παραδοσιακά επαγγέλματα

1. 28ο
ΔΣ ΠΕΙΡΑΙΑ
Β΄ τάξη
Πολιτιστικό πρόγραμμα:
Δουλεύοντας μαζί στο σήμερα και στο χτες.
Εξετάζοντας σήμερα παραδοσιακά επαγγέλματα
που δεν υπάρχουν πια
Υπεύθυνες προγράμματος: Βασιλική Τσουκάτου, Μαρία Καναβού
Συμμετέχοντες εκπαιδευτικοί: Αριστοτέλης Λίτσας, Τσιστράκη Στέλλα

2. ΤΑ ΕΠΑΓΓΕΛΜΑΤΑ
ΟΝΟΜΑ: ______________ ΟΜΑΔΑ: ____________
Απάντησε ολοκληρωμένα τις ερωτήσεις:
1. Ποιο ήταν το επάγγελμα της ομάδας σου;
_________________________________________________________________
2. Χρειάζεται να δουλεύει τη μέρα, τη νύχτα ή όλο το 24ωρο;
_________________________________________________________________
3. Φοράει στολή; Πώς είναι τα ρούχα του/της;
_________________________________________________________________
4. Ποια εργαλεία χρειάζεται για να δουλέψει;
_________________________________________________________________
5. Εσύ τι θες να γίνεις όταν μεγαλώσεις;
_________________________________________________________________
Τώρα ζωγράφισε αριστερά το επάγγελμα της ομάδας σου και δεξιά αυτό που
θες να κάνεις εσύ όταν μεγαλώσεις.
____________________ _____________________

3. ΕΠΑΓΓΕΛΜΑΤΑ ΤΗΣ ΠΑΛΙΑΣ ΕΠΟΧΗΣ
Όνομα:_____________ Ομάδα: ___________
 Κύκλωσε μόνο τα επαγγέλματα που άκουσες:
γιατρός, ποδοσφαιριστής, πιλότος, βαρελάς, τσαγκάρης, νοσοκόμα, ακονιστής,
σαμαράς, καθαρίστρια, αστροναύτης
 Ένωσε τα επαγγέλματα με ό, τι τους ταιριάζει:
ΜΥΛΩΝΑΣ
ΝΤΕΛΑΛΗΣ
στολισμένο καροτσάκι
ΝΕΡΟΥΛΑΣ
ΠΑΓΩΤΑΤΖΗΣ Έπαιρνε πολύ καλή αμοιβή που
λεγόταν «αγώι».
ΠΕΤΑΛΩΤΗΣ
ΑΓΩΓΙΑΤΗΣ
ΜΠΡΑΒΟ ΣΕ ΟΛΟΥΣ!!!
Ακούσατε, ακούσατε!
Ο βασιλιάς και η
βασίλισσα έρχονται!
Παίρνω μόνο μια
δεκάρα!

4. Η ΜΑΜΗ
ΟΝΟΜΑ: ________________ ΟΜΑΔΑ: ____________________
Η μαμή, όπου κι αν βρισκόταν, ήταν υποχρεωμένη από καθήκον να τρέξει και να
βοηθήσει την ετοιμόγεννη γειτόνισσα να ξεγεννήσει. Την ξάπλωνε στο δωμάτιο του σπιτιού
κι αν το σπίτι είχε μόνο ένα δωμάτιο, ετοίμαζε μια κουρτίνα για χώρισμα. Όλοι ήταν στο
πόδι. Σωστός συναγερμός! Εκείνη όμως παρακολουθούσε και βοηθούσε την γυναίκα που θα
γεννούσε. Μόλις το μωρό ερχόταν στο φως, το σήκωνε ψηλά, του καθάριζε τη μύτη και το
φύσαγε για να πάρει την πρώτη του αναπνοή. Έπειτα ετοίμαζε το πρώτο του μπάνιο και
ρούχα για να το τυλίξει. Μετά τα γεννητούρια η οικογένεια πρόσφερε στη μαμή ένα
σαπούνι, ένα ψωμί και χρήματα.
Τώρα κύκλωσε 5
λέξεις για τη
μαμή στο
κρυπτόλεξο:
ΜΠΡΑΒΟ!!!
Α Ω Φ Λ Η Λ Σ
Ν Ψ Ω Μ Ι Χ Α
Α Α Ν Κ Γ Α Π
Π Γ Α Θ Ν Υ Ο
Ν Τ Ρ Ο Χ Ο Υ
Ο Ε Α Ξ Μ Π Ν
Η Λ Κ Ι Ο Σ Ι
Χ Ρ Η Μ Α Τ Α
Κ Ι Α Λ Ο Γ Κ
Ι Τ Δ Μ Ω Ρ Ο

5. Η ΥΦΑΝΤΡΑ
ΟΝΟΜΑ: _______________________ ΟΜΑΔΑ: _______________________________
Κάποτε, στα περισσότερα σπίτια υπήρχε αργαλειός για την
ύφανση των ρούχων. Κάθε χωριό, όμως, είχε την καλύτερή του
υφάντρα. Έπρεπε να έχει δυνατά χέρια και γρήγορα πόδια, γιατί
κουραζόταν πολύ. Οι πιο πλούσιες υφάντρες ύφαιναν μόνο μεταξωτά
υφάσματα για να πατούν χωρίς να πονούν στο ποδαρικό του αργαλειού.
Τα χοντρά υφάσματα τα ύφαιναν οι πιο φτωχές. Βέβαια, για να φτάσει
η κλωστή στον αργαλειό, χρειαζόταν αρκετός χρόνος. Αφού κούρευαν
τα πρόβατα, το μαλλί έπρεπε να πλυθεί, να βαφτεί και με την ανέμη να
μαζευτεί σε μασούρια. Η υφάντρα περνούσε με τη σαΐτα το νήμα και το
πίεζε με το χτένι, πατώντας όσο έπρεπε τα δυο ποδαρικά του
αργαλειού. Τα κορίτσια τότε τραγουδούσαν:
Τιμή μεγάλη και τρανή που’ναι ο αργαλειός στο σπίτι,
το κάθε δόντι του αργαλειού αξίζει μαργαρίτι.
Μαλαματένιος ο αργαλειός και φίλντισι το χτένι
και μια κοπέλα λυγερή, που τραγουδά κι υφαίνει.
 Γράψε μερικά εργαλεία της υφάντρας:
__________________________________________________________
________________________________________________________
 Ζωγράφισε τη σαΐτα της και τα παραδοσιακά της σχέδια:

6. Ο ΑΜΑΞΑΣ
ΟΝΟΜΑ: ____________________ ΟΜΑΔΑ: _____________________________
Ο αμαξάς χρησιμοποιούσε μια άμαξα με τέσσερις τροχούς, που την
έσερναν ένα ή δύο άλογα. Ήταν ντυμένος πάντα κομψά και καθόταν στο
μπαλκόνι της άμαξας, δηλαδή στο ξεσκέπαστο κάθισμα. Δίπλα του υπήρχε ένα
κουδουνάκι, που το χτυπούσε για να γίνεται αντιληπτός στους δρόμους.
Σύχναζε στους σταθμούς των τρένων, των λεωφορείων, στα λιμάνια και στις
πλατείες με τη στολισμένη άμαξά του. Το βράδυ άναβε τα φαναράκια που είχε
στις τέσσερις γωνίες της, για να δημιουργήσει ωραία ατμόσφαιρα. Πάντα
φρόντιζε με αγάπη τόσο την άμαξα όσο και τα άλογά του.
Τώρα
κύκλωσε 5
λέξεις για τον
αμαξά στο
κρυπτόλεξο:
ΜΠΡΑΒΟ!!!
Κ Ω Φ Λ Η Λ Π
Ο Ψ Α Μ Α Ξ Α
Υ Α Ν Κ Γ Α Ι
Δ Γ Α Θ Ν Υ Τ
Ο Τ Ρ Ο Χ Ο Σ
Υ Ε Α Α Μ Π Α
Ν Λ Κ Ι Ο Σ Υ
Α Ο Ι Γ Μ Λ Ε
Κ Ι Α Λ Ο Γ Ο
Ι Τ Δ Π Ω Η Ν

7. Ο ΓΑΝΩΜΑΤΗΣ
ΟΝΟΜΑ: ____________________ ΟΜΑΔΑ: _____________________________
Τα παλιά μπακιρένια (χάλκινα) κατσαρολικά, όπως τα ταψιά και τα τηγάνια με τον
καιρό σκούριαζαν. Έπρεπε, λοιπόν, να γανωθούν για να προστατευθούν οι άνθρωποι από
τη δηλητηρίαση. Ειδικοί τεχνίτες που ονομάζονταν γανωματήδες με τα απαραίτητα
εργαλεία γυρνούσαν τις γειτονιές, καθάριζαν καλά τα σκεύη, αλείφανε το εσωτερικό τους
με οινόπνευμα και το τρίβανε με τριμμένο κεραμίδι. Μετά τα κρατούσαν με μια τσιμπίδα
πάνω από τη φωτιά και ρίχνανε νησιαντήρι (χλωριούχο αμμώνιο). Έπειτα τα σκούπιζαν
καλά μ’ ένα χοντρό βαμβακερό ύφασμα και στο τέλος με καθαρό βαμβάκι για να
γυαλίσουν σαν καινούργια!
Τώρα
κύκλωσε 5
λέξεις για τον
γανωματή
στο
κρυπτόλεξο:
ΜΠΡΑΒΟ!!!
Κ Ω Ν Λ Η Λ Π
Ε Ψ Η Τ Α Ψ Ι
Ρ Α Σ Κ Γ Α Ο
Α Γ Ι Θ Ν Υ Τ
Μ Τ Α Ο Χ Ο Φ
Ι Ε Ν Α Μ Π Ω
Δ Λ Τ Ι Ο Σ Τ
Ι Τ Η Γ Α Ν Ι
Κ Ι Ρ Λ Ο Γ Α
Ι Τ Ι Π Ω Η Ν

8. Ο ΕΦΗΜΕΡΙΔΟΠΩΛΗΣ
ΟΝΟΜΑ: ____________________ ΟΜΑΔΑ: _____________________________
Ο πλανόδιος εφημεριδοπώλης ασκούσε το επάγγελμά του χωρίς να
έχει μαγαζί. Έπαιρνε τις εφημερίδες του από τα πρακτορεία τύπου και
τις πουλούσε στους περαστικούς, περπατώντας στους κεντρικούς
δρόμους της πόλης ή τις άφηνε στην είσοδο των σπιτιών των μόνιμων
πελατών. Φώναζε δυνατά τους τίτλους των εφημερίδων που
πουλούσε όπως: «Ακρόπολη», «Άστυ» κ.λ.π. Πολλές φορές ενημέρωνε
για τα μεγάλα γεγονότα φωνάζοντας: «Εφημερίδες! Έκτακτο
παράρτημα!»
Τώρα
κύκλωσε 5
λέξεις για τον
εφημεριδοπώλη
στο κρυπτόλεξο:
ΜΠΡΑΒΟ!!!
Ε Ω Γ Λ Η Λ Π
Φ Ψ Α Σ Τ Υ Ε
Η Α Κ Κ Γ Α Ρ
Μ Γ Ρ Θ Ν Υ Α
Ε Τ Ο Ο Χ Ο Σ
Ρ Ε Π Α Μ Π Τ
Ι Λ Ο Ι Ο Σ Ι
Δ Ο Λ Γ Μ Λ Κ
Α Ι Η Λ Ο Γ Ο
Ξ Τ Ι Τ Λ Ο Σ

9. Ο ΛΟΥΣΤΡΟΣ
ΟΝΟΜΑ: ________________________ ΟΜΑΔΑ: ___________________________
Σήμερα δεν βλέπουμε πια τον λούστρο να κάθεται σε κάθε
γωνιά. Κάποτε όμως έκανε χρυσές δουλειές! Έστηνε το
καλογυαλισμένο κασελάκι του και περίμενε στο σκαμνάκι του
υπομονετικά κάνοντας κόλπα με τις βούρτσες του στον αέρα. Μόλις το
πόδι του πελάτη ανέβαινε στην ειδική βάση, ο λούστρος σήκωνε τα
μπατζάκια του παντελονιού και τα ξεσκόνιζε με την βούρτσα των
ρούχων. Έβαζε ύστερα χαρτάκια στα πλαϊνά των ποδιών για να μη
βαφτούν οι κάλτσες. Έπειτα καθάριζε τις λάσπες που είχαν κολλήσει
στα παπούτσια και διάλεγε την κατάλληλη μπογιά από τα μπουκαλάκια
του για να τη ρίξει στο φυσικό σφουγγάρι. Έτριβε ένα ένα τα
παπούτσια με κουρελάκια και τα γυάλιζε με γλυκερίνη ώσπου
άστραφταν! Τώρα πια όμως οι δρόμοι δεν έχουν τόση σκόνη κι όλοι
έχουμε σπίτι μας βερνίκι παπουτσιών.
 Γράψε μερικά από τα εργαλεία του λούστρου:
__________________________________________________________
_________________________________________________________
 Γιατί δε βλέπουμε πια λούστρους στον δρόμο;
__________________________________________________________
________________________________________________________

10. Ο ΜΠΑΡΜΠΕΡΗΣ
ΟΝΟΜΑ:__________________ ΟΜΑΔΑ:______________________
Τα παλιά χρόνια ο μπαρμπέρης ήταν
υπαίθριο επάγγελμα. Έβρισκε ένα καλό
μέρος όπου δε φυσούσε κι έστηνε την
πολυθρόνα του. Αργότερα δούλευε σε μια
γωνιά του καφενείου, αφού εκεί
μαζεύονταν οι άντρες για συζήτηση,
κάνοντας συχνά και τον παραμυθά! Είχε
μια χειροκίνητη μηχανή, τσατσάρες,
ξυράφι, ψαλίδι που το τρόχιζε μ’ ένα λουρί
και τα χαρτάκια που σκούπιζε τις
σαπουνάδες. Στον τοίχο ήταν κρεμασμένη
μια κανάτα και μια λεκάνη, ενώ στο
τραπεζάκι μοσχομύριζε η πούδρα. Ο μπαρμπέρης, αν παρουσιαζόταν
ανάγκη, έκανε και τον οδοντογιατρό!
 Γράψε τα εργαλεία του μπαρμπέρη:
__________________________________________________________
_______________________________________________________
 Τι άλλο έκανε ένας μπαρμπέρης, εκτός απ’
τη δουλειά του;
____________________________________
___________________________________

11. Ο ΠΑΓΩΤΑΤΖΗΣ
ΟΝΟΜΑ: ____________________ ΟΜΑΔΑ: _____________________________
Οι παγωτατζήδες βράζανε το γάλα και προσθέτανε ζάχαρη,
αυγά, κακάο ή βανίλια, ανάλογα με τη γεύση που ήθελαν να φτιάξουν.
Όταν έβραζε το μείγμα τους, το τοποθετούσαν σ’ ένα μεταλλικό κάδο,
ο οποίος βρισκόταν σ’ ένα ξύλινο βαρέλι. Στο κενό που υπήρχε
ανάμεσα στο βαρέλι και τον κάδο έβαζαν πάγο και συνέχιζαν το
ανακάτεμα μέχρι να πήξει. Φόρτωναν το βαρέλι στο καρότσι μαζί με
μια ειδική μεταλλική κουτάλα και τα χωνάκια τους και γύριζαν τις
γειτονιές γλυκαίνοντας μικρούς και μεγάλους!
Τώρα κύκλωσε 5 λέξεις για τον παγωτατζή στο
κρυπτόλεξο:
ΜΠΡΑΒΟ!!!
Κ Ω Π Λ Η Λ Π
Α Ζ Α Χ Α Ρ Η
Ρ Α Γ Κ Γ Α Λ
Ο Χ Ω Ν Α Κ Ι
Τ Τ Τ Ο Χ Ο Σ
Σ Β Α Ρ Ε Λ Ι
Ι Λ Τ Ι Ο Σ Υ
Α Ο Ζ Γ Μ Λ Ε
Κ Ι Η Λ Ο Γ Ο
Ι Τ Σ Π Ω Η Ν

12. Ο ΡΑΦΤΗΣ
ΟΝΟΜΑ: ________________________ ΟΜΑΔΑ: ___________________________
Ένα επάγγελμα, που δε χάθηκε εντελώς, αλλά άλλαξε είναι
του ράφτη. Ο ράφτης έραβε ρούχα, όπως σακάκια, πουκάμισα,
μπλούζες και παλτά στο μαγαζί του, το ραφείο. Εκεί είχε ένα μεγάλο
πάγκο για ν’ απλώνει το ύφασμα, τα διάφορα κουμπιά και τις
πολύχρωμες κλωστές του. Έπαιρνε τα μέτρα από τον πελάτη με τη
μεζούρα κι ετοίμαζε το χάρτινο πατρόν. Σημείωνε μετά το ύφασμα με
το σαπουνάκι του, ισιώνοντας τις γραμμές μ’ ένα τρίγωνο. Έπειτα το
έκοβε με το μεγάλο του ψαλίδι και το ένωνε με καρφίτσες, για να το
ράψει στη ραπτομηχανή μετά την πρόβα. Στο χέρι του είχε περασμένο
το καρφιτσερό με βελόνες και καρφίτσες και στο δάχτυλό του τη
δαχτυλήθρα για να μην τρυπιέται. Με το βαρύ του σίδερο, τέλος,
σιδέρωνε το έτοιμο ρούχο και περίμενε την αμοιβή του!
 Γράψε μερικά από τα εργαλεία του ράφτη:
__________________________________________________________
_________________________________________________________
 Πώς ονομαζόταν το κατάστημά του;
__________________________________________________________
________________________________________________________

13. Ο ΤΣΑΓΚΑΡΗΣ
ΟΝΟΜΑ: ____________________ ΟΜΑΔΑ: _____________________________
Πάντα σκυφτός ήταν πάνω από τον πάγκο του ο τσαγκάρης, με σύμμαχο την ποδιά
του, τα γυαλάκια του και το αδύναμο φως της λαμπίτσας του. Τα σύνεργα που είχε στη
διάθεσή του; Το αμόνι, πάνω στο οποίο δούλευε το δέρμα, τα κατσαπρόκια, που άνοιγαν
τρύπες στο πετσί και η φαλτσέτα που έκοβε το δέρμα. Έπειτα το καλαπόδι πάνω στο
οποίο ραβόταν το παπούτσι, οι ξυλόπροκες για το εσωτερικό του και το φλόγιστρο, με τη
φλόγα του οποίου έλιωνε το κερί για το γυάλισμα. Ακόμα χρειαζόταν τον γάντζο, τις
τανάλιες, τα σουβλιά και τις σακοράφες για να ράψει γερά και προσεκτικά. Κουραστική η
δουλειά του, μα τόσο απαραίτητη! Ποιος θα περπατούσε δίχως αυτόν;
Τι φορούσε ο τσαγκάρης για να βλέπει καλύτερα και να μη λερώνεται;
__________________________________________________________
_______________________________________________________
Ποια ήταν τα εργαλεία του;
__________________________________________________________
__________________________________________________________
__________________________________________________________
_______________________________________________________
Ζωγράφισε μερικά κι ονόμασέ τα:

14. Ο κύκλος του ψωμιού
ΟΝΟΜΑ: _________________
Να σας πω πώς γίνεται
και στον κόσμο δίνεται
απ’ το σπόρο το σταράκι,
το γλυκό, γλυκό ψωμάκι.
Πρώτα πρώτα οι γεωργοί,
σαν οργώσουνε τη γη,
μες στη χούφτα σπόρο παίρνουν
και στη γη κάτω τον σπέρνουν.
Τον καλό το Θεριστή
τραγουδώντας, γελαστοί,
με δρεπάνια που γυαλίζουν
στάχυα ολόχρυσα θερίζουν.
Και στ’ αλώνι θα στρωθεί,
θα τριφτεί, θα πατηθεί
κι ύστερα το καθαρίζουν,
πιάνουνε και το λιχνίζουν.
Κι από εκεί θα φορτωθεί
και στο μύλο θ’ αλεστεί
κι η μυλόπετρα γυρίζει,
άσπρο αλεύρι μάς χαρίζει.
Σαν το παίρνει με χαρά
η καλή νοικοκυρά,
μες στη σκάφη τ’ απιθώνει
και το πλάθει, το ζυμώνει.
Κι όταν καλοζυμωθεί,
πάει στο φούρνο να ψηθεί,
με το φτυάρι μια του δίνουν
μέσα να ψηθεί τ’ αφήνουν.
Κι όταν βγει λαχταριστό,
ροδοκόκκινο, ζεστό,
τρώει, τρώει το παιδάκι
το γλυκό, γλυκό ψωμάκι.
Χάρης Σακελλαρίου
Επαγγέλματα: ___________________________________________
___________________________________________
___________________________________________

15. «ΤΑ ΨΗΛΑ ΒΟΥΝΑ» ΕΙΚΟΝΟΓΡΑΦΗΜΕΝΑ!
Όνομα: _____________________
Τα παιδιά σήμερα ξεκινούν για τα ψηλά βουνά! Εικονογράφησε την υπόθεση:
Αχ, να ήμαστε κι εμείς εκεί!!
Ο κυρ Στέφανος λέει στον μπαμπά του
Φουντούλη ότι θα τον προσέχει κι εκείνος
τον ευχαριστεί.
Ο Δημητράκης φωνάζει πως είναι ο καλός
γανωματής κι ο Κωστάκης ότι μπαλώνει
όλα τα παπούτσια.
Ο Καλογιάννης αρχίζει να τραγουδά ένα
τραγούδι.
Ο Φουντούλης σκέφτεται μήπως το
μουλάρι του είναι γάιδαρος.
Ο Φάνης πειράζει τον Φουντούλη πως το
άλογό του έχει μεγάλα αυτιά κι εκείνος
γελάει.
Τα παιδιά χαιρετούν με χαρούμενες
φωνές τα ψηλά βουνά.
_________________
_________________
________________
________________
_______________
________________
________________
_______________
_______________
_______________
______________
_______________________
_______________________
_______________________
_
__________________
__________________
______________
_________________
________________
_________________
_________________
________________
_________________
_________________
________________

16. Ω ΕΛΑΤΟ!
Ω έλατο, ω έλατο,
μ’ αρέσεις, πώς μ’ αρέσεις.
Τι ωραία την πρωτοχρονιά,
μας φέρνεις δώρα στα κλαδιά.
Ω έλατο, ω έλατο,
μ’ αρέσεις, πώς μ’ αρέσεις.
Ω έλατο, ω έλατο,
τι δίδαγμα η στολή σου.
Ελπίδα εμπνέει σταθερή,
και θάρρος πάντα στη ζωή.
Ω έλατο, ω έλατο,
μ’ αρέσεις, πώς μ’ αρέσεις.
Ω έλατο, ω έλατο,
τα πράσινά σου φύλλα.
Τα βγάζεις με καλοκαιριά,
και τα φορείς με το χιονιά.
Ω έλατο, ω έλατο,
τα πράσινά σου φύλλα.
Ω έλατο, ω έλατο,
μ’ αρέσεις, πως μ’ αρέσεις!
Μες στο χειμώνα το βαρύ,
που ξεγυμνώνουν οι αγροί.
Ω έλατο περήφανο,
κρατάς το στόλισμά σου.
Ω έλατο περήφανο,
τι να πρωτοθαυμάσω!
Την πράσινη χλαμύδα σου,
τα όμορφα στολίδια σου.
Ω έλατο, ω έλατο,
ω βασιλιά του δάσους!
Ω ΕΛΑΤΟ ΠΑΡΑΞΕΝΟ!
Ω έλατο παράξενο,
μ' αρέσεις, πώς μ' αρέσεις.
Μασούρια για τη ράφτρα μας,
σφυράκι στον τσαγκάρη μας.
Ω έλατο, ω έλατο
μ' αρέσεις, πώς μ' αρέσεις.
Ω έλατο παράξενο,
τι δίδαγμα η στολή σου.
Τανάλια στον πεταλωτή
κι η υφάντρα σπίτι για
να ζει.
Ω έλατο, ω έλατο
μ' αρέσεις, πώς μ'
αρέσεις.
Ω έλατο παράξενο,
τα πράσινά σου φύλλα,
οι ξυλοκόποι θαύμασαν
και τα τσεκούρια κρέμασαν.
Ω! έλατο, ω έλατο
τα πράσινά σου φύλλα.
Ω έλατο παράξενο,
τι να πρωτοθαυμάσω!
Κανάτα για το γαλατά,
και μπότα για τον γουναρά.
Ω έλατο περήφανο,
κρατάς το στόλισμά σου.
Ω έλατο περήφανο,
με ψαλιδένιο αστέρι!
Τεχνίτες πώς μαζεύτηκαν,
και εργαλεία μπερδεύτηκαν!
Ω έλατο, ω έλατο,
ω βασιλιά του δάσους!