Recht op het doel af is niet altijd de beste strategie in een voetbalspel. Maar bij het surfen op internet merken we dat een kleine zijbeweging bijna automatisch uitmondt in oeverloos gedobber. In deze lezing zie je hoe je Google of Bing naar je hand kunt zetten om zo snel mogelijk te vinden wat je zoekt - recht op het doel af. We overlopen belangrijke aandachtspunten bij elke zoekactie en analyseren de zoekresultaten. Je leert de betrouwbaarheid van informatie beter in te schatten, en te herkennen wanneer de aangeboden informatie in feite een (verdoken) advertentie is. Recht op het doel af is niet altijd de beste strategie in een voetbalspel. Maar bij het surfen op internet merken we dat een kleine zijbeweging bijna automatisch uitmondt in oeverloos gedobber. In deze lezing zie je hoe je Google of Bing naar je hand kunt zetten om zo snel mogelijk te vinden wat je zoekt - recht op het doel af. We overlopen belangrijke aandachtspunten bij elke zoekactie en analyseren de zoekresultaten. Je leert de betrouwbaarheid van informatie beter in te schatten, en te herkennen wanneer de aangeboden informatie in feite een (verdoken) advertentie is. Online vertoeven we steeds meer in een 'internet filter bubble', met gepersonaliseerde zoekresultaten en op maat gesneden nieuwsfeeds. Geheime algoritmes zoals die van Facebook en Google bepalen wat we te zien krijgen en wat niet. We worden afgeschermd van zaken die we niet leuk vinden, ten voordele van berichten en meningen van gelijkgestemden. Lekker comfortabel. Maar is het ook wenselijk?

1. EFFICIËNT EN
KRITISCH ZOEKEN
OP HET WEB
Merijn Supply
20 feb 2016

2. Het web?
➔internet °1969
(ARPANET)
➔www °1989 bij CERN
◆Tim Berners-Lee
◆Robert Cailliau (B)
➔Kernelementen
●hyperlinks
●webpagina’s
●websites
●browser
Historiek
2

3. URL-structuur
URL = Uniform Resource Locator
3

4. URL-structuur
Protocol / prefix
➔http//: gewone webpagina
(HTTP: HyperText Transfer Protocol)
➔ftp:// te downloaden bestanden
➔file:/// bestanden op de eigen pc
(vb. file:///C:fotomadagascar.jpg)
➔https:// beveiligde verbinding
onmisbaar voor PC-bankieren
maar stilaan gewoon de norm
4

5. URL-structuur
Domeinnaam
www.google.com
= 74.125.224.72
➔Domeinnaam (mensentaal)
wordt altijd vertaald naar …
➔IP-nummer
(computertaal)
➔Gevaar voor phishing/pharming
5

6. URL-structuur
Domeinnaam
strak gereguleerde ... jungle
➔ICANN (Internet Corporation for Assigned Names
and Numbers)
➔Domein moet je ‘huren’
bij erkende ‘registrar’
➔Top Level Domains
.com, .org, .be, …
➔Vrij recentelijk: new gTLD
.vlaanderen, .brussels, .amsterdam of .kpn 6

7. Zoeken?
Historiek
➔Begin jaren ‘90
pré-zoektijdperk:
startpagina of ‘directory’
➔Hiërarchie van
interessante websites
➔Oh, juist, ook een (zeer
elementaire)
zoekvenster...
7

8. Zoeken?
Historiek
v.a. 1994 Infoseek,
Altavista, Yahoo, Lycos
1997: Google (Larry
Page & Sergey Brin)
8

9. Zoeken?
Vuistregels
ontleed uw zoekvraag
distilleer de
kernwoorden eruit
zoek synoniemen of
vertaal de term in het
Engels
wees specifiek (vb.
Armstrong +astronaut) 9

10. Google
Zoekoperatoren
➔OR (vs AND)
beide goed
➔- (min teken)
sluit een term uit
➔"" (tussen haakjes)
exacte match
➔* (jokerteken)
gelijk welke teken(reeks)
➔Of… achter het
tandwieletje :) 10

11. Google
Zoekhulpmiddelen
11

12. Google
Advertenties
Google inkomsten:
vooral advertenties
$$$$$$$$$$$$$$$$$
‘niet-obstructieve
tekstadvertenties’
(minimalisme blijft)
feb ‘16: geen tekst ads
meer in rechter zijbalk 12

13. Google
Gepersonaliseerde zoekresultaten
➔v.a. 2005 voor alle ingelogde gebruikers
(met Google Account)
➔v.a. 2010 voor àlle gebruikers (ook niet-ingelogde)
> alle zoekacties verbonden met ‘browser cookie’ 13

14. Filter bubble
Geheime algoritmes
14

15. Filter bubble
Geheime algoritmes
PageRank (Google)
➔aantal uitgaande links
➔aantal pagina's die
ernaar verwijzen of
"citeren"
➔dempingsfactor
(standaard d=0.85)
EdgeRank (Facebook)
➔affiniteit
➔gewicht
➔tijd
15

16. 16

17. Alternatieven?
Weg uit de filter bubble?
17

18. Gespecialiseerde bronnen
Wikipedia & andere...
18

19. Gespecialiseerde bronnen
Wikipedia: online encyclopedie
“inhoud die vrij herbruikbaar,
objectief en verifieerbaar is”
7-de meest bezochte website
maar ook betrouwbaar?
➔Net zo betrouwbaar als Encyclopædia Britannica
http://bit.ly/1LJqUBS (Tweakers, Nature onderzoek)
➔Weinig betrouwbaar over controversiële thema's
http://bit.ly/1QhNpTK (De Wereld Morgen) 19

20. Gespecialiseerde bronnen
Andere
➔sociale media | Twitter, Facebook, LinkedIn
➔video | YouTube, Vimeo
➔foto’s | Flickr, Instagram, Imgur
➔films | IMDB (Internet Movie DataBase), Rotten
Tomatoes
➔boeken | LibraryThing, Amazon, Google Books
➔documentatie | Slideshare, Scribd, …
➔academisch | Wolfram Alpha, Google Scholar, ...
➔tijdsmachine | Wayback Machine (Internet Archive) 20

21. Het web anno 2016
Hoe groot is het (vrij toegankelijke) web?
http://www.worldwidewebsize.com/
Het geïndexeerde web (surface web) bevat minstens
4.83 miljard pagina’s (dd 26 feb 2016)
Het Nederlandstalig geïndexeerde web bevat
minstens 246,29 miljoen pagina’s (dd 26 feb 2016)
21

22. Deep web & dark web
Er is meer, véél meer...
➔ Deep web is ontoegankelijk voor zoekmachines
➔ 400 tot 600 keer groter is dan het "gewone", vrij
toegankelijke internet
➔vaak verward met het dark web
> klein deel van ‘deep web’
> alleen met speciale
software, zoals Tor
(anonimiseringssoftware)
22

23. 23
Deep web & dark web
Er is meer, véél meer...

24. Browsers
Kies goed gereedschap!
24

25. 25

26. Browsers
Functionaliteit
➔startpagina
➔tabbladen
➔terugknop, vooruitknop
& geschiedenis/historiek
➔bladwijzers / favorieten
➔zoeken op pagina (Ctrl-f)
➔vernieuwen (F5)
➔stoppen (rood kruisje)
➔volledig scherm (F11)
➔zoomen (Ctrl + scrollen) 26

27. ➔ Geïntegreerd zoeken
Omnibox (Chrome)
Awesome bar (Firefox)
➔Spellingscontrole
➔Download Manager
➔Wachtwoord manager
➔Account- &
bladwijzersynchronisatie
➔Addons
(Plugins & Extensies)
Browsers
Geavanceerd
27

28. Beveiliging
➔pop-up blocker
➔anti spyware, anti virus,
anti phishing
➔geschiedenis wissen
➔vergeetknop
➔privé modus
➔oudercontrole
Browsers
Functionaliteit
28

29. laatste nieuwigheid in
Google Chrome
(4 feb 2016):
waarschuwt nu ook voor
foute downloadknoppen
Browsers
Beveiliging
29

30. BEDANKT
voor uw aandacht
Merijn Supply
20 feb 2016
30