхныхаасаа хоёр
дахин нэмэгдэхэд шаардагдах хугацааг
тодорхойлдог томъёо юм.
Хувьсагч хоёр дахин нэмэгдэхэд шаардагдах жил =
70 / (хувьсагчийн жилийн өсөлтийн хувь)
Жишээ нь, бодит ДНБ жилд 2 хувиар тогтмол
өсвөл 35 жилийн дараа бодит ДНБ-ий хэмжээ
тухайн үеийнхээс хоёр дахин нэмэгдэнэ гэсэн үг.

6. Эдийн засгийн өсөлтийн эерэг ба сөрөг талууд
Эдийн засгийн өсөлтийн эерэг тал :
 Амъжиргааны түвшин дээшлэх
 Хүн амын өсөлт нэмэгдэх
 Шинэ технологи.
Эдийн засгийн өсөлтийн сөрөг тал :
 Байгаль орчны бохирдол
 Дэлхий дахины тэгш бус хэрэглээ

7. Эдийн засгийн өсөлтөд нөлөөлөх хүчин зүйлийг
дараах байдлаар хоёр ангилна.
Үүнд:
1.Нийт эрэлтийн хүчин зүйлс
2.Нийт нийлүүлэлтийн хүчин зүйлс
Макро эдийн засгийн тэнцвэр гэсэн сэдвээр
тэнцвэрт нөлөөлөх нийт эрэлтийн ба нийт
нийлүүлэлтийн үнийн бус хүчин зүйлийн талаар
авч үзсэн.
ЭДИЙН ЗАСГИЙН ӨСӨЛТИЙН ХҮЧИН ЗҮЙЛС

8. Нийт эрэлтийн үнийн бус хүчин зүйлсэд :
 Төлөвлөгдсөн хувийн хэрэглээ
 Төлөвлөгдсөн нийт хөрөнгө оруулалт
 Төлөвлөгдсөн засгийн газрын зардал
 Төлөвлөгдсөн цэвэр экспорт

9. Эдийн засгийн өсөлтөд нөлөөлөгч нийт
эрэлтийн өөрчлөлт
Y 6
*
P 1=f(E)
E 6
*
P 6
*
P
P=f(E)
AS, AD
P 2
*
P=f(Y)
E 2
*
Y 2
*

10. Нийт нийлүүлэлтийн нөлөөлдөг үнийн бус хүчин
зүйлс :
1. Байгалийн нөөц
2. Хөдөлмөр
3. Капитал
4.Технологи

11. Эдийн засгийн өсөлтөд нөлөөлөгч нийт
нийлүүлэлтийн өөрчлөлт
P 1
s =f(Y)
Y 2
*
E 2
*
P s =f(Y)
P 10
*
AS, AD
P=f(E)
P
P 2
*
E 10
*
Y 10
*

12. Эдийн засгийн хөгжил нь эдийн засгийн өсөлтийг
бодвол харьцангуй өргөн цар хүрээний ойлголт юм.
Эдийн засгийн өсөлт явагдсанаар эдийн засаг
хөгжсөн гэж шууд хэлэх боломжгүй. Учир нь эдийн
засгийн хөгжил гэдэгт эдийн засгийн өсөлт болон
амьдралын чанарын үзүүлэлтүүд багтдаг.
Эдийн засгийн хөгжил = Эдийн засгийн өсөлт +
Чанарын үзүүлэлтүүд
ЭДИЙН ЗАСГИЙН ХӨГЖИЛ

13. Амьдралын чанарын үзүүлэлтүүдэд дараах зүйлс
орно.Үүнд:
Нэг хүнд ногдох бодит ДНБ-ий өсөлт
 ДНБ-д секторуудын эзлэх хувийн жин
 Ядуурал
 Орлого хуваарилалт
 Эрүүл мэнд
 Боловсрол
 Дэд бүтэц
 Хүрээлэн байгаа орчин
 Хүний хөгжлийн индекс

14. Лоренцын муруй

15. Жинийн коэффициентийг тооцох нь

16. Эдгээрээс хамгийн түгээмэл хэрэглэгдэх болсон
хэмжүүр нь 1990 онд НҮБ-ын Хөгжлийн
Хөтөлбөрийн боловсруулсан ХХИ юм.
Уг индексийн үр дүнгээр жил тутам Дэлхийн
Хүний Хөгжлийн Илтгэлийг хэвлэн гаргах болжээ.
Энэ индекс иргэдийн хөгжлийн дундаж түвшинг
харуулаад зогсохгүй, улс орны хөгжлийн түвшинг
ч илэрхийлдэг.
Хүний хөгжлийн индекс

17. ХХИ нь тухайн улсын иргэдийн дараах гурван
суурь нөхцөл ямар байгааг тодорхойлж, бусад
орнуудынхтай харьцуулах боломж олгодог. Үүнд:
•Урт насалж, эрүүл амьдрах
•Боловсрол эзэмшиж, шинэ мэдлэг олж авах
•Амьжиргаандаа хүрэлцэхүйц материаллаг
нөөцтэй болох
Эдгээр чухал нөхцөл хэрхэн хангагдаж байгааг
тооцохын тулд дараах үзүүлэлтүүдийг ашигладаг.
Үүнд:
• Дундаж наслалт
• Боловсролын түвшин
• Орлого

18. Эдгээр үзүүлэлт тус бүрийн хамгийн бага ба
хамгийн их утгуудыг дэлхийн хэмжээнд
тогтоогоод, тухайн улс үзүүлэлт тус бүрээр ямар
түвшинд байгааг тооцон, тэр орны ХХИ-ийг
гаргадаг. Үзүүлэлт тус бүрээр хамгийн бага, их
утгыг хүснэгтээр харуулбал:
Үзүүлэлт Хамгийн
бага
Хамгийн их
Дундаж наслалт 25 85
- 14- өөс дээш насны хун амын бичиг
үсэгт тайлагдсан хувь
0 100
- Бух шатны сургуульд хамрагдалтын
хувь
0 100
Нэг хүнд ногдох ДНБ (РРР ам.доллар) 100 110000

19. ХХИ-ийг тооцохдоо түүний бүрэлдэхүүн
индексүүдийг дараах томъёогоор тооцож
тэдгээрийн энгийн дунджийг боддог.
Ii =
тухайн орны бодит утга − үзүүлэлтийн хамгийн бага утга
үзүүлэлтийн хамгийн их утга − үзүүлэлтийн хамгийн бага утга
ХХИ нь 0-ээс их, 1-ээс бага утгатай бөгөөд 0.5-аас
бага утгатай байвал хүний хөгжил доогуур, 0.51-
0.79 бол хүний хөгжил дунд зэрэг, 0.8-1 бол хүний
хөгжил өндөр гэж үздэг.

20. АНХААРАЛ ТАВЬСАНД БАЯРЛАЛАА