1. Dưới thời Trần, nhân dân ta đã tiến hành 3
cuộc kháng chiến chống giặc Mông – Nguyên
hung bạo.
Lần 1: tháng 1 năm 1258.
Lần 2: tháng 1 - cuối tháng 5 năm 1285.
Lần 3: tháng 12 năm 1287 - cuối tháng 4
năm 1288.

2. Từ Đại Lý, quân Mông Cổ và Đại Lý tiến vào Đại Việt. Trần
Thái Tông và Thái tử Trần Hoảng dẫn quân lên nghênh địch tại Bình
Lệ Nguyên. Quân Mông Cổ đánh tan quân Đại Việt, nhưng không
bắt được các vua Trần.
Trận tiếp theo diễn ra tại Phù Lỗ. Quân ta lại bị đánh bại. Nhà
Trần thực hiện "vườn không nhà trống" khiến quân Mông gặp phải
khó khăn về lương thực.
10 ngày sau khi rút khỏi Thăng Long, vua Trần và Thái tử dẫn
quân phản công, đánh thắng quân Mông Cổ trong trận Đông Bộ Đầu
khiến Quân Mông Cổ phải rút về nước, cũng bằng con đường dọc
theo sông Hồng. Trên đường rút lui, quân Mông Cổ đã bị lực lượng
các dân tộc thiểu số miền núi Tây Bắc do Hà Bổng chỉ huy tập kích.
Sau thất bại đó, quân Mông Cổ phải tìm đường khác để tấn
công Tống từ phía Nam.

4. 27 năm sau, Hốt Tất Liệt ra lệnh chinh phạt Đại Việt. Lần này,
quân Nguyên đã chuẩn bị tốt hơn, huy động lực lượng lớn hơn.
Quân Nguyên lần lượt chiếm Lạng Sơn, Sơn Động,... Phía Bắc,
quân Nguyên chiếm được Thăng Long. Nhà Trần rút về Thiên Trường
và Trường Yên. Phía Nam, Sogetu dẫn quân từ Chiêm Thành đánh bại
quân ta tại Nghệ An - Thanh Hóa. Các vua Trần rút về Quảng Ninh, đợi
đến khi cánh quân Nguyên phía Nam đi qua Thanh Hóa mới lui
về Thanh Hóa.
Nhà Trần thực hiện tiêu thổ kháng chiến khiến quân Nguyên
không thể lấy được lương thực từ dân bản địa. Lúc đó, quân Đại Việt
đã chấn chỉnh đội ngũ, chờ đợi đối phương mệt mỏi, suy giảm nhuệ
khí. Khoảng 2 tháng sau, quân ta phản công, giành thắng lợi tại cửa
Hàm Tử, bến Chương Dương, giải phóng Thăng Long.
Phía Bắc, khi quân Nguyên đang rút chạy đã bị tập kích tại sông
Cầu. Cánh quân rút về Vân Nam bị tập kích tại Phù Ninh. Cánh quân
phía Nam bị tiêu diệt hoàn toàn tại Tây Kết.

6. •Sau thất bại năm 1285, quân Nguyên chỉnh đốn quân ngũ, bổ sung
lực lượng, đóng tàu chiến, huy động lương thực để trở lại đánh Đại Việt
lần ba. Chúng chia làm 3 cánh: Vân Nam, Quảng Tây và Quảng Đông.
•Quân Nguyên mau chóng đánh tan quân Đại Việt, nhưng lại chịu tổn
thất về lương thực vì bị Trần Khánh Dư tấn công ở Vân Đồn, vì bão
biển, vì đi lạc. Quân Nguyên tập trung ở Vạn Kiếp và đánh lan ra xung
quanh, chiếm được Thăng Long.
•Lần nay quân ta không huy động lực lượng lớn chặn đánh quân
Nguyên từ đầu, mà chỉ đánh có tính kìm chân. Phần lớn lực lượng Đại
Việt rút về Đồ Sơn, rồi tổ chức các cuộc tấn công vào căn cứ Vạn Kiếp.
•Vì thiếu lương thực và có nguy cơ bị đối phương chia cắt, quân
Nguyên rút về Vạn Kiếp, rồi rút lui dù quân Đại Việt chưa phản công lớn.
Cánh thủy của quân Nguyên đã bị tiêu diệt hoàn toàn tại sông Bạch
Đằng khi rút ra biển. Số còn lại khi đi qua Bắc Giang và Lạng Sơn đã bị
quân ta tấn công dữ dội.

8. oChính sách đoàn kết nội bộ.
oCó đội ngũ tướng lĩnh xuất sắc: Trần Quốc
Tuấn, Trần Thánh Tông, Trần Quang Khải,....
oNhờ vào sự sáng suốt của các tướng lĩnh trong
chiến thuật.
oNgười Mông Cổ đi đánh xa, chỉ mong cướp bóc nuôi
quân, nếu không được thì dễ bị khốn vì thiếu lương thực.
oQuân Mông Nguyên là người phương bắc, không
hợp thuỷ thổ.
oĐại đa số quân lính là người Trung Hoa bị chinh
phục, tinh thần chiến đấu không có, gặp khó khăn là
chán nản.

9. Đập tan ý chí xâm lược của quân thù, bảo vệ độc lập,
chủ quyến toàn vẹn lãnh thổ.
Thể hiện sức mạnh của dân tộc, nâng cao lòng tự hào,
tự cường của dân tộc, củng cố niềm tin cho nhân dân.
Xây dựng khối đoàn kết dân tộc.
Kế hoạch bành trướng xuống phương Nam và Đông
Nam Á bị phá tan.
Góp phần xây dựng truyền thống dân tộc, để lại nhiều
bài học kinh nghiệm trong cuộc đấu tranh chống ngoại xâm.