MIE.S6.2022-2023

1. ҮЙЛДВЭРЛЭЛИЙН ЗАРДАЛ
I. Тест
1. Тогтмол зардал гэдэг нь
a) Бараа, үйлчилгээний тоо хэмжээнээс хамаарч өөрчлөгддөггүй зардал
b) Тогтмол нөөцөд зарцуулж буй зардал
c) Элэгдэл, удирдлагын зардал, бичиг хэргийн зардал гэх мэт нь тогтмол зардалд
орно.
d) Дээрх хариултууд бүгд зөв.
2. Хувьсах зардал гэдэг нь
a) Бараа үйлчилгээний тоо хэмжээнээс хамаарч өөрчлөгддөг зардал
b) Хувьсах нөөцөд зарцуулж буй зардал
c) Хөдөлмөрт зарцуулж буй зардал
d) Дээрх хариултууд бүгд зөв байна.
3. Богино хугацаанд нийт зардал нь
a) Тогтмол хувьсах зардлын хэлбэрээр тодорхойлогддог
b) Нийт нөөцөд зарцуулж буй зардлын нийлбэрээр тодорхойлогддог.
c) Зөвхөн хувьсах зардалтай тэнцүү байна.
d) а, b хариултууд зөв байна.
4. Урт хугацаанд нийт зардал нь
a) Тогтмол ба хувьсах зардлын нийлбэртэй тэнцүү байна.
b) Бүх нөөцүүд хувьсан өөрчлөгддөг учраас тогтмол зардалтай тэнцүү байна.
c) Нийт зардлыг зөв тодорхойлсон өгүүлбэр байхгүй байна.
5. Хэн нэг хүн талхны цехтэй. Хэрэв тэр талх хийдэг шарах шүүгээг эзэмшдэг бол түүнийг
ашигласны төлөө төлөх зардал нь ______орно, харин талхны шарах шүүгээгээ түрээсэлдэг
бол түүний ашиглалтын зардал нь______зардалд орно.
a) Далд зардал, ил зардал
b) Ил зардал, далд зардал
c) Далд зардал, элэгдэл
d) Элэгдэл , далд зардал
6. Өөрийн нөөцүүдийг ашиглан үйлдвэрлэл явуулж буй пүүсийн алдагдсан боломжийн
зардлыг ___ гэж нэрлэдэг.
a) Ил зардал
b) Далд зардал
c) Нягтлан бодох бүртгэлийн буюу тооцооны зардал
d) Татвар оногдуулсан зардал
7. Пүүс ______үед далд зардалтай байдаг.
a) Зах зээлийн цалингийн түвшинд хөдөлмөрийг хөлсөж байгаа ______
b) Өөр пүүсээс капиталыг түрээсэлж байгаа ______
c) Өөрийн эзэмшиж байгаа тоног төхөөрөмжийг пүүс ашиглаж байгаа ______
d) Банкинд зээлийн хүү төлж байгаа үед
8. Нягтлан бодох бүртгэлээр хэмжигдэж байгаа зардал ______агуулахгүй.
a) Пүүсийн бүх алдагдсан боломжийн зардлыг ______
b) Аливаа элэгдлийг ______
c) Ажилчдын цалингийн тодорхой зардлыг
d) Аливаа түрээсийн төлбөрийг

2. 9. Дараах өгүүлбэрүүдээс аль нь зөв бэ?
a) Эдийн засгийн ашиг Нийт орлого - Ил зардал
b) Эдийн засгийн ашиг Нийт орлого - Далд зардал
c) Эдийн засгийн ашиг Нийт орлого - Ил зардал - Далд зардал
d) Дээрх хариултууд бүгд зөв.
10. Дундаж хувьсах зардал гэж
a) Нэгж хувьсах нөөцөд зарцуулж буй зардал
b) Нэгж бүтээгдэхүүнд оногдож буй хувьсах зардал
c) Нэгж бүтээгдэхүүнийг үйлдвэрлэхэд гаргасан нийт зардал
d) Нэгж бүтээгдэхүүнийг үйлдвэрлэхэд зарцуулсан тогтмол зардал
11. Үйлдвэрлэж буй бараа, үйлчилгээг нэгжээр өөрчлөхөд нийт зардалд гарч буй өөрчлөлтийг
….. гэж нэрлэдэг.
a) Дундаж хувьсах зардал
b) Дундаж нийт зардал
c) Ахиу зардал
d) Дээрх хариултууд бүгд зөв.
12. Ахиу зардал дундаж хувьсах зардлаас бага бол
a) Дундаж нийт зардал өсөх ёстой.
b) Дундаж хувьсах зардал өсөх ёстой.
c) Дундаж тогтмол зардал өсөх ёстой.
d) Дундаж нийт зардал болон дундаж хувьсах зардал буурах ёстой.
13. Үйлдвэрлэлийн урт хугацааны зардлыг дараах байдлаар тодорхойлдог.
a) Пүүсийн богино хугацааны үеийн дундаж тогтмол зардлуудын нийлбэрээр авч үздэг.
b)Богино хугацааны үеийн дундаж нийт зардлуудын нийлбэрээр авч үздэг.
c) Богино хугацааны үеийн нийт зардлуудын нийлбэрээр авч үздэг.
d)Дээрх хариултууд бүгд зөв байна.
14. Пүүс нэгж бүтээгдэхүүн, үйлчилгээг үйлдвэрлэхэд зарцуулж буй зардлаа бууруулж
байвал
a) Өргөжилтийн буурч буй үр өгөөжтэй байна гэж үздэг.
b) Өргөжилтийн хэмнэлттэй бус байдал гэж нэрлэдэг.
c) Өргөжилтийн хэмнэлттэй байдал гэж нэрлэдэг.
d) Үйлдвэрлэлийн үр ашиг хангагддаг гэж үздэг.
15. Урт хугацаанд пүүс дундаж нийт зардлаа бууруулж байвал
a) Өргөжилтийн өсч буй үр өгөөж бий болдог.
b) Өргөжилтийн буурч буй үр өгөөж бий болдог.
c) Өргөжилтийн тогтмол үр өгөөж бий болдог.
d) Үр өгөөж буурах хууль үйлчилж байна гэж үздэг.
16. Ахиу бүтээгдэхүүн дундаж бүтээгдэхүүнтэй тэнцүү үед дараах нөхцөл хангагдана.
a) Ахиу зардал буурах ёстой.
b) Дундаж нийт зардал ахиу зардалтай тэнцүү байх ёстой.
c) Дундаж хувьсах зардал дундаж нийт зардалтай тэнцүү байх ёстой.
d) Дээрх хариултууд бүгд зөв байна.
17. Ахиу зардал буурах үед дараах нөхцөл хангагдана.
a) Ахиу бүтээгдэхүүн өсөх ёстой.
b) Дундаж бүтээгдэхүүн буурах ёстой.

3. c) Нийт бүтээгдэхүүн буурах ёстой.
d) Дээрх хариултууд бүгд зөв байна.
18. Дундаж бүтээгдэхүүн өсч байгаа үед …..
a) Дундаж нийт зардал өсч байдаг.
b) Дундаж тогтмол зардал өсч байдаг.
c) Дундаж хувьсах зардал өсч байдаг.
d) Дундаж нийт зардал буурч байдаг.
19. Ахиу зардал өсч байгаа бол
a) Дундаж бүтээгдэхүүн өсөх ёстой.
b) Нийт бүтээгдэхүүн өсөх ёстой.
c) Ахиу бүтээгдэхүүн өсөх ёстой.
d) Ахиу бүтээгдэхүүн буурах ёстой.
20. Дараах өгүүлбэрүүдээс зөв өгүүлбэрийг ол.
a) Дундаж нийт зардал ахиу зардалтай тэнцэх цэгт дундаж нийт зардал хамгийн бага
утгаа авдаг.
b) Дундаж хувьсах зардал ахиу зардалтай тэнцэх цэгт дундаж хувьсах зардал хамгийн
бага утгаа авдаг.
c) Дундаж нийт зардал ахиу зардалтай тэнцэх цэгт дундаж бүтээгдэхүүн хамгийн их утгаа
авдаг.
d) Дээрх хариултууд бүгд зөв.
21. Урт хугацааны дундаж нийт зардал буурч байгаа бол дараах утга санааг илэрхийлнэ.
a) Өсч буй өргөжилтийн үр өгөөжтэй байгааг харуулна.
b) Тогтмол үр өгөөжтэй байгааг харуулна.
c) Буурч буй үр өгөөжтэй байгааг харуулна.
d) Дундаж зардлын өөрчлөлтөөр өргөжилтийн үр өгөөжийг тодорхойлох
боломжгүй.
22. Бараа, үйлчилгээний тоо хэмжээг нэмэгдүүлэх тусам буурч байдаг зардал ямар орох вэ?
a) Дундаж нийт зардалд
b) Дундаж хувьсах зардалд
c) Ахиу зардалд
d) Дундаж тогтмол зардалд
II. Бодлого
1. Пүүсийн үйлдвэрлэлийн хэмжээ ба нийт зардлын хамаарал өгөгджээ.
a) Хүснэгтийг бөглө.
b) TC,FC, VC –ийн графикийг байгуул
Q TC FC VC MC ATC AFC AVC
0 50
1 90
2 120
3 150
4 200
5 270

4. 2. Лаа үйлдвэрлэдэг пүүс цаг тутамд 50 лаа үйлдвэрлэнэ. Хэрэв цагт 3$ -ын хөдөлмөр зарцуулдаг
бол үйлдвэрлэлийн дундаж хувьсах зардлыг ол. Хэрэв сард 5000$ -ын тогтмол зардал гардаг ба
сард 10000 ш лаа үйлдвэрлэдэг бол дундаж зардлуудыг тооц. (АТС, AVC, AFC)
3. Хүснэгтийн дутууг нөхөж бич.
Q TC VC AC MC AVC AFC
1 5 9
2 9
3 4
4 22
5 8
6 27
4. Талх нарийн боовны үйлдвэрлэл эрхэлдэг нэгэн пүүсийн нийт зардлын функц
𝑇𝐶 = 300 − 8𝑞 + 30𝑞2
− 𝑞3
гэж өгөгдсөн бол дундаж хувьсах зардал хамгийн бага байх
үеийн бүтээгдэхүүний хэмжээг тооцож гарга.
5. Пүүсийн зардлын мэдээлэл өгөгдөв.($)
Q FC VC TC ATC AFC AVC MC
0 1000 0
300 500
1000 1000 1000
1500 1000 1500
1800 2000
1900 1000 2500
a) Хүснэгтийн хоосон нүдийг нөхнө үү
b) МС, АТС, AVC, AFC – ийн муруйг зур. Зардлын төрлүүдийн хоорондын
хоорондын логик холбоог харуулна уу ?
6. Пүүсийн тогтмол зардал 60 доллар, харин хувьсах доорх зардал хүснэгтэнд өгөгдсөн байна.
TP FC VC TC AFC AVC ATC MC
0 0
1 45
2 85
3 120
4 150
5 185
6 225
7 270
8 325
9 390
10 465
а. Хүснэгтийг нөхөж гүйцээнэ үү?
б. Тогтмол, хувьсах, нийт зардлын муруйг байгуулна уу?
в. AFC, AVC, ATC, MC график байгуул