In 1935 sterft een zwangere Astrid tijdens een auto-ongeval in Zwitserland. Net zoals bij het ‘verdachte’ auto-ongeval van prinses Diana decennia later, is er de hypothese van de sabotage. Zo zou de Packard van Leopold door de Duitse geheime dienst gesaboteerd zijn. De Gestapo en Hitler hadden er volgens sommigen immers belang bij om Leopold uit de weg te ruimen. Ook Leopold zou volgens dit scenario bij het ongeval aan het Vierwoudstedenmeer omgekomen zijn.

1. Belgische regering wilde mausoleum voor Astrid
bouwen
Thierry Debels
@thierryd
29/8/15
Als Leopold in 1934 koning der Belgen wordt, heeft hij
met Astrid een grote troef aan zijn zijde. De ontmoeting
tussen Leopold en Astrid verliep wel met horten en
stoten. Aangezien de geplande verloving met de
Italiaanse prinses Mafalda in 1923 mislukt was, moeten
Leopolds ouders Elisabeth en Albert verder zoeken naar
een geschikte vrouw voor hun zoon. Veel geschikte
kandidates blijven er niet over.
Over die zoektocht doen vandaag tegenstrijdige verhalen
de ronde. Het volstaat nochtans de memoires te lezen van
voormalig premier Henri Carton de Wiart om de ware
toedracht te kennen.
Henri Carton is de oudere broer van Edmond, de
secretaris van Leopold II. Beide broers Carton de Wiart
zijn zeer trouwe dienaars van de Kroon. Henri Carton is
begin 1925 al (!) in Zweden. ‘Mijn verblijf in Zweden
was interessant’, schrijft Carton. ‘Voor enkele
ingewijden tekende zich al het vooruitzicht af van een
huwelijk tussen de prinses van de koninklijke familie
(Astrid) en onze jonge hertog van Brabant (Leopold). Ik
wist dat dit plan, dat het jaar daarna werkelijkheid zou
worden, welwillend werd overwogen door koning Albert
en koningin Elisabeth.’ Volgens Henri Carton komt het
plan om Leopold aan Astrid te koppelen dus niet eens
van Albert en Elisabeth. Het dateert wel al van midden
1

2. de jaren twintig.
Meer dan een jaar later, begin maart 1926, vertrekken
Elisabeth en Leopold incognito naar Zweden. Ze weten
dat het plan om Leopold aan Astrid te koppelen ook in
Stockholm aanvaard werd. De reis gaat via Engeland
over Denemarken. Op 11 maart 1926 arriveert het
tweetal in het Grand Hôtel van Stockholm. Ze boeken de
kamers op naam van De Réthy.
De dag daarop ontmoet Leopold Astrid. Hij had ze al
eens eerder ontmoet, bij de doop van het dochtertje Anne
van prins René van Bourbon en prinses Margaretha van
Denemarken in Parijs. Anne van Bourbon Parma wordt
geboren op 18 september 1923. Enkele maanden later
wordt ze gedoopt.
De communicatie tussen Leopold en Astrid verloopt
moeilijk omwille van de taalbarrière. Maar uiteindelijk
zullen ze toch trouwen, op 4 november 1926.
De verloving van Astrid en Leopold werd nauwelijks
enkele weken voor het huwelijk bekend gemaakt. Niet
iedereen reageert positief op dat bericht. ‘Op 29 oktober
geeft een nota van de Franse consul in Oostende blijk
van kritische geluiden in katholieke kringen’, noteert
auteur Paul Servais. ‘Ook rept de consul van problemen
die zouden kunnen rijzen bij de kerkelijke inzegening
van een gemengd huwelijk.’
Op 4 november vindt volgens sommige bronnen het
zogenaamde burgerlijk huwelijk in Stockholm plaats.
Dat is niet helemaal correct. Het gaat om een luthers
huwelijk dat samenvalt met het burgerlijke huwelijk.
Enkele dagen later, op 10 november, zal het kerkelijk
huwelijk in Brussel door kardinaal Mercier ingezegend
worden.
2

3. Albert en Elisabeth houden zich bij het huwelijk van hun
zoon Leopold volgens auteur Alexander Verstraete niet
aan de zijlijn, benadrukt de auteur in Tot de kroon ons
scheidt. Ze mengen zich met regelingen allerhande die
getroffen moeten worden. ‘Volgens prinses Marie-José
hield Elisabeth zich zelfs bezig met de jurken die Astrid
zou gaan dragen in België.’ Elk detail telt, zoveel is
duidelijk.
Een gecombineerde inspanning van de Zweedse,
Nederlandse en Belgische marine brengt ‘sneeuwprinses’
Astrid per boot tot in Antwerpen. Ook de Belgische
spoorwegen zetten bij het huwelijk hun beste beentje
voor. ‘Ze vervoeren de leden van de Belgische
koninklijke familie van Herbestal tot Oostende’, vervolgt
Verstraete. Ook vele buitenlandse hoge gasten arriveren
per trein in Brussel naar aanleiding van de
huwelijksplechtigheden.
De vele duizenden gewone mensen uit het binnenland die
het extatische decor vormen waarin de feestelijkheden
zich afspeelden, doen eveneens een beroep op dit
transportmiddel.
Gemeentelijke besturen spelen volgens de auteur in
hoofdzaak een coördinerende rol. ‘Burgemeester en
schepenen zorgen er voor dat stoeten en parades vlot
verlopen en dat elke pion in het spel vooraf duidelijke
instructies had ontvangen over tijdstippen, plaatsen en
vestimentaire regels.’
De burgemeesters proberen ook vooraf te onderhandelen
met groepen die het koningshuis niet genegen zijn om ze
te overtuigen de plechtigheden niet te verstoren. Ze
aarzelen bovendien niet om de ordediensten in groten
getale in te zetten ten einde moeilijkheden of relletjes te
vermijden. Al te enthousiaste toeschouwers in
3

4. Antwerpen en socialistische heethoofden in Brussel
tonen echter aan dat deze beveiliging niet feilloos is.
Volgens berichten vallen verscheidene gewonden. In het
boek van Anna Sparre over Astrid wordt zelfs gesproken
over enkele dodelijke slachtoffers door het gedrum aan
de kade. Helemaal duidelijk is dat nooit geworden.
Negen idyllische jaren tussen Leopold en Astrid: een
mythe
Na het huwelijk van Leopold met Astrid volgen volgens
de pers bijna negen idyllische jaren van huwelijksgeluk,
eerst in Bellevue en daarna op het kasteel Stuyvenberg,
dat op het domein van Laken ligt.
De werkelijkheid is dat Astrid zich erg eenzaam voelt.
Uit nooit eerder gepubliceerde berichten tussen Clemente
Micara, de nuntius in ons land, en kardinaal Pietro
Gasparri in Rome blijkt dit overduidelijk.
De eenzaamheid van Astrid heeft met verschillende
factoren te maken. Een ervan is de quasi-permanente
uithuizigheid van Leopold. Daarbovenop komt dat de
prins snel na het huwelijk buitenechtelijke relaties heeft.
Op dat vlak is hij, net zoals zijn vader, een echte
Coburger.
‘Gedurende deze periode werkt Leopold hard om later
zijn vaders plaats in te nemen’, nuanceert de
koningsgezinde auteur Keyes. ‘Hij helpt hem met
documenten en rapporten en vertegenwoordigt hem in
talloze functies, meestal vergezeld door prinses Astrid.’
De relatie tussen het koningshuis en het leger tijdens het
interbellum is hecht. Koning Albert is na de Eerste
Wereldoorlog onterecht de Koning-Ridder geworden. Op
4 juli 1927 ontvangt de nieuwe commandant van de
4

5. Militaire School, kolonel Neefs, uit de handen van
koning Albert I het vaandel van de Militaire School, dat
getooid is met het Ridderkruis van de Leopoldsorde.
Interessant om te signaleren is dat ook heel wat
buitenlandse officieren aan de Militaire School gevormd
worden, waarvan in de tussenoorlogse periode de
meerderheid van Joegoslavische origine is.
Op 11 oktober 1927 wordt het eerste kind van Leopold
en Astrid geboren: Josephine-Charlotte. Het paar is nog
geen jaar getrouwd. Astrid heeft de naam van haar
dochtertje gekozen. Marie José schrijft daarover in het
huldeboek voor Astrid: ‘Haar lerares Frans, juffrouw
Paris, vertelde haar uit het leven van Joséphine de
Beauharnais. Zij (Astrid) was zo in vervoering voor deze
heldin, dat ze zich de voornam om haar eerste dochter
Josephine te noemen.’ Dat is omwille van het relaas in
verband met Leopold I (zie eerder) best ironisch.
De bekering van Astrid
Astrid is Luthers en moet bekeerd worden tot het
katholicisme. De nuntius in België, Clemente Micara,
zendt kardinaal Pietro Gasparri in Rome een
vertrouwelijk schrijven over de bekering van de
Belgische kroonprinses Astrid .
In de hagiografische werken over Astrid en Leopold
wordt deze bekering voorgesteld alsof het een fluitje van
een cent betreft. Deze versie van de feiten is niet correct.
In Zweden zijn de grootste tegenstanders van een
bekering van Astrid de koning, Gustaaf V, en
aartsbisschop Soderblom. Gustaaf is oom van Astrid.
Ook Astrid zelf heeft volgens haar vriendin Sparre heel
wat bedenkingen bij de bekering.
5

6. Astrid wordt in het tot nu toe nooit eerder gepubliceerde
bericht weliswaar omschreven als ‘niet erg gehecht aan
het lutheraanse geloof’. Dat wordt door de katholieke
kerk als een voordeel beschouwd. Verder vermeldt
Micara ook dat de Zweedse ambassadeur vertelt dat ze
‘ook niet echt zeer intelligent is, maar een goed karakter
lijkt te hebben, gemakkelijk te ontroeren is en uiterst
gehecht is aan de prins’.
De vertrouwelijke ‘minuten’ geven ook een verklaring
voor het afspringen van de relatie tussen Mafalda en
Leopold. Officieel luidt het in Laken dat de kroonprins
niet met een Italiaanse prinses (Mafalda) is gehuwd
omdat paus Benedictus daar bezwaar tegen had. Maar
Micara weet dat de prins er niet in geslaagd was om
sympathie op te wekken bij de Italiaanse prinsessen, die
hem ‘te koud en te verlegen’ vonden.
Micara laat Gasparri ook weten dat prinses Astrid een
kind verwacht, voor augustus 1930 . Er wordt verteld dat
ze zich ‘geïsoleerd’ en ‘triest’ voelt en dat ze daarom
haar zus heeft laten overkomen.
Echtgenoot Leopold is vaak afwezig en zij spreekt nog
geen Frans. Micara betreurt dat het de protestantse
Zweedse ambassadeur is die zich om haar moet
bekommeren. De nuntius schrijft verder over de
aanwezigheid van de hertog de Guise in België, van wie
de sympathieën voor de Action Française in de verf gezet
worden. De hertog is goed bevriend met Leopold.
In een rapport van 4 augustus 1930 aan Eugenio Pacelli
vertelt de nuntius dat hij uit betrouwbare bron heeft
vernomen dat de bekering van Astrid nakend is. Twee
dagen later bespreekt hij de bekering van de
kroonprinses. Astrid heeft uiteindelijk het lutheranisme
afgezworen en is tot de katholieke kerk toegetreden
6

7. tijdens een intieme ceremonie in de kapel van het
aartsbisschoppelijk paleis. Haar eerste communie vindt
in Laken plaats. Enkele weken later wordt Boudewijn
geboren.
Net daarvoor was Leopold al vader geworden. Volgens
goed ingevoerde bronnen is hij de biologische vader van
Michel Didisheim. Didisheim is enkele maanden voor
Boudewijn op 18 april geboren. De meestal voorzichtige
Jan van den Berghe laat er geen twijfels over bestaan:
‘Hij (Didisheim,td) lijkt zo sprekend op Leopold III dat
het geen toeval kan zijn.’ Het betekent wel dat Leopold
zijn echtgenote Astrid al zeer snel ontrouw was.
Didisheim zal volgens auteur Misjoe Verleyen en haar
collega’s later de man worden die ervoor zorgt dat Albert
II ‘op alle vlakken’ aan zijn trekken kan komen. Ze
poneren in het boek Vrouwen naast de troon dat ‘volgens
hardnekkige geruchten’ Didisheim ‘de maître de plaisirs
van de prins (Albert II)’ is.
In 1935 sterft een zwangere Astrid tijdens een auto-
ongeval in Zwitserland. Net zoals bij het ‘verdachte’
auto-ongeval van prinses Diana decennia later, is er de
hypothese van de sabotage. Zo zou de Packard van
Leopold door de Duitse geheime dienst gesaboteerd zijn.
De Gestapo en Hitler hadden er volgens sommigen
immers belang bij om Leopold uit de weg te ruimen.
Ook Leopold zou volgens dit scenario bij het ongeval
aan het Vierwoudstedenmeer omgekomen zijn. De vorst
werd toen vervangen door een Duitse dubbelganger:
Gustav Olendorff of Oldendorff. ‘Dit plan was door
Hitler zelf ontworpen’, schrijft auteur Keyes in zijn
biografie over Leopold III.
Een niet nader genoemd Londens blad beweert volgens
7

8. Keyes ‘met fotografisch materiaal’ aan te tonen dat er
verschilpunten zijn tussen deze dubbelganger
Ol(d)endorff en Leopold. Het zou in elk geval de
houding van ‘Leopold III’ in 1936 en tijdens de Tweede
Wereldoorlog helpen te verklaren.
De theorie dat ook Leopold overleed, wordt overigens
gevoed door de berichtgeving toen. In de editie van de
krant L’Ouest-Éclair van vrijdag 30 augustus 1935 staat
dat er op donderdag in de namiddag een telex
binnenkwam waarin duidelijk stond dat ook koning
Leopold overleden was bij het auto-ongeluk. Later die
dag wordt het bericht gecorrigeerd: de koning is enkel
gewond.
Een hypothose die heel wat aannemelijker is dan de
‘dubbelganger’-theorie is dat de wagen gesaboteerd
werd. Volgens een gerucht zou Leopold na het ongeval
aan een bevriend mechanicien gevraagd hebben om de
verhakkelde wagen grondig te onderzoeken. De man zou
vastgesteld hebben dat de stuurstang op twee plaatsen
was doorgezaagd waardoor de wagen onbestuurbaar
werd. Het ongeval was dus niet te wijten aan een
stuurfout van Leopold.
Tot slot zijn er ook kwatongen die beweren dat Leopold
zijn toenmalige vrouw uit de weg wilde ruimen. Het
echte karakter van Astrid zou iets minder sprookjesachtig
zijn dan wat de buitenwereld vermoedt. Zo zou ze af en
toe ten prooi gevallen zijn aan heftige aanvallen van
razernij. Volgens Het Belang van Limburg is de precieze
oorzaak van het ongeval in Küssnacht nooit helemaal
opgehelderd.
Ook de geschiedenis van de Packard is boeiend. De
wagen wordt eerst in een Zwitserse garage gestald. Maar
de garagehouder vraagt geld aan bezoekers om het
8

9. verhakkelde voertuig te bekijken. Vervolgens wordt de
Packard op de bodem van het meer gedumpt en
achtergelaten. Volgens een versie hierover is het de
oorspronkelijke bedoeling van Leopold om de wagen
naar België te repatriëren. Dat lukt niet omdat de wagen
te erg beschadigd is. De andere theorie, in het verlengde
van de sabotage-hypothese, stelt dat Leopold niet wil dat
iemand te weten komt dat er met de wagen geknoeid
werd. Het VTM-programma Royalty wil in 2014 zelfs
een duiker naar de wagen laten zoeken. Het plan is niet
eenvoudig uit te voeren aangezien de zichtbaarheid in het
meer zeer beperkt is.
Het lichaam van de overleden koningin wordt per trein
naar België overgebracht. De luiken van de trein zijn
gesloten. Aan de grens met ons land wordt Leopold
opgewacht door de belangrijkste Belgische politici.
‘Onder degenen die hij in zijn compartiment ontving was
de toenmalige minister van Vervoer en PTT, de socialist
Paul-Henri Spaak. Deze bleef alleen met de koning en
slaagde er op de een of andere manier in de juiste dingen
te zeggen, waarvoor hij overigens de grote gave had’,
weet auteur Keyes. Met die ontmoeting won Spaak het
vertrouwen van de koning. Enkele jaren later zal de
goede relatie tussen beiden over zijn.
Verwarring over identiteit slachtoffers in Küssnacht
Dat de koning der Belgen en zijn echtgenote betrokken
waren bij het ongeval bij Küssnacht was in eerste
instantie niet geweten. In de auto vond de politie immers
twee Belgische diplomatieke paspoorten op naam van de
heer en mevrouw Louis Lambert, industrieel te Brussel,
en een lidkaart afgegeven aan de Touring Club op naam
9

10. van graaf de Réthy. Het was pas na een telefoontje aan
de Touring Club dat de politie ontdekte dat de graaf
eigenlijk Leopold III is .
Er bestaan foto’s van de auto op de onheilsplek. Er is een
reeks van zes foto's gemaakt door Willy Rogg, een
student geneeskunde van Küssnacht. Rogg is
vijfentwintig jaar oud. Er wordt vaak geschreven dat
Rogg toevallig op de plek was maar dat is fout. De
ochtend van het ongeval kreeg Rogg immers een
telefoontje van zijn vader, een ambtenaar van de
gemeente Küssnachter met het bericht van een ongeval
met ‘hochgestellte Leute’. Zijn vader maant Willy aan
om naar de plaats te gaan. De foto’s worden vervolgens
verkocht aan een nieuwsagentschap. Spaak vraagt Rogg
later die dag nog om de foto’s niet te verkopen. Maar het
is te laat. Rogg heeft ze al verpatst, voor een aardige duit.
Regering wilde mausoleum bouwen voor Astrid
Prins Albert is nauwelijks twee dagen oud in juni 1934
als hij van zijn vader Leopold een nieuwe titel krijgt:
prins van Luik. De titel is niet slecht gekozen. De
economische toestand in ons land is dan erg moeilijk. We
zitten volop in de economische crisis van de jaren dertig.
Vooral in Wallonië is de sfeer grimmig. Op die manier
poogt de monarchie zich dichter bij het volk te
profileren. ‘In de zomer van 1935 verrast zijn moeder
(Astrid) de inwoners van de Cité Ardente (Luik) door
hen op het balkon van het stadhuis hun prins voor te
stellen’, noteert auteur Jan van den Berghe. Albert is dan
een jaar oud. Het is één van de laatste keren dat Astrid in
het openbaar verschijnt. Nauwelijks enkele weken later
sterft ze in Zwitserland. Die onheilsdag is 29 augustus.
10

11. Albert verliest na zijn grootvader nu ook zijn moeder.
In het najaar van 1935 wil de regering een mausoleum
bouwen voor de overleden koningin die ontzettend
populair is bij de Belgische bevolking. We lezen het
voorstel in de verslagen van de ministerraad . Om
onduidelijke redenen – wellicht geldgebrek – gaat het
plan niet door.
11