Más contenido relacionado
La actualidad más candente (20)
Similar a จัดเตรียมหนังสือ (20)
จัดเตรียมหนังสือ
- 1. (1)
คู่มิอการจัดเตรียมหนังสือ
การจัดเตรียมหนังสือ
หนังสือเป็นสารนิเทศที่ห้องสมุดทั่วไปจัดหามา เพื่อให้บริการมากกว่าวัสดุ
สารนิเทศประเภทอื่น แต่ก่อนที่จะนาหนังสือออกให้บริการ ห้องสมุดจะต้อง
ดาเนินการจัดเตรียมหนังสือแต่ละเล่มหรือแต่ละประเภทให้อยู่ในระบบที่
ถูกต้องเรียบร้อยเสียก่อน ทั้งนี้เพื่อให้พร้อมและสะดวกต่อการให้บริการ
การจัดเตรียมหนังสือขั้นต้น
การจัดเตรียมหนังสือขั้นต้น ได้แก่ การเปิดหนังสือใหม่และการ
ตรวจสภาพหนังสือ การประทับตราห้องสมุด และการลงทะเบียน
การเปิดหนังสือใหม่และการตรวจสภาพหนังสือ
การเปิดหนังสือใหม่ เป็นการช่วยให้ด้ายเย็บหนังสือคลายออกหรือยืดออก ทาให้หนังสือใหม่ที่
เปิดอ่านไม่พลิกกลับ การเปิดหนังสือใหม่ให้ปฏิบัติดังนี้คือ
ตั้งสันหนังสือกับพื้นราบแล้วเปิดปกหน้าและปกหลังกดลงไปให้ราบกับพื้น
เปิดหน้าหนังสือจากปกด้านหน้าประมาณ 8-10 หน้า ใช้นิ้วกดรีดเบา ๆ ที่ขอบสันจาก
ด้านบนลงด้านล่าง
เปิดหน้าหนังสือจากปกด้านหลังประมาณ 8-10 หน้า ใช้นิ้วกดรีดเบา ๆ ที่ขอบสันจาก
ด้านบนลงด้านล่าง
ทาตาม ข้อ 2 และ 3 สลับกันจนบรรจบกันที่กลางเล่ม (จานวนหน้าที่เปิดออกทั้งด้านซ้าย
และขวาจะมีประมาณเท่า ๆ กัน) เป็นอันเสร็จวิธีการ
การตรวจสภาพทาได้ในขณะที่เปิดหนังสือใหม่แต่ละเล่มดังกล่าวแล้ว อาจพบข้อบกพร่องต่าง ๆ
ที่จะต้องรีบแก้ไขทันที คือ
หน้าหนังสือติดกัน ให้ใช้ใบมีดคม ๆ ตัดออกให้เรียบร้อย
หนังสือมีใบแทรกแก้คาผิด ให้แก้คาผิดโดยตลอด อาจใช้วิธีขูดลบ
ขีดฆ่า แล้วเขียนหรือตัดข้อความใหม่ติดเข้าไปให้เรียบร้อย
หนังสือมีข้อบกพร่องด้านการพิมพ์ที่แก้ไขไม่ได้ ควรรีบส่งคืน
และขอเปลี่ยนเล่มใหม่
- 2. (2)
คู่มิอการจัดเตรียมหนังสือ
การประทับตราหนังสือ
การประทับตราห้องสมุดลงในหนังสือมีวัตถุประสงค์เพื่อให้ทราบ
หรือสังเกตเห็นได้ชัดเจนว่าหนังสือนั้นเป็นของห้องสมุด เมื่อมีผู้พบว่าไป
ตกอยู่ ณ ที่ใดนอกห้องสมุดก็จะสามารถนาส่งกลับคืนห้องสมุดได้
อุปกรณ์สาคัญที่ต้องเตรียมสาหรับประทับตรา มีดังนี้
ตรายางชื่อห้องสมุดพร้อมที่อยู่
โรงเรียนบ้านหนองโสน
ต.เสม็ดใต้ อ.เมือง จ.ฉะเชิงเทรา
ตรายางวันที่
17 ธ.ค. 2553
ตรายางข้อความอื่น ๆ ที่จะนามาใช้ประทับในหนังสือ
(เช่น “หนังสืออ้างอิง ให้ใช้ภายในห้องสมุดเท่านั้น”)
หนังสืออ้างอิง
ให้ใช้ภายในห้องสมุดเท่านั้น
แป้นหมึกสีน้าเงินหรือสีแดงสาหรับประทับตราห้องสมุด และสีดาสาหรับตรา
ข้อความอื่น ๆ
- 3. (3)
คู่มิอการจัดเตรียมหนังสือ
การประทับตรา
ให้ประทับตราตามตาแหน่งที่กาหนดเหมือนกันทุกเล่ม โดยทั่วไปจะกาหนดให้ประทับ
ตาแหน่งต่อไปนี้
ปกหน้าด้านใน ประทับตราตรงกึ่งกลางหน้า
หน้าปกใน ประทับตรงกึ่งกลางหน้า
หน้าลับเฉพาะที่ห้องสมุดกาหนด (ควรเป็นหน้าคี่ ) ประทับที่มุมขอบขวาบน
ด้านในปกหลัง ประทับที่กึ่งกลางชิดขอบบน
ขอบหนังสือ ทั้ง 3 ด้าน เวลาประทับให้หันปกหน้าออกนอกตัว
สาหรับหนังสืออ้างอิง ให้ประทับตราข้อความ
“หนังสืออ้างอิงใช้ในห้องสมุดเท่านั้น” ด้วยหมึกสีแดงที่ใบรองปกหน้าและ
กึ่งกลางของปกหลังด้านใน
ข้อควรระวังในการประทับตราหนังสือ
ต้องประทับตราให้สะอาด ตราเครื่องหมายหรือข้อความติดชัดเจน
ควรลองประทับบนแผ่นกระดาษอื่นดูให้พอดี ไม่ติดหมึกมากหรือน้อย
เกินไปและต้องประทับให้ตรงหรือขนานกับเส้นบรรทัด
เพื่อให้ติดชัดและข้อความไม่ขาดหายไป ควรค่อย ๆ วางตรากดลงเบา ๆ
ตรง ๆ ก่อนแล้วโยกมือจับตรายางไปข้างหน้า และข้างหลัง เล็กน้อย
ต้องระวังอย่าประทับลงบนตัวอักษรหรือรูปภาพ เพราะจะทาให้อ่าน
ข้อความไม่ได้และภาพก็จะด้อยคุณค่าไป
- 4. (4)
คู่มิอการจัดเตรียมหนังสือ
การลงทะเบียน
การลงทะเบียนหนังสือ เป็นการบันทึกหลักฐานการรับหนังสือ
แต่ละเล่มเข้าห้องสมุดตามลาดับเลขทะเบียน โดยระบุรายละเอียดของ
หนังสือแต่ละเล่มไว้ในสมุดทะเบียนด้วย
หลักการลงทะเบียน
แยกสมุดทะเบียนหนังสือ หนังสือภาษาไทย ภาษาอังกฤษและหนังสือ
อื่น ๆ ที่แตกต่างจากหนังสือทั่วไปเป็นอย่างละเล่ม
การลงทะเบียนหนังสือแต่ละเล่ม ต้องเขียนให้อยู่ในหนึ่งบรรทัด เพื่อให้
แต่ละหน้าของสมุดทะเบียนมีจานวนเล่มหนังสือเท่ากันง่ายต่อการ
ตรวจสอบความถูกต้องของลาดับเลขทะเบียน
เลขทะเบียน เป็นเลขประจาตัวของหนังสือ ดังนั้นหนังสือแต่ละเล่มแม้จะเป็น
หนังสือเรื่องเดียวกัน จะไม่มีเลขทะเบียนซ้ากันเลย เลขทะเบียนจะเรียงจากน้อย
ไปหามากตามลาดับเล่มที่ลงก่อนหลัง คือ ฉ.๑, ๒,๓,...ดังนั้นก่อนลงทะเบียน
ควรตรวจจัดลาดับหนังสือให้ถูกต้องเสียก่อน รวมทั้งหนังสือประเภทที่มิใช่เล่ม
เดียวจบ เช่น ล.๑ ฉ.๑, ล.๑ ฉ.๒, และ ล.๒ ฉ,๑, ล.๒ ฉ.๒ ...เป็นต้น มิฉะนั้น
เลขทะเบียนจะสลับสับสนกันหมด
ต้องบันทึกสมุดทะเบียนให้เรียบร้อย สะอาดชัดเจน เพราะเป็นหลักฐาน
สาคัญของห้องสมุด
- 5. (5)
คู่มิอการจัดเตรียมหนังสือ
อุปกรณ์ในการลงทะเบียน
สมุดทะเบียน ที่ประกอบด้วยช่องกรอกรายการต่าง ๆ 9 ช่อง คือ วันที่ลงทะเบียน เลข
ทะเบียน ชื่อผู้แต่ง ชื่อหนังสือ สานักพิมพ์ ปีที่พิมพ์ ราคา แหล่งที่มา และหมายเหตุ
วันที่ เลข ชื่อผู้แต่ง ชื่อหนังสือ สานักพิมพ์ ปีที่พิมพ์ ราคา แหล่งที่มา หมายเหตุ
ลงทะเบียน ทะเบียน หน่วยละ
เครื่องประทับตัวเลข
ตรายางแบบฟอร์มกรอกรายการ (วันที่ เลขทะเบียนและเลขเรียกหนังสือ)
ตรายางวันที่
แป้นหมึกสีน้าเงินและสีแดง
ปากกา ดินสอ ยางลบ
วิธีการลงทะเบียน
จัดหนังสือที่จะลงทะเบียนแต่ละครั้งตามลาดับชื่อผู้แต่ง ซึ่งจะทาให้หนังสือเรื่อง
เดียวกันหรือชุดเดียวกันที่มีหลายเล่มได้มีเลขทะเบียนต่อกันไปตามลาดับ
วันเดือนปีที่ลงทะเบียน ถ้าในวันเดียวกันลงทะเบียนหนังสือหลายเล่ม ให้ลง
เฉพาะเล่มแรกของวันนั้นเท่านั้น
ลงทะเบียนหนังสือทีละเล่ม โดยลงบรรทัดละ 1 เล่ม ถ้าเป็นหนังสือชุดหรือ
หนังสือหลายเล่มจบ ให้ลงทะเบียนของหนังสือในชุดนั้นต่อกันตามลาดับเล่มจนหมดชุด ถ้า
หนังสือเรื่องเดียวกันมีหลายฉบับ (Copy) ให้ลงทะเบียนติดต่อกันจนครบทุกเล่ม
การลงชื่อผู้แต่งตามที่ปรากฏในหนังสือ ถ้ามีผู้แต่งเกิน 3 คน ให้ลงชื่อผู้แต่งคน
แรกตามด้วยคาว่า และคนอื่น ๆ ถ้าเป็นภาษาอังกฤษให้ลงคาว่า and others ถ้าไม่มีชื่อผู้
แต่งให้เว้นว่างไว้ไม่ต้องลงรายการ
ลงชื่อหนังสือตามที่ปรากฏที่หน้าปกในของหนังสือ ถ้าเป็นหนังสือชุดให้ลง ล.1
, ล.2 , ล.3,…(หมายถึง เล่ม 1, เล่ม 2, เล่ม 3, …) ท้ายชื่อหนังสือสาหรับหนังสือ
ภาษาไทย ส่วนหนังสือภาษาอังกฤษให้ใช้ V.1, V.2, V.3,…(V คือ Volume) ถ้าหนังสือชื่อ
- 6. (6)
คู่มิอการจัดเตรียมหนังสือ
เรื่องเดียวกันและผู้แต่งคนเดียวกันมีหลายฉบับให้ใส่ ฉ.1, ฉ.2, ฉ.3,…หรือ C.1, C.2,
C.3,…(สาหรับหนังสือภาษาอังกฤษ) ท้ายชื่อหนังสือ (ฉ หรือ C หมายถึง ฉบับ หรือ Copy)
ชื่อสานักพิมพ์ที่จัดพิมพ์ ในกรณีที่ไม่มีสานักพิมพ์ให้ลงชื่อโรงพิมพ์ หรือชื่อ
ผู้รับผิดชอบในการจัดพิมพ์ ซึ่งอาจจะเป็นกระทรวง ทบวง กรม ฯลฯ แทน ถ้าไม่ปรากฎ
สถานที่พิมพ์ให้ลงว่า ม.ป.ท. หรือ n.p. (ไม่ปรากฏสถานที่พิมพ์ หรือ no place)
ปี พ.ศ. ที่จัดพิมพ์หนังสือ ถ้าหากมีการจัดพิมพ์หลายครั้งให้ลงปีที่พิมพ์ครั้ง
หลังสุด ถ้าไม่ปรากฎปีที่พิมพ์ให้ลงว่า ม.ป.ป. หรือ n.d. (ไม่ปรากฎปีที่พิมพ์หรือ no date)
ราคาหนังสือ ลงตามที่ปรากฏในหนังสือ เพราะถ้าหนังสือชารุดสูญหายจะได้
เรียกเงินชดใช้จากผู้ทาหายได้ถูกต้อง ในกรณีที่ราคาเป็นชุดให้ลงราคาทั้งชุดไว้ในเล่มแรก
แหล่งที่มา ในกรณีที่เป็นหนังสือบริจาคให้ลงชื่อผู้บริจาคในช่องนี้ แต่ถ้าหาก
ได้มาโดยการจัดซื้อก็ไม่ต้องระบุไว้
หมายเหตุมีไว้สาหรับเขียนเลขแสดงจานวนหนังสือในชุด หรือหนังสือชารุดได้
จาหน่ายออกจากทะเบียนห้องสมุดแล้ว
- 7. (7)
คู่มิอการจัดเตรียมหนังสือ
การลงรายละเอียดในเล่มหนังสือ
การประทับเลขทะเบียนลงในเล่มหนังสือในตาแหน่งที่กาหนด คือ หน้าชื่อเรื่อง,
หน้าลิขสิทธิ์, หน้าลับ (หน้าที่ 23), และหน้าสุดท้ายของเนื้อหา การประทับเลขทะเบียนต้อง
ระวังให้เลขตรงกันทั้งหมดทั้งในสมุดทะเบียนและในทุกตาแหน่งที่เล่มหนังสือ
การลงรายละเอียดอื่น ๆ
วันที่ลงทะเบียน ลงไว้ในหน้าลิขสิทธิ์ในแบบฟอร์มตรายาง และที่
หน้าลับเฉพาะใต้เลขทะเบียน
เลขเรียกหนังสือ เขียน/พิมพ์ ติดที่ตาแหน่งต่าง ๆ ที่ตัวเล่มที่
ห้องสมุดกาหนด ดังนี้
มุมล่างด้านซ้าย (ที่ปก)
สันหนังสือด้านล่าง (ห่างจากด้านล่าง 2.5-3 นิ้ว.)
หน้าชื่อเรื่อง (ชิดขอบด้านซ้าย)
หน้าลับ (ชิดขอบด้านซ้าย, หน้าที่ 23)
หน้าสุดท้ายของเนื้อหา (ชิดขอบด้านซ้าย)
- 8. (8)
คู่มิอการจัดเตรียมหนังสือ
บรรณานุกรม
ไพบูลย์ ตรีน้อยวา. (2542). งานเทคนิคของห้องสมุด : Technical services of
library. สงขลา : คณะมนุษยศาสตร์และสังคมศาสตร์ สถาบันราชภัฏสงขลา.
วัลลภ สวัสดิวัลลภ. (2527). คู่มืองานเทคนิคและการฝึกงานห้องสมุด . ลพบุรี :
ภาควิชาบรรณารักษศาสตร์ วิทยาลัยครูเทพสตรี.
- 9. (9)
คู่มิอการจัดเตรียมหนังสือ
คู่มือการจัดเตรียมหนังสือ
ที่ปรึกษา :
นายเมธี พรมศิลา ผู้อานวยการ
นายไพรสิทธิ์ ศรีสุทธิเกิดพร รองผู้อานวยการ
นางสุรัตน์ สุทธกุล รองผู้อานวยการ
ผู้เรียบเรียง : วาสนา เทียนกุล
ออกแบบ : วัชรี ปั้นนิยม
สานักวิทยบริการและเทคโนโลยีสารสนเทศ
มหาวิทยาลัยราชภัฏราชนครินทร์
422 ถ.มรุพงษ์ ต.หน้าเมือง อ.เมือง จ.ฉะเชิงเทรา 24000
โทร., โทรสาร 0 3851 7013
- 10. (10)
คู่มิอการจัดเตรียมหนังสือ
คำนำ
สานักวิทยบริการและเทคโนโลยีสารสนเทศ มหาวิทยาลัยราชภัฏ
ราชนครินทร์ เป็นหน่วยงานสนับสนุนวิชาการ ทาหน้าที่ จัดหา รวบรวม อนุรักษ์และบารุงรักษา
และเผยแพร่หนังสือ วารสาร หนังสือพิมพ์ โสตทัศน์วัสดุ ทรัพยากรสารสนเทศต่างๆ ตลอดจน
หนังสืออิเล็กทรอนิกส์ และนาข้อมูลอิเล็กทรอนิกส์ที่สอดคล้องกับหลักสูตรการเรียนการสอน และ
การค้นคว้าวิจัยของมหาวิทยาลัย
คู่มืองานเทคนิคของห้องสมุดเล่มนี้ จัดทาขึ้นเพื่อใช้เป็นคู่มือสาหรับครูบรรณารักษ์ และ
นักเรียนหรือรายงานห้องสมุด
ขอขอบคุณท่านเจ้าของหนังสือทุกท่านที่ข้าพเจ้านามาอ้างอิง และขอขอบพระคุณ “ครู
หม่อง” ที่จัดทารูปเล่ม เอกสารนี้ที่จัดทาขึ้นเพื่อประโยชน์ต่อการดาเนินงานห้องสมุดโรงเรียน และ
ขอยกความดีให้ครู อาจารย์ผู้ประสิทธิประสาทวิชาให้
ด้วยความเคารพอย่างสูง
วาสนา เทียนกุล