1. 3.3 Hofstelsel en horigheid
Kenmerk:
De vrijwel volledige vervanging in West-Europa van de
agrarisch-urbane cultuur door een zelfvoorzienende
agrarische cultuur, georganiseerd via hofstelsel en horigheid

2. Sociale verhoudingen; Romeinen

3. Sociale verhoudingen: Franken
Steden kleine rol, weinig handel → autarkie, een zelfvoorzienende samenleving

4. De boeren vallen dus uiteen in verschillende groepen:

5. Positie in samenleving wordt bepaald door geboorte

6. Het domein
Het landgoed van een klooster of krijgsman
Vroonhoeve;
Boerderij heer en
Akkers deel heer en bijgebouwen
deel horigen→
tweeledig domein Werkzaamheden verricht
door lijfeigenen
Onontgonnen woeste
gronden behoorden
ook tot domein Hoeven horigen
Een machtig edelman
of een rijk klooster
bezat vaak tientallen
domeinen
Koning had wel
honderden domeinen

7. Opdracht 5 en 8 (blz 87)
Vrije boer Horige Lijfeigenen
Mag hij zonder
toestemming weg
van de heer?
Verplicht tot
herendienst?
Heeft hij een eigen
boerderij?
Bezit hij grond?
Moet hij belasting
betalen? Zo ja wat?
Kan hij grond
pachten?
Sociale rang; wie
staat hoog en wie
laag?