ραψωδία α 109 173

1. ΟΜΗΡΟΥ ΟΔΥΣΣΕΙΑ
Ραψωδία α, στ. 109-173 ► Η Αθηνά από τον Όλυμπο στην Ιθάκη
φύλλο εργασίας 3
Στ. 109-114 (μεταβατική σκηνή) η προετοιμασία της Αθηνάς
Η Αθηνά χωρίς καθυστέρηση βάζει σε εφαρμογή το δεύτερο μέρος του σχεδίου της. Γιατί;
---------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------
-----------------------------------------------------------------------------------------------
-----------------------------------------------------------------------------------------------
-----------------------------------------------------------------------------------------------
-----------------------------------------------------------------------------------------------
Βέβαια πρώτα ετοιμάζεται. Έτσι φοράει τα ---------------- και παίρνει
το -------------- της (πολιτιστικά στοιχεία)
Όμως δεν εμφανίζεται με την αληθινή της μορφή.
Μεταμορφώνεται. Παίρνει τη μορφή του ------- άρχοντα των -----------
(ενανθρώπιση).
Στ. 115-140 (αλλαγή σκηνικού) η άφιξη της Αθηνάς στην Ιθάκη και η υποδοχή της
από τον Τηλέμαχο
Το σκηνικό τώρα αλλάζει(αλλαγή σκηνής). Ο ποιητής μας μεταφέρει από τον κόσμο των θεών
στον κόσμο των ανθρώπων ( με παρέμβαση όμως του θεϊκού στοιχείου, δηλαδή της Αθηνάς)
* Τώρα «ο προβολέας »πέφτει στους μνηστήρες. Τι κάνουν και πώς συμπεριφέρονται;
---------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------
---------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------
---------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------
---------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------
Τι σκέψεις μας δημιουργούνται για το μέλλον τους; ( προϊδεασμός)
---------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------
---------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------
Αντίθετα ο Τηλέμαχος καθόταν συλλογισμένος. Ο νους του ταξίδευε. Τι οραματιζόταν ;
(προοικονομία )Πώς ένιωθε;
---------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------
---------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------
---------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------
--------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------
Η ψυχολογική του κατάσταση όμως δεν τον εμπόδισε να καλωσορίσει τον ξένο( ενν. την Αθηνά)
και να της προσφέρει φιλοξενία.

2. φιλοξενία: αναγκαίος
κοινωνικός και
θρησκευτικός θεσμός
κοινωνικός
χαρακτήρας
ελλιπή μέσα μεταφοράς
και επικοινωνίας
έλλειψη οργανωμένου
συστήματος υποδοχής
και διαμονής των ξένων
θρησκευτικός
χαρακτήρας
οι ξένοι θεωρούνταν ότι
προστατεύονταν από τον
Δία ( Ξένιος Δίας) → οι
ξένοι ήταν πρόσωπα ιερά
Έτσι οι σχέσεις των ανθρώπων γίνονταν στενότερες και η λέξη ξένος σήμαινε επίσης τον φίλο
από φιλοξενία. Η φιλία από φιλοξενία μεταβιβάζονταν στους απογόνους των φίλων.
Ταυτόχρονα οι βασιλείς και οι άρχοντες διεύρυ ναν τον κύκλο των συμμάχων τους.
Η φιλοξενία ανήκει στα πολιτιστικά στοιχεία και ακολουθούσε ένα ορισμένο τυπικό.
Συγκεκριμένα:
 υποδοχή του ξένου με προσφώνηση και χειραψία και πρόσκληση σε γεύμα
τακτοποίηση του εξοπλισμού που έφερε μαζί του ο ξένος
προσφορά λουτρού (δούλες λούζουν τον ξένο, τον αλείφουν με λάδι, του προσφέρουν
ρούχα)και κατόπιν γεύματος( παραχώρηση καθίσματος σε τιμητική θέση, πλύσιμο
χεριών, γεύμα. ) Σε εξαιρετικές περιπτώσεις διοργανώνονταν γιορτές και αγώνες.
μετά από αυτές τις διαδικασίες ρωτούσαν το όνομα, την πατρίδα του ξένου, καθώς και το
σκοπό του ταξιδιού.
 ικανοποίηση του αιτήματος
 προσφορά διαμονής για όσο καιρό επιθυμούσε και τέλος ανταλλαγή δώρων κατά την
αναχώρηση, ως επισφράγισμα της φιλίας.
Στ. 141-161 Η Αθηνά( Μέντης) με τον Τηλέμαχο στην αίθουσα του μεγάρου.
Ο Τηλέμαχος παίρνει τον ξένο παράμερα από τους μνηστήρες. Γιατί;
α) -----------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------
---------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------
β)------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------
---------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------
Πλήθος υπηρετριών –δούλων ( πολιτιστικό στοιχείο) έρχονται να φροντίσουν τον ξένο.

3. Στ. 162-173 Η είσοδος των μνηστήρων στη
μεγάλη αίθουσα
Τώρα στην αίθουσα μπαίνουν και οι μνηστήρες
για να συνεχίσουν το γλέντι. Αφού έφαγαν και
χόρτασαν ήρθε η ώρα να χαρούν με τραγούδι. Το
ρόλο αυτό αναλαμβάνει ο αοιδός (πολιτιστικό
στοιχείο) Φήμιος. Όμως ο Φήμιος δεν το ήθελε.
Τραγουδούσε από ανάγκη( προοικονομία)
Στοιχεία τεχνικής
 Εναλλαγή αφήγησης(τριτοπρόσωπη) -
περιγραφής και ευθύς λόγος (Τηλέμαχος).
 Αντιθέσεις
* εύθυμη διάθεση μνηστήρων ≠ μελαγχολία, θλίψη Τηλέμαχου
*αλαζονεία, αδιαντροπιά, αγένεια μνηστήρων ≠ ευγένεια, σεμνότητα Τηλέμαχου