1. การศึกษาประวัติศาสตรดนตรีตะวันตกนั้นยอมเกี่ยวของกับวิวัฒนาการอยาง
เปนลำดับขั้นของความคิดและการปฏิบัติ ซึ่งจะนำไปสูการแบงประวัติศาสตร
ออกเปนแตละยุคตามลำดับเวลาที่เกิดขึ้น การแบงแยกยุคตาง ๆ นี้เกิดขึ้น
เหมือนกับการแบงยุคของศิลปะตาง ๆ บางยุคอาจถูกแบงยอยออกเปนชวงตน
ชวงกลางหรือชวงปลายไดอีก และยุคที่ถูกแบงยอยเหลานี้อาจมีชื่อเรียกเฉพาะ
ดวยก็ได การแบงยุคของประวัติศาสตรดนตรีก็เชนกัน คือ นิยมการแบงตาม
ลำดับเวลาของเหตุการณที่เกิดขึ้น แมวาการแบงยุคสมัยเหลานี้จะทำขึ้น
เพื่อความสะดวกในการลำดับเหตุการณและพัฒนาการตาง ๆ ของดนตรีก็ตาม
แตตองเขาใจวา การเปลี่ยนจากยุคหนึ่งไปสูอีกยุคหนึ่งนั้นมิไดเกิดขึ้นอยางทันที
ทันใด หากแตดำเนินขึ้นอยางคอยเปนคอยไป แมจะเขาสูอีกยุคหนึ่งแลวแต
สิ่งที่เกิดขึ้นในยุคกอนหนานี้ก็ยังมิไดสูญหายไปในทันที แตยังคงดำเนินตอไป
แมวาจะเขาสูยุคใหมแลวก็ตาม หากแตมิไดเปนที่นิยมกันในยุคใหม จึงคอย ๆ
เสื่อมความนิยมลงไปในที่สุด ยิ่งไปกวานั้นไมมียุคใดหรือสไตลใดที่จะคงอยูตลอดไป
หากแตการเปลี่ยนแปลงนั้นคอย ๆ เกิดขึ้นอยางตอเนื่องภายในยุคและสไตล
ที่เกิดขึ้นเหลานั้น
บทนำ
AW-music#final.indd 1AW-music#final.indd 1 6/12/13 9:44:15 AM6/12/13 9:44:15 AM

2. 2 :: ดนตรีตะวันตก
การคนควาของนักดนตรีวิทยา (Musicologist) ที่มุงยอนไปศึกษาดนตรี
ตั้งแตยุคกลางเปนตนมานั้น ตองทำความเขาใจกอนวา การคนหาหลักฐาน
ทางดานประวัติศาสตรในยุคที่ยังมิไดมีการบันทึกหลักฐานตาง ๆ ไวอยาง
เปนระบบเหมือนดังเชนในปจจุบัน ฉะนั้นจะสังเกตไดวาการกำหนดชวงเวลาที่
เกิดเหตุการณในยุคกลางและยุคเรอเนสซองสนั้น บางครั้งเปนการคาดการณ
โดยประมาณเทานั้น เนื่องจากไมพบหลักฐานที่ชัดเจนที่ระบุเวลาที่เกิดเหตุการณ
นั้น ๆ ขึ้นอยูแนนอนได
จากวิวัฒนาการของดนตรีตะวันตกที่เกิดขึ้น โดยการคนควาของนักดนตรี
วิทยานั้น ประวัติศาสตรดนตรีตะวันตกสามารถแบงได 6 ยุคใหญ ๆ ดังนี้
1. ยุคกลาง (Middle Ages หรือ Medieval; ประมาณ ค.ศ. 500-1400)
2. ยุคฟนฟูศิลปวิทยาการ (Renaissance; ค.ศ. 1400-1600)
3. ยุคบาโรก (Baroque; ค.ศ. 1600-1750)
4. ยุคคลาสสิก (Classic; ค.ศ. 1750-1820)
5. ยุคโรแมนติก (Romantic; ค.ศ. 1820-1900)
6. ยุคศตวรรษที่ 20 (Twentieth Century; ค.ศ. 1900 เปนตนมา)
AW-music#final.indd 2AW-music#final.indd 2 6/12/13 9:44:15 AM6/12/13 9:44:15 AM

3. กอนที่จะศึกษาประวัติศาสตรและวรรณคดีดนตรีตะวันตกในยุคตาง ๆ
ตามที่กลาวมาขางตนนั้น ควรจะไดทำความเขาใจถึงภูมิหลังของอารยธรรม
ตะวันตกที่มีอิทธิพลตออารยธรรม ความคิดและความเชื่อของคนในยุคนั้นดวย
ภูมิหลังที่สำคัญที่สงผลตออารยธรรมในยุคกลางและยุคตอ ๆ มา คืออารยธรรม
ของกรีกและโรมัน
1.1 จักรวรรดิและอารยธรรมกรีก
เดิมศูนยกลางวัฒนธรรมของกรีกอยูที่เกาะครีต (Crete) ซึ่งเปนเกาะใหญ
ที่สุดในทะเลอีเจียน ซึ่งตั้งอยูทางตอนใตของประเทศอิตาลีในปจจุบัน (แผนที่ 1)
อารยธรรมที่เจริญขึ้นในนครรัฐของกรีก (ประเทศกรีซในปจจุบัน) มีศูนยกลาง
สำคัญอยูที่นครรัฐเอเธนสซึ่งเปนศูนยกลางทางดานศิลปวิทยาการ และ
นครรัฐสปารตาซึ่งเปนศูนยกลางทางดานการทหาร มีวัฒนธรรมรุงเรืองที่สุด
ประมาณ 1,600 ปกอนคริสตกาล ชาวกรีกโบราณเปนชาวอินโด-ยูโรเปยน เรียก
ตัวเองวา เฮลีนส และเรียกอารยธรรมของตนวา อารยธรรมเฮเลนิก ชาวกรีก
ตั้งบานเรือนอยูทางทิศตะวันออกเฉียงใตตรงปลายสุดของทวีปยุโรป ตรงตำแหนง
ภูมิหลังของอารยธรรมตะวันตก
กอนเขาสูยุคกลาง
AW-music#final.indd 3AW-music#final.indd 3 6/12/13 9:44:15 AM6/12/13 9:44:15 AM

4. 4 :: ดนตรีตะวันตก
ที่มาบรรจบกันของทวีปยุโรป เอเชียและแอฟริกา เปนผลใหชาวกรีกโบราณไดรับ
อิทธิพลความเจริญโดยตรงทั้งอียิปตและเอเชีย โดยกรีกไดอาศัยอิทธิพลดังกลาว
พัฒนาอารยธรรมของตนขึ้นโดยคงไวซึ่งลักษณะที่เปนของตนเอง ชาวกรีกเปน
ชนชาติที่รักอิสระ มีสติปญญารอบรู ชอบการศึกษาคนควาหาความรูในทุกดาน
ไมนิยมการตอสู มีความรูสึกละเอียดออนละมุนละไมในความงาม และมีพลัง
ความสามารถที่จะสรางสิ่งที่งดงาม ชาวกรีกไดสรางความเจริญทางดาน
อารยธรรมรวมถึงศิลปวิทยาการตาง ๆ มากมาย ไมวาจะเปนดานวิทยาศาสตร
แพทยศาสตร ศิลปะ วรรณกรรม ดนตรี สถาปตยกรรม ฯลฯ ในยุคนี้ไดมี
นักปราชญที่สำคัญเกิดขึ้นมากมาย เชน โซกราตีส พลาโต อริสโตเติล ไพธากอรัส
ฯลฯ
แผนที่ 1 จักรวรรดิกรีก
AW-music#final.indd 4AW-music#final.indd 4 6/12/13 9:44:15 AM6/12/13 9:44:15 AM

5. ภูมิหลังของอารยธรรมตะวันตกกอนเขาสูยุคกลาง :: 5
1.2 จักรวรรดิและอารยธรรมโรมัน
อารยธรรมโรมันไดเกิดขึ้นในคาบสมุทรอิตาลีในเวลาใกลเคียงกับที่
อารยธรรมกรีกเจริญรุงเรือง ชาวโรมันซึ่งอยูในดินแดนที่เรียกวา สาธารณรัฐโรมัน
(Roman Republic) โดยมีกรุงโรมเปนศูนยกลาง (แผนที่ 2) มีวัฒนธรรมรุงเรือง
ในชวง 509-27 ปกอนคริสตกาล เปนชนชาติที่เขมแข็ง รักการตอสู ไดเขารุกราน
ดินแดนของชาวกรีกซึ่งมีการปกครองแบบนครรัฐ ซึ่งไมไดรวมเปนอาณาจักร
ที่เปนอันหนึ่งอันเดียวกัน โดยแตละหนวยรัฐมีอิสระในการปกครองตนเอง ทำให
ไมสามัคคีกันและไมเกื้อกูลในการรักษาความปลอดภัยในกรณีที่มีการคุกคาม
จากภายนอก จนกระทั่งระหวางป 140-30 ปกอนคริสตกาล จักรวรรดิกรีก
เกือบทั้งหมดตกอยูภายใตอำนาจของสาธารณรัฐโรมันซึ่งเปนชนเผาละติน และ
อารยธรรมของชาวโรมันนี้ไดรับอิทธิพลหลายสิ่งหลายอยางจากความเจริญ
ของกรีก แลวนำมาปรับใหเขากับวิถีการดำเนินชีวิตแบบโรมัน และถายทอด
อารยธรรมดังกลาวสูโลกตะวันตกตอไป โรมันจึงถือเปนพัฒนาการขั้นสูงสุดของ
อารยธรรมโบราณ
โรมันมีกษัตริยปกครองตอกันเรื่อยมาจนมาถึงยุคของจูเลียส ซีซาร และ
หลานคือ มารค แอนโทนี จนมาถึงชวงประมาณ 27 ปกอนคริสตกาล กษัตริยที่มี
อำนาจมากที่สุด คือ กษัตริยออคตาเวียน ไดเปลี่ยนแปลงการปกครองมาเปน
แบบจักรวรรดิโรมัน (Roman Empire) อันหมายถึง รัฐหรือสหภาพของรัฐตาง ๆ
ที่มีจักรพรรดิเปนประมุข โดยมีอาณาเขตหรืออาณาจักรที่อยูภายใตอำนาจอธิปไตย
การปกครองอันเดียวกัน ชวงนี้จึงถือเปนการสิ้นสุดการปกครองแบบสาธารณรัฐ
โรมันแบบเดิม (แผนที่ 3) กษัตริยออคตาเวียนไดแพรขยายดินแดนออกไป
อยางกวางขวาง จนมาใน ค.ศ. 284 จักรพรรดิไดโอคลีเชียนไดแบงการปกครอง
ออกเปน 2 เขต โดยอาศัยฝงทะเลเอเดรียติกเปนเสนกั้นเขตแดนระหวางโรมัน
AW-music#final.indd 5AW-music#final.indd 5 6/12/13 9:44:15 AM6/12/13 9:44:15 AM

6. 6 :: ดนตรีตะวันตก
ตะวันออกและโรมันตะวันตก เกิดเปนจักรวรรดิโรมันตะวันตกที่มีกรุงโรม
เปนเมืองหลวง (ประเทศอิตาลีปจจุบัน) และจักรวรรดิโรมันตะวันออกที่มีกรุง
คอนสแตนติโนเปลเปนเมืองหลวง (กรุงอิสตันบุล ประเทศตุรกีปจจุบัน)
แผนที่ 2 สาธารณรัฐโรมัน
AW-music#final.indd 6AW-music#final.indd 6 6/12/13 9:44:15 AM6/12/13 9:44:15 AM

7. ภูมิหลังของอารยธรรมตะวันตกกอนเขาสูยุคกลาง :: 7
หลังจากจักรพรรดิไดโอคลีเชียนสิ้นพระชนม กษัตริยองคตอมาไดมีการ
รบพุงกันอยูเสมอ จนใน ค.ศ. 324 จักรพรรดิคอนสแตนตินไดรวมจักรวรรดิ
ทั้ง 2 เขาดวยกันอีกครั้งหนึ่ง แลวยายเมืองหลวงมาอยูที่กรุงคอนสแตนติโนเปล
แลวเรียกดินแดนใหมนี้วา จักรวรรดิไบแซนไทน (แผนที่ 4) กรุงคอนสแตนติโนเปล
เมืองหลวงของจักรวรรดิไบแซนไทนหรือจักรวรรดิโรมันตะวันออก ตั้งอยูในทำเล
ที่เหมาะสำหรับการปองกันตนเองจากการรุกรานของอนารยชนซึ่งสวนใหญ
อยูในแถบจักรวรรดิโรมันตะวันตก อีกทั้งกรุงคอนสแตนติโนเปลยังเปนศูนยกลาง
การคาที่สำคัญอีกดวย ในดินแดนแหงนี้เองที่อารยธรรมกรีกและโรมันอยูรอด
ปลอดภัยจากการรุกรานของอนารยชนเผาเยอรมันและรักษาตัวอยูไดตอมาอีก
แผนที่ 3 จักรวรรดิโรมัน
AW-music#final.indd 7AW-music#final.indd 7 6/12/13 9:44:16 AM6/12/13 9:44:16 AM

8. 8 :: ดนตรีตะวันตก
ถึงหนึ่งพันกวาป ในขณะที่จักรวรรดิโรมันทางตะวันตกซึ่งมีศูนยกลางที่กรุงโรม
พังพินาศลงดวยการเขาโจมตีของอนารยชนเผาเยอรมันเมื่อคริสตศตวรรษที่ 5
หลังจากจักรพรรดิคอนสแตนตินสิ้นพระชนม กษัตริยองคตอ ๆ มาก็ยังคงรบพุง
แยงชิงความเปนใหญกันอยูเปนนิจ
แผนที่ 4 จักรวรรดิไบแซนไทน
AW-music#final.indd 8AW-music#final.indd 8 6/12/13 9:44:16 AM6/12/13 9:44:16 AM

9. ภูมิหลังของอารยธรรมตะวันตกกอนเขาสูยุคกลาง :: 9
1.3 การลมสลายของจักรวรรดิโรมันและอิทธิพลของคริสตศาสนา
สืบเนื่องจากการรบพุงแกงแยงความเปนใหญกันเองเพื่อจะไดครอบครอง
อาณาจักร กษัตริยตาง ๆ จึงพากันสะสมกำลังทหารเพื่อที่จะลอบสังหารผูนำ
ในยุคนั้น ๆ ทำใหการเมืองในชวงนั้นไมมีความมั่นคงแข็งแกรงเพียงพอเมื่อ
อนารยชนเผาตาง ๆ ไดเขามารุกรานจักรวรรดิโรมันตะวันตกในขณะที่การเมือง
ออนแอลง อีกทั้งการแบงแยกจักรวรรดิโรมันก็เปนไปไดเพียงชั่วคราวเทานั้น
จนใน ค.ศ. 476 อาณาจักรโรมันตะวันตกลมสลาย ผูรูสมัยใหมจึงถือเปนการ
สิ้นสุดยุคโบราณและนับเปนจุดเริ่มตนของยุคกลางตั้งแตนั้นเปนตนมา ในขณะที่
จักรวรรดิโรมันกำลังเริ่มเสื่อมลง คริสตศาสนาไดเริ่มเขามามีบทบาทในจักรวรรดิ
โดยคริสตศาสนาซึ่งถือกำเนิดในดินแดนปาเลสไตนแถบตะวันออกกลางมีอิทธิพล
เหนือจักรวรรดิโรมันตะวันออก จักรพรรดิคอนสแตนตินทรงยอมรับนับถือ
ศาสนาคริสต นับวาเปนเหตุการณที่สำคัญในประวัติศาสตรสมัยกลางของ
โลกตะวันตก จนกระทั่งในราวศตวรรษที่ 4 ในสมัยจักรพรรดิองคตอ ๆ มา
คริสตศาสนาก็ไดรับการสถาปนาเปนศาสนาประจำจักรวรรดิโรมัน กรุงโรมและ
กรุงคอนสแตนติโนเปลจึงกลายเปนศูนยกลางของคริสตศาสนานับตั้งแตนั้น
เปนตนมา และเมื่อกรุงโรมถูกเผาใน ค.ศ. 455 บรรดาผูที่มีความรูและมี
การศึกษาตางก็พากันหลบหนีไปอยูยังกรุงคอนสแตนติโนเปลในจักรวรรดิ
ไบแซนไทน ทำใหยุโรปตะวันตกตองตกอยูในสภาพที่ปาเถื่อน คริสตศาสนา
จึงเปนแหลงลี้ภัยและแหลงรวมของบรรดานักปราชญของโรมัน ดังนั้น อารยธรรม
โรมันจึงถูกรักษาไวในจักรวรรดิไบแซนไทนและในศาสนาคริสต
AW-music#final.indd 9AW-music#final.indd 9 6/12/13 9:44:16 AM6/12/13 9:44:16 AM

10. ทามกลางความวุนวาย ปนปวนและความไมแนนอนในชวงระยะเวลาที่
จักรวรรดิโรมันตะวันตกกำลังสลายตัว ไดมีอารยธรรมหนึ่งเริ่มกอตัวขึ้นมา
อยางชา ๆ ภายในดินแดนของยุโรปตะวันตกซึ่งเรียกวา อารยธรรมยุโรป
สมัยกลาง อารยธรรมนี้มีพัฒนาการอยางคอยเปนคอยไป คือ ขณะที่อารยธรรม
ของโรมันกำลังสลายตัว ทามกลางความสับสน ความเสื่อมทางปญญาและศีลธรรม
อารยธรรมนี้จึงเริ่มกอตัวเขามาแทนที่ และเริ่มปรากฏรูปชัดเจนขึ้นเปนการ
ผสมผสานระหวางอิทธิพลของอารยธรรมคลาสสิกของกรีกโรมัน วัฒนธรรม
เผาเยอรมัน และวัฒนธรรมคริสตศาสนา สมัยกลางของยุโรปจึงเปนสมัยของ
การวางรากฐานความเจริญของประเทศตะวันตกในปจจุบัน
ยุคกลาง
AW-music#final.indd 11AW-music#final.indd 11 6/12/13 9:44:16 AM6/12/13 9:44:16 AM