3. Τι είναι το πεζό;
το είδος του γραπτού λόγου …
α) που συγγενεύει με την καθημερινή
φυσική ομιλία
β) που, από την άποψη του
περιεχομένου, επιδιώκει μια κανονική και
ομαλή έκφραση των σκέψεων
γ) το αντίθετο από τον ποιητικό λόγο και
την ποίηση
4. Το εφηβικό μυθιστόρημα συμβάλλει…
Στην κοινωνικοποίηση των νεαρών αναγνωστών
Στην αυτοσυνειδησία τους
Στην απόκτηση ταυτότητας
Ενισχύεται η ικανότητα του εφήβου να ελέγχει τον
εαυτό του και το περιβάλλον του.
Να βλέπει τις απόψεις άλλων εφήβων, να τις κρίνει
και να τις αποτιμά.
5. Θεματικά Κέντρα
Η επιστροφή στο
σχολείο μετά τις
θερινές διακοπές
Χαρακτήρες
κοριτσιών και φιλίες
Κοινωνικές
συνθήκες και
παιδαγωγικές
αντιλήψεις
6. Υπόθεση
Μια τάξη συμμαθητριών της Β΄
Γυμνασίου συναντιούνται στο σχολείο
μετά τις διακοπές, συζητούν τις
καλοκαιρινές εμπειρίες τους και
ανταλλάσσουν τα μικρά μυστικά της
εφηβείας, συναντούν και πάλι τις
δασκάλες τους και τους ανατίθεται και η
πρώτη εργασία τους. Κυριαρχεί μια
ατμόσφαιρα κεφιού, χαράς και
νεανικότητας
7. Ενότητες
Συμβουλή!!!
Η κάθε ενότητα καθορίζεται από την αλλαγή
των προσώπων ή
του τόπου ή
του χρόνου ή
του θέματος.
Σε κάθε ενότητα δίνουμε ένα σύντομο
πλαγιότιτλο που θα προσδιορίζει το βασικό
θέμα της ενότητας. Όσο πιο σύντομο είναι ένα
κείμενο, τόσο λιγότερες ενότητες χωρίζουμε .
8. 1η : «Η τάξη γιορτάζει… στο σχολείο
πανηγύρι»
Η επιστροφή
στο σχολείο,
η χαρά για το
ξανασμίξιμο
και οι
καλοκαιρινές
εντυπώσεις
9. 2η: « Όταν μπήκε στην τάξη… Το θέμα!»
Το σχολικό
πρόγραμμα
ξεκινά, το
πρώτο θέμα
έκθεσης
10. 3η: « Πριν ακόμα χτυπήσει… γύρω
τους»
Η Ζωρζ
σκέφτεται
πώς θα
περιγράψει
όλα όσα έζησε
το καλοκαίρι
12. η Ζωρζ
Η Άλκη
Η δεσποινίς
Κλάρα Λένα, Ίντα,
Αθηνούλα,
Αννούλα
Η κυρία
Ερασμία
Λίλη Κική,
Μίνα…
13. Ποια ήταν τα
συναισθήματα της Ζωρζ
και των άλλων κοριτσιών
την πρώτη μέρα στο
σχολείο, όπως φαίνονται
μέσα από το κείμενο;
14. χαρά
• Η τάξη
γιορτάζει τη
χαρά της
πρώτης μέρας
• Κι ήταν η
πρώτη μέρα
στο σχολείο
πανηγύρι.
αγάπη
• Αγκαλιές,
φιλιά, γέλια,
φωνές και
ψίθυροι
• Η αγαπημένη
καθηγήτρια
ανέβηκε στην
έδρα
νοσταλγία
• Η τάξη ξεχείλισε
από τις
καλοκαιριάτικες
αναμνήσεις
15. αντιπάθεια
• Η φαντασμένη.
Άντε να
ξεχωρίσεις,
όταν μιλάει, το
ψέμα από την
αλήθεια
λύπη
• Αντίο,
Ποζελάκι
ενθουσιασμός
• όλες οι
μαθήτριες ήταν
αναψοκοκκινισ
μένες
• έγινε χαλασμός
από τα πολλά
χειροκροτήματ
α
16. Ποια ήταν τα δικά σας
συναισθήματα την
πρώτη μέρα στη Β΄
Γυμνασίου;
18. ΑΞΙΖΕΙ ΝΑ ΣΧΟΛΙΑΣΟΥΜΕ….
Τη διάθεση κοριτσιών
και τις εκδηλώσεις
τους: Η συγγραφέας
αναφέρεται στην
ανεμελιά, την αισιοδοξία
και την αθωότητα της
εφηβείας, μέσα στο
ιδιαίτερο κλίμα των
σχολικών συναναστροφών.
Αυτό που αναδύεται είναι
η χαρά της ζωής και ο
εφηβικός
αυθορμητισμός, που
κρατούν το φωτεινό
πνεύμα του καλοκαιριού
ακόμα και απέναντι στην
αυστηρότητα των
σχολικών πλαισίων
19. ΑΞΙΖΕΙ ΝΑ ΣΧΟΛΙΑΣΟΥΜΕ….
Την οικονομική κατάσταση μαθητριών σε σχέση και με την εποχή που
εκτυλίσσεται η υπόθεση (δικτατορία του Μεταξά)
Τις διαφορετικές συνθήκες της ζωής τους (εμφάνιση, δίδακτρα,
καλοκαιρινοί προορισμοί, οι περιπτώσεις της Ποζέλι και της Μίνας)
Τις κοινωνικές ιδέες, τις προκαταλήψεις, τα ταμπού της
εποχής.
Τις σχέσεις των μαθητριών μεταξύ τους - τις φιλίες που
αναπτύσσονται
Τις σχέσεις των μαθητριών με το σχολείο και τους
καθηγητές: Διευθύντρια - κυρία Κλάρα
Την ατμόσφαιρα που επικρατούσε στην εκπαίδευση την παλαιότερη
εποχή.
20. Οι μαθήτριες της τάξης ανήκουν σχεδόν όλες στην
εύπορη κοινωνική τάξη (όλες σχεδόν πήγαν κάπου
διακοπές το καλοκαίρι, φοιτούν τη δύσκολη εκείνη
εποχή εσωτερικές σε ιδιωτικό σχολείο. Είναι όλες
όμως μια παρέα , παρόλο που οι συνθήκες της
καθεμιάς διαφέρουν. Είναι αυθόρμητες,
εκδηλώνουν τις φιλικές τους διαθέσεις, με
ελάχιστες εξαιρέσεις, υποδέχονται φιλικά τη νέα
συμμαθήτρια τους. Δείχνουν τον απαιτούμενο
σεβασμό στη διευθύντρια τους και υποδέχονται με
ενθουσιασμό την αγαπημένη τους καθηγήτρια.
Ας τις γνωρίσουμε καλύτερα:
21. Ζωρζ
Όταν σαν θεά Αθηνά
κατέβαινε το λοφάκι…
Ευτυχισμένα παιδικά
χρόνια
Πήγε διακοπές στο
Καβούρι
Η μαμά της ήταν
Γαλλίδα
Η καλύτερη της φίλη
είναι η Άλκη
Είναι ενθουσιώδης ,
αυθόρμητη,
παρορμητική,
ξένοιαστη, φιλότιμη
(«Φεύγαμε με τη Ρενέ πρωί,
πολύ πρωί, να προλάβουμε
τη θάλασσα λάδι, και
γυρίζαμε για φαγητό
περασμένες δύο. Τα
βράδια...)
22. - Μα κι εγώ έχω πάει στην Αίγινα, στη Βαγία. Έκανα
γαϊδουροκαβαλαρία, κι ο ναός της Αφαίας*ήταν πάνω από
το κεφάλι μας
Αίγινα, Βαγία 1934
23. Άλκη
Πήγε διακοπές στο Μαρούσι
Είναι η καλύτερη φίλη της
Ζωρζ
Τη λένε Άλκηστις, αλλά δεν της
αρέσει
Είναι καλή φίλη, αστεία και
χαρούμενη («και το βράδυ
πηγαίναμε με τη Λενιώ στον
κινηματογράφο»)
24. Ποζέλι
Εγκατάλειψη του σχολείου, μη υποχρεωτική η εκπαίδευση
Της αρέσει το τραγούδι
Τραγουδάει στη μάντρα
του Αττίκ
Παράτησε το σχολείο για
να μπορέσει να
ακολουθήσει το όνειρό της
(«Η Ποζέλι δε θα 'ρθει φέτος
στο σχολείο. Πέρσι
κουράστηκε πολύ, να ξυπνάει
νωρίς για να προλαβαίνει τα
μαθήματα. Πώς να ταιριάζει το
νυχτερινό τραγούδι με τη
Σχολή Θηλέων;»
25. ΜίναΠολυτεκνία, φτώχια, υιοθεσία από πλούσιους συγγενείς,
χωρισμός των παιδιών από τους γονείς τους για να
επιβιώσουν
Έχει 11 αδέλφια
« - Ήθελε ο μπαμπάς μου
να με στείλει στο
Τορόντο, σ' έναν αδερφό
του που δεν έχει παιδί,
πολύ πλούσιο... Εγώ δεν
ήθελα, φοβόμουν να
φύγω, και η μαμά έμπηξε
τις φωνές: «Δε δίνω σε
κανέναν τα παιδιά μου,
τα θέλω όλα κοντά
μου...».»
26. Αθηνούλα
Ορφάνια, απώλεια μητέρας, έλλειψη του πατέρα η μητριά
Πήγε στην Κόνιτσα
Ήταν με τη γιαγιά της
«(Ο πατέρας της και η
μητριά της πήγαν πάλι
στην Ευρώπη...)»
27. Λένα, Λίλη …οι πλούσιες
Πήγε διακοπές στο
Παρίσι
Είναι κάπως ψυχρή
αδιάφορη
(« - Πώς θες να 'ναι;
Παρίσι.» )
28. Κική Άλμπα
Η μαζεμένη
Η ευαίσθητη
Η λιγομίλητη
Η ρομαντική
Η ξιπασμένη
Η φαντασμένη
Η φλύαρη
Η ματαιόδοξη
32. Κύριο μήνυμα
Τα εφηβικά χρόνια είναι ανέμελα. Ανάμεσα στους
μαθητές αναπτύσσονται φιλίες. Η εικόνα είναι
οικεία και δεν παρουσιάζει διαφορές από τη
σύγχρονη εικόνα των μαθητών σε ανάλογες
περιστάσεις. Χαρούμενη ατμόσφαιρα, αγάπη και
φιλία μεταξύ των κοριτσιών, συμπάθεια προς την
καλή καθηγήτρια. Η σχολική ζωή βέβαια διέπεται
από πιο αυστηρούς σε σχέση με σήμερα.
Κάντε σύγκριση
33. «Παίρνω στοιχεία από την ίδια τη ζωή, από
τα βιώματά μου, τα “μαγειρεύω”, πλάθω
ένα μύθο και μετά κάθομαι και τον
γράφω».
35. Γλώσσα
Απλή δημοτική
καθημερινή, συνηθισμένες εκφράσεις (π.χ τη
θάλασσα λάδι, έγινε χαλασμός)
Οικείο λεξιλόγιο της σχολικής πραγματικότητας
(π.χ. κατάλογος, έκθεση
Καθαρεύουσα (η ομιλία της κυρίας Ερασμίας)
36. Ύφος
Τι είναι γενικά:
είναι ο ιδιαίτερος
τρόπος µε τον οποίο
χρησιμοποιεί κάποιος τη
γλώσσα αξιοποιώντας
τα ποικίλα µέσα που
αυτή προσφέρει, για να
περάσει µε τον καλύτερο
τρόπο το µήνυµά του. Το
ύφος εξαρτάται από την
επικοινωνιακή
περίσταση του λόγου,
τον τόπο, το χρόνο, τα
πρόσωπα.
37. Στο κείμενο μας το ύφος είναι…
Εννοείται πως
πολλές από τις
παραπάνω
περιπτώσεις
ύφους
µπορούν να
συνυπάρχουν
σε
ένα µόνο
κείµενο.
Απλό
Καθημερινό
Ζωντανό
Γλαφυρό
Ζωηρό
Παραστατικό
Γοργό
Αυστηρό (καθηγητικό)
38. Σχήματα λόγου
Είναι εκφραστικοί τρόποι διαφορετικοί από τους
κανονικούς, ως προς τη θέση των λέξεων (αλλάζει η
κανονική σειρά που έχουν στο λόγο), ως προς τη
σημασία τους (λέγονται με διαφορετική σημασία) κτλ.
Αυτοί οι τρόποι ονομάζονται σχήματα λόγου και έχουν
διάφορες ονομασίες (παρομοιώσεις, μεταφορές κτλ.).
Με τα σχήματα λόγου ο ποιητής (και όποιος άλλος
χειρίζεται το λόγο: πεζογράφος, ρήτορας κ.ά.)
πετυχαίνει να γίνει ο λόγος του πιο εκφραστικός και
παραστατικός, πιο ζωντανός, και έτσι να προσελκύσει
περισσότερο την προσοχή μας, να τυπωθεί στην ψυχή
μας πιο ζωηρά, πιο εντυπωσιακά (ειδικά ο λογοτέχνης
πετυχαίνει επιπλέον τον καλλωπισμό του λόγου του).
39. Για παράδειγμαΠαρομοίωση όταν συγκρίνουμε δύο πρόσωπα ή πράγματα ή φαινόμενα που
έχουν ομοιότητα μεταξύ τους, (αρχίζει με τις λέξεις σαν, καθώς,
όπως και με το σαν να σκληρή καρδιά σαν πέτρα.
Μεταφορά η σημασία μιας λέξης που δε χρησιμοποιείται κυριολεκτικά.
Είναι χρυσό παιδί (= όχι από χρυσάφι, βέβαια, αλλά πολύ καλό).
Αντίθεση συσχετίζονται στην ίδια περίοδο,/στίχο/στροφή δύο έννοιες ου
έχουν εντελώς διαφορετική/ αντίθετη σημασία
Υπερβολή όταν μια κατάσταση μεγαλοποιείται για να προκαλέσει
μεγαλύτερη εντύπωση. Έφαγε μόνος του ένα αρνί.
Ασύνδετο όταν όροι πρότασης ή προτάσεις μπαίνουν η μία μετά την άλλη
χωρίς σύνδεσμο (με κόμμα). Ήρθε, είδε, έφυγε.
Ειρωνεία κάποιος θέλει να αστειευθεί η να χλευάσει κάποιον άλλο
χρησιμοποιώντας σκόπιμα λέξεις ή φράσεις που έχουν
διαφορετική ή αντίθετη σημασία απ' ό,τι έχει στο νου του. Τι
ωραία συμπεριφορά!’
προσωποποίηση αποδίδονται ανθρώπινες ιδιότητες σε ζώα/
αντικείμενα/αφηρημένες έννοιες.
Ο Όλυμπος και ο Κίσαβος, τα δυο βουνά μαλώναν.
επανάληψη
40. Σχήματα λόγου στο κείμενό μας…
Μεταφορές Παρομοιώσεις
Μάτια λαμπερά
γεμάτα θάλασσες και
βουνά
Η τάξη ξεχείλισε από
τις καλοκαιρινές
αναμνήσεις
Ήθελε να ξεπλύνει τη
ντροπή της περσινής
αντιγραφής
Στην αυλή…μαθήτριες
κόβαν βόλτες
Σαν θέα Αθηνά
κατέβαινε το λοφάκι
Κι ήταν τα λόγια τους
άσπρα πουλιά
Επαναλήψεις
Ήταν όμορφη, πιο όμορφη
από πέρσι
41. Προσωποποίηση Εικόνες
η τάξη γιορτάζει τη
χαρά της πρώτης
μέρας
Ασύνδετο σχήμα
Αγκαλιές, φιλιά,
γέλια…γεμάτα τρέλες
Θα τα έγραφε
όλα…ψηλό βράχο
Η εικόνα της μητέρας
που αποχαιρετά το
αγόρι
Η περιγραφή της
Μαριάννας
Η περιγραφή της
κυρίας Κλάρας
42. Αφηγηματικοί τρόποι (1)
Περιγραφή
Υπάρχουν σύντομες περιγραφές της
εξωτερικής εμφάνισης των κοριτσιών,
των καθηγητριών , των τόπων (π.χ
πύργος στη Μάνη, Αίγινα)
43. Αφηγηματικοί τρόποι (2)
Διάλογος
Η δροσιά των νεαρών κοριτσιών
μεταδίδεται ολοζώντανη μέσα από τους
διαλόγους τους. Έτσι δίνεται η ευκαιρία
στον αναγνώστη να φανταστεί το σκηνικό
της ιστορίας με μεγάλη ευκολία και να
αντιλαμβάνεται την ιστορία σαν να
παρακολουθεί μια θεατρική παράσταση. Ο
αναγνώστης συμμετέχει έμμεσα στην
πλοκή της αφήγησης.
44. Μέσα από τους ζωντανούς διαλόγους
των μαθητριών προβάλλουν:
Οι χαρακτήρες των κοριτσιών
Τα ενδιαφέροντά τους
Οι φιλικές σχέσεις τους
Οι παιδαγωγικές αντιλήψεις της εποχής
46. Στο κείμενο μας η αφήγηση είναι…
Ο αφηγητής είναι παντογνώστης γιατί
διατυπώνει σχόλια που λογικά δε θα μπορούσε
να ξέρει:
Π.χ. ότι οι γονείς της Αθηνάς πήγαν ταξίδι
Την ερωτική εξομολόγηση του Αιμίλιου στην Άλμπα
Ο τύπος αυτός του αφηγητή διευκολύνει τον
αναγνώστη γιατί δίνει εξηγήσεις για σημεία
που δεν αναλύονται στη ροή της εξέλιξης της
ιστορίας. Έτσι καλύπτονται τα αναγνωστικά
κενά και η επαφή με το κείμενο
απλουστεύεται.
47. Κι όποιος έχει περιέργεια να δει τι
έγινε την επόμενη χρονιά στην πρώτη
μέρα στη Γ’ Γυμνασίου…
http://digitalschool.minedu.gov.gr/modules/ebook/show.
php/DSGL105/229/1692,5422/extras/texts/indexj_4_par
allilo_keimeno_1.html
