1. Ïðåäìåò:
Ïðîèçâîäíè èíôîðìàöèîíè ñèñòåìè
Ñòóäè¼ñêè ðàä
Ôóíêöèîíàëíî èíôîðìàöèîíî ìîäåëèðàœå
èíôîðìàöè¼à ó ìîíòàæè ñêëîïîâà
- ôèíàëíè ïðîèçâîä: îðìàðèž -
Ñòóäåíò: Ïðîôåñîð:
Áðàíêî Âó¼àòîâèž, Ì12/2010 äð. Æèâîðàä Ìèëèž
Áîðèñ Ñòàíêîâèž, M19/2010
Êðóøåâàö, 2010. ãîäèíå
1

2. Ñ À Ä Ð Æ À £
1. Óâîä 3
2. Òåõíîëîãè¼à îáðàäå èíôîðìàöè¼à è ïîäàòàêà ñà êîìï¼óòåðñêîì 4
ïîäðøêîì
3. Ñòðóêòóðà áàçà ïîäàòàêà íîñèëàöà èíôîðìàöè¼à ó ïðîèçâîäœè 9
5. Çàêšó÷àê 12
6. Ëèòåðàòóðà 12
2

3. 1. Óâîä
Ïî¼àâîì èíôîðìàöèîíèõ ðà÷óíàðñêèõ ñèñòåìà äðàñòè÷íî ïðåîêðåžå îäíîñ áðçèíå
îáðàäå ó êîðèñò òðåòìàíà ïîäàòàêà, èíôîðìàöè¼à (èñòà ñå ìåðè ñà íåêîëèêî ìèëèîíà
îïåðàöè¼à îáðàäå èíôîðìàöè¼à ó ¼åäèíèöè âðåìåíà). Áðçèíà îáðàäå îïåðàöè¼à è
ìåìîðè¼ñêè êàïàöèòåò çà ñìåøò༠êšó÷íå ñó êàðàêòåðèñòèêå çà ïðèìåíó èñòèõ ó
ïðîèçâîäíèì ïðîöåñèìà ó öèšó ïëàíèðàœà è ñïðîâî•åœà èñòèõ.
Îãðàíè÷àâà¼óžè ôàêòîðè ñó ó ïîãëåäó äîñòóïíîñòè ñîôòâåðà êàî è ñàìèõ
àëãîðèòàìà äîñòóïíèõ çà ìàñîâíè¼ó óïîòðåáó (öåíå ëèöåíöè è ñàìèõ ïðîãðàìñêèõ
ïàêåòà íà ïðîôåñèîíàëíîì íèâîó ñó äîñòà âèñîêå òå íèñó äîñòóïíè çà ìàœå ïîãîíñêå
öåëèíå ó ôèíàíöè¼ñêîì ïîãëåäó).
Ðàäîì ñìî õòåëè ïðèêàçàòè íåêå îä ìîãóžíîñòè êîðèøžåœà ñîôòâåðñêèõ ïàêåòà ó
öèšó ïëàíèðàœà è ñïðîâî•åœà ïðîèçâîäíîã ïðîöåñà ó ìîíòàæè ñêëîïà êîðèøžåœåì
ïðîãðàìñêîã ïàêåòà Computer Associates BPwin 4.0 êîìïàíè¼å CAI Technical Support êàî
è ïðîãðàìñêè ïàêåò ÅR Win 4.0 SP1 êî¼è íàì ïîìàæå ó êðåèðàœó áàçå .
3

4. 2. Òåõíîëîãè¼à îáðàäå èíôîðìàöè¼à è ïîäàòàêà ñà
êîìï¼óòåðñêîì ïîäðøêîì
Íîñèèîöè èíôîðìàöè¼à èç ñàñòàâà òåõíè÷êî-òåõíîëîøêå è îïåðàòèâíå ïîäëîãå ñó
íåîïõîäíè êîñòóð, êî¼è îáåçáå•ó¼å çàîêðóæèâàœå îäãîâàðó¼åžå ìàòåðè¼å ó óñëîâèìà
èíäóñòðè¼ñêå ïðîèçâîäœå, êî¼îì ïðèëèêîì óçåòà êàî ïðèìåð ïðîèçâîäœà îðìàðèžà.
Ñïåöèôè÷íè óñëîâè ìîãó äà íàñòàíó ïîòðåáó çà äîäàòíèì íîñèîöèìà èíôîðìàöè¼à.
Òåõíîëîãè¼å îáðàäå èíôîðìàöè¼à è ïîäàòàêà, ó ïðèíöèïó, ïîäðàçóìåâà:
äåôèíèñàœå óëàçíèõ èíôîðìàöè¼à íà ñâèì íèâîèìà, îäíîñíî ôàçàìà,
òðàíñôîðìàöèîíîã ïðîöåñà
äåôèíèñàœå òðàíñôîðìàöèîíèõ îïåðàöèà ñà äåôèíèñàœåì îâëàøžåíèõ
íîñèëàöà èçâðøåœà
îäðå•èâàœå èíôîðìàòè÷êå ïîäðøêå ó îáàâšàœó îïåðàöè¼à
ïðè¼àâšèâàœå ñâèõ êîðèñíèêà òîêîì êðåòàœà íîñèëàöà èíôîðìàöè¼à
ïðîâåðó òà÷íîñòè îïåðàöè¼å ó ïðîöåñó îáðàäå è ó öåëèíè
íà÷èí ïðèêàçèâàœà èçâåøòà¼à èíôîðìàöè¼à è ïîäàòàêà çà êîðèñíèêà.
Ñâàêè ïðîèçâîä ìîðà áèòè äåôèíèñàí ó öåëèíè è ïî êîìïîíåíòàìà:
îáëèêîì
äèìåíçè¼àìà
è ìå•óñîáíèì îäíîñèìà êîìïîíåíòè, êî¼è îáåçáå•ó¼ó ôóíêöèîíèñàœå.
Ó äàšåì ðàäó ðàäè ïðèêàçèâàœà òîêà èíôîðìàöè¼à ó ïðîöåñó èçðàäå è ñêëàïàœà
êðîç ïðèìåð îðìàðèžà ñà ôèîêàìà.
Íîñèîöè èíôîðìàöè¼à ó îêâèðó îïåðàòèâíå ïîäëîãå, òðåáà äà ïîêðåíó è ïðàòå ñâà
äîãà•àœà îä ñàìîã ïî÷åòêà ïðîèçâîäœå îäðå•åíå êîëè÷èíè ïðîèçâîäà, ïà äî ïðåäà¼å ó
ñêëàäèøòå ãîòîâèõ ïðîèçâîäà.
Ñêóï íîñèîöà èíôîðìàöè¼àì îáóõâàòà:
íàðóŸáåíèöà
ðàäíè íàëîã
ðàäíó ëèñòó
òðåáîâàœå ìàòåðè¼àëà
ïîâðàòíèöà ìàòåðè¼àëà
ïðîïðàòíèöà
ïðåäà¼íèöà
4

5. Ñëèêà 1 : Èçðàäà îðìàðèöà – îïåðàòèâíà ïîäëîãà ïðîèçâîäíè íîñèîöè èíôîðìàöè¼à
Íà ñëèöè 1 ïðèêàçàí ¼å îïøòà øåìà òîêà èíôîðìàöè¼à êà ïðîèçâîäœè è îä
ïðîèçâîäœå êî¼è ñå çàâðøàâà êîìèñè¼ñêèì çàïèñíèêîì è ïðåäà¼îì ãîòîâîã ïðîèçâîäà ó
ñêëàäèøòå ãîòîâèõ ïðîèçâîäà. Èíôîðìàöè¼å îä òåõíè÷êî-òåõíîëîøêîã äåëà ïîòðåáíèõ
çà îïåðàòèâíó ïîäëîãó è íàñòàâàê ïðîèçâîäœå ñó:
Ðàäèîíè÷êè öðòåæ
Îïåðàöèîíà ëèñòà
Èíñòðóêöèîíà ëèñòà
Êàðòà òîêà ïðîöåñà
Ñàñòàâíèöà
Ðåäîñëåä ¼å ïîñòàâšåí ïî ðåäîñëåäó îðãàíèçàöè¼å çàõòåâà ó òîêó èíôîðìàöè¼à,
íîñèîöè èíôîðìàöè¼à äà¼ó ïîäàòêå î èçãëåäó (äèìåíçè¼àìà, îáëèêó, äåëîâèìà,
ìàòåðè¼àëó…), êîëè÷èíè, àëàòèìà, ïîñòóïöèìà êàî è ñàñòàâíèöå (ñâåîáóõâàòíîñò
ìàòåðè¼àëà è äåëîâà ïðîèçâîäà).
5

6. Ñëèêà 2 : ðàäíè íàëîã
Ðàçâè¼àœå îïåðàòèâíå ïîäëîãå íà åíòèòåòå íîñèëàöà òîêà èíôîðìàöè¼à ñà
ïîòðåáíèì è íåîïõîäíèì àòðèáóòèìà êàî è âåçàìà èçìå•ó åíòèòåòà ñåìàòñêè äàòî ¼å
íà ñëèöè 2, êî¼à ïðåäñòàâšà åíòèòåò „Ðàäíîã íàëîãà“ ñà ïîòðåáíèì âåçàìà êà
àòðèáóòèìà è âåçàìà êà äðóãèì åíòèòåòèìà êî¼è êîðèñòå ïîäàòêå àòðèáóòà äàòîã
åíòèòåòà.
Íîñèîöè èíôîðìàöè¼à êàî àòðèáóò ìîãó äà êîðèñòå îä äðóãèõ íîñèëàöà
èíôîðìàöè¼à èñòî òàêî ìîãó äà äà¼ó äðóãèì íîñèîöèìà èíôîðìàöè¼à ïîäàòêå ñâî¼èõ
àòðèáóòà. Êîìïëåêñíîñò òàêâîã íà÷èíà ðàçìåíå èíôîðìàöè¼à ó äàíàøœå âðåìå
ðåøàâà ñå êîðèøžåœåì èíôîðìàöèîíèõ òåõíîëîãè¼à (îäãîâàðà¼óžèõ õàðäâåðñêèõ
îñîáèíà êàî è ïîòðåáàí ñîôòâåð çà èçðàäó è ïðàžåœå èíôîðìàöè¼à).
Ó íàâåäåíîì ïðèìåðó êîðèøžåíà ¼å õàðäâåðñêà êîíôèãóðàöè¼à ñà àïëèêàöè¼îì
Computer Associates BPwin 4.0 êîìïàíè¼å CAI Technical Support. Ó ñòâàðíèì
óñëîâèìà ðàäà àïëèêàöè¼å è õàðäâåðñêå êîìïîíåíòå ñó çàõòåâíî ìíîãî ñòàáèëíè¼å è
ïðîôåñèîíàëíè¼å, èñòå îïñëóæó¼ó òèìîâè àíàëèòè÷àðà è ïðîãðàìåðà, à ñâå ó öèšó
ïðàâîâðåìåíèõ èíôîðìàöè¼à ïîòðåáíèõ ìåíàŸìåíòó ñâèõ íèâîà.
6

7. Ñëèêà 3 : ðàçâè¼àœå ïðîèçâîäœå
Ñëèêà 4 : òîê èíôîðìàöè¼à
Íà ñëèöè 4 ïðèêàçàí ¼å ôèçè÷êè òîê è ðåäîñëåä èíôîðìàöè¼à êî¼è ïðàòè òîê è
ïðîöåñ ïðîèçâîäœå. Íà ñëèöè 5 ¼å ïðèêàçàí äè¼àãðàì ó òðîñëî¼íîì íèâîó, ãäå ñå ìîãó
ñàãëåäàòè ñâè àòðèáóòè ïîòðåáíèõ çà îïèñèâàœå åíòèòåòà, èñòè ñå ìîãó äîðà•èâàòè èëè
ïî ïîòðåáè ìåœàòè ó çàâèñíîñòè îä çàõòåâà è ïîòðåáíèõ èíôîðìàöè¼à ìåíŸìåíòà çà
êî¼å ñå âðøè ïðàžåœå òîêà èíôîðìàöè¼à ó äàòîì ïðîöåñó.
7

8. Ñ
ëèêà 5 : òðåå äè¼àãðàì
8

9. 3. Ñòðóêòóðà áàçà ïîäàòàêà íîñèëàöà èíôîðìàöè¼à ó ïðîèçâîäœè
£åäíà îä êšó÷íèõ ôàçà ó ïðîöåñó èçðàäå áàçå ïîäàòàêà ¼åñòå ôàçà êðåèðàœà
ìîäåëà îäíîñíî ìîäåëèðàœà áàçå ïîäàòàêà. Ó ñàâðåìåíèì òîêîâèìà áàçå ïîäàòàêà
ñå ìîäåëèðà¼ó ó ðåëàöèîíîì îáëèêó. Ó ôàçè ìîäåëèðàœà áàçå ïîòðåáíî ¼å
äåôèíèñàòè ñëåäåžå:
êî ñó êîðèñíèöè áàçå ïîäàòàêà òî ¼åñò êî¼è êîðèñíèöè îäðå•åíèõ àïëèêàöè¼à
êîðèñòå íàâåäåíó áàçó ïîäàòàêà,
ó ïîòïóíîñòè äåôèíèñàòè œèõîâå ïîòðåáå çà ïîäàöèìà òå èñòå è óâðñòèòè ó
áàçó,
äåòàšíî ñå ìîðà¼ó îïèñàòè ñâàêè íîñèîöè ïîäàòàêà – åíòèòåòè ñà ñâî¼èì
àòðèáóòèìà,
äåôèíèñàòè ñâå ðåëàöè¼å èçìå•è åíòèòåòà ïðåìà íîñèîöèìà ïðèìàðíîã êšó÷à
ðàäè ¼åäíîñòàâíè¼å ïðåòðàãå è ïðèñòóïà ïîäàöèìà è èçáåãàâàœà äóïëèðàœà
ïî¼åäèíèõ ïîäàòàêà.
Ó ïðîãðàìñêîì ïàêåòó ERWin 4.0 SP1 îìîãóžàâà àäìèíèñòðàòîðó áàçå äà êðåèðà
èñòó ïðåìà ãîðå çàäàòèì óñëîâèìà ó íàøåì ñëó÷à¼ó êðåèðàíà ¼å øåìà äåëà áàçå çà
ïðàžåœå òîêà èíôîðìàöè¼à ó ïðîèçâîäœè (Èëóñòðàöè¼à 1 è Èëóñòðàöè¼à 2).
Ñëèêà 6 : Øåìàòñêè ïðèêàç íîñèîöà èíôîðìàöè¼à ó ïðîèçâîäœè îðìàðèžà ó
ïðîãðàìñêîì ïàêåòó ERWin 4.0 SP1
9

10. "Biblioteka crteža u Tabela
CAD formatu" "Sastavnica"
- broj sklopnog crteža - broj sklopnog crte`a
- šifra proizvoda - šifra proizvoda
- kolièina materijala
- vrsta materijala
- oznaka komponenti
- broj komada
Tabela Tabela Tabela
"Trebovanje materijala" "Radni nalozi" "Radna lista"
- šifra proizvoda
- vrsta materijala - datum poèetka - normalno vreme izrade
- šifra materijala - datum završetka - broj komada
- šifra radnog naloga - šifra radnog naloga - šifra radnog naloga
- vrednost po jedinici mere - kolièina (broj komada) - ID radnika
- ukupna vrednost - broj predanice - plata po komadu
- ID skladi{tara - poziv na normativ - stepen struène spreme
- ID preuzimaoca - direktni troškovi izrade - oznaka operacije
- šifra trebovanja - šifra radionièkih naloga
Tabela
Tabela
"Predajnica"
"Povratnica"
- broj povratnice - ID isporuèioca
- šifra materijala - ID primaoca
- vrsta materijala - broj predajnice
- šifra trebovanja - kolièina
- kolièina u povraãaju - overa kontrole
Ñëèêà 7: Ïðèêàç îñíîâíèõ òàáåëà çà áàçó ïîäàòàêà íîñèëàöà èíôîðìàöè¼à ïîèçâîäœå
ñêëîïîâà
Ñëèêà 8: Ñòðóêòóðà áàçà ïîäàòàêà íîñèëàöà èíôîðìàöè¼à ó ïðîöåñíî¼ ïðîèçâîäœè
10

11. Íà ñëèêàìà 7 è 8 ñó äàòè øåìàòñêè ïðèêàçè ðàçâè¼àœà àïëèêàöè¼å áàçå ïîäàòàêà,
èñòå ñå ñâîäå è âðøè ñå ïðâà è äðóãà íîðìàëèçàöè¼à ðàäè äîáè¼àœà ïîòðåáíèõ è
èñïðàâíèõ ðåëàöè¼à èçìå•ó åíèòèòåòà è äà áè ñå èçáåãëå ãðåñêå íàñòàëå äóïëèðàœåì
àòðèáóòà ó ðàçëè÷èòèì åíòèòåòèìà êî¼å áè äîâåëî äî çàñòî¼à àïëèêàöè¼å è
íåìîãóžíîñòè äîáè¼àœà ïðàâîâðåìåíèõ è èñïðàâíèõ ïîäàòàêà ïîòðåáíèõ ó ïëàíèðàœó,
îðãàíèçàöè¼è, êîíòðîëè è èíòåðâåíèñàœó ìåíàŸìåíòà ðàäíå îðãàíèçàöè¼å.
11

12. 4. Çàêšó÷àê
Íà îñíîâó îâîã ïðèìåðà ìîæåìî óî÷èòè êîëèêî ¼å âàæíà óëîãà ñàìèõ íîñèëàöà
èíôîðìàöè¼à. Àêî ñó íîñèîöè èíôîðìàöè¼à ïðàâèëíî äåôèíèñàíè, ìîãó ïîñëóæèòè çà
ôàçó àóòîìàòèçàöè¼å, êàêî íà÷èíà îáðàäå, òàêî è çà ôàçó àóòîìàòèçàöè¼å œèõîâîã
êðåèðàœà.
Èç íàâåäåíèõ ðàçëîãà ïðî¼åêòîâàœå ïðîèçâîäíîã èíôîðìàöèîíîã ñèñòåìà
ïîäðæàíîã êîìï¼óòåðñêîì òåõíîëîãè¼îì ïðåäñòàâšà êîìïëåêñàí ïðîöåñ, êî¼è óêšó÷ó¼å
çàïîñëåíå (ñà ðàçëè÷èòèõ íèâîà), ïðîãðàìåðå è àíàëèòè÷àðå. Îâ༠ïðîöåñ ¼å - îòâîðåí
ïðîöåñ, íàêîí óâî•åœà îâàêâèõ ñèñòåìà íå èñêšó÷ó¼å ñå ïðîöåñ íàäîãðàäœå, ó
îäðå•åíîì ïåðèîäó ïî óâî•åœó ñå âðøå êîðåêöè¼å è íàäîãðàäœå, ïîðåä îáåçáå•èâàœà
òà÷íîñòè è ïîóçàäíîñòè ïîäàòàêà, ìîðà çàäîâîšèòè øòî âåžè áðî¼ êîðèñíè÷êèõ
ïîòðåáà çà èíôîðìàöè¼àìà, íà øòî åôèêàñíè¼è íà÷èí è ó ôîðìè êî¼à çàäîâîšàâà
ìåíàŸåðå ñâèõ íèâîà, êàî è îñòàëå ôóíêöè¼å.
5. Ëèòåðàòóðà
[1] BPwin Methods Guide – ïðèðó÷íèê àïëèêàöè¼å êîðèøžåíå ó ðàäó
[2] Âóêàøèí Á. ÏÐÎÈÇÂÎÄÍÈ ÈÍÔÎÐÌÀÖÈÎÍÈ ÑÈÑÒÅÌÈ, ÔÈÌ Êðóøåâàö
[3] Ìèëèž Æ. „ÏÈÑ Ïðèðó÷íèê“, 2009. ãîäèíå
[4] Ìèëèž Æ. „ÌÈÑ ïðèðó÷íèê-êîíà÷àí òåxò100“, 2010. ãîäèíå
12