बचत गट िशिबिबर

बचत गटांकडे पाहण्याचा सामान्य दष्टीकोन ?
भातुकलीचा खेळ
िभशिबी
टाईमपास
गाजराची पुंगी
c
केवळ शिबासकीय (कजर) योजनांचा लाभ घ्यावा

तुमचा गट व्यवसाय करतोय ??

बचत गटातील व्यवसाय
पावसाळ्यातील छत्री प्रमाणे – एखादे काम िमळाले की व्यवसाय
सुर, पुन्हा दुसरे काम िमळे पयर्यंत व्यवसाय बंद.
व्यवसायात लागते ते सातत्य. व्यवसाय १२ मिहने चालू रािहला
पािहजे.
के वळ प्रदशिबरनात सहभाग घेऊन उत्पादने िवकणे म्हणजे व्यवसाय
नव्हे
के वळ एखाद्याच कं पनीच्या भरोश्यावर अवलंबून राहून व्यवसाय

बचत गटांमधील समस्या
• मािहतीचा अभाव
• प्रेरणेचा अभाव
• िदशिबाहीनता
• अंतगरत कलह – गैरसमज, वाद
• भिवष्यवेधी नसलेले समूह
• घाई – गट सुर करण्याची, व्यवसाय करण्याची, गट बंद करण्याची

बचत गट कु ठे चुकतात
• बचत गटांमधे ३ प्रकारचे सदस्य आढळतात
• हवशिबा, नवशिबा, गवशिबा
• गटांमधे गांभीयर नसते – गाजराची पुंगी
• कुबड्यांची अपेक्षा
• केवळ शिबासकीय योजनांचा (कजर योजनांचा िमळावा अशिबी अपेक्षा)
• कामगाराची वृत्ती / उद्योजकतेचा अभाव(घरी काम िमळावे अशिबी
अपेक्षा)
• अंतगरत कुरबुरी, गैरसमज, गट, उप गट, राजकारण
• अध्यक्ष, सिचव, खिजनदाराची अरेरावी, अपारदशिबरकता
• पैसा उढळण्याची वृत्ती
• बाहेर पडून नवे क्षेत्र शिबोधण्याची तयारी नसते

मग व्यवसाय कसा करावा ??

व्यवसाय सुर करण्यापुवी करायचे असतेव्यवसाय सुर करण्यापुवी करायचे असते
+Éi¨É{ɇ®úIÉhÉ+Éi¨É{ɇ®úIÉhÉ
¤É±ÉºlÉÉxÉä¤É±ÉºlÉÉxÉä
StrengthsStrengths

व्यवसाय / उद्योग कसा करावा
•व्यवसाय सुर करण्याचा िनणरय स्वयंप्रेरणेने घेणे
•व्यवसायाची िनवड
•योग्य प्रिशिबक्षण घेणे
•भांडवलाचे िनयोजन / कजर
•व्यवसायाचे नोंदणीकरण
•जागा / कामगार/ मिशिबनरीची सोय करणे
•उत्पादनाची सुरवात
•िवक्री
•कजर (काढले असल्यास) परतफे ड
•नफा िमळिवणे
•उद्योगाचे आजारपण रोखणे
•सातत्य राखणे

लक्षात ठे वा !!!
माल िवकत घेण्याचे आश्वासन िदले म्हणुन व्यवसाय सुर कर नये
दुसरी व्यक्ती एखाद्या व्यवसायात यशिबस्वी झाली म्हणुन व्यवसायात
पडु नका
संधींचा अभ्यास करा
बाजारपेठेचे सवेक्षण करा
मािहतगार सल्लागाराकडून सल्ला घ्या

बचत गटांमाफर त व्यवसाय करण्यासाठी लागणा-या
गोष्टी
• िवश्वास - स्वत:वर व गटावर
• अबािधत एकी
• िजद, िचकाटी
• मेहनत करण्याची तयारी
• सकारात्मक िवचार
• नुकसान सहन करण्याची ताकत
• योग्य िदशिबा व मागरदशिबरक
• नवी आव्हाने िस्वकारण्याची तयारी

बचतगटांमाफतर्फ त उद्योग करताना...
1)सर्व र्फ प्रथम आपला गट मजबूत करा
2)गटाचा एक लोगो असर्ाव ा
3)गटाचे नाव सर्ुबक असर्ाव े
4)आपसर्ात ताळमेळ असर्ाव ा, एकजूट व ताळमेळ असर्ाव े
5)लगेच उद्योगरत होऊ नये, बाजारपेठ सर्व ेक्षण करा
6)आपल्या क्षमतेनुसर्ार प्रोडक्ट िनव डा
7)प्रोडक्ट बनिव ण्याचे योग्य प्रिशिक्षण घ्या
8)प्रिशिक्षणानंतर सर्राव करा
9)प्रोडक्टची गुणव त्ता पडताळून पहा
10)योग्य कामासर्ाठी योग्य व्यक्तीची िनव ड करा
11)जािहरात करा

व्यवसाय कसा संभाळावा
•कामाचे िनयोजन
•अिधिकार व जबाबदारी
•एकाच माणसर्ाने हूकूम देणे
•व्यिकतगत िहतापेक्षा सर्ंस्थेचे िहत महत्व ाचे
•मोबदला
•कामाचे व अिधिकाराचे िव केंद्रीकरण
•पारदशिर्फकता
•अशिांतता टाळणे
•व ेळेचे बंधिन पाळणे
•सर्ातत्य राखणे

EòɽþÒ ªÉ„ɺ´ÉÒ
¤ÉSÉiÉMÉ]õ

सर्न २००० सर्ाली प्रित मिहना केव ळ रु ५/- प्रित सर्दस्य
व गर्फणी ने सर्ुरु झालेला गट आज रेशिीम व्यव सर्ाय करतोय.
या गटाने बॅंके कडून रु ६०,०००/- कजर्फ काढून रेशिीम
िरिलग मशिीन िव कत घेतली.
हेमबाई िददी स्व यंसर्हायता मिहला बचत गट,
छत्तीसर्गड

स्व ािमनी मिहला बचत गट, पुणे
मिहला बचत गट आज कंपनी चालिव त आहे. प्लािस्टक
बॅग्सर्, खतांच्या गोण्या ईत्यादी व स्तुंची िनिमती ही
कंपनी करते

व्यव सर्ायरत बचत गटांमधिे आढळू न
येणा-या सर्मस्या
• चुकीचे / अधिर्फव ट प्रिशिक्षण
• मोफतत सर्हाय्य िमळाव ी अशिी अपेक्षा
• गुणव त्तेव र भर नसर्तो
• सर्ुबक व आकषकर्फक पॅकेजींग नसर्ते
• गुणव त्ता, व्यिक्तमत्व िव कासर्ासर्ाठी प्रयासर् केला जात
नाही
• नफ्याव रुन व ाद िव व ाद
• माकेटींगची तयारी नसर्ते, फतक्त कामगाराची
मानिसर्कता
• िनयोजन नसर्ते

बचतगटांना भेडसर्ाव णारी सर्व ार्फत मोठी सर्मस्या ?
माके िटंग

माके टींग कसे करावे ?
• प्रथम आपण बनिव लेल्या व स्तु आपल्या पिरसर्रात
मोफतत सर्ॅंपल म्हणून व ाटा, प्रोडक्टच्या पॅकींगव र लक्ष
द्या, गटाचे नाव व सर्ंपकर्फ क्रमांक द्या
• व स्तुंना सर्ुरुव ातीसर् आपल्याच जव ळील व स्तीमधिे
िव क्रीसर् ठेव ा
• मेळाव े, जत्रा इत्यादी िठकाणी आपला स्टाल लाव ा
• शिक्य झाल्यासर् हॅंडिबल्सर्, बॅनसर्र्फ, इत्यादींनी आपल्या
गटाची प्रिसर्ध्दी कराव ी
• MSMEDI सर्ारख्या सर्ंस्था राष्ट्रीय व अंतरराष्ट्रीय
प्रदशिर्फनात सर्हभागी होण्यासर्ाठी मदत करते

व्यवसायात उतरल्यावर
• गुणवत्तेवर तडजोड करु नका
• पॅके जींगवर लक्ष के द्रीत करा
• व्यवसायात सातत्य राखा – ग्राहक कु णासाठी थांबत नाही
• बाहेरच्या जगात घडणा-या बदलांसोबत बदलत रहा
• एकापेक्षा अधिधिक ग्राहक हेरुन ठेवा
• स्पधिरकांवर लक्ष ठेवा
• प्रोडक्ट मधिे / पॅकींग मधिे सतत बदल घडवा, नािवन्य
आणा

प्रोडक्ट मधिे सतत बदल घडवावे

स्पर्धरकांवर लक्ष ठेवा

िकिंमत किंशी ठरवावी

िकिंमत किंशी ठरवावी
१) आपर्ल्या प्रतितिस्पर्ध्यार्ध्यांच्या िकं मतिीशी तिुलनात्मक
२) मागणी / पर्ुरवठ्याच्या आधारे
३) गुणवत्तेनुसार
४) स्थािनक पर्िरिस्थतिीनुसार

मदत किंरणा-या संस्था
• नोंदणी किंरताना
• अर्थर्थसहाय्या किंिरता : बॅंकिं, आर्थिथकिं संस्था, महामंडळे
• प्रशिशक्षणाकिंिरता : MCED, MITCON, MSME-DI, KVIC
• किंच्चा माल : MSSIDC
• माकिंेटिटिंग सपोर्टिंर्थ : NSIC etc
• गुणवत्ता मानांकिंन : ISO etc BIS or accredited labs
• पॅकिंेजींग किंिरता & Indian Institute of Packaging
इतर संस्था : JDI Chunabhatti, NABARD, MAVIM, Trademark
Authority, FDA etc

उद्योर्गशील बचत गटिंात आर्थढळू न येणा-या
समस्या
• ठरािवकिं सदस्य जास्त मेहनत किंरतात
• िमळणा-या नफ्यावरुन वाद होर्तात
• योर्ग्य किंामास योर्ग्य व्यक्तिक्ति नसते
• प्रशिशक्षण झाल्या झाल्या लगेचच व्यक्तवसायात पडणे
• प्रशिशक्षण झाल्यावर मिहला स्वतंत्रपणे व्यक्तवसाय किंरु पाहतात व
गटिंांमधे वाद िनमार्थण होर्तात
• पैशाची / नफ्याची नीटिं िवभागणी किंेली जात नाही, त्यामुळे खेळते
भांडवल हाती राहत नाही
• सदस्यांची समजून घेण्याची मानिसकिंता नसते
• छोर्ट्या नुकिंसानाने देखील गटिं घाबरतात

• सवर्थप्रशथम एकिं सक्षम बचत गटिं घडवा.
• गटिंाचा एकिं लोर्गोर् ठेवा, गटिंाची प्रशाथर्थना अर्सावी
• सदस्यांना समजून घ्या मैत्री किंरा
• किंुरबुरी सामोर्पचाराने सोर्डवा
• सतत बैठकिंा घ्या
• व्यक्तिक्तिमत्व िवकिंासासाठी प्रशयत्न किंरा
• मािहती व जागरुकिंता वाढवा
• सवार्थनुमते व्यक्तवसाय किंरण्याचा िनणर्थय घ्या
• बाजारपेठ सवेटक्षण किंरा
• योर्ग्य व्यक्तवसाय िनवडा
िनष्किंष