Más contenido relacionado
La actualidad más candente (20)
Similar a BỆNH GLAUCOMA (20)
BỆNH GLAUCOMA
- 3. 3
ÑÒNH NGHÓA
• Glaucoma: taêng nhaõn aùp quaù möùc chòu
ñöïng cuûa maét bình thöôøng, gaây toån thöông
thò thaàn kinh (loõm vaø teo TTK), toån haïi thò
tröôøng.
- 4. 4
XUAÁT ÑOÄ
- Laø nguyeân nhaân quan troïng gaây muø.
- Theá giôùi năm 2000: khoaûng 66,8 trieäu
ngöôøi bò.
- Vieät Nam: moät trong caùc nguyeân nhaân gaây
muø
- Myõ: ñöùng haøng thöù hai trong caùc nguyeân
nhaân gaây muø.
- 5. 5
ÑÖÔØNG LÖU THOÂNG THUÛY DÒCH
Maïng beø cuûng maïc
OÁng Schlemm
Theå mi
Thuûy tinh theå
Moáng maét
- 8. 8
• Vai troø cuûa thuûy dòch:
- Taïo nhaõn aùp, giuùp trao ñoåi chaát.
- Chöùc naêng quang hoïc: Giöõ ñoä cong GM
- Nuoâi döôõng giaùc maïc vaø thuûy tinh theå.
- 9. 9
Nhaõn aùp
• Coâng thöùc Goldmann: Pio = DxR+Pv
- D = Toác ñoä saûn xuaát thuûy dòch cuûa theå mi.
- R = Trôû löu thuûy dòch qua heä thoáng beø Giaùc-
cuûng maïc-oáng Schlemm.
- Pv = AÙp löïc tónh maïch thöôïïng cuûng maïc.
- 10. 10
• NA bình thöôøng: Töø 10 ñeán 21 mmHg
(Goldmann).
• Ña soá tröôøng hôïp nhaõn aùp taêng laø do trôû
löu thuûy dòch.
• Toån haïi thò thaàn kinh vaø thò tröôøng phuï
thuoäc vaøo nhaõn aùp vaø söùc chòu ñöïng cuûa
sôïi truïc thò thaàn kinh.
- 13. 13
• - Glaucoma nguyeân phaùt laø hình thaùi
glaucoma khoâng keøm theo beänh maét hoaëc
beänh toaøn thaân naøo laøm taêng trôû löu thuûy
dòch. Beänh thöôøng ôû 2 maét vaø coù theå di
truyeàn.
• - Glaucoma thöù phaùt luoân keøm theo beänh
maét hoaëc beänh toaøn thaân, thöôøng ôû moät
maét vaø ít coù tính chaát gia ñình.
- 17. 17
DÒCH TỂ
- Thöôøng ôû ngöôøi Ñoâng AÙ (Moâng Coå) hôn
ngöôøi chaâu AÂu. Hieám thaáy ôû Baéc AÂu.
- Tuy nhieân, ít gaëp ôû ngöôøi Nhaät (hay bò
glaucoma goùc môû – Taàn suaát caän thò ôû
Nhaät cao).
- Vieät Nam: ña soá laø glaucoma nguyeân phaùt
goùc ñoùng.
- Xaûy ra nhieàu ôû nöõ hôn nam.
- 18. 18
YEÁU TOÁ NGUY CÔ
- Ngöôøi lôùn tuoåi.Thöôøng treân 50 tuoåi.
- Tieàn phoøng noâng, goùc tieàn phoøng heïp, maét
vieãn thò.
- Tieàn caên gia ñình coù ngöôøi bò.
- 19. 19
CÔ CHEÁ BEÄNH SINH
• Caáu truùc nhaõn caàu thuaän lôïi cho söï leân
côn glaucoma:
- Truïc nhaõn caàu ngaén. Bình thöôøng töø 22,5 mm
ñeán 24 mm.
- Tieàn phoøng noâng. Bình thöôøng töø 2,9 0,4
mm.
- 20. 20
• Tieàn phoøng 1,5 mm: Nguy cô bò laø 79%.
• Tieàn phoøng = 1,5 ñeán 2 mm: Nguy cô bò laø
20%.
• Tieàn phoøng = 2 ñeán 2,5 mm: Nguy cô bò laø
1%.
• Goùc tieàn phoøng heïp.
- 21. 21
Yeâuù toá thuùc ñaåy
- Giaõn ñoàng töû: Khi ñoàng töû giaõn trong
khoaûng töø 3, 4 ñeán 6 mm thì coù nhieàu nguy
cô bò ñoùng goùc.
- Yeáu toá laøm giaõn ñoàng töû:
+ Thuoác giaõn ÑT: Atropin, Neosynephrine,
Naphtazoline, Zyrtec.
+ Caûm giaùc ñau, laïnh, stress . . .
- 24. GLAUCOMA GÓC ĐÓNG
TCCN:
Đau, mờ, đỏ mắt
Thấy quầng nhiều màu sắc
Buồn nôn & nôn
TCTT:
KM cương tụ rìa
TL giảm, NA cao > 25mmHg
phù GM
TP nông, soi góc TP : đóng góc
Đồng tử giãn méo, pxas (-)
Gai thị cương tụ, lõm teo gai
24
ĐIỀU TRỊ: Hạ nhãn áp,
giảm đau, phẫu thuật cắt
bè củng mạc
- 27. 27
Ñieàu trò noäi khoa:
Chæ laø taïm thôøi, chuû yeáu laø phaãu thuaät.
- ÖÙc cheá carbonic anhydraza (CAIs):
+ Acetazolamide (Diamox) 250 mg/vieân, ngaøy uoáng
1gram. Chuù yù boài hoaøn Kali.
+ Azopt, Trusopt nhoû maét
- Co ñoàng töû baèng pilocarpin 1-2%.
- -bloquant: Timoptol 0,5% nhoû ngaøy 2 laàn.
- α - agonist: Brimonidine 0.2%, Alphagan P 0,15%.
- Giaûm ñau, an thaàn.
- 28. 28
Thuoác taêng thaåm thaáu :
Daïng thuoác uoáng:
- Glycerol, Isosorbide (1-2 g/kg caân naëng)
Daïng thuoác truyeàn tónh maïch:
- Mannitol (1-2 g/kg caân naëng): Truyeàn
nhanh 120 gioït/phuùt.
- 29. 29
Taùc duïng phuï:
- Taêng gaùnh: Thöôøng xaûy ra treân beänh
nhaân bò suy thậân, suy tim. Haäu quaû laø taêng
dòch ngoaïi baøo daãn ñeán phuø phoåi caáp.
- Bí tieåu ôû ngöôøi giaø.
- Taùc duïng khaùc: Nhöùc ñaàu, ñau löng, roái
loaïn taâm thaàn, noân möûa.
- 30. 30
Ñieàu trò ngoaïi khoa:
- Caét moáng maét chu bieân baèng laser YAG
neáu dính goùc ít.
- Caét beø cuûng maïc neáu dính goùc nhieàu.
- 47. Ñieàu trò döï phoøng maét phía beân kia :
- 40-50% coù khaû naêng xuaát hieän côn caáp sau
5-10 naêm, do ñoù caàn caét moáng chu bieân döï
phoøng.
- Caét moáng baèng laser laø phöông phaùp löïa
choïn.
- Caét moáng baèng phaãu thuaät thoâng thöôøng
chæ aùp duïng khi laser khoâng coù keát quaû.
47
- 49. 49
DÒCH TỂ HOÏC
- 60 70% laø ôû ngöôøi lôùn.
- 15% ôû ngöôøi > 80 tuoåi.
- Da ñen > da traéng.
- Nguyeân nhaân muø haøng ñaàu ôû ngöôøi da ñen.
- Nguyeân nhaân muø haøng thöù 3 ôû ngöôøi da
traéng.
- Gaây 13 15% muø loøa.
- 50. 50
- Di truyeàn hoïc :
Coù khaû naêng beänh di truyeàn theo nhieàu
gene.
Ngöôøi ruoät thòt cuûa beänh nhaân bò beänh coù
nguy cô maéc beänh nhieàu gaáp 5, 6 laàn bình
thöôøng.
- 51. 51
Cô cheá beänh sinh
Chöa roõ nguyeân nhaân gaây trôû ngaïi löu
thoâng thuûy dòch ôû vuøng beø.
- 53. 53
Trieäu chöùng laâm saøng
Cô naêng:
- Xuaát hieän aâm thaàm, tieán trieån chaäm, khoâng
ñau.
- Thöôøng xaûy ra ôû 2 maét.
- 54. 54
Thöïc theå:
- Nhaõn aùp: Döôøng nhö laø yeáu toá nguy cô
quan troïng nhaát.
Nhaõn aùp dao ñoäng, coù theå taêng töøng luùc.
Moät soá beänh nhaân coù theå chòu ñöôïc nhaõn
aùp cao maø thò giaùc khoâng bò toån haïi. Moät soá
khaùc coù thò giaùc bò toån haïi trong khi nhaõn
aùp bình thöôøng (glaucoma coù nhaõn aùp
thaáp).
- 55. 55
- Soi ñaùy maét vaø ño thò tröôøng: Raát quan
troïng ñeå chaån ñoaùn vaø theo doõi beänh.
Toån haïi gai thò: Loõm teo gai, maïch maùu daït
veà phía muõi. Tyû leä C/D 5/10.
- Soi goùc tieàn phoøng: Goùc môû.
- Moät soá phöông phaùp môùi giuùp chaån ñoaùn
sôùm, theo doõi tieán trieån cuûa beänh vaø giuùp
thaày thuoác coù chieán löôïc ñieàu trò glaucoma
hieän nay: OCT, HRT, GDxVCC.
- 56. 56
Caùc yeáu toá nguy cô cuûa glaucoma goùc môû
• - Tuoåi cao.
• - Nhaõn aùp khôûi ñieåm cao.
• - Nhaõn aùp sau khi ñieàu trò coøn cao.
• - Nhaõn aùp dao ñoäng trong ngaøy.
• - Xuaát huyeát caïnh gai thò.
• - Chuûng toäc: Da ñen.
• - Hoäi chöùng troùc bao (exfoliation).
- 65. 65
Ñieàu trò Glaucoma goùc môû
Nguyeân taéc ñieàu trò:
- Ñieàu trò noäi khoa laø chuû yeáu.
- Chæ ñieàu trò ngoaïi khoa khi ñieàu trò noäi khoa
khoâng coù keát quaû, choáng chæ ñònh vôùi thuoác
hoaëc khoâng coù ñieàu kieän theo doõi ñieàu trò.
- 66. 66
Noäi khoa
Giaûm tieát thuûy dòch:
- ÖÙc cheá : Timoptol, Betoptic, Timolol . . .
Nhoû maét ngaøy 2 laàn.
Choáng chæ ñònh: Hen suyeãn, tim maïch, beänh phoåi.
- ÖÙc cheá Anhydrase carbonic: (Dorzolamide-
Trusopt-MSD); (Azopt-Alcon) nhoû maét ngaøy 3 laàn.
- Cöôøng α ( t/d leân thuï theå α2): Brimonidine
(Brimonidine 0,2%-Alcon); (Alphagan P 0,15%-
Allergan). Nhoû ngaøy 3 laàn.
- 67. 67
Taêng thoaùt löu thuûy dòch:
- Qua ñöôøng Maøng boà ñaøo-Cuûng maïc:
Latanoprost (Xalatan 0,005%).
Travoprost (Travatan 0,004%).
Bimatoprost (Lumigan 0,03%).
Nhoû ngaøy 1 gioït, buổi tối.
Brimonidine (Brimonidine 0,2% _Alcon, Alphagan
P ,15% _Allergan): Nhoû ngaøy 2-3 laàn
- Qua vuøng beø:
Pilocarpine: Hieän nay ít duøng.
- 68. 68
CAÀN CHUÙ Y TRONG KHI ÑIEÀU TRÒ
GLAUCOMA
- Ño nhaõn aùp moät laàn trong ngaøy khoâng ñuû
ñeå kieåm soaùt glaucoma
- Nhaõn aùp thöôøng cao vaøo ban ñeâm.
- Chaån ñoaùn vaø ñieàu trò glaucoma caàn döïa
vaøo nhaõn aùp nhieàu laàn vaøo ban ngaøy vaø
ban ñeâm neáu coù theå.
- Caàn thieát phaûi ñaùnh giaù hieäu löïc haï NA cuûa
thuoác trong 24 giôø
- 69. 69
Ngoaïi khoa
Aùp duïng khi:
- Ñieàu trò noäi khoa khoâng coù keát quaû
- Khoâng coù chæ ñònh duøng thuoác: Beänh tim,
hen suyeãn, lyù do kinh teá . . .
- BN ôû xa, khoâng coù ñieàu kieän ñi taùi khaùm.
- 70. 70
Caùc phöông phaùp ñieàu trò ngoaïi khoa:
- Phaãu thuaät caét beø cuûng maïc
(Trabeculectomy).
- Caùc loã doø nhaân taïo: Caùc loaïi van, oáng v.v.
- Phaãu thuaät laser: Taïo hình vuøng beø baèng
laser Argon
- Caùc phaãu thuaät huyû theå mi: Aùp laïnh, taùch
theå mi.
- Caét cuûng maïc saâu khoâng thuûng.
- 72. 72
Caùc loaïi loã doø nhaân taïo:
- Van Ahmed
- Van Krupin-Denver
- Oáng Molteno
- Oáng Schocket
- 76. 76
Caùc phaãu thuaät huyû theå mi:
- Haï NA bôûi huyû moät phaàn bieåu moâ theå mi.
- Aùp laïnh theå mi: Phaãu thuaät huyû theå mi
hay ñöôïc duøng nhaát, gaây teâ taïi choã.
- 79. 79
Phoøng beänh
Phaùt hieän beänh sôùm baèng caùch:
- Ño nhaõn aùp vaø soi ñaùy maét cho taát caû beänh
nhaân treân 40 tuoåi ñeán khaùm maét.
- Khaùm vaø theo doõi cho nhöõng ngöôøi coù
nguy cô bò: Gia ñình coù ngöôøi bò
- Soi ñaùy maét, đo nhaõn aùp, ño thò tröôøng ñònh
kyø cho taát caû caùc beänh nhaân bò glaucoma
goùc môû.
- 81. 81
Laâm saøng
- Thöôøng keøm theo caùc taät baåm sinh khaùc taïi
maét.
- Thöôøng bò ôû hai maét.
- Toån thöông laø maøng Barkan naèm chaén
tröôùc beø.
- 82. 82
- Treû sôï aùnh saùng, maët quay veà höôùng toái
- Nhaõn caàu to (maét traâu), giaùc maïc to (Þ
ngang >12 mm)
- Giaùc maïc môø ñuïc do ngaám nöôùc
- Nhaõn aùp thöôøng khoâng cao nhieàu (do cuûng
maïc giaõn)
- Soi goùc thaáy toàn taïi maøng Barkan ôû goùc
tieàn phoøng
- Xöû trí: Phaãu thuaät
