SYI42703 Kajian Isu-Isu Fatwa Bab 2 manhaj dan istilah dalam mazhab syafie

1. Tajuk
BAB 2
MANHAJ DAN ISTILAH DALAM MAZHAB SYAFI’I
Prof. Madya Dr. Wan Mohd Khairul Firdaus Wan Khairuldin
wanfirdaus@unisza.edu.my

2. MANHAJ ISTINBAT HUKUM
Lima kaedah utama Imam Syafi’i dalam
mengeluarkan sesuatu hukum atas sesuatu
isu dan permasalahan:
• Pertama, al-Quran dan al-Sunnah
• Kedua, ijmak
• Ketiga, Aqwal al-Sahabah
• Keempat, Ijithad para sahabat yang tidak
mempunyai percanggahan pendapat dalam
kalangan mereka berbanding ijtihad yang
mempunyai percanggahan
• Kelima, al-Qiyas

3. ISTILAH-ISTILAH DALAM MAZHAB SYAFI‘I
al-Syāfi‘i: apa yang dinaskan dan
disandarkan kepada Imam al-
Syafi‘i sendiri
al-Aṣḥāb: sandaran yang diberikan kepada
fuqaha yang dinisbahkan kepada Mazhab
Syafi‘i
al-Syāfi‘iyyah: membawa erti awjuh
(pendapat) yang dikeluarkan oleh Aṣḥāb
al-Syāfi‘iyyah berdasarkan kata-kata Imam
al-Syafi‘I atau pendapat yang diambil
berpandukan usul atau kaedah yang
ditetapkan oleh Imam al-Syafi‘i

4. ISTILAH-ISTILAH FIQH SYAFI‘I
1. Istilah yang digunakan oleh fuqaha
dalam setiap pendapat yang terdapat
dalam fiqh Mazhab Syafi‘i
2. Istilah gelaran yang disandarkan kepada
fuqaha Mazhab Syafi‘i
ISTILAH ASHĀB AL-SYĀFI’‘YYAH
Istilah Makna Sandaran
al-Imām Ketua Imam Ḥaramain al-Juwaynī
al-Syāriḥ Pensyarah Jalāl al-Din al-Maḥallī
al-Syaykh Guru Abu Ishāq al-Shyrāzī;
Shihāb al-Dīn al-Ramlī;
Shams al-Dīn al-Ramlī

5. Istilah Makna Sandaran
al-Syaykhān dua orang sheikh al-Nawawī dan al-Rāfi’ī
al-Syuyūkh ramai sheikh al-Nawawī,
al-Rāfi’ī dan
al-Subkī
Syaaykhunā Guru kami atau
sheikh kami
Zakariyyā al-Anṣārī
al-Qāḍī Seorang Qāḍī Qāḍī Ḥusayn
al-Qaḍiyyāni Dua orang Qāḍī al-Ruyānī;
al-Mawardī

6. ISTILAH AṢḤĀB DALAM FIQH MAZHAB SYAFI‘I
Istilah Makna
Aqwāl Kata-kata atau pendapat imam mazhab iaitu Imam al-Syafi‘i
Awjuh Pandangan Aṣḥāb Syafi‘i yang dinisbahkan kepada Mazhab
Syafi‘i
al-Ṭuruq Perbezaan aṣḥāb dalam meriwayatkan sesuatu pandangan
dalam Mazhab Syafi‘i
Qawl Qadīm Pendapat atau fatwa yang dikeluarkan oleh Imam al-Syafi‘i
ketika berada di Iraq.
Qawl Jadīd Pendapat atau fatwa yang dikeluarkan oleh Imam al-Syafi‘i
ketika berada di Mesir sama ada dibukukan atau difatwakan
al-Aẓhar Pandangan yang lebih kuat dan rājiḥ daripada dua atau lebih
pandangan yang datangnya daripada Imam al-Syafi‘i

7. BIODATA IMAM SYAFI’I
al-Masyhūr Pandangan terkuat antara dua atau lebih pandangan Imam al-Syafi‘i
atas dalil yang lemah
al-Aṣaḥ Wujudnya khilaf terhadap sesuatu masalah dalam kalangan Aṣḥāb
Syafi‘i. Maka akan dipilih satu pandangan yang muktamad dan
rājiḥ.
al-Ṣaḥīḥ Terjadinya khilaf dalam kalangan Aṣḥāb Syafi‘i. Pandangan yang
benar ini dikenali sebagai al-ṣaḥīḥ dan berlawanan sebagai daif.
al-Naṣ Ayat-ayat dan penulisan yang tercatat di dalam kitab-kitab Imam al-
Syafi‘i.
al-Madhhab Pandangan yang rājiḥ ketika wujudnya khilaf dalam kalangan
Aṣḥāb Syafi‘I
al-Takhrij Jawapan Imam al-Syafi‘i dengan dua hukum yang berbeza bagi dua
soalan yang saling menyerupai, namun tidak zahir sifat yang dapat
membezakan kedua-duanya, sehingga Aṣḥāb Syafi‘i menukilkan
jawapan Imam al-Syafi‘i tersebut bagi setiap masalah kepada
masalah yang lain. Maka munculah bagi setiap masalah, dua qawl,
iaitu manṣūṣ dan mukharraj.

8. HIERARKI KEDUDUKAN
QAWL MUKTAMAD MAZHAB SYAFI‘I
Imam al-Syafi‘i
al-Nawawi &
al-Rafi'i
al-Haitami &
al-Ramli
Zakaria al-Ansari
Khatib al-Sharbini
Ashab al-Hawashi

9. KESIMPULAN
Bagi para pengamal dan pengkaji fiqh Syafi‘i,
pengetahuan yang tinggi dan mantap berkenaan
manhaj, istilah serta uslub yang digunakan
adalah amat penting bagi memudahkan
kefahaman, beramal dan mengeluarkan hukum
berdasarkan fiqh Syafi‘i.

10. Prof. Madya Dr. Wan Mohd Khairul Firdaus Wan Khairuldin
Fakulti Pengajian Kontemporari Islam
Universiti Sultan Zainal Abidin
Kampus Gong Badak
21300 Kuala Nerus
Terengganu
wanfirdaus@unisza.edu.my
013-2835651