1. PENGENALAN TAMADUNPENGENALAN TAMADUN
Ustaz Azmi AhmadUstaz Azmi Ahmad
Pensyarah/Pegawai SyariahPensyarah/Pegawai Syariah
Pusat Perancangan Strategik & KualitiPusat Perancangan Strategik & Kualiti
UNITENUNITEN

2. Definasi Tamadun.Definasi Tamadun.
Perkataan tamadun mempunyai beberapa erti yangPerkataan tamadun mempunyai beberapa erti yang
berbeza:berbeza:
 MengikutMengikut “Kamus Dewan Bahasa”,“Kamus Dewan Bahasa”, perkataan tamadunperkataan tamadun
membawa erti kemajuan, kebudayaan dan peradaban.membawa erti kemajuan, kebudayaan dan peradaban.
 Perkataan tamadun juga sering digunakan untukPerkataan tamadun juga sering digunakan untuk
menggambarkan kemajuan sesebuah komuniti ataumenggambarkan kemajuan sesebuah komuniti atau
masyarakat melalui aspek kebendaan.masyarakat melalui aspek kebendaan.
-Jurji Zaydan-Tamaddun-Jurji Zaydan-Tamaddun
-Muhammad Abduh-Madaniyyah-Muhammad Abduh-Madaniyyah
-Ibn Khaldun-Umran-Ibn Khaldun-Umran
 BagiBagi masyarakat Baratmasyarakat Barat, sesuatu bangsa atau negara, sesuatu bangsa atau negara
yang memiliki pencapaian yang cemerlang atau majuyang memiliki pencapaian yang cemerlang atau maju
dari aspek sains dan teknologi adalah masyarakat yangdari aspek sains dan teknologi adalah masyarakat yang
bertamadun.bertamadun.

3. Cont…Cont…
 Perkataan tamadun dari sudut etimologi berasalPerkataan tamadun dari sudut etimologi berasal
daripada perkataandaripada perkataan “maddana”“maddana” dalam bahasa Arab.dalam bahasa Arab.
Ianya merujuk kepada perbuatan sesuatuIanya merujuk kepada perbuatan sesuatu
masyarakat yang membuka bandar atau penempatanmasyarakat yang membuka bandar atau penempatan
secara tetap serta perbuatan yang memperhalusi budisecara tetap serta perbuatan yang memperhalusi budi
pekerti.pekerti.
 Oleh ituOleh itu secara tepatnyasecara tepatnya, tamadun bukan sahaja, tamadun bukan sahaja
membawa maksud pencapaian dalam sains danmembawa maksud pencapaian dalam sains dan
teknologi semata-mata tetapi ianya merangkumi aspekteknologi semata-mata tetapi ianya merangkumi aspek
kebendaan, kebudayaan, kerohanian dan moral sesuatukebendaan, kebudayaan, kerohanian dan moral sesuatu
kaum atau bangsa.kaum atau bangsa.

4. CIRI CIRI TAMADUNCIRI CIRI TAMADUN
-Wujudnya system kepercayaan dan agama-Wujudnya system kepercayaan dan agama
-Kewujudan penempatan-Kewujudan penempatan
-Peningkatan kualiti kehidupan-Peningkatan kualiti kehidupan
-Kewujudan system organisasi-Kewujudan system organisasi
-Kemunculan beberapa Bahasa menjadi perantaraan-Kemunculan beberapa Bahasa menjadi perantaraan
-Kewujudan system perundangan-Kewujudan system perundangan
-Peningkatan daya reka cipta-Peningkatan daya reka cipta
-Kelahiran dan perkembangan daya kreativiti dlm-Kelahiran dan perkembangan daya kreativiti dlm
menghayati falsafah, kesenian & sasteramenghayati falsafah, kesenian & sastera

5. AGAMA & TAMADUNAGAMA & TAMADUN
AGAMAAGAMA
 Sebahagian drpd kehidupanSebahagian drpd kehidupan
manusiamanusia
TAMADUNTAMADUN
 Pencapaian sesuatuPencapaian sesuatu
masyarakatmasyarakat

6. TAMADUN & BUDAYATAMADUN & BUDAYA
 TAMADUNTAMADUN
1.1. Pengaruh tamadunPengaruh tamadun
lebih lamalebih lama
cth:kesetiaan kpdcth:kesetiaan kpd
maharaja olehmaharaja oleh
masyarakat Jepunmasyarakat Jepun
meskipun systemmeskipun system
politik telah jauhpolitik telah jauh
berbezaberbeza
2.2. Melampaui batasMelampaui batas
Negara & wilayahNegara & wilayah
 BUDAYABUDAYA
--Cara mrk berpakaian,Cara mrk berpakaian,
makanan dss.makanan dss.
-Terbatas kpd Negara-Terbatas kpd Negara
atau wilayah tertentuatau wilayah tertentu
shjshj

7. KELAHIRAN , PERKEMBANGANKELAHIRAN , PERKEMBANGAN
DAN KEMOROSOTAN TAMADUNDAN KEMOROSOTAN TAMADUN
KELAHIRAN TAMADUNKELAHIRAN TAMADUN
 Kedudukan yang strategikKedudukan yang strategik
 Rangsangan keagamaan dan kerohanianRangsangan keagamaan dan kerohanian
 Pembangunan ilmu dan penghayatan nilaiPembangunan ilmu dan penghayatan nilai
 Peningkatan kemahiran dan penghasilanPeningkatan kemahiran dan penghasilan
teknologiteknologi
 Persaingan dengan tamadun lainPersaingan dengan tamadun lain

8. KEMOROSOTAN DANKEMOROSOTAN DAN
KEJATUHAN TAMADUNKEJATUHAN TAMADUN
 Jurang SosialJurang Sosial
 KezalimanKezaliman
 Keruntuhan MoralKeruntuhan Moral
 JumudJumud
 Bencana AlamBencana Alam

9. PERSAMAAN & PERBEZAANPERSAMAAN & PERBEZAAN
ANTARA TAMADUNANTARA TAMADUN
 Alam SekitarAlam Sekitar
 KeluargaKeluarga
 MasyarakatMasyarakat
 KerajaanKerajaan
 EkonomiEkonomi
 PendidikanPendidikan
 Kesihatan dan KesejahteraanKesihatan dan Kesejahteraan

10. ASAS TAMADUN ISLAMASAS TAMADUN ISLAM
ISLAM
AQIDAH SYARIAH IHSAN/EHSAN
Ilmu Tauhid Ilmu Fiqh Ilmu Tasauf

11. PENCIPTA
PEMILIK
PENTADBIR
MENGAKU TIADA
TUHAN YG LAYAK
DISEMBAH
KECUALI ALLAH
MELAKUKAN
SESUATU IKUT
KEHENDAKNYA
KEKUASAAN
NYA MELIPUTI
APA YANG DI
LANGIT & BUMI
PAKSI UTAMA
KALIMAH
SYAHADATAIN
TIDAK
PERCAYA JADI
SESAT

12. ISLAM
AKIDAH SYARIAH AKHLAK
IBADAT JINAYATMUNAKAHATMUAMALAT

13. Pembahagian Akhlak/EhsanPembahagian Akhlak/Ehsan
SKOP AKHLAK/EHSAN
MANUSIA DGN
ALLAH
MANUSIA
SESAMA MANUSIA
MANUSIA
DENGAN ALAM
KELUARGA
MASYARAKAT
TERHADAP
DIRI

14. Prinsip/Asas TamadunPrinsip/Asas Tamadun
Islam.Islam.
 Pengabdian diri sesungguhnya kepada AllahPengabdian diri sesungguhnya kepada Allah
(s.w.t) sahaja.(s.w.t) sahaja.
 Berasaskan akidah.Berasaskan akidah.
 Mematuhi segala syariat dalam segala urusan.Mematuhi segala syariat dalam segala urusan.
 Melaksanakan tugas khalifah di bumi danMelaksanakan tugas khalifah di bumi dan
mematuhi segala panduan dan amanah Allah.mematuhi segala panduan dan amanah Allah.
 Meninggikan nilai kemanusian dan bukannyaMeninggikan nilai kemanusian dan bukannya
sifat kebinatangan.sifat kebinatangan.

15. Asas Tamadun Muqaddas (Wahyu).Asas Tamadun Muqaddas (Wahyu).
 Sejarah tamadun di bumi tidak bermula dalamSejarah tamadun di bumi tidak bermula dalam
kejahilan dan kegelapan sebaliknya ianyakejahilan dan kegelapan sebaliknya ianya
telah diasaskan atas bimbingan dan petunjuktelah diasaskan atas bimbingan dan petunjuk
dari langit.dari langit.
 Intisari Ilmu yang telah diajarkan kepada NabiIntisari Ilmu yang telah diajarkan kepada Nabi
Adam (a.s) ialah ilmu Tauhid dan segala ilmuAdam (a.s) ialah ilmu Tauhid dan segala ilmu
berhubung kait dengan ilmu Tauhid.berhubung kait dengan ilmu Tauhid.
 Ilmu Tauhid ialah ilmu yang mempunyai darjatIlmu Tauhid ialah ilmu yang mempunyai darjat
yang paling tinggi dalam hierarki atau susunanyang paling tinggi dalam hierarki atau susunan
ilmu.ilmu.
 Tamadun muqaddas ialah tamadun yangTamadun muqaddas ialah tamadun yang
memelihara keharmonian wahyu dan akal.memelihara keharmonian wahyu dan akal.
 Contoh terbaik bagi tamadun muqaddas ialahContoh terbaik bagi tamadun muqaddas ialah
tamadun Islam.tamadun Islam.

16. Asas Tamadun Sekular.Asas Tamadun Sekular.
 Diasaskan daripada konsep dan falsafah ilmu yangDiasaskan daripada konsep dan falsafah ilmu yang
berlainan daripada ilmu wahyu.berlainan daripada ilmu wahyu.
 Ilmu itu menjadi sekular kerana ianya telah kehilanganIlmu itu menjadi sekular kerana ianya telah kehilangan
sifat keagamaan, kekudusan dan kesepaduan yangsifat keagamaan, kekudusan dan kesepaduan yang
dianugerahkan kepadanya oleh wahyu.dianugerahkan kepadanya oleh wahyu.
 Orang Barat merupakan pihak yang telahOrang Barat merupakan pihak yang telah
menghilangkan sifat keagamaan dan kekudusan ilmu.menghilangkan sifat keagamaan dan kekudusan ilmu.
 Ianya berpunca daripada semangat dan cara berfikirIanya berpunca daripada semangat dan cara berfikir
yang terpesong daripada lunas-lunas Islam.yang terpesong daripada lunas-lunas Islam.

17. Sumber Tamadun IslamSumber Tamadun Islam
Al QuranAl Quran
Al Hadis/SunnahAl Hadis/Sunnah
IjtihadIjtihad
Tamadun dan budaya lainTamadun dan budaya lain

18. Keistimewaan Tamadun IslamKeistimewaan Tamadun Islam
UNIVERSAL/SEJAGAT WAQIE/PRAKTIKAL
SYAMIL/LENGKAPRABBANIYYAH
KEISTIMEWAAN TAMADUN
ISLAM
SESUAI DENGAN
FITRAH DAN
AKAL MANUSIA
WASATIYYAH/
KESEDERHANAAN

19. DARURIAT
DARURIAT
DARURIAT
AGAMA
NYAWA AKAL NASAB HARTA

20. KesimpulanKesimpulan
 Ilmu yang berlandaskan tauhid ini bukanlah sesuatu bentuk ilmu yangIlmu yang berlandaskan tauhid ini bukanlah sesuatu bentuk ilmu yang
tidak boleh dikaitkan dengan ilmu- ilmu yang lain.tidak boleh dikaitkan dengan ilmu- ilmu yang lain.
 Umat Islam pada hari ini perlu membulatkan tekad untukUmat Islam pada hari ini perlu membulatkan tekad untuk
menghidupkan semula tamadun ilmu atas landasan tauhid.menghidupkan semula tamadun ilmu atas landasan tauhid.
 Yang dijelaskan dalam Islam bukanlah iman tanpa ilmu dan jauhYang dijelaskan dalam Islam bukanlah iman tanpa ilmu dan jauh
sekali ilmu tanpa iman. Sebaliknya yang dianjurkan ialah iman yangsekali ilmu tanpa iman. Sebaliknya yang dianjurkan ialah iman yang
dikukuhkan dengan ilmu.dikukuhkan dengan ilmu.
 Untuk memperkukuhkan aspek ilmu dengan iman ini, golongan yangUntuk memperkukuhkan aspek ilmu dengan iman ini, golongan yang
paling mencabar tanggungjawabnya ialah golongan para ulama danpaling mencabar tanggungjawabnya ialah golongan para ulama dan
para ilmuan dan khususnya golongan pemerintah.para ilmuan dan khususnya golongan pemerintah.
 Ini akan dapat membuktikan kepada penganut agama lain bahawaIni akan dapat membuktikan kepada penganut agama lain bahawa
memang benarlah apa yang dikatakan Islam itu sebagai sebuahmemang benarlah apa yang dikatakan Islam itu sebagai sebuah
agama yang syumul atau dalam erti kata lain ialah “The Way of Life”.agama yang syumul atau dalam erti kata lain ialah “The Way of Life”.

21. RUJUKANRUJUKAN
 Baharudin Ahmad,Baharudin Ahmad, Falsafah Sains Daripada Perspektif IslamFalsafah Sains Daripada Perspektif Islam,,
Dewan Bahasa dan Pustaka, 1994.Dewan Bahasa dan Pustaka, 1994.
 Azhar Hj. Mad Aros, Azharudin Mohd. Dali,Azhar Hj. Mad Aros, Azharudin Mohd. Dali, Titas,Titas, Fajar Bakti,Fajar Bakti,
2000.2000.
 Universiti MalayaUniversiti Malaya,, Tamadun Islam dan Tamadun AsiaTamadun Islam dan Tamadun Asia, Universiti, Universiti
Malaya, 2001.Malaya, 2001.
 Mohd. Zuhairi Bin Safuan, Abdul Halim Bin Ramli,Mohd. Zuhairi Bin Safuan, Abdul Halim Bin Ramli, PemikiranPemikiran
IslamIslam
dan Cabaran Semasadan Cabaran Semasa, Institut Teknologi Mara, 1994., Institut Teknologi Mara, 1994.
 Baharudin Yatim, Sulaiman Noordin,Baharudin Yatim, Sulaiman Noordin, Islam Al-Quran dan IdeologiIslam Al-Quran dan Ideologi
Masa KiniMasa Kini, Universiti Kebangsaan Malaysia., Universiti Kebangsaan Malaysia.
 www.www.ikimikim.com.my.com.my