Presentatie gegeven op KHL docentenstudiedag, 25 mei 2009, Leuven

1. Jongerencultuur en
nieuwe media
25 mei 2009, KHLeuven // Stijn Bannier & Chris Vleugels
studies on media, information and telecommunication

2. Cultuur in een netwerksamenleving

3. e-Cultuur binnen steunpunt

4. Virtueel kunstencentrum

5. Digitale opslag en distributie

6. Mobiele ontsluiting cultuur

7. Nieuwe businessmodellen

8. Inhoud presentatie
Inleiding Nieuwe Media
Sociale Media en Identiteit
Jongerencultuur
Nieuwe Media in het Onderwijs

9. Nieuwe media?
• De term nieuwe media geeft scheiding aan
met oude media...

14. Nieuwe media?
• De term nieuwe media refereert naar een
grote reeks van veranderingen in
mediaproductie, -distributie en -gebruik.
• Dit zijn technologische, tekstuele,
conventionele en culturele veranderingen.

21. Nieuwe media
• Digitaliteit
• Interactiviteit
• Hypertekstualiteit
• Verspreiding
• Virtualiteit

22. Digitaliteit
• Invoer is analoog > digitaal (binaire cijfers)

24. Digitaliteit
• Invoer is analoog > digitaal (binaire cijfers)
• Verandering in dataopslag, toegankelijkheid
en manipulatie

29. Nieuwe media
• Digitaliteit
• Interactiviteit
• Hypertekstualiteit
• Verspreiding
• Virtualiteit

30. Interactiviteit
• Mogelijkheid om media te manipuleren en
te onderbreken

32. Nieuwe media
• Digitaliteit
• Interactiviteit
• Hypertekstualiteit
• Verspreiding
• Virtualiteit

33. Hypertekstualiteit
• een manier om tekst te organiseren,
waarbij documenten uit verschillende
contexten en van verschillende locaties
met elkaar verbonden kunnen worden
• associatief/non-lineair vs.
lineair/alfabetisch/numeriek

37. Nieuwe media
• Digitaliteit
• Interactiviteit
• Hypertekstualiteit
• Verspreiding
• Virtualiteit

38. Verspreiding
• Productie en distributie van nieuwe media
worden gedecentraliseerd en
geïndividualiseerd

43. Nieuwe media
• Digitaliteit
• Interactiviteit
• Hypertekstualiteit
• Verspreiding
• Virtualiteit

44. Virtualiteit
• Een computergegenereerde 3D-ervaring
(immersie)

46. Virtualiteit
• Een computer gegenereerde 3D ervaring
• De ruimte waarin communicerende nieuwe
mediagebruikers zich ‘voelen’ te bevinden

51. Nieuwe media:
concepten
• Convergentie
• Remediatie

52. Convergentie
• het proces waarin verschillende
mediavormen samengevoegd en
gecombineerd worden door middel van
digitale technieken

55. Nieuwe media:
concepten
• Convergentie
• Remediatie

56. Remediatie
• de manier waarop digitale technologie
oude media verandert
• deze oude media veranderen om te
beantwoorden aan de uitdagingen van de
nieuwe media

60. Remediatie
encyclopedie
• Associatiever lezen

62. Remediatie
encyclopedie
• Associatiever lezen
• Informatie up-to-date

64. Remediatie
encyclopedie
• Associatiever lezen
• Informatie up-to-date
• Informatie door publieke interactie

66. Remediatie
encyclopedie
• Associatiever lezen
• Informatie up-to-date
• Informatie door publieke interactie
• Vermenging van vormen van informatie

68. Convergentie en
remediatie
• Games remediëren film (in een radicaal
andere vorm)

70. Convergentie en
remediatie
• Games remediëren film (in een radicaal
andere vorm)
• Gebruik van video op het web

72. Convergentie en
remediatie
• Games remediëren film (in een radicaal
andere vorm)
• Gebruik van video op het web
• Televisie gebruikt interactiviteit van het
web & back-upmogelijkheden

74. Inhoud presentatie
Inleiding Nieuwe Media
Sociale Media en Identiteit
Jongerencultuur
Nieuwe Media in het Onderwijs

75. Sociale media en
identiteit
• Identiteit
• Sociale media

76. Traditionele opvatting
identiteit
• Identiteit is een onveranderlijk kenmerk
van een persoon of groep
• Identiteit kan gekend worden, maar niet
worden veranderd

77. Kritiek op
traditioneel denken
• Het denken en handelen van mensen is van
invloed op hun identiteit
• Identiteit wordt actief vormgegeven

78. Anthony Giddens
• “Identiteit wordt
geconstrueerd en veranderd
door constante reflectie op
‘wie wij zijn’, ‘wat wij doen’,
‘hoe wij ons voelen’ en ‘wat wij
willen doen’ ”

79. Reflexieve
identiteitsconstructie
• In gesprekken met ouders, vrienden,
kennissen
• De media leveren materiaal om na te
denken over onszelf
• Instituties helpen ons bij het construeren

80. Nieuwe media:
nieuwe identiteit?
• Technologisch perspectief:
Nieuwe media bieden instrumenten om
zelf onze identiteit te construeren en
veranderen
• Sociaal perspectief:
Nieuwe media worden aangewend voor
constructie nieuwe identiteiten

81. Nieuwe media:
nieuwe identiteit?
• Identiteit wordt geconstrueerd door
verwijzingen, veranderingen, weglaten en
toevoegen
• Remediatie van zelfbeeld
• Verandering van de relatie tussen lichaam -
geest, individu - groep, lokaal - wereldwijd

88. Sociale media
http://www.youtube.com/watch?v=MpIOClX1jPE

89. Sociale media
• user generated content
• hoe ontdekken mensen nieuws, informatie
en content?
• een mix van sociologie and technologie
• democratisering van informatie >
gebruikers worden producenten
(produser / prosumer)

92. Inhoud presentatie
Inleiding Nieuwe Media
Sociale Media en Identiteit
Jongerencultuur
Nieuwe Media in het Onderwijs

93. Jongerencultuur

94. Imago
Vroeger Nu
kledij profielpagina
boekentas aanwezigheid
attitude aantal vrienden
vrienden eigen content

95. Een afspraak maken
Vroeger Nu
afspraak maken
op voorhand afspreken
verandert 3 keer van uur
plaats, datum, uur
GSM
geen contact meer altijd bereikbaar
je kan altijd nog afzeggen

96. Ver uit elkaar wonen
Vroeger Nu
brieven schrijven afstand is transparanter geworden
af en toe bellen dagelijks contact is mogelijk
naar een ander land bellen
afstanden zijn verkleind
= duur
weinig contact webcam - skype

97. Groepswerkjes
Vroeger Nu
afspreken na school over messenger samenwerken
samen bij iemand thuis samen huiswerk maken
afstand wordt irrelevant

98. Hoeveel tijd aan computer?
http://www.youtube.com/watch?v=83VKQxu4oAk
Apestaartjaren 2.0

99. Internetgebruik
84,6%
56,6%
15,2%
15-24 25-54 55-85
Re-creatief Vlaanderen

100. Internetgebruik
• Gemelde duur/frequentie
• 96% teens gebruiken het internet (Vl > W)
• Gemiddeld 2u/dag (Vl > W) varieert naargelang
schooldag, woensdag, vrije dag
• Gewenste duur/frequentie
• 66% tevreden, maar
• Jongens willen meer online zijn, meisjes minder
• Jonge tieners willen meer
TIRO

101. Technologiepenetratie
InSites

102. Online Activiteiten
InSites

103. Aantal leden 42 miljoen
Nederlands 2.507.850
14‐25 80%
Jongeren en Sociale Netwerken
Totaal België 1.872.120
13‐17 233.360
18‐25 630.460
26‐34 526.580
35‐44 276.140

104. De getijden van het Internet
en hybride cultuurbeleving
TIRO

105. Internet: een verlengstuk van
een tienerleven
TIRO

106. Hoge verwachtingen ‘Produsers’

107. Produsers
http://www.youtube.com/watch?v=FMZOa8UXUQA
Apestaartjaren 2.0

108. ‘Ik communiceer dus ik ben’
Niet content maar contact primeert
TIRO

109. Oudere Beners:
Avondje uit vooraf
uitsBppelen en in
contact blijven
‘Ik’ in connectie met sociale netwerken
Jonge Beners:
Virtueel uitgaan
TIRO

110. Broadcasting met of zonder publiek
TIRO

111. With a little gift for my friend
TIRO

112. Aspect tijd

113. 2008: Het jaar van de doorbraak
TIRO

114. Facebook voor de oudere tieners
TIRO

115. Experimenteren
met lifestreaming,
maar snel verveeld
TIRO

116. Digital
Natives
jongeren van nu nog niet de
‘echte’ digital natives
eerste nieuwe media
ervaring = gamen op
8 jaar
eerste GSM op 12 jaar

117. Generatie Einstein
• Jongeren zijn communicatieprofessionals - ze weten
wat je van ze wilt
• Jongeren zijn zakelijk - no nonsense, vertel wat het is
• Jongeren leren anders - in netwerken,
kennisauthoriteit bestaat niet meer
• Jongeren zijn snel - zaken mogen weinig tijd kosten
• Jongeren willen kwaliteit - in enorm aanbod kiezen
ze het beste, willen goed onderwijs en goede leraren
• Jongeren zijn functioneel - iets moet het gewoon
doen, simpel en eenvoudig zijn
• Jongeren zijn pubers - emotionele ongeleide
projectielen

118. Conclusie
• Communicatie primeert
• Creatieve mogelijkheden weinig benut
• Mogelijkheden nieuwe media en onderwijs?
• Vaardigheden en competenties stimuleren

119. Inhoud presentatie
Inleiding Nieuwe Media
Sociale Media en Identiteit
Jongerencultuur
Nieuwe Media in het Onderwijs

120. ICT/internet en school
• 63% van de teens kunnen online op school (Vl > W)
• 81% gebruiken internet tijdens de les
• 44% betrouwbaarheid van informatie
• Meer gebruik van ICT tijdens de lessen gewenst
• Mogelijkheid tot toegang tussen de lessen wordt weinig
gebruikt
• Leerkrachten als doorgeefluik van vaardigheden
• Instrumentele v.: overbodige hardware en welgekomen
software
• Informatiev.: eerder beperkt en voorgestructureerd
• Vraag naar meer aandacht voor creatief gebruik TIRO

121. Innovatieve scholen/Transformaties
Van Naar
• traditionele school • open leercentrum
• klaslokaal • open leerruimte(n)
• klassenrooster • persoonlijk leerprogramma
• jaarklassensysteem • groepen identieke leerinteresses
• ouderavonden • online communicatie
• schooltijd • 24 uur/dag, 7dagen/week, hele
(8u30-15u30) jaar

122. Innovatieve scholen/Transformaties
Van Naar
• leraar/docent • begeleider/adviseur
• toetsen wat leerling weet • toetsen hoe leerling leert
• leren in school • leren binnen & buiten school
• individuele activiteiten • gezamenlijke creativiteit
• eindtermen • wat in omgeving wordt gevraagd
• traditionele leermiddelen • technologie, waaronder ICT

123. Het klaslokaal van de 21ste eeuw
• Interactive Whiteboard
• Docent PC
• Leerling PC/laptop
• Audiosysteem
• Document camera
• Interactief antwoordsysteem
• Digitale content
• PDA

124. Onderwijs: traditioneel en nieuw model

125. School van de toekomst?
http://www.youtube.com/watch?v=cbO5nZaBtqU

126. Nieuwe media in het
onderwijs
• ICT voor iedereen
• Educatieve games
• Digitale leeromgeving
• Interactieve leeromgeving

128. Bednet

129. Educatieve games

130. Educatieve games

131. Educatieve games

132. Toledo - KUL
• 90 000 actieve gebruikers
• Personalisatie, samenwerking, openheid
• My courses
• My Library services
• My announcements
• My communities
• Wiki’s, blogs, video’s
• Group, peer en self assessment tool

133. MuTable

134. Samenwerken aan digitaal materiaal

135. Jongeren, nieuwe media
en onderwijs
• Mogelijkheid tot procesgericht onderwijs
• Creativiteit en intrinsieke motivatie worden
benut
• Kritisch omgaan met informatie en media
• Probleemoplossend denken

136. Bronnen
• SMIT Onderzoeksprojecten: TIRO, CUPID
• Martin Lister et al., “New Media: A Critical
Introduction”, Londen: Routledge, 2003.
• Jay Bolter en Richard Grusin, “Remediation:
Understanding New Media”, Cambridge: MIT
Press, 2002.
• Thomas Poell en Mirko Tobias Schaeffer,
“Geschiedenis en theorie van de nieuwe media”,
Utrecht, 2008.

137. chris.vleugels@vub.ac.be
stijn.bannier@vub.ac.be
smit.vub.ac.be