1. PROJEKT
Biologji 

2. Tema/ Nentema
• Nje teresi e vetme ne funksionimin dhe
bashkepunimin e organeve te
ndyshme.
• Anomalite qe prekin aparatin e
ekskretimit dhe riprodhimit.

3. Objektivat:
• 1)Te pershkruajm disa nga crregullimet
me te shpeshta te aparatit te ekskretimit
• 2) Te shpjegojme disa nga shkaqet dhe
pasojat e crregullimit qe prekin aparatin e
ekskretimit
• 3)Te ndergjegjesohemi per menyrat e
mbrojtjes diagnostikimit dhe kurimit te
aparatit te ekskretimit

5. Per cfare sherben
aparati I ekskretimit?
• Aparati I ekskretimit
sherben per nxjerrjen
jashte te lendeve te
teperta dhe
produkteve
perfundimtare te
organizmit ne
mjedisin e jashtem
Pjeset perberese te
aparatit te ekskretimit.
Aparati I ekskretimit
perbehet nga:
Veshka
Ureteret,
Fshikeza e urines
Uretra

6. 1) Dy veshkat: këto janë organe ekskretore të cilat
pastrojnë gjakun nëpërmjet filtrimit të mbeturinave dhe
sasisë së tepërt të ujit.
2) Dy ureterët: tuba muskulorë të cilët shtyjnë urinën
nga veshkët në fshikëz.
3) Fshikëza urinare: rezervuar i urinës. Fshikëza është
e mbuluar me muskuj të cilat kontraktohen me qëllim që
të zbrazin atë.
4) Uretra: kanal nëpërmjet të cilit kalon urina kur nxjerret
nga fshikëza. Vrima e tij është e quajtur “meatus
urinaris”. Tek femrat gjatësia e uretrës është nga 3 deri
në 5 centimetra dhe ka hapjen në vulvë. Tek meshkujt,
gjatësia e uretrës është midis 15 deri në 22 cm, dhe
hapja e tij është në glans penis (majën e penisit).

7. • 5) Sfinkterët e brendshëm dhe të jashtëm: janë
muskuj me formë unazore të cilët tkuren rreth uretrës.
Ato normalisht janë të tkurur duke mbyllur në këtë
mënyrë kanalin për të mos lejuar rrjedhjen e urinës. Ato
veprojnë si dyer automatike të cilat në momentin e duhur
hapen dhe mundësojnë urinimin. Sfinkteri i brendshëm
është i vendosur në qafën e fshikëzës, në vendin prej
nga fillon uretra. Sfinkteri i jashtëm gjendet në majë ose
në pjesën e sipërme të uretrës. Tek meshkujt, ai rrethon
uretrën menjëherë nën prostatë. Tek femrat, ai ndodhet
në një të tretën e sipërme të uretrës. Kur nuk ka dëmtim
të palcës kurrizore, sfinkteri i jashtëm është nën
kontrollin e vullnetshëm dhe mundëson kontrollimin e
urinimit.

9. Veshka
• Veshka, organ me disa funksione, luan rol themelor
rregullues në shumicën e kafshëve, duke përfshirë
vertebrorët dhe disa jovertebrorë. Veshkat janë të
domosdoshme për funksionimin e sistemit urinar dhe
kryejnë edhe funksione homeostatike të tilla si
rregullimin e elektroliteve, dhe rregullimin e presionit të
gjakut (përmes ruajtjes së ekuilibrit kripë-ujë). Ato i
shërbejnë trupit si një filtër natyror i gjakut, dhe heqjen e
mbeturinave të cilat devijohen në fshikëzën e urinës. Në
prodhimin e urinës, veshkat nxjerrin mbeturina të tilla si
ure dhe amoniak. Veshkat gjithashtu janë përgjegjëse
për rithithjen e ujit, glukozës, dhe aminoacideve. Ato
gjithashtu prodhojnë hormone, duke përfshirë
kalçitriol, reninë, dhe eritropoetinë.

10. Struktura (fig.slide 11)
Veshka ka një strukturë në formën e një fasuleje. Çdo
veshkë ka sipërfaqe konkave dhe konvekse. Sipërfaqja
konkave, gjiri është pika në të cilën hyn në veshkë
arteria veshkore dhe dalin vena veshore dhe ureteri.
Veshka është e rrethuar nga inde të forta fibroze,
kapsula veshkore, e cila në vetvete është e rrethuar nga
një shtresë dhjami.Veshka është përafërsisht 11-14 cm e
gjatë, 6 cm e gjerë dhe 4 cm e trashë.
1. Piramida Renale • 2. Arteria Interlobulare • 3. Arteria
Renale • 4. Vena Renale • 5. Hilumi (Hyrja) • 6. Hapësira
Renale • 7. Ureteri • 8. Xhep i vogël • 9. Kapsula
Renale • 10. Kapsula Renale e Poshtme • 11. Kapsula
Renale e Sipërme • 12. Vena Interlobulare • 13. Nefroni •
14. Xhep i Vogël • 15. Xhep i Madh • 16. Tubi Renal •
17. Kollona Renale

11. Struktura

13. Nefroni
• Nefroni eshte njesia baze strukturore dhe funksionale e
veshkaveFunksioni I saj kyresor eshte per te rregulluar
perqendrimin e ujit si dhe te substancave te tretshme. Një nefrone
eliminon mbeturinat nga trupi, rregullon volumin e gjakut dhe
presionin e gjakut, kontrollon nivelet e elektroliteve dhe
metaboliteve, dhe rregullon pH të gjakut. Funksionet e tij janë jetike
për jetën dhe janë të rregulluara.Në njerëzit, një veshkë normale
përmban 800.000 në 1.5 milionë nefrone
• Pjeset perberese: Glomerula(1lemsh me arterie(.Kapsula e
baumanit dhe tubi I nefronit,(1-Pjesa fillestare,2-Kthesat e Henlit 3-
Pjesa Fundore)

14. Guri ne Veshka
Nje gur i veshkave eshte nje pjese e forte materiali qe formohet ne
veshke nga substancat qe ndodhen ne urine . Ai mund te jete i
vogel sa nje kokerr rere ose mund te jete i madh sa nje perle.
Shumica e gureve tne veshka dalin nga organizmi pa ndihmen e
mjekut. Por ka raste qe guri nuk del. Ngec ne kanalinm urinar duke
bllokuar rrjedhjen e urines dhe duke sjell shume dhimbje..
Keto jane disa nga shenjat e gureve te veshkave qe kane nevoje
per ndihmen e doktorit
1.Dhimbje ekstreme ne shpine dhe ne ane qe nuk largohet
2.Gjak ne urina
3.Temperature dhe te dridhura
4.Te vjella
5.Nje ndjesi djegjeje gjate urinimit

15. Menyrat e diagnostikimit
1)Menyrat dietike(Sic jan pijet dijetike dhe ushqimet e ndryshme )
2)Analiza me letera reactive kur kemi gjak gjat urinimit.
3)Radiografija,Tomografija
4)urolografia nder venoze
5)Skaner dhe IRM
6)Operacioni perkuttan
7)Te ushqehemi sipas ushqimeve qe rekomandohen nga
doktoret(perimet,frutat,duhet ulur sasia e ushqimeve me
protein,duhet te kemi nje konsumim te reduktuar te kripes,)

16. Infeksioni I aparatit te ekskretimit
• Infeksioni i aparatit te ekskrerimit eshte lloji i dyte me i zakonshem i
infeksionit qe ndodh ne organizmin tone.Nqs ju vereni simptomat e
meposhtme ju mund te keni infeksion te aparatit te ekskretimit :
• 1.Dhimbje ose djegje kur perdorni banjon
• 2.Temperature Lodhje dhe dridhje
• 3.Nevoje per ta perdorur shpesh banjon
4.Ere e keqe e urines
• 5.Vjellje ose dhimbje kurrizi
Nese mendoni se keni nje infeksion te aparatit te ekskretimit eshte e
rendesishme qe te vizitoheni nga doktori . Doktori mund ta testoje
nqs ju keni nje infeksin duke testuar nje monster te urines suaj .
Trajtimi me ilace kunder infeksionit do ta sheroje shpesh brenda 2
diteve.

17. Kanceri I veshkave
• Ju keni 2 veshka ato jane 2 organe me masen e grushtit qe
ndodhen ne te dy anet e shtylles kurrizore mbi bel. Tubat brenda
filtrojne dhe pastrojne gjakun Duke nxjerre jasht produktet e
demshme ne formen e urines. Kanceri i veshkave formohet ne
rreshtimin e tubave te vegjel brenda veshkave . Kjo gje ndosh me
shpesh tek personat mbi 40 vjec. Disa nga faktoret per zhvillimin e
kancerit te veshkave jane pirja duhanit faktore te caktuar gjenetike
dhe keqperdorimi i ilaceve per qetesimin e dhimbjeve per nje kohe
te gjate.
Disa nga simptomat e kacerit ne veshka jane :
1.Gjaku ne urine
2.Nje gunge mbi bark
3.Humbje pashpjegueshme peshe
4.Dhimbje ne ane
5.Humbje oreksit
Mjekimi vaert nga mosha shendeti ne pergjithsi dhe sa i avacuar
eshte kanceri . Kjo mund te perfshije operacion kimioterapi rrezatim
ose terapi biologjike

18. Kisti
Nje kist eshte nje qese e mbushur me leng . Ka 2 lloje te kisteve ne veshka.
Semundja e polikisteve te veshkave trashegohet ne familje.Ne semundje e
PKD kistet zene vendin e indeve normale.Ato zgjerojne veshkat duke i bere
ato te punojne keq dhe duke sjelle deshtimin e veshkave.Kur semundja
PKD ben qe feshka te mosfunksionoje gje qe ndosh pas shume vitesh
pacienti ka nevoje per dialize ose transplant veshkash.Gati gjysma e
njerzve qe kane llojin me te zakonshem te PKD perfundojne duke mod i
funksionuar veshkat.PKd shkakton kiste edhe ne pjese te tjera te trupit sic
eshte melcia .
Disa nga simptomat e PKD jane :
1.Dhimbje ne shpine
2. Dhimbje koke
3.Gjak ne urine
4.INfeksion ne fshikezen e urines
Doktoret e diagnostikojne PKd me ane te testeve me imazh dhe me historine e
familjes. TRajtimet perfshijen ilace dhe kur njerzve me PKD nuk i
funksionojne me veshkat dialize dhe transplant veshkash

19. Kanceri ne fshikezen e urines
Fshikëza e Urinës është një organ ku depozitohet urina që vjen nga të
dy veshkat me anë të kanaleve urinare. Ajo ka formën e një sfere.
Kancerit të dëmshëm (malign) që shkaktohet në sipërfaqen e
brendshme të këtij organi u thonë kanceri i fshikëzës së urinës.
Kanceri i fshikëzës vërehet më tepër tek meshkujt se sa tek femrat.
Ndër arsyet kryesore që dihen se e shkaktojnë këtë kancer janë
pirja e duhanit dhe kontakti me lëndët kimike të punonjësve nëpër
disa fabrika.
Simptomat:
1-Uriniim I dhembshem me gjak si dhe me copeza te mpiksura
gjaku.
2-Urinim I vazhdushem me dhimbje ose dhimbje ne fund te procesit te
urinimit
3-Ne disa raste gjaku nuk vereht me sy por konstatohet ne analizat e
urines.

20. Si behet diagnostikimi?
• Diagnostikimi i masës tek fshikëza e urinës mund të
bëhet lehtë nëpërmjet të ekografisë (Ultrasonografisë)
abdominale ose e sistemit urinar. Kjo analizë bëhet
lehtësisht pa bërë përgatitje. Përveç kësaj duke injektuar
ilaç në damar, në pjesët e sipërme dhe të poshtme të
barkut mund të bëhet tomografia kompjuterike. Vetëm se
ngandonjëherë këto analiza nuk japin rezultate bindëse
prandaj në këto raste përdoret diagnostikimi nëpërmjet
të hyrjes nga vrima urinare në fshikëzën e urinës me një
sistem me kamera dhe video dhe vëzhgimin nga brenda
të fshikëzës (Endoskopi=cistoskopi).

21. PUNOI:
UEDA RRUKAJ XI-11