1. Veldisvaxandi tæknibreytingar og
þekkingarþarfir kennara:
Hvað þurfa kennarar að kunna og
hvernig læra þeir það?
Tryggvi Thayer
Vorráðstefna MSHA
16. Apríl 2016

2. Bjartsýna yfirlitið
(ekki öruggt að náist að fara yfir allt)
• Hvaða tækni þarf skólafólk að læra á?
– Ör þróun veldur tíðum (næstum stöðugum?) breytingum.
– “Helmingartími” tækniþekkingar styttist stöðugt.
– Hvaða tækni hefur áhrif á nám & kennslu og hvernig?
• Hvernig heldur skólafólk í við tækniþróun?
– Hver er framtíð tækniþróunar og hver ræður?
– Hvernig nýtast upplýsingar um framtíðina?
– Hvernig getur skólafólk aukið áhrif sín á tækniþróun?
• Hvernig ofangreint var notað til að hanna og skipuleggja Samspil
2015 – UT-átak Menntamiðju og UT-torgs.
• Lykilhugtök
– Reactive/proactive: afstaða til tækniþróunar.
– Athafnakostir (e. affordances): hvernig tækni nýtist við tilteknar
aðstæður.

3. Star Trek skólastofa árið 2370
Af hverju er hún nánast eins og nútíma skólastofa? Erum við
ófær um að ímynda okkur annað námsskipulag?

4. Veldisvaxandi breyting í UT
Hversu mikil reiknigeta fæst f. $1.000
Byggt á Kurzweil, 2005

5. Merki um áhrif veldisvaxandi breytinga
Ungt fólk og
samfélagsmiðlar
Rafræn viðskipti
á hlutabréfa-
mörkuðum

6. Vefurinn var fundinn upp 1945
En það tók 45 ár að búa hann til
• Vannevar Bush (1945), As we may think.
– The Memex
• Ted Nelson (1965), Hypertext/hypermedia
• Xerox PARC (8. áratugur), Net, myndrænt viðmót
o.fl.
• Tim Berners-Lee (1990), World Wide Web
Ólíklegt að við fáum svona mikinn tíma til að búa
okkur undir breytingar í dag!

7. Skólaþróun með tilliti til afstöðu til
tækniþróunar
Núið
Reactive:
Horft á núið frá
sjónarhorni fortíðar
Proactive:
Horft úr núinu
til framtíðar
Liðin tíð:
Staðreyndir,
saga, veruleiki
Framtíð:
Tilraunir, möguleikar,
nýjungar

8. Reactive:
Brugðist við sjáanlegum tækniveruleika
• Áhrif tækni á nám & kennslu:
– Tækni er veruleiki ekki möguleiki.
– Tæknin hefur þegar verið skilgreind utan skólaumhverfis.
• Hlutverk skóla í tækniþróunarferlinu er að:
– Neytandi: Velur úr tólum sem samræmast þörfum kennara og
nemenda.
– Stjórnendur & kennarar ákveða hvenær og hvernig tækni hentar.
• Tækni er áreiti:
– Fellur ekki að umhverfinu vegna örra og stöðugra tæknibreytinga.
– Viðnám alltaf til staðar – núningur milli námsumhverfis og tæknilegs
veruleika.

9. Proactive:
Virk þátttaka í mótun tæknilegs veruleika
• Áhrif tækni á nám & kennslu:
– Tækni er margþættur möguleiki.
– Áhrif á nám & kennslu metin út frá æskilegri þróun.
• Hlutverk skóla í tækniþróunarferlinu:
– Miðla sérþekkingu um samspil tækni og náms.
– Skóli þátttakandi í að skilgreina tækni út frá eigin markmiðum.
• Tækni er áskorun:
– Núningur milli tæknilegs veruleika og námsumhverfis hvetur til
nýsköpunar:
• Ný tækni
• Nýjar kennsluaðferðir
• Ný námsumhverfi

10. Próaktív & reaktív
Tvær sýnir á athafnakosti (e. affordances)
Próaktív Reaktív
Athafnakostir eru notkunarmöguleikar
fyrirbæra í tilteknu umhverfi (Gibson,
1979).
Athafnakostir eru eiginleikar sem gefa til
kynna hvernig ætlast er til að fyrirbæri sé
notað (Nelson, 1988).
Hvernig tækni er notuð ræðst af því hvað
einstaklingur vill gera og umhverfinu sem
hann er í.
Tækni gegnir tilteknu hlutverki. Hönnuður
notar athafnakosti til að tilkynna
notkunarmöguleika.
Þurfum að skilja einstaklinginn og hans
aðstæður til að átta okkur hvernig tækni
nýtist.
Nægir að kynna okkur eiginleika
tækninnar til að skilja hvernig hún nýtist
(tæknin “er” það sem framleiðandi segir
að hún sé).
Hlutverk tækni er síbreytileg og
takmarkast af ímyndunaraflinu einu
Hlutverk tækni breytist þegar
eiginleikarnir breytast

11. Athafnakostir:
Dæmi
Microsoft HoloLens:
https://youtu.be/29xnzxgCx6I?t=1m37s
• Hvernig gæti tæknin sem sýnd er í myndskeiðinu nýst til
að breyta námi og kennslu á jákvæðan hátt?
– Hvað þarf að gera til að tæknin nýtist á þann hátt sem við viljum?
• Hvað gæti mögulega gerst ef skólar hafa ekki búið sig
undir þessa tækni?
– Hver ákveður þá hlutverk hennar í námsumhverfi?

12. Skólaumhverfið
• Er í senn próaktívt og reaktívt:
– Próaktívir horfa fram á við og veita innblástur.
– Reaktívir veita nauðsynlegt aðhald.
• Próaktívir og reaktívir eru samverkandi eða vinna gegn
hvort öðru.
• Próaktívir og reaktívir eru jafnmiklir þátttakendur í
mótun tækni en reaktívir eru síður meðvitaðir um það.

13. Samspil 2015 – UT átak
Menntamiðju og UT-torgs
Fræðslu átak um notkun upplýsingatækni í námi og
kennslu.
• Hönnunaráskorun #1: Hvað eigum við að kenna?
• Hönnunaráskorun #2: Hvernig höfðum við til allra
(próaktíva og reaktíva)?
• Hönnunaráskorun #3: Hvernig fáum við sem
mest úr fjármagninu?

14. Samspil 2015
• Sambland af:
Opið námskeið (MOOC) Starfssamfélag (Community of
practice)
Mikill fjöldi nemenda Myndun samfélags um sameiginleg
viðfangsefni
Fer að mestu fram á netinu Einstaklingar skipa sér í hlutverk innan
samfélagsins
Samstarf nemenda á netinu Allir sem koma að verkefninu eru fullgildir
meðlimir í samfélaginu
Meðlimir samfélagsins hafa áhrif á skipulag
og efnistök

16. Dæmi um einn mánuð í Samspili
Samræða, samstarf og samlegð

17. Þátttakendur
Samtals um 350Skólastig
Leikskóli 9,1%
Grunnskóli 78,6%
Framhaldsskóli 12,3%
Staðsetning

18. Brugðist við hönnunaráskorunum
• Áskorun #1: Áhersla á tækniþróun:
– Sköpun nýrra tækifæra/möguleika í námi og kennslu.
• Áskorun #2: Framtíðarmiðuð kennsla
– Tækifæri/möguleikar sem tækni sem nú er verið að þróa
skapa.
• Áskorun #3: Allt opið
– Fræðsla fer að mestu fram á netinu.
– Opið aðgengi að öllum afurðum átaksins
http://samspil.menntamidja.is.

19. Hvað höfum við lært?
• Leiðbeinendur eru þátttakendur í samfélaginu.
• Þekkja þátttakendur (hvar eru próaktívu og
reaktívu öflin, o.s.frv.).
• Skapa tækifæri til samskipta.
• Vera sveigjanleg en hafa skýr námsmarkmið.
• Leyfa þátttakendum að hafa frumkvæði.

20. Hverju myndum við breyta ef við
gerðum þetta aftur?
• Leggja meiri áherslu á virkni samfélaga í
nærumhverfi þátttakenda.
• Er heilt ár of langt?
• Nýta “kjötheima” betur (staðbundnir viðburðir).
• Skapar hærri verðmiði meiri skuldbindingu?

21. Áhrif tækni á þróun starfssamfélaga:
Næstu skref
• Starfssamfélög:
– Nám fer fram með miðlun reynslu og upplýsinga milli starfsfélaga (í víðum
skilningi).
• Starfssamfélög á netinu:
– Miðlun þekkingar og reynslu á samfélagsmiðlum.
– Stafrænar vitverur sem safna og miðla gagnlegum upplýsingum.
– Netaðgengi að dýnamískum gagnabönkum sem nýtast til fræðslu.
• Skapandi starfssamfélög í stafrænum veruleika:
– Sýndar- og gagnaukinn veruleiki skapa tækifæri til að móta ný umhverfi.
– Gervigreind notuð til að greina breytingar í starfsaðstæðum/-aðferðum.
– Stafrænir staðgenglar sinna upplýsingamiðlun.
– Starfssamfélagið mótar skapandi sýn fyrir næstu skref…

22. Lokaorð
• Hvað þurfa kennarar að læra?
– Um tækniþróun:
• Tækniþróunarferli
• Breytingaröfl
– Áhrif tækniþróunar á nám og kennslu
• Hvernig tækni breytir námshegðun
• Innleiðingarferli í skólum: áhrifaþættir, aðhald
• Hvernig læra þeir þetta?
– Virk þátttaka í tækniþróun
• Horfa fram á við
• Vera skapandi en ekki bara neytandi
– Staðsetja sig í upplýsingaflæðinu
• Fylgjast með fréttum um tækniþróun
• Virk samræða kennara um möguleika tækni í námi og kennslu

23. Að lokum: Ef þér væri sagt að þú gætir lært hraðar og betur
með svona tæki á hausnum (sjá tDCS), myndirðu nota það?
Kíktu á nýja Framtíðatorgið til að fræðast meira um þessa tækni og
hvernig er verið að nota hana…