Presentación sobre a II Guerra Mundial para as clases de Historia de 4º ESO e 1º BACH, En galego.

1. Teresa Nécega Rodríguez

2.  72 Estados.
 110 millóns de homes mobilizados.
 935 millóns de dólares: custo material da guerra.
 45 millóns de mortos.
 “Guerra total” cuxa vítima foi a poboación civil.
 Guerra ideolóxica e racial.
 Guerra económica: puxo a ciencia, a técnica e o
conxunto dos sistemas sociais ao servicio das
necesidades bélicas.
 Guerra civil: No interior dos países enfrontou
aos demócratas e aos socialistas cos fascistas.

3. POLÍTICA EXPANSIONISTA DA ALEMAÑA NAZI
- 1ª Consecuencia do ascenso de Hitler ao poder:
Alemaña abandona a Sociedade de Nacións == rexeita a
orde internacional.
- O mesmo pasou con Xapón pola guerra con China.
- logo pasará con Italia pola invasión de Abisinia.
- A política expansionista de Alemaña de feitos
consumados deixa sen resposta ás democracias.
- 1935: anexión do Sarre.
- 1936: iníciase a remilitarización de Renania.

4. DEBILIDADE DAS DEMOCRACIAS.
- A Guerra civil española facilitou a aproximación ente Hitler e
Mussolini xa que os dous apoiaban aos militares sublevados contra a
República.
- 1936: formalízase o eixe Roma-Berlín.
- Pacto Antikominter Berlín-Xapón. Italia, Hungría e España
incorpóranse máis tarde.
- As democracias propoñen unha política de NON intervención que
NON foi seguida polos fascistas que apoiaron a Franco.
- Gran Bretaña, dirixida por Chamberlain abanderou a “política de
sosego” con Hitler, pensando que pararía unha vez satisfeitas as súas
ansias expansionistas.
- Francia apoiou isto, ademáis consideraban que podía ser un bo
aliado fronte a URSS e a expansión do comunismo.
- Mentras tanto rearmaron o seu exército.
- E Hitler entendeu que permitían a súa política.

5. ANSCHLUSS E O PRIMEIRO EXPANSIONISMO NAZI.
 1938: tropas alemanas ocupan Austria e logo dunha
intensa campaña de propaganda, Hitler forza un refrendo no
que anexiona Austria a Alemaña (Anschluss)
- Ocupa os Sudetes (setembro do 1938)
- Convoca a Francia e Gran Bretaña á Conferencia de
Munich: aceptaron a ocupación dos Sudetes a cambio de
garantías de NON agresión no futuro sobre o resto de
Checoeslovaquia.
- Hitler rompe a “política de sosego”, invade
Checoeslovaquia (marzo do 1939) que desaparece como
estado.
- Anexión de Memel (Lituania).
- Mussolini ocupa Albania.
 1939: Hitler e Musolini, firman o Pacto de Aceiro.

7. O ESTALIDO DA GUERRA EN EUROPA.
Polonia: pacto xermano-soviético para non
enfrontarse e repartirse Polonia, ademáis a URSS
controlaría Finlandia, Estonia, Letonia e Lituania.
Alemaña conseguía a neutralidade soviética no
caso dun conflicto con occidente.
Hitler invade Polonia reclamando a cidade de
Danzig e o dereito a construir unha liña de
ferrocarril e unha autovía a través do corredor
polaco, ante a negativa do goberno polaco apoiado
por Francia e Gran Bretaña, Hitler invade Polonia o
1 de setembro do 39 e comeza a II GM.

9. O IMPERIALISMO XAPONÉS EN ASIA.
Xapón inicia a súa expansión buscando, como Alemaña, un
espazo vital que lle permita o dominio de Asia Oriental.
Desenvolveu unha poderosísima industria armamentística.
Achegouse a Alemaña nazi co pacto Antikominter, xa que
consideraba á URSS o principal enemigo en China.
Invade Manchuria, formándose Manchukuo, feito que é
rexeitado pola SDN que expulsa a Xapón.
Sigue creando unha gran forza naval para a sua expansión
polo pacífico.
O inicio da guerra favorece a Xapón pois debilita o control
británico, francés e holandés sobre as colonias.
Coa ocupación de Indochina, inicia o seu dominio no
pacífico, USA será o seu único competidor.

12. A II GM iniciouse de xeito fulgurante no 1939 coa estratexia da
“Guerra Lóstrego” practicada polos nazis(Blietzkrieg) : guerra
baseada na sorpresa e na rapidez de movementos: buscaba a
destrucción do inimigo e a devastación das infraestructuras;
buscaban unha campaña curta.
LESTE: en 4 semanas en Varsovia. Parte do territorio incorpórase
directamente ao Reich (Danzig, Poznania, e a Silesia Polaca); noutras
partes como Varsovia ou Cracovia formaron gobernos baixo control
nazi.
EUROPA NORTE: 1940, eran territorios importante para atacar
Inglaterra e querían o ferro de Suecia (neutral pero integrado no
circuito económico alemán).
Dinamarca e Noruega son conquistados rápidamente: en Inglaterra
dimite Chamberlain e preside W. Churchill.

13. FRANCIA: inician a ofensiva dende os PPBB e Bélxica que
son ocupadas en 48 horas. Continuando cara a Francia.
Francia tiña todas as defensas na liña Maginot, na
fronteira con Alemaña e non esperaba a invasión por
Bélxica.
Os nazis entran en París e Pétain pide o armisticio, así
Francia divídese en duas:
Norte: dominio directo dos nazis.
Sur: Réxime de Vichy. Colaboracionistas baixo
Pétain.
Charles de Gaulle, dende Londres anuncia a “Francia
Libre” e chama á resistencia.
ITALIA: entra no bando nazi en xuño do 1940.

15. Petáin Chamberlain

16. Winston Churchill

17. A CAMPAÑA DE INGLATERRA E A GUERRA DO DESERTO.
No 1940, so queda Gran Bretaña: Hitler decide a campaña de
Inglaterra, ataque por mar e aire que por primeira vez é repelido
polos ingleses axudados polos americanos. Hitler renuncia á
invasión. Enfrontamento Luftwaffe – RAF.
NORTE DE ÁFRICA: Nova fronte de guerra. Tropas italianas atacan
Exipto (protectorado Británico) para controlar o Canal de Suez;
fracasan e obrigan a intervir ao AFRIKAKORPS alemán dirixido por
ROMMEL, penetra en Exipto e dobrega as tropas británicas de
Montgomery na GUERRA DO DESERTO. Máis tarde Montgomery
contraataca e frea aos alemáns no Alamein en 1942.
No 1943, Montgomery vence definitivamente a Rommel e N. de
África será a plataforma para a entrada dos aliados en Italia.

18. Montgomery Rommel

19. CAMPAÑA CONTRA A URSS.
A pesar dos pact os coa URSS. Hi t l er pr epar aba a Operación
Barbarroxa par a i nvadi r a URSS.
Sucesi vos f r acasos en out r as ocupacións (Gr eci a) despr azan a
atención de Hi t l er car a aos Balcáns transformando
Hungría, Romania e Eslovaquia en estados satélites no 1940 e
Bul gar i a no 41.
Máis t ar de I ugosl avi a queda ocupada e desapar ece como
est ado, desde alí Hi t l er at aca Gr eci a e Cr et a.
Queda l i br e o camiño car a a Rusi a. Obxect i vo:
- Destrucción do réxime bol xevi que.
- Somet ement o dos pobos esl avos.
- Expansión t er r i t or i al par a expl ot ar as r i quezas da
URSS.
At aque en t r es direccións: Moscova – l eni ngr ado- St al i ngr ado.
Non o conseguen. A bat al l a de St al i ngr ado f r ea o avance

21. GUERRA NO PACÍFICO. INTERVENCIÓN DE EUA.
O emperador era unha figura simbólica. O goberno estaba
controlado por un grupo de militares dirixido polo Xeneral
Tojo, exercendo unha ditadura militar.
Expansionismo nipón: 7/12/1941, ataque a Pearl
Harbour, base estadounidense no Pacífico, sen declaración
previa de hostilidades: Roosevelt declara a guerra a
Xapón, Alemaña e Italia = ábrese un novo espazo bélico, Asia
Oriental = incorporación dos EUA ao bando aliado =
mundialización da guerra.
Avance de Xapón imparable, conquista as colonias en Asia de
Gran Bretaña, PPBB, e Francia chegando ás Filipinas.
Son contidos por EUA en Mar do Coral e Midway, 1942 e a
derrota en Guadalcanal anuncia o inicio do declive nipón.

22. HIRO-HITO
Emperador do Xapón Xeneral HIDEKI TOJO

24. ISOROKU YAMAMOTO
ALMIRANTE

26.  Stalingrado: os alemáns escasos de
combustible, buscaban as reservas petrolíferas do Caucaso.
Fracasan na coquista de Stalingrado.
 El Alamein: intento do Afrika Korps de conquistar Exipto
como paso previo para controlar o petróleo de Oriente Medio.
Derrota de Rommel, fin do Africa Korps.
 Midway: a batalla do Mar de Coral frea a ofensiva xaponesa
no pacífico. A frota xaponesa foi descuberta e afundida en
Midway.
1942: UN ANO DECISIVO. AS DERROTAS DO EIXE.

27. A VITORIA ALIADA. A DERROTA NAZI.
 1943 a guerra cambia de rumbo:
- Potencial bélico, económico e humano dos aliados.
- Dificultades do eixe cada vez maiores.
- Bombardeos masivos sobre cidades alemanas.
- Aumento da resistencia antifascista.
 Xullo do 43, Campaña de Italia: desembarco aliado en Sicilia =
crise do gabinete fascista, caída de Mussolini, Hitler invade o
centro e Norte de Italia rescatando ao Duce.
Italia queda dividida:
Norte: República social fascista de Saló con Mussolini á
fronte.
Sur: Monarquía con goberno antifascista que lle declara a
guerra a Alemaña. Iníciase o avance aliado cara ao Norte.

28.  Leste: avance do exército Vermello = retroceden os alemáns.
 Oeste: 6/6/1944, Desembarco de Normandía para chegar a
Berlín antes ca os rusos. Inglaterra-USA, liberación de
París, 26/8/44.
 1945: afundimento de Alemaña:
 Batalla das Ardenas, último intento alemán que fracasou.
 Campaña de bombardeos estratéxicos contra cidades
alemanas.
 Hitler suicídase o 30 de abril.
 O 28 Mussolini fora capturado e executado pola resistencia
francesa.
 Os soviéticos cercan Berlín que é conquistada o 2/5/45.

29. Exposición pública dos
cadáveres de
Mussolini e Clara Petacci

30. A DERROTA XAPONESA.
Duas direccións:
- Mc Arthur desde Australia a Filipinas.
- De Hawai cara a Xapón polo leste.
Van recuperando posicións. Batalla de Leyte
aparecen os kamikaces, Illas Marshall e Filipinas.
Bombardeos sobre Tokio ata o 45.
Xapón non se rende e Truman manda lanzar duas
bombas atómicas sobre Hiroshima e Nagasaki.
A guerra remata.

39. DEMOGRÁFICAS.
 Máis de 60 millóns de persoas morreron. 17 millón
eran soviéticos.
 Foi Polonia a que, en termos relativos, perdeu máis
poboación, un 22%.
 35 millóns de feridos e 3 millóns de desaparecidos.
 Morreu moita poboación civil.
 Ter en conta tamén as vitimas indirectas na posguerra
por mor da desnutrición, feridas e radiación.
 Desprazamentos de poboación: 30 millóns de
europeos deambularon por Europa na posguerra.

40. ECONÓMICAS.
 Todo na economía estaba ao servicio da guerra = extraordinario
cambio na organización da produción.
 Mobilización masiva da muller e a súa incorporación ao mundo
laboral.
 Europa oriental = devastada, sen capacidade de produción.
 Europa occidental: cidades e vías de comunicación moi afectadas.
 Xapón: ao bordo do aniquilamento.
 As economías coloniais desorganizadas.
Os países que non interviron na contenda territorialmente
(Canadá, Australia, Suecia, EUA) incrementaron a súa riqueza, sobre
todo EUA.
 A URSS, pese a todo, tamén se converterá nunha potencia mundial.
Comezou a reconstrución de Europa, EUA achegou recursos
financieiros.
O estado interveu na economía e na sociedade sentando as bases
para o crecemento do Estado do Benestar.

41. MORAIS.
 O coñecer os campos de concentración e exterminio.
 A bomba de Hiroshima e Nagasaki.
 O descubrimento das masacres realizadas polos rusos en
Polonia.
Todo isto fixo que se cuestionaran os valores morais e
políticos vixentes.
Nos dous bandos foi evidente o uso de tácticas militares
destinadas a masacrar á poboación civil provocou un
debata sobre o comportamento dos exércitos nas guerras.
Créase un tribunal que define un novo concepto no
dereito internacional: o dos crímes contra a humanidade.
O xuizo de Nuremberg.

45. AS CONFERENCIAS DE PAZ.
A paz tratouse nunha serie de conferencias impulsadas polos 3 grandes GB – EUA
– RUSIA, ás máis importantes foron Teherán (1943) e sobre todo Ialta (1945) que
marcaron o momento de maior colaboración ente os aliados Churchill, Roosevelt
e Stalin.
En Ialta decídese a desnazificación e reparto de Alemaña así como incorporar a
Francia no reparto. Outras cuestións son:
 División de Polonia.
 Novas fronteiras da URSS.
 Comisión de reparación para avaliar gastos e pagamentos.
 Organización de eleccións democráticas nos países liberados.
Creación dun novo organismo internacional para garantir a Paz. A ONU.
En Postdam, 1945, última dos tres grandes:
 Fíxase a situación de Alemaña que conservou a súa unidade baixo
tutela aliada.
 División de Berlín en catro cun goberno interaliado.
 Consolídanse as fronteiras de Polonia.
París, 1946:
 Tratados de Paz con Italia, Romanía, Bulgaria, Hungría e Finlandia.
 No 1955 Con Austria e logo con Xapón.

49. A ONU
Sustitúe á desprestixiada Sociedade de Nacións.
Conferencia de S. Francisco, 1945 apróbase a Carta da
ONU adheríndose 46 estados fundacionais.
Obxectivo: manter a paz e seguridade internacionais así
como a coooperación social e económica entre as
nacións.
Establece a igualdade soberana de todos os membros.
Todos os estados membros están representados e con
voto na Asemblea Xeral, órgano deliberativo pero que só
pode emitir recomendacións.
Ten varios organismos administrativos: Consello de
Seguridade, económico, Social, de Administración
fiducidaria, Corte Internacional de Xustiza.

50. 1. A OCUPACIÓN.
 Os países vencidos foron administrados e controlados
polos soldados e policías do III Reich.
 Obxectivos: organización de Europa para beneficio
económico de Alemaña = explotación e organización da
poboación.
 Os nazis practicaron a pillaxe sobre os recursos
materiais e humanos dos países ocupados e impuxeron
a producción do que necesitaba o Reich.
 Isto conseguiuse mediante un réxime de terror.
Gestapo, SS eliminaban toda oposición.

52. Nenos xudeos con destino a USA

53. O Doutor Siegel levado por
Múnich cunha pancarta na que
se le: “ Son xudeu e nunca
volverei a queixarme dos nazis”.
10 de marzo de 1933.
Os fascistas obrigan a desfilar a un un
deputado comunistas ao que lle
afeitaron a cabeza.

54. Orquesta do gueto de Kovno. Lituania

55. 1940, Xudeos trasladados ao gueto de Varsovia

56. Gueto de Varsovia

57. Gueto de Lódt

58. Distribución de pan no gueto de Lódt

61. 2. A “SHOÁ”.
Significa catástrofe en hebreo, é o nome co que se designa o
exterminio. Outra palabra é “Holocausto”: eliminación total e
sistemática.
Comezou con medidas de segregación civil, moral, política e
económica; a partir da guerra isto impulsouse. No 1939 iníciase a
reclusión en guetos, zonas das cidades separadas das demáis onde
quedaban confinados. Gueto de Varsovia: 450.000 xudeos.
Coa invasion da URSS aumentou o número de xudeos no territorio
controlado por Alemaña, entonces Hitler decide a “solución
final”: a destrucción total do pobo xudeo. Aprobado no 1942 en
Wanseen un texto redactado por A. Eichmann organizando a
evacuación de 11 millón de xudeos cara aos campos.
Na primavera de 1942 organízanse as deportacións e traslados dos
xudeos do gueto de Lódt ao campo de Chelmno.

62. 3. OS CAMPOS.
Espazos cercados con muros. Duras condicións de vida.
Os presos tíñan que levar distintivos. Vexacións e
humillacións constantes.
SS: xestión e explotación dos campos xunto a grandes
empresas que se situaban preto dos campos para ter
man de obra barata.
Dachau, Manthausen e Ravensbrück ( republicanos
españois) Auschwitz-Birkenau: o máis significativo
campo de exterminio coas últimas novidades e
tecnoloxía para o exterminio.
Outros campos para limpeza étnica:
Chelmno, Treblinka, Sobibor….

68. Control de prisioneiros en Schasenhausen

69. Formación de prisioneiros.
Campo de Dachau

71. Xudeos traballando en campo. Plaszov. Polonia.

72. Marcha da morte. Dachau. Alemaña.

74. Mulleres prisioneiras de Ravensbruck

75. Execución de mulleres e nenos

77. Exprisioneiras en Berguen Belsen

78. Prisioneiros liberados

79. Prisioneiros liberados en Auschwitz

80. 4. COLABORACIÓN E RESISTENCIA.
Houbo moitos colaboradores nos países ocupados; industriais
sobre todo, ben por medo ao comunismo ou polas expectativas de
beneficio ou por medo aos mesmos alemáns moi violentos ante
calquera resistencia. Krup, Thyssen…
Tamén nos países ocupados foron xurdindo movementos de
resistencia, fixeron unha guerra encuberta aos nazis e
colaboradores con accións de sabotaxe e espionaxe a favor dos
aliados.
Iugoslavia: Tito (Josef Broz): partisanos.
Italia: movemento partisano con forte presencia comunista.
Francia: a acción era impulsada por De Gaulle desde o exterior e
no interior polos maquis.

82. Partisanos axusticiados polos nazis. Rovno. Polonia. 1942.

84. JOSIP BROZ “TITO” XENERAL CHARLES DE GAULLE

85. Claus von Stauffenberg
Atentado del 20 de julio de 1944

87. Esta presentación ten como único fin servir de apoio para as clases de Historia,
no exercicio da miña profesión docente. Sen ningún afán de lucro.
O contido desta presentación quere axustarse ao temario de 4º ESO e de 1º BACH sobre a
II Guerra Mundial.
Os libros de texto empregados para a súa elaboración son os das editoriais Santillana
Obradoiro e Vicens Vives para os cursos de 4º ESO e 1º BACH.
Algunhas imaxes foron escaneadas dos libros de texto, outras foron obtidas das seguintes
páxinas:
http://www.historiasiglo20.org/IIGM/
http://yalebooks.wordpress.com/2011/10/18/author-article-by-evan-mawdsley-
countdown-to-global-war-part-one-18-october-1941/
http://blogdelaclasedehistoria.blogspot.com.es/search/label/II%20GUERRA%20MUNDIAL
http://pacificacionacionaldefinitiva.blogspot.com.es/2012/08/la-trampa-totalitaria.html
http://www.portalplanetasedna.com.ar/malas07.htm
http://www.diariosur.es/20080623/espana/supervivientes-espanoles-holocausto-nazi-
20080623.html
Teresa Nécega Rodríguez