4. Компани төлбөрийн чадваргүй болсон нь шүүхээр тогтоогдвол дампуурлыг зарлах ба нэхэмжлэгчдийн хүсэлтээр итгэмжлэгдсэн төлөөлөгчийг томилж болно. Итгэмжлэгдсэн төлөөлөгч томилоогүй бол компан шүүхийн хяналтын дор өөрчлөн байгуулалтын үйл ажиллагааг эрхлэн явуулна

5. Төлбөр хариуцагч компани өөрчлөн байгуулалтын иж бүрэн төлөвлөгөөг гаргаж шүүхэд танилцуулна. Төлөвлөгөөг шүүх хэлэлцэж үнэлгээ өгч, зөвшөөрөн батлах эсвэл татгалзах шийдвэр гаргана.

6. Шүүхээс өөрчлөн байгуулалт хийх төлөвлөгөөг хэрэгжих үндэслэлтэй гэж үзээд зөвшөөрөн баталсан тохиолдолд компанийн зээлдүүлдэгчид ба хувьцаа эзэмшигчдийн зөвлөгөөнөөр нарийвчлан хэлэлцээд хэрэгжүүлэх шатанд орно.

7. Өөрчлөн байгуулалтын төлөвлөгөөг шүүхээр хэлэлцэж баталсны дараа төлөвлөгөөг хэлэлцэхэд оролцсон талууд зардлын тайлан гаргана. Шүүх уг тайланг үндэслэлтэй гэж үзвэл төлбөр хариуцагч тодорхой хугацааны дотор уг нэхэмжлэлийг төлж барагдуулах ёстой.Төлбөр хариуцагчийн үүрэг<br />Компанийн өөрчлөн байгуулалтын үйл явцад төлбөр хариуцагчийн үүрэг их байдаг. Юуны өмнө компанийн хөрөнгө активийн үнэлгээг хийж, өөрчлөн байгуулалт хийх үндсэн нөхцөл байдлыг тодорхойлно. Өөрчлөн байгуулалтын төлөвлөгөөний үндсэн хэсэг нь компанийн капиталын бүтцийн өөрчлөлтөнд чиглэсэн байдаг. Ихэнх компанийн санхүүгийн хүндрэл нь санхүүжилтын тогтмол зардао өндөртэйгээс хамаарна. Капиталын бүтцийн өөрчлөн байгуулалт нь өр зээлийг хувьцаат капиталаар орлуулах боломжийг авч үзнэ. Төлбөр хариуцагч компани өр төлбөрөө шинээр гаргах үнэт цаасаар солих боломжийг судлах болно. Хамгийн эхэнд төлбөр гүйцэтгэх дээд ангилалын өр төлбөрт шинээр гаргах үнэт цааснаас эхний ээлжинд олгох ба бусад өр төлбөрт дараалаар нь олгож хамгийн сүүлд хувьцаа эзэмшигчдэд үлдсэн хэсгийг хуваарилна.<br />Компанийг татан буулгах<br />Эрх бүхий этгээдээс дахин хөрөнгөжүүлэх төлөвлөгөө ирээгүй, ирсэн боловч шүүх түүнийг батлаагүй эсвэл төлөвлөгөөг биелүүлэх боломжгүй бол шүүх хариуцагчийг дампуурсанд тооцож татан буулгах тухай шийдвэр гаргаж энэ тухай нийтэд мэдээлнэ. Энэ тохиолдолд хэрэг гүйцэтгэгч нь эд хөрөнгийн тооллого явуулж, дуудлага худалдааг зохион байгуулан мөнгөн хөрөнгийг Иргэний хуулийн 32 дугаар зүйлд заасан дарааллын дагуу нэхэмжлэгчдэд хуваарилах ажиллагааг явуулна.<br />Шүүх компанийн төлбөрийн чадваргүй болсныг тогтоож өөрчлөн байгуулалт хийх боломжгүй гэж үзсэн тохиолдолд дампуурлыг зарлаж үйл ажиллагааг нь зогсоож, дуусгавар болгох шийдвэр гаргана. Компанийн үйл ажиллагааг бүр мөсөн зогсоож дампуурлын хэргийг эрхлэх хэрэг итгэмжлэгдсэн төлөөлөгчийг томилно. Итгэмжлэгдсэн төлөөлөгч компанийн хөрөнгө активыг хяналтандаа авч зээлдүүлэгчид, нэхэмжлэгчдийн эрх ашгийг хамгаална.<br />Итгэмжлэгдсэн төлөөлөгч компанийн хөрөнгийг худалдаж борлуулаад олсон орлогыг хуваарилна. Нэхэмжлэгчдийн төлбөрйн шаардлагыг хангахын өмнө баталгаа, барьцаат зээлдүүлэгчид байгаа эсэхийг тодорхойлно. Тодорхой хөрөнгө зааж барьцаа гаргасан зээлдүүлэгчдийн төлбөрийн тухайн хөрөнгийг зарж борлуулсан орлогоос эхний ээлжинд гүйцэтгэнэ. Хөрөнгийг борлуулсны орлого, барьцаат зээлдүүлэгчдийн төлбөрийг гүйцэтгэхэд хүрэлцэхгүй бол төлбөрийн үлдсэн хэсгийг ердийн зээлдүүлдэгчийн өр төлбөртэй нэгэн адил хувь тэнцүүлэх замаар тооцож олгоно. Барьцаат зээлдүүлэгчдийн барьцаа хөрөнгийг зарж борлуулсан орлого, төлөх ёстой төлбөрийн хэмжээнээс давсан тохиолдолд давсан орлогыг ердийн зээлдэгчдийн төлбөрийг гүйцэтгэхэд зориулна.<br />Нэхэмжлэгчдийн хурал <br />Ердийн компанийн хувьд түүний гишүүдийн хурал нь эрх барих дээд байгууллага байдаг бол дампуурч буй хариуцагч компанийн хувьд түүнээс авлагатай нэхэмжлэгчдийн хурал нь компанийн гол гол асуудлыг шийдвэрлэх эрхтэй байна.Нэхэмжлэгчдийн хуралд нэхэмжлэгч бүр бүх нэхэмжлэлийн нийт шаардлагын дүнд өөрийн нэхэмжлэлийн шаардлагын эзлэх хувьтай тэнцүү саналын эрхтэй оролцох ба шийдвэрийг саналын эрхийн 66,7-оос дээш хувиар баталсан бол хүчин төгөлдөр болно. Нэхэмжлэгчдийн хурлаар:• хэрэг гүйцэтгэгчийг томилуулах, түүний цалин хөлс, үйл ажиллагааны зардлын хэмжээг тогтоох;• хариуцагчийн үйл ажиллагаатай холбогдох асуудлаар шүүхэд хандах;• дахин хөрөнгөжүүлэх төлөвлөгөөг батлах эсэх, биелэлтэнд нь хяналт тавих;• хэрэг гүйцэтгэгчийн дүгнэлттэй танилцах тайланг хэлэлцэх;• хариуцагчийг татан буулгах тухай шүүхийн шийдвэрийг шүүхийн оролцоогүйгээр биелүүлэх эсэх зэрэг асуудлыг хэлэлцэн шийдвэрлэдэг.<br />Хэрэг гүйцэтгэгч<br />Хариуцагчийг татан буулгах, эсвэл дахин хөрөнгөжүүлэх ажлыг эрхлэн гүйцэтгэгч, дахин хөрөнгөжүүлэх ажиллагаанд хяналт тавих, хариуцагчийн эд хөрөнгийг хамгаалах эрхтэйгээр нэхэмжлэгчдийн хурлаас санал болгосноор шүүхийн томилсон этгээдийг хэрэг гүйцэтгэгч гэнэ. Хэрэг гүйцэтгэгч нь хариуцагчийн үйл ажиллагаанд хувийн сонирхолгүй, хууль, санхүү, эдийн засгийн дээд боловсролтой хувь хүн эсвэл, хууль зүй, эдийн засаг, санхүүгийн чиглэлээр мэргэжлийн зөвлөгөө, үйлчилгээ үзүүлэх эрх, үүрэг бүхий хуулийн этгээд байна. Харин:• хариуцагч, нэхэмжлэгчдийн удирдлага, түүний гишүүн;• хувьцаат компаниас бусад хариуцагч хуулийн этгээдийн гишүүн; • нэхэмжлэгч хувь хүнийг хэрэг гүйцэтгэгчээр тус тус томилж болохгүй.<br />Арилжааны банкны дампуурал<br />Àðèëæààíû áàíê òºëáºðèéí ÷àäâàðã¿é áîëîõûã äàмïóóðàë ãýæ íýðëýäýã. <br />Áàíêíû òºëáºðèéí ÷àäâàðûã ÿâöóó áîëîí ºðãºí óòãààð òîäîðõîéëæ áîëíî. Áàíêíû òºëáºðèéí ÷àäâàð ÿâöóó óòãààðàà, õàðèëöàã÷, õàäãàëóóëàã÷äèéí ìºíãèéã õ¿ññýí öàãò íü õ¿ññýí äýâñãýðòýýð íü ãàðãàí ºãºõ ÷àäâàð. ªðãºí óòãààðàà, áàíê íü õàäãàëóóëàã÷, õàðèëöàã÷èéí ìºíãèéã õ¿ññýí öàãò íü ãàðãàæ ºãºõ ÷àäâàðààñ ãàäíà íàéäâàðòàé õàðèëöàã÷èääàà õ¿ññýí õýìæýýíèé çýýëèéã îëãîõ áàíêíû ÷àäâàð þì. <br />1990-ýýä îíû ýõýíä ìàíàé èõýíõ àðèëæààíû áàíêóóä õàðèëöàõ äàíñíû ìºí㺠áîëîí õàäãàëóóëàã÷äûí ìºíãèéã ãàðãàí ºã÷ ÷àääàãã¿é, òýä îëîí õîíîã õ¿ëýýõ õýðýã ãàðäàã áàéñàí. Òýð ¿åä èõýíõ áàíêóóä õ¿ì¿¿ñò õàäãàëóóëñàí áîëîí õàäãàëàìæèéí äàíñíû ìºíãèéã íü ãàðãàæ ºãºõèéí òóëä ººð ººðñºäèéí äîòîîäûí æóðàì áîëîâñðóóëàí ìºðäºæ áàéñàí. Èõýíõ áàíêóóä òºëáºðèéí ÷àäâàðàà õàíãàõûí òóëä äàðààõ àðãà õýìæýýí¿¿äèéã àâäàã áàéñàí áàéíà. <br />• Àâàõ ìºíãºíèé õýìæýýã çààñàí ºðãºäºëèéã ìºí㺠àâàõ ºäðººñºº 4-5 õîíãèéí ºìíº áàíêèíä ºãºõ. ¯¿íèéã ¿íäýñëýí áàíê ìºí㺺 áýëòãýõ, Ìîíãîë áàíêààñ çýýë àâàõ (Òóõàéí ¿åä Ìîíãîë áàíê àðèëæààíû áàíêóóäàä èõ õýìæýýíèé ýìèññèéí çýýë ºãäºã áàéñàí.) <br />• Õàðèëöàã÷èéí àâàõ ìºíãºíä õÿçãààð òîãòîîõ. Òóõàéëáàë íýã óäàà íýã õàðèëöàã÷äàä 50000 òºãðºãíººñ èë¿¿ã ãàðãàõã¿é áàéõ ã.ì. Èõýíõè áàíêóóä àäèëàâòàð áàéñàí ó÷èð õàðèëöàã÷èä áàíê ñîíãîõ, áàíêóóäûã äàìïóóðóóëàõ ¿çýãäýë ãàðààã¿é. <br />Áàíêíû òºëáºðèéí ÷àäâàðûã ò¿¿íèé òàéëàí òýíöýë äýýð õàðæ áîëíî. Áàíêíû òàéëàí òýíöýëä òóñãàãäñàí íèéò àêòèâûí ä¿í íèéò ïàññèâûí ä¿íãýýñ èõ áàéãàà òîõèîëäîëä áàíê òºëáºðèéí ÷àäâàðòàé áàéíà ãýñýí ¿ã þì. Ó÷èð íü áàíê àêòèâàà òàéëàíä áàéãàà ¿íèéí ä¿íãýýð çàðàõàä ïàññèâò áàéãàà á¿ð òºëáºðèéã áàðàãäóóëæ ÷àäíà. Àêòèâûí ïàññèâààñ äàâæ áàéãàà ä¿í íü áàíêíû ººðèéí õºðºíãèéí ä¿í áàéíà. <br />Áàíêíû ººðèéí õºðºíãèéí ä¿í òýãýýñ èõ áàéãàà òîõèîëäîëä áàíê òºëáºðèéí ÷àäâàðòàé áàéíà.Áàãà áîëîõ òîõèîëäîëä áàíê òºëáºðèéí ÷àäâàðã¿é áîëíî.<br />90-ээд оны Банкны дампуурал 1992-1996 оны хооронд Ерөнхий сайдын албыг хашсан П.Жасрайн үед банк санхүүгийн системээ өөд нь татах бодлого баримталж, Азийн хөгжилийн банкнаас 35 сая ам долларын зээл авсан байдаг. Энэхүү мөнгөөр арилжааны бан-куудыг өөд нь татаж өөрчлөн шинэчлэх төлөвлөгөө боловсруулж түүнийгээ “бодлогын матриц” хэмээх баримтад тусгасан байж. Өөрөөр хэлбэл, энэ нь Монголын банк, санхүүгийн системийг цэцэглүүлэх хар хайрцагны бодлого байсан гэсэн үг. Гэвч ардчилсан хүчин 1996 оны сонгуульд ялалт байгуулснаар энэ төлөвлөгөө нурж банкны систем эрүүлжих биш дампуурах ангал руу орсон байдаг. Ард банкны дампуурал 1996 оны 12 сарын 15-нд “Ардын банк”-ийг татан буулгах үйл ажиллагааг хийв. Ингэхдээ тус банкны захирал н.Цэрэндоржийг Бээжинд байх хойгуур ажиллагсдыг нь бүтэн 48 цагийн турш хорионд байлган уг банкыг татан буулгах үйл ажиллагааг зохион байгуулсан гэдэг. Энэхүү хэрэгт хамгийн их гар дүрсэн хүнээр тухайн үеийн УИХ-ын дарга байсан Р.Гончигдорж тодорч байв. Удалгүй Ардын банкны суурин дээр Сэргээн босголт, Хадгаламж гэсэн хоёр банк бий болов. Үүнийг банк жижгэрч задрах нь ард олонд банкны системийн үйлчилгээг шуурхай хүргэх, банкны хөгжлийг түргэтгэх талаар авч буй арга хэмжээ гээд өрсөлдөөн хаана байна тэнд хөгжил байна гэж тайлбарлаж байлаа. Сэргээн босголт банкны дампуурал Сэргээн босголт банк нь тухайн үед байгуулагдахдаа 22,6 тэрбум төгрөгийн актив хөрөнгөтэй, 1,8 тэрбум төгрөгийн дүрмийн сантай, 800 гаруй ажиллагсадтай 34 салбар, 50 гаруй тооцооны касстай томоохон банк байв. Гэвч нэг жилийн дотор тус банкинд дөрвөн захирал солигдож, активпассивын захирлыг нь гурав, орлогч захирлыг гурван удаа ойр ойрхон халж, сольсон байдаг. Үүгээр ч зогсохгүй жилийн дотор тус банкинд Сангийн яам, Монголбанкны хамтарсан шалгалт найман удаа орсон байдаг. Удалгүй тус банкийг татан буулгах 80 дугаар тогтоол гарав. Ингэснээр удалгүй төрийн өмчийн “Сэргээн босголт банк” тухайн үеийн Сангийн сайдын 239 тоот тушаалаар хувийн “Голомт” банкид нэгтгэсэн байдаг. Томоохон банкийг таван сая төгрөгөөр үнэлж төрийн өмчийг хувийн өмчид шилжүүлсэн хачирхалтай түүхийн учиг өнөө ч тайлагдаагүй хэвээр байгаа. Удалгүй энэхүү банкыг дампуурсан шалтгааныг тодруулах ажлын хэсгийг МАХН-ын буюу цөөнхийн шаардсанаар байгуулсан байдаг. Уг ажлын хэсэгт одоогийн УИХ-ын дарга Д.Дэмбэрэл, Р.Содхүү, Н.Баярсайхан, О.Дашбалбар нар орсон байна. Уг ажлын хэсгээс гарсан дүгнэлтийг үндэслэн Сэргээн босголт банкыг сэргээх үүргийг УИХ-аас Засгийн газарт өгсөн байна.Энэ үед гурван сарын хугацаанд Голомт банкинд нэгдээд салж байгаа Сэргээн босголт банкинд аврагдах горьдлого төрсөн байдаг. <br />Áàíêíû äàìïóóðàëä õ¿ðãýäýã õ¿÷èí ç¿éëñ<br />Áàíêíû äàìïóóðëûí øàëòãààí áîëæ áàéäàã ãóðâàí ãîë íºõöºë áàéäàã. ¯¿íä: <br />1. Çýýë áóöààí òºëºãäºõã¿é áàéõ, ýñâýë áóñàä àêòèâûí ºðòºã àëäàãäàõ <br />2. Õºðâºõ ÷àäâàðã¿é áîëîõ <br />3. ¯íäñýí ¿éë àæèëëàãààíààñ àëäàãäàëä îðîõ. <br />Õóóëü ýðõ ç¿é áîëîí ýäèéí çàñãèéí åðºíõèé îð÷èí áàíêíû òºëáºðèéí ÷àäâàðò íºëºº ¿ç¿¿ëäýã. <br />Ýíý á¿õ íºõöºë áàéäàë íü áàíêíû ººðèéí õºðºíãèéã áàãàñãàíà. Áàíêíû ººðèéí õºðºí㺠òýãýýñ äîîø îðîõ ¿åä áàíê òºëáºðèéí ÷àäâàðã¿é áîëíî; ò¿¿íèé ïàññèâ íü (ººðèéí ¿¿ðýã íü) àêòèâààñàà äàâæ ãàðíà. Ýíý òîõèîëäîëä áàíêíû õÿíàí øàëãàã÷ íàð áàíêèéã ¿éë àæèëëàãààãàà çîãñîîõûã øààðäàíà. <br />Àêòèâàà àëäàõ <br />Áàíê àêòèâàà àëäàõ ãóðâàí øàëòãààí áàéäàã. ¿¿íä: <br />1. Áàíêíû îëãîñîí çýýë áîëîí ò¿¿íèé õ¿¿ õóãàöààíäàà òºëºãäºõã¿é ¿åä àêòèâ àëäàãäàíà. <br />2. ¯íýò öààñíû çàõ äýýð ¿íýò öààñíû õàíø óíàõ ¿åä àêòèâàà àëääàã. <br />3. Ãýìò õýðýã ìºí àêòèâ àëäàõàä õðãýäýã. <br />Çýýë òºëºãäºõ õóãàöàà íü áîë÷èõîîä áàéõàä ¿íäñýí çýýëýý ýñâýë çýýëèéí õ¿¿ã òºëæ ÷àäàõã¿é áàéäàëä îðñîí òîõèîëäîëä çýýëèéí õóãàöàà ñóíãàãäàíà. <br />Áàíêíû õÿíàã÷ øàëãàã÷ íàð õóãàöàà õýòýðñýí çýýëèéã õàñàõûã áàíêíààñ øààðäàæ áàéíà ãýæ áîäú¸. Ýíý íü áàíê öààøèä ýíýõ¿¿ çýýëèéã òàéëàí òýíöýëäýý áè÷èõã¿é ãýñýí ¿ã þì. <br />Õóãàöàà õýòýðñýí çýýëèéí õàñàëò <br />Äàíñ 1.1 äýýð áàíêíû òàéëàí òýíöëýýñ 1000 ¥ õóãàöàà õýòýðñýí çýýëèéí õàñàëò õèéñýí ¿ð äàãàâàðûã õàðóóëæ áàéíà. Áàíêíû íèéò çýýëèéí õýìæýý õàñàãäñàí çýýëèéí õýìæýýãýýð áàãàñ÷ áàéíà, äàðàà íü áàíê ººðèéí õºðºíãèéí àëü íýã äàíñûã ìºí èéì õýìæýýãýýð áàãàñãàõ õýðýãòýé áîëíî. <br />Îëîí çýýë ýðñäýëòýé áàéäàã ó÷ðààñ çýýë òºëºãäºõã¿é áàéõ ìàãàäëàë áàéñààð áàéäàã. Áàãà õýìæýýíèé òºëºã人ã¿é çýýëèéí õàñàëò òîãòìîë àøèã àâäàã áàíêíû õóâüä íýã èõ õ¿íäðýë ó÷ðóóëàõã¿é. Áàíêíû ººðèéí õºðºíãºíä òºëºã人ã¿é çýýëèéí õàñàëòûí ¿ç¿¿ëæ áàéãàà íºëºº íü áóñàä çýýëýýñ îðæ èðæ áàéãàà àøãààð õààãäàõààñ èë¿¿ èõ áàéäàã. <br />¯¿íýýñ ãàäíà îëîí áàíê õºðºíãèéí äàíñàíäàà <Çýýëèéí àëäàãäëûã íºõºõ íººöèéí ñàí> ãýäýã íýðòýé äàíñ áàðüæ áàéäàã. Ýäãýýð áàíêóóä ýíý äàíñíààñàà òºëºãäºõã¿é áàéãàà çýýëèéí õàñàëò õèéäýã. Ãýõäýý áàíêíû èõ õýìæýýíèé àëäàãäàë íü òºëºã人ã¿é çýýëèéã íºõºõ íººöººñ äàâàõ òîõèîëäîëä áàíê ººðèéí õºðºíãèéí áóñàä äàíñàà õóâààðèëàãäààã¿é àøèã, íººö õºðºí㺠ìàãàäã¿é ýíãèéí õóâüöààíû ºðòãèéã áàãàñãàõ õýðýãòýé áîëíî.<br />Банкны дампуурлаас сэргийлэх арга хэрэгсэл нь:<br />1. Төв банкны хяналт 2. Банкны хөрвөх чадварыг дээшлүүлэх 3. Хадгаламжийн болон зээлийн даатгал Өнөөдрийн байдал үр дүнгээс үндэслэн ирээдүйд учирч болох эрсдлийг урьдчилан харахад чиглэсэн хяналт шалгалтын аргад шилжиж байна. Хяналтын гол зорилго нь банкны үйл ажиллагааны ололттой талыг улам бүр бататгахад чиглэгдсэн шууд банкны хөрвөх чадварыг дээшлүүлдэггүй харин тийм боломжийг судална. Олгогдсон зээл найдваргүй, чанаргүй болох нь олон талтай. Үүнд:1. Зээлдэгч нь зээлийг зориулалтын бус хэлбэрээр ашигладагтай холбоотой2. Нэг зээлдэгч аж ахуйн нэгж, иргэн нь банкны олон салбараас нэгэн зэрэг их хэмжээний зээл авах 3. Танил тал татан ах дүүс, хамаатан садан найз нөхөддөө зээл олгож барьцаа хөрөнгийг нь нягталж шалгадаггүй. 4. Зээлдэгч нь авсан зээлээ төлөхөөс зориуд зайлсхийж оршин байгаа хаягаа үргэлж сольдог нь банкны ажилтнуудад нэлээд хүндрэл учруулдаг. <br />Үнэт цаасны зах зээлд хувьцааны үнэ унах шалтгаан нь: Банк худалдан авсан үнэт цаасаа тайлан тэнцэлдээ худалдан авсан өртгөөр тусгадаг. Гэтэл тухайн хувьцааг худалдах үед хувьцааны үнэ тодорхой шалтгаануудын улмаас буурсан үед банк өөрийн хөрөнгөөр тухайн алдагдлыг хаадаг. Энэ нь өөрийн хөрөнгийн хэмжээг бууруулж төлбөрийн чадваргүй болход нөлөөлнө. Аливаа санхүүгийн хүндрэлд орсон банкыг нийгэмд болон банкны тогтолцоонд гүйцэтгэж байгаа үүрэг ач холбогдлоос нь хамааруулан шийдвэрлэнэ.<br />ДАМПУУРЛЫН ТУХАЙ ХУУЛИАС 19 дүгээр зүйл. Хариуцагчийн хийсэн хүчин төгөлдөр бус хэлцэл 19.1. Хариуцагчийн хийсэн дор дурдсан гэрээ, хэлцэл хүчин төгөлдөр бус байна: 19.1.1. дампуурлын хэрэг үүсгэхээс өмнө 2 жилийн дотор хариу төлбөргүйгээр хариуцагчийн удирдах байгууллагын гишүүд, тэдгээрийн гэр бүлийн гишүүдийн өмчлөлд эд хөрөнгө шилжүүлэх тухай гэрээ, хэлцэл; 19.1.2. дампуурлын хэрэг үүсгэхээс өмнө 1 жилийн дотор хариу төлбөргүйгээр энэ хуулийн 19.1.1-д зааснаас бусад этгээдийн өмчлөлд эд хөрөнгө шилжүүлэх тухай гэрээ, хэлцэл; 19.1.3. дампуурлын хэрэг үүсгэхээс өмнө 1 жилийн дотор бусдад илт давуу байдлаар эд хөрөнгө худалдах, үйлчилгээ үзүүлэх тухай гэрээ, хэлцэл; 19.1.4. тодорхой нэхэмжлэгчдэд давуу эрх олгох зорилгоор дампуурлын хэрэг үүсгэхээс өмнө 12О хоногийн дотор хийсэн гэрээ, хэлцэл; 19.1.5. дампуурлын хэрэг үүсгэснээс хойш энэ хуулийг зөрчиж хийсэн гэрээ, хэлцэл.Хэрэг гүйцэтгэгч хариуцагчийн үйл ажиллагаанд дүгнэлт хийх явцдаа бүх гэрээ хэлцэлийг шалгаж, хүчин төгөлдөр бус хэлцэл байгаа эсэхийг хянаж, дээрх үндэслэл байвал шүүхэд хандаж, үр дагаврыг хэрэглэхийг шаардах арга хэмжээ авна.Хэрэг гүйцэтгэгч дараахь эрх үүрэгтэй.• шүүхийн шийдвэрийн дагуу хариуцагчийн эд хөрөнгийг битүүмжлэх, хамгаалалтанд авч тооллого явуулах;• нэхэмжлэгчдийн хурлыг зарлан хуралдуулах;• шүүхэд хандах;• дампуурлын хэрэг үүсгэхээс өмнө байгуулсан гэрээ, хэлцлийг хянаж, Дампуурлын тухай хуулийн 19, 20 дүгээр зүйлд заасан гэрээ, хэлцлийг хүчингүйд тооцуулах асуудлыг нэхэмжлэгчдийн хуралд оруулах;• өөрийн дүгнэлтийг холбогдох этгээдүүдэд танилцуулах;• дахин хөрөнгөжүүлэх татан буулгах ажиллагааг зохион байгуулах зэрэг эрх үүрэгтэй байна. Хэрэг гүйцэтгэгч нь шүүхээр батлагдсанаасаа хойш 20 хоногийн дотор хариуцагчийн үйл ажиллагаанд дүгнэлт хийж, энэ тухайгаа шүүх, хариуцагч, нэхэмжлэгчид танилцуулна. Дүгнэлтэд хариуцагчийн санхүү, эдийн засгийн тооцоо, төлбөрийн чадваргүй болсон шалтгаан, удирдлагын үйл ажиллагааны талаархи дүгнэлт, нэхэмжлэл тус бүрийн дүн, хариуцагчийг дахин хөрөнгөжүүлэх, эсвэл дампуурсанд тооцож татан буулгах талаархи санал зэргийг тусгана. Хариуцагч дахин хөрөнгөжүүлэх төлөвлөгөө гаргаагүй, эсвэл шүүх батлаагүй буюу татан буулгах шийдвэр гаргавал хариуцагчийн эд хөрөнгийг захиран зарцуулах, түүнийг удирдах эрхийг шүүх хэрэг гүйцэтгэгчид шилжүүлнэ.<br />Дүгнэлт <br />Дампуурал гэдэг ойлголт нь өнөөгийн нөхцөлд хүн бүхний мэддэг ойлголт, нэр томьёо болжээ. Чухам юун дээрээс үндэслэн энэ ойлголтыг мэдэж авсан бэ? Гэхлээр олон дампуурсан банк болон ХЗХ-ын холбогдон үүссэн шүүх, цагдаа, өр барагдуулах албаны хоорондын маргаантай асуудал гэх мэт хүн болгоны танил үгсээр дамжуулан олж авсан нь мэдээж. 1991 оны 05-р сарын 22-ны өдөр улсын бага хурал банкны хуулийг шинэчлэн баталснаар Монгол улсад төрийн мэдлийн Монгол банк, хувь нийлүүлэгчдийн хөрөнгөөр бүрдсэн арилжааны банк гэсэн 2 шатлалт бүхий банкны тогтолцоо бий болсон. Арилжааны банкууд хөгжиж эхэлснээс хойш Монгол улсын хувьд 17 жилийн хугацаанд өөрчлөлт шинэчлэлт хөгжлийг их хийсэн хамгийн хурдацтай хөгжиж байгаа салбар юм.<br />Энэ хугацаанд гадаад, дотоод орчинд зах зээлийн тогтолцоо бүрэн бүрэлдээгүй түүнчлэн банкууд нь төр болон хувийн өмчийн оролцоотой байсан зэрэг олон шалтгаанаас гажуудал гарч төлбөрийн чадваргүй болж дампуурав. Иймд банкны менежментээ зөв зохион байгуулах шаардлага манай улсын банкны салбарын тулгамдсан асуудлын нэг болж байна. Банкны тогтолцоог улс орны нийгэм эдийн засгийн яс мод гэж томьёолсон байдаг. Иймд банкны салбар эрүүл байж эдийн засгийн өсөлтөнд эерэгээр нөлөөлж байх ёстой. Гэвч манай орны банкны хөгжлийн явцад хямрах хүртлээ муудаж байлаа. <br />Ашигласан материалын эх сурвалж, байгууллага <br />Б.Бүжинлхам “Санхүү удирдлага” 2005 он<br />“Банк санхүүгийн үндэс” 2005 он<br />Б.Төмөрхуяг “Банкны дампуурал, түүнээс сэргийлэх нь” Дипломын ажил 2001он<br />С.Батболд “Арилжааны банкны дампуурал, риск” Дипломын ажил 2000 он<br />ÌÓÈÑ-í ÝÇÑ-í Ñàíõ¿¿ãèéí òýíõìèéí áàãø äîêòîð (Ph), äýä ïðîô. Ë.Îþóí.<br />“Компаний дампуурал” 2006 он<br />Монгол улсын дампуурлын тухай хууль /1998, 2002 онд орсон өөрчлөлт/ <br />“Зууны мэдээ” сонин /2004, 2005, 2006 оны 11сарын 1 хүртлэх бүх дугаар/ <br />“Өнөөдөр” сонин /2005, 2006 оны 11сарын 1 хүртлэх бүх дугаар / <br />Санхүүгийн зохицуулах хороо <br />www.google.mn <br />www.frc.mn <br />