2. Η αφορμό…
Αφορμό για την επιλογό του ςυγκεκριμϋνου ερευνητικού
αντικειμϋνου, διαδραμϊτιςε πρωτύςτωσ η εναςχόληςη του ερευνητό
με τα ιςτολόγια την τελευταύα πενταετύα. Ωςτόςο, ςημαντικό ρόλο
ςτην επιλογό του εν λόγω θϋματοσ ϋπαιξε και η διαπύςτωςη τησ
ελλιπούσ κατϊθεςησ ςχετικών ερευνητικών εργαςιών, τόςο ςτην
ελληνικό, όςο και ςτη διεθνό βιβλιογραφύα.
3. Ο προβληματιςμόσ…
Ο ερευνητικόσ προβληματιςμόσ τησ παρούςησ διπλωματικόσ
εργαςύασ εντοπύζεται, ςτα κριτόρια με βϊςη τα οπούα αξιολογούν ϋνα
εκπαιδευτικό ιςτολόγιο ωσ επιςτημονικό οι ενόλικεσ αναγνώςτεσ του,
αλλϊ και η ςημαντικότητα που αποδύδουν ςε κϊθε ϋνα κριτόριο
αξιολόγηςησ χωριςτϊ.
4. Σκοπόσ τησ ϋρευνασ
•Η επιςόμανςη των κριτηρύων εκεύνων, με βϊςη τα οπούα μπορεύ να
αξιολογηθεύ ϋνα εκπαιδευτικό ιςτολόγιο ωσ επιςτημονικό για ενόλικεσ
αναγνώςτεσ
•Τα κριτόρια με βϊςη τα οπούα ϋνα ιςτολόγιο μπορεύ να χαρακτηριςθεύ
ωσ εκπαιδευτικό από τουσ ενόλικεσ αναγνώςτεσ του
•Η διερεύνηςη τησ ςημαςύασ που αποδύδουν οι αναγνώςτεσ των
εκπαιδευτικών ιςτολογύων, ςτα ςτοιχεύα που ϊπτονται τησ
δημοςιότητασ ενόσ εκπαιδευτικού ιςτολογύου
5. Στόχοι τησ ϋρευνασ
•Διερεύνηςη του ζητόματοσ τησ επϊρκειασ του αυτοπροςδιοριςμού
ενόσ ιςτολογύου ωσ εκπαιδευτικό, για την κατϊταξό του ςτη
ςυγκεκριμϋνη κατηγορύα.
•Διερεύνηςη τησ ςημαντικότητασ των ςτοιχεύων δημοςιότητασ ενόσ
εκπαιδευτικού ιςτολογύου.
•Προςδιοριςμό των κριτηρύων αξιολόγηςησ ενόσ εκπαιδευτικού
ιςτολογύου ωσ επιςτημονικό και αξιολόγηςη τησ ςπουδαιότητϊ τουσ.
6. Ερευνητικϊ ερωτόματα
Αναφορικϊ με τον πρώτο ςτόχο, το ερευνητικό ερώτημα που
τύθεται εύναι εϊν ο αυτοπροςδιοριςμόσ ενόσ ιςτολογύου ωσ
εκπαιδευτικό εύναι αρκετόσ για την κατϊταξό του ςτη ςυγκεκριμϋνη
κατηγορύα.
Τα ερευνητικϊ ερωτόματα που προκύπτουν από το δεύτερο
ςτόχο τησ ϋρευνασ αφορούν ςτην ταυτότητα του διαχειριςτό ενόσ
εκπαιδευτικού ιςτολογύου, ςτο ςχολιαςμό των αναρτόςεων, ςτουσ
διαθϋςιμουσ τρόπουσ επικοινωνύασ και ςτην αλληλεπύδραςη του
ιςτολογύου με ϊλλα κοινωνικϊ δύκτυα.
7. Ερευνητικϊ ερωτόματα
Ο τρύτοσ επιμϋρουσ ςτόχοσ τησ ϋρευνασ μπορεύ να ειδωθεύ και
ωσ το κεντρικό ερευνητικό ζότημα τησ παρούςασ ϋρευνασ. Τα
ερευνητικϊ ερωτόματα που προκύπτουν αφορούν ςτην καταγραφό
των κριτηρύων αξιολόγηςησ ενόσ εκπαιδευτικού ιςτολογύου ωσ
επιςτημονικό ανϊ κατηγορύα, αλλϊ και ςτην αξιολόγηςη τησ
ςπουδαιότητασ τησ κϊθε κατηγορύασ κριτηρύων αξιολόγηςησ.
8. Μεθοδολογύα
Προκειμϋνου να επιτευχθούν οι ςτόχοι τησ ϋρευνασ,
ακολουθόθηκε μύα ςύνθετη ερευνητικό μεθοδολογύα. Η αρχικό
αναςκόπηςη τησ ςχετικόσ βιβλιογραφύασ ανϋδειξε τισ βαςικϋσ πτυχϋσ των
προσ διερεύνηςη ζητημϊτων. Στη ςυνϋχεια, με βϊςη τα ςυμπερϊςματα
τησ βιβλιογραφικόσ αναςκόπηςησ αλλϊ και την προςωπικό εμπειρύα του
ερευνητό από την εναςχόληςό του με τα ιςτολόγια, αναπτύχθηκε ϋνα
ποιοτικό ερωτηματολόγιο, το οπούο κλόθηκαν να απαντόςουν 10 Έλληνεσ
και ξϋνοι καθηγητϋσ και ερευνητϋσ που θεωρόθηκαν ειδικού επύ του
θϋματοσ
9. Μεθοδολογύα
Στο ερωτηματολόγιο απϊντηςαν, οι καθηγητϋσ Peter Jarvis,
Knud Illeris, Michel Alhadeff-Jones, Αντώνησ Λιοναρϊκησ, Βαςύλησ
Δαγδιλϋλησ, Ανδρϋασ Οικονόμου, Κώςτασ Κιουρτςόσ, Λεωνύδασ
Κατςύρασ και οι ερευνητϋσ Νύκοσ Δαπόντεσ και Γιώργοσ
Παλαιγεωργύου.
10. Μεθοδολογύα
Σκοπόσ του ερωτηματολογύου αυτού όταν μϋςω τησ
κατϊθεςησ τησ εμπειρύασ των ειδικών, να εντοπιςτούν εκεύνεσ οι
πτυχϋσ των προσ διερεύνηςη ζητημϊτων, οι οπούεσ ενδεχομϋνωσ
διϋφυγαν τησ βιβλιογραφικόσ αναςκόπηςησ. Ακολούθωσ,
αναπτύχθηκε ϋνα διαδικτυακό ερωτηματολόγιο, το οπούο βαςύςτηκε
ςε όλα τα προηγούμενα δεδομϋνα και το οπούο κλόθηκαν να
απαντόςουν οι ενόλικεσ αναγνώςτεσ των εκπαιδευτικών ιςτολογύων.
11. Εργαλεύα ςυλλογόσ δεδομϋνων
Το ερωτηματολόγιο των ειδικών αποτελούνταν από 6
ερωτόςεισ. Οι ερωτόςεισ 1,2,3 και 6 όταν ανοικτού τύπου. Οι
ερωτόςεισ 4 και 5 όταν ςύνθετεσ, καθώσ όταν μεν διχοτομικϋσ (τύπου
ΝΑΙ/ΟΧΙ), εϊν όμωσ η απϊντηςη όταν ΟΧΙ, ο απαντών καλούνταν να
εξηγόςει τουσ λόγουσ τησ αρνητικόσ του απϊντηςησ. Η χρόςη
ανοικτών ερωτόςεων ϋγινε διότι παρϊγει περιςςότερο ϋγκυρα
δεδομϋνα και πληροφορύεσ, δεδομϋνου ότι διερευνώνται ωσ επύ το
πλεύςτον ςτϊςεισ και απόψεισ
12. Εργαλεύα ςυλλογόσ δεδομϋνων
Το online ερωτηματολόγιο αποτελούνταν από 3 ενότητεσ
ερωτόςεων και περιελϊμβανε ςυνολικϊ 26 ερωτόςεισ, ςτη ςυντριπτικό
τουσ πλειοψηφύα κλειςτού τύπου. Οι 26 αυτϋσ ερωτόςεισ δημιούργηςαν,
όπωσ θα αναλυθεύ ςτη ςυνϋχεια, 55 ερευνητικϋσ μεταβλητϋσ. Το πλόθοσ
των μεταβλητών τησ ϋρευνασ, υποδηλώνει ότι ερευνόθηκαν όςεσ
περιςςότερεσ πτυχϋσ του υπό εξϋταςη θϋματοσ όταν εφικτό, με απώτερο
ςκοπό την αύξηςη τησ εγκυρότητασ περιεχομϋνου τησ ϋρευνασ
Οι ανεξϊρτητεσ μεταβλητϋσ τησ ϋρευνασ όταν το φύλλο, η
ηλικύα, η εκπαύδευςη, η επαγγελματικό κατϊςταςη, η οικογενειακό
κατϊςταςη και το ειςόδημα. Όλεσ οι ανεξϊρτητεσ μεταβλητϋσ όταν
κατηγορικϋσ (nominal). Από τισ εξαρτημϋνεσ μεταβλητϋσ, οι 48 όταν
τακτικϋσ (ordinal), ενώ οι 7 όταν κατηγορικϋσ (nominal).
13. Μϋθοδοσ ανϊλυςησ δεδομϋνων
Για την ανϊλυςη των ερευνητικών δεδομϋνων που
ςυλλϋχτηκαν χρηςιμοποιόθηκε το πρόγραμμα λογιςτικών φύλλων
Microsoft Excel 2007 και το πρόγραμμα ςτατιςτικόσ ανϊλυςησ SPSS
ςτην ϋκδοςη 17.0.0. Πιο ςυγκεκριμϋνα, το Excel χρηςιμοποιόθηκε για
την αυτόματη μεταφορϊ των δεδομϋνων που ςυγκεντρώθηκαν ςτη
διαδικτυακό βϊςη δεδομϋνων του ηλεκτρονικού ερωτηματολογύου
ςτο Goggle Docs, αλλϊ και για οριςμϋνα γραφόματα και το SPSS για
τη ςτατιςτικό επεξεργαςύα των δεδομϋνων.
14. Μϋθοδοσ ανϊλυςησ δεδομϋνων
Για την ανϊλυςη των ερευνητικών δεδομϋνων, χρηςιμοποιόθηκε
περιγραφικό και ςυμπεραςματικό (επαγωγικό) ςτατιςτικό. Πιο
ςυγκεκριμϋνα, χρηςιμοποιόθηκε περιγραφικό ςτατιςτικό για την
παρουςύαςη των ευρημϊτων τησ ϋρευνασ και επαγωγικό
(ςυμπεραςματικό) ςτατιςτικό για τον ϋλεγχο τυχόν εξαρτόςεων μεταξύ
των μεταβλητών τησ ϋρευνασ. Για κϊθε ερώτηςη του διαδικτυακού
ερωτηματολογύου χρηςιμοποιόθηκαν οι απόλυτεσ και ςχετικϋσ
ςυχνότητεσ με τα ανϊλογα κατϊ περύπτωςη διαγρϊμματα, προκειμϋνου να
παρουςιαςτούν ςυγκεντρωτικϊ οι απαντόςεισ του δεύγματοσ.
15. Μϋθοδοσ ανϊλυςησ δεδομϋνων
Επαγωγικό ςτατιςτικό χρηςιμοποιόθηκε προκειμϋνου να
ελεγχθούν οι τυχόν εξαρτόςεισ μεταξύ των μεταβλητών τησ ϋρευνασ.
Με δεδομϋνο ότι οι μεταβλητϋσ τησ ϋρευνασ τόςο οι ανεξϊρτητεσ όςο
και οι εξαρτημϋνεσ όταν τακτικϋσ ό κατηγορικϋσ, ϋγινε ϋλεγχοσ με το
μη παραμετρικό ςτατιςτικό τεςτ χ2 ανϊ δύο μεταβλητϋσ (μύα
ανεξϊρτητη με κϊθε μύα από τισ εξαρτημϋνεσ). Οι υποθϋςεισ που
τϋθηκαν προσ ϋλεγχο ς’ αυτόν την περύπτωςη όταν:
Η0: υπϊρχει ανεξαρτηςύα μεταξύ των δύο μεταβλητών
Η1: δεν υπϊρχει ανεξαρτηςύα μεταξύ των δύο μεταβλητών
Η αποδοχό τησ υπόθεςησ Η0 ςυνεπϊγεται απόρριψη τησ υπόθεςησ Η1
και το αντύςτροφο.
16. Μϋθοδοσ ανϊλυςησ δεδομϋνων
Σε όςεσ περιπτώςεισ δεν ύςχυε η προώπόθεςη για το ποςοςτό
των κελιών που ϋχουν ςυχνότητεσ μικρότερεσ από 5, ϋγινε
υπολογιςμόσ τησ p-value με βϊςη το ακριβϋσ τεςτ του Fisher, εφόςον
ο πύνακασ ςυχνοτότων όταν τετραγωνικόσ 2χ2 (2 γραμμϋσ και 2
ςτόλεσ), ό τησ p-value με βϊςη το ακριβϋσ τεςτ του Monte Carlo, ςε
διαφορετικό περύπτωςη (Εμβαλωτόσ, Κατςόσ & Σιδερύδησ, 2006). Όλοι
οι ϋλεγχοι πραγματοποιόθηκαν ςε διϊςτημα εμπιςτοςύνησ 95% ό
αλλιώσ θεωρώντασ ωσ πιθανότητα ςτατιςτικού λϊθουσ το 0,05%.
17. Μϋθοδοσ ανϊλυςησ δεδομϋνων
Για το ςύνολο του ερωτηματολογύου, αλλϊ και ξεχωριςτϊ για
κϊθε υποενότητα τησ τρύτη ενότητασ, ϋγινε επιπλϋον και ϋλεγχοσ
εςωτερικόσ αξιοπιςτύασ των ερωτόςεων, με χρόςη του δεύκτη
εςωτερικόσ αξιοπιςτύασ/ςυνοχόσ Crombach’s alpha (α)
18. Παρουςύαςη αποτελεςμϊτων
Το ερωτηματολόγιο ςυμπληρώθηκε από 519 ϊτομα ςε μια
περύοδο 45 ημερών (από 1/11/2011, ϋωσ 15/12/2011), όπου όταν
διαθϋςιμο για online ςυμπλόρωςη ςτο διαδύκτυο. Στην παρουςύαςη
των αποτελεςμϊτων που ακολουθεύ, δεν υπϊρχουν υπολειπόμενεσ
απαντόςεισ, δεδομϋνου ότι η απϊντηςη ςε όλεσ τισ ερωτόςεισ του
ερωτηματολογύου όταν υποχρεωτικό, με την αύρεςη τησ θετικόσ
απϊντηςησ ςτην ερώτηςη 3 τησ πρώτησ ενότητασ του
ερωτηματολογύου. Το διαδικτυακό ερωτηματολόγιο εμφανύζει καλό
επύπεδο εςωτερικόσ αξιοπιςτύασ/ςυνοχόσ, καθώσ η τιμό του δεύκτη
εςωτερικόσ αξιοπιςτύασ/ςυνοχόσ Crombach’s alpha εύναι α=0,825
19. Παρουςύαςη αποτελεςμϊτων
Δημογραφικά τοιχεία:
Οι αναγνώςτεσ εκπαιδευτικών ιςτολογύων εύναι ωσ επύ το
πλεύςτον γϋνουσ θηλυκού, ηλικύασ 30-49 ετών, κϊτοχοι μεταπτυχιακού
διπλώματοσ και ςτη μεγϊλη πλειοψηφύα τουσ δημόςιοι υπϊλληλοι
εκπαιδευτικού. Τα εκπαιδευτικϊ ιςτολόγια επιςκϋπτονται τόςο οι ϋγγαμοι,
όςο και οι ϊγαμοι, με οικογενειακό ειςόδημα ϋωσ 30.000 ευρώ
Επάρκεια αυτοπροςδιοριςμού ενόσ ιςτολογίου ωσ εκπαιδευτικό:
Για τη μεγϊλη πλειονότητα των αναγνωςτών εκπαιδευτικών
ιςτολογύων, ο αυτοπροςδιοριςμόσ ενόσ ιςτολογύου ωσ εκπαιδευτικό,
δεν επαρκεύ για την κατϊταξό του ςτη ςυγκεκριμϋνη κατηγορύα. Οι
απόψεισ αυτϋσ των αναγνωςτών, ςυγκλύνουν με τισ απόψεισ τησ
πλειονότητασ των ειδικών επύ του θϋματοσ
20. Παρουςύαςη αποτελεςμϊτων
Τα κριτόρια με βϊςη τα οπούα κατατϊςςεται ϋνα ιςτολόγιο ωσ
εκπαιδευτικό, εύναι κατϊ ςειρϊ ςημαντικότητασ τα εξόσ:
1. Το περιεχόμενο των αναρτόςεών του
2. Αν το ιςτολόγιο ανόκει ςε εκπαιδευτικό μονϊδα (ςχολεύο, ΑΕΙ, ΤΕΙ,
κ.λπ.)
3. Εϊν οι διαχειριςτϋσ του ιςτολογύου εύναι εκπαιδευτικού
4. Το όνομα του ιςτολογύου
21. Παρουςύαςη αποτελεςμϊτων
τοιχεία δημοςιότητασ ενόσ εκπαιδευτικού ιςτολογίου:
1. Η ταυτότητα και η προςωπικότητα του blogger
2. Δυνατότητα ςχολιαςμού των αναρτόςεων
3. Έλεγχοσ του περιεχομϋνου των ςχολύων από το διαχειριςτό του
ιςτολογύου, πριν από τη δημοςύευςό τουσ
4. αυξημϋνεσ δυνατότητεσ αλληλεπύδραςησ με τουσ αναγνώςτεσ
του, όπωσ forum αναγνωςτών, φόρμα επικοινωνύασ, chat box,
live streaming κ.λπ.
23. Παρουςύαςη αποτελεςμϊτων
Κριτήρια Ποιότητασ Περιεχομένου:
1. ςαφόνεια – κατανοηςιμότητα τησ πληροφορύασ
2. αντικειμενικότητα ςτην παρουςύαςη των θεμϊτων
3. πληρότητα ςτην κϊλυψη των θεμϊτων που πραγματεύεται το ιςτολόγιο
4. ϋλλειψη ορθογραφικών και ςυντακτικών λαθών
5. ςυχνότητα ανανϋωςησ του περιεχομϋνου
6. παραπομπό του κειμϋνου των αναρτόςεων ςε ϊλλεσ αξιόπιςτεσ πηγϋσ
7. ακρύβεια τησ παρεχόμενησ πληροφορύασ
8. υποςτόριξη του κειμϋνου των αναρτόςεων από βιβλιογραφύα
24. Παρουςύαςη αποτελεςμϊτων
Κριτήρια Διαφάνειασ:
1. δόλωςη του ςκοπού και των ςτόχων του ιςτολογύου
2. δόλωςη τησ θεματολογύασ του ιςτολογύου
3. δόλωςη του ποιοσ ςυντηρεύ ό/και χρηματοδοτεύ το ιςτολόγιο
25. Παρουςύαςη αποτελεςμϊτων
Κριτήρια αξιολόγηςησ τησ ςυμβολήσ ενόσ εκπαιδευτικού ιςτολογίου
ςτην επιςτημονική γνώςη:
1. κϊνουν ποιο προςβϊςιμεσ ςτο ευρύ κοινό επιςτημονικϋσ εργαςύεσ
και ϋρευνεσ
2. ςυμβϊλουν ςτη διϊχυςη τησ επιςτημονικόσ γνώςησ
3. προςφϋρουν τη δυνατότητα ςτουσ αναγνώςτεσ τουσ να κρύνουν και
να ςχολιϊςουν όδη δημοςιευμϋνεσ εργαςύεσ και ϊρθρα
4. η αλληλεπύδραςη των αναγνωςτών αναπτύςςει την κριτικό ςκϋψη
που ςυντελεύ ςτην οικοδόμηςη τησ γνώςησ
5. προςφϋρουν τη δυνατότητα ςε όλουσ να δημοςιεύςουν τισ εργαςύεσ
τουσ και να τισ θϋςουν υπό την κρύςη του αναγνωςτικού κοινού
6. παρϋχουν τη δυνατότητα δημοςύευςησ ςε όλουσ τουσ ερευνητϋσ
επωνύμωσ, αλλϊ ανεξαρτότωσ κριτηρύων
7. οι αναρτόςεισ τουσ θα πρϋπει να ϋχουν δημοςιευθεύ πρώτα ςε
επιςτημονικϊ περιοδικϊ ό/και ςυνϋδρια
8. θα πρϋπει να εφαρμόζουν διαδικαςύα κρύςησ για τισ αδημοςύευτεσ
εργαςύεσ και ϋρευνεσ πριν από την ανϊρτηςό τουσ
26. Παρουςύαςη αποτελεςμϊτων
Η ομαδοπούηςη των παραπϊνω κριτηρύων ςτισ τϋςςερισ
πτυχϋσ τησ επιςτόμησ, καταλόγει ςτην εξόσ κατϊταξη κατϊ ςειρϊ
ςημαντικότητασ, αναφορικϊ με τη ςυμβολό ενόσ εκπαιδευτικού
ιςτολογύου ςτην επιςτημονικό γνώςη:
1. προώθηςη τησ επιςτημονικόσ γνώςησ
2. δοκιμαςύα τησ επιςτημονικόσ γνώςησ
3. αμφιςβότηςη τη επιςτημονικόσ γνώςησ
4. παραγωγό νϋασ επιςτημονικόσ γνώςησ
27. Παρουςύαςη αποτελεςμϊτων
Κριτήρια ςχεδιαςμού:
1. δυνατότητα εςωτερικόσ αναζότηςησ ςτισ αναρτόςεισ του
ιςτολογύου
2. αρχειοθϋτηςη των αναρτόςεων
3. δυνατότητεσ πρόςβαςησ ςε ϊτομα με ειδικϋσ ανϊγκεσ
4. η γενικότερη αιςθητικό του ιςτολογύου (χρώματα, φόντο κ.λπ.)
5. δυνατότητα μετϊφραςησ ςε ξϋνεσ γλώςςεσ
28. Προτϊςεισ για περαιτϋρω
ϋρευνα
• Η παρούςα ερευνητικό εργαςύα δύνει το ϋναυςμα για περαιτϋρω
ϋρευνα. Πιο ςυγκεκριμϋνα, θα εύχε ιδιαύτερο ερευνητικό ενδιαφϋρον
να διερευνηθούν:
• Οι απόψεισ των αναγνωςτών εκπαιδευτικών ιςτολογύων ςτο
εξωτερικό, με μετϊφραςη του διαδικτυακού ερωτηματολογύου
• Η διερεύνηςη πλϋον του γιατύ ςυμβαύνει ότι παρατηρόθηκε, μϋςω
επιλεγμϋνων ςυνεντεύξεων ςτουσ ύδιουσ ό ϊλλουσ ειδικούσ επύ του
θϋματοσ και ςε αναγνώςτεσ εκπαιδευτικών ιςτολογύων
• Ο διαχρονικόσ ϋλεγχοσ των ευρημϊτων, δεδομϋνων των
καταιγιςτικών αλλαγών που λαμβϊνουν χώρα ςτο διαδύκτυο