SYI42703 KAJIAN ISU-ISU FATWA Bab 5 pengaruh mazhab syafie dalam pengeluaran fatwa di malaysia

1. Tajuk
BAB 5
PENGARUH MAZHAB SYAFIʻI DALAM PENGELUARAN
FATWA DI MALAYSIA
Prof. Madya Dr. Wan Mohd Khairul Firdaus Wan Khairuldin
wanfirdaus@unisza.edu.my

2. PENGARUH MAZHAB SYAFIʻI DALAM
PENGELUARAN FATWA DI MALAYSIA
Malaysia mempunyai 14 buah negeri termasuk
Wilayah Persekutuan. Setiap negeri mempunyai
institusi dan jawatankuasa fatwa masing-masing.
Fatwa-fatwa yang dikeluarkan akan terikat dengan
pendapat Mazhab Syafiʻi. Pendapat mazhab lain
akan digunakan setelah pendapat Mazhab Syafiʻi
didapati tiada dalam isu terbabit.
Mazhab yang muktabar yang diamalkan oleh
penduduk di negara kita Malaysia adalah
Mazhab Syafiʻi.
Enakmen Pentadbiran Agama Islam (Negeri
Selangor) Seksyen 54

3. PENGARUH MAZHAB SYAFIʻI DALAM HUKUM FIQH
Terdapat beberapa aspek utama pengaruh Mazhab
Syafiʻi dalam penentuan:
• ibadah,
• kekeluargaan atau munakahat,
• muamalat dan
• jenayah
• Aspek ibadah: hukum talkin jenazah,
• Aspek munakahat: hukum menentukan
status nasab anak.
• Aspek muamalat: fatwa harta wakaf

4. mazhab Syafi’i menyatakan bahawa hukum mentalkinkan
jenazah adalah sunat iaitu talkin jenazah dilakukan setelah
selesai pengebumiannya.
Jawatankuasa Fatwa Jabatan Mufti Negeri Sembilan telah
mengeluarkan fatwa pada tarikh 14 Ogos 1997 dengan
menyatakan bahawa hukum mentalkinkan jenazah adalah sunat
iaitu semasa ihtidar (hampir menghembuskan nafas terakhir) atau
selepas pengebumian dilakukan.
FATWA HUKUM TALKIN JENAZAH JENAZAH
Pandangan Mazhab Syafi’i
Fatwa Jabatan Mufti Negeri Sembilan
CONTOH:

5. Umat Islam semua negeri di Malaysia
telah menjadikan Mazhab Syafiʻi
sebagai mazhab rasmi kecuali negeri
Perlis.
Pegangan kepada Mazhab Syafiʻi perlu
dipertahankan dan dipelihara.
ALIRAN MAZHAB MUFTI
Apabila hujah yang diberikan oleh pandangan
mazhab lain lebih kuat dan meraikan
kemaslahatan umum, maka boleh berpegang
dengan pandangan tersebut walaupun berlaku
percanggahan dengan pegangan Mazhab
Syafiʻi.

6. • Mufti tidak akan melakukan
tindakan secara bersendirian.
Sebaliknya, bersama
Jawatankuasa Fatwa.
PROSEDUR AMALAN FATWA
• Rujukan utama yang akan dilihat
adalah pandangan muktamad
Mazhab Syafiʻi.
• Jika sesuatu hukum tidak
didapati dalam pandangan
muktamad tersebut, maka
rujukan akan berpindah kepada
pandangan lemah dalam Mazhab
Syafiʻi.
• Setelah itu dilihat kepada mana-mana
pandangan mazhab selain Syafi‘i yang
sesuai untuk diguna pakai.
• Fatwa yang dikeluarkan akan melalui
proses ijtihad. Ijtihad yang dilakukan
oleh mufti akan melihat kepada
keperluan zaman, tempat dan situasi.
• Mufti tidak boleh mengeluarkan fatwa
terikat kepada satu pendapat mazhab.
Ini akan mengakibatkan hukum yang
ditetapkan bersifat jumud dan beku.
• Demi menjaga kemaslahatan
masyarakat, satu bentuk keterbukaan
perlu diaplikasikan

7. Undang-undang Pentadbiran Agama
Islam Kedah (1962) Seksyen 38 (1)
Enakmen Pentadbiran Agama Islam
Negeri Selangor (2003):
ENAKMEN BERKAITAN FATWA DI SETIAP NEGERI
Enakmen Pentadbiran Agama Islam
Negeri Sembilan (2003)
Ordinan Majlis Islam Sarawak (2001)
Enakmen Fatwa Negeri Sabah (2004)
Enakmen Pentadbiran Agama Islam
Perak (2004)
Enakmen Pentadbiran Agama Islam
Negeri Pulau Pinang (2004)
Enakmen Pentadbiran Ugama Islam
dan Adat Resam Melayu Pahang
(1982)
Enakmen Pentadbiran Agama Islam
Negeri Perlis (2006)
Enakmen Majlis Agama Islam dan
Adat Istiadat Melayu Kelantan
(1994):
Enakmen Mufti dan Fatwa Kedah
Darul Aman (2008):
Enakmen Pentadbiran Agama Islam
Negeri Melaka (2002):
Enakmen Pentadbiran Agama Islam
Negeri Johor (2003):

8. INSTITUSI YANG MENGAPLIKASIKAN MAZHAB SYAFIʻI
Jabatan Kemajuan Islam Malaysia
(JAKIM)
• JAKIM tidak mengeluarkan fatwa,
tetapi lebih kepada hukum tentang
sesuatu masalah.
• Apabila ingin mengeluarkan hukum
kepada masyarakat, pihak JAKIM
lebih mengutamakan memilih pendapat
Mazhab Syafiʻi.
• Mazhab Syafiʻi adalah mazhab yang
paling berpengaruh di Malaysia. Hal
ini kerana ia adalah mazhab rasmi di
Malaysia.
Jabatan Mufti
• Dalam penentuan fatwa, kebanyakan negeri
seperti Wilayah Persekutuan, Selangor,
Negeri Sembilan, Kelantan, Terengganu,
Kedah dan lain-lain memutuskan bahawa
setiap fatwa yang dikeluarkan mesti
bersumberkan Mazhab Syafiʻi sebagai
rujukan asas.
• Akan tetapi, sekiranya pandangan Mazhab
Syafiʻi berlawanan dan tidak sesuai dengan
kemaslahatan orang ramai, mufti dan
jawatankuasa fatwa boleh mengikut
pandangan dari mazhab lain seperti mazhab
Hanafi, Maliki dan Hanbali.

9. KESIMPULAN
Pengaruh Mazhab Syafiʻi telah memberi kesan yang
mendalam sama ada kepada individu, masyarakat,
perundangan Islam, institusi dan negara
Justeru, satu garis panduan perlu dilaksanakan demi menjaga
orang awam yang mudah terdedah dengan kecelaruan terhadap
aliran mazhab-mazhab yang pelbagai.
Masyarakat di Malaysia telah sebati dengan
penggunaan Mazhab Syafiʻi dalam amalan
kehidupan.
Pengaruh Mazhab Syafiʻi di Malaysia
khususnya dalam penentuan fatwa adalah demi
menjaga kemaslahatan individu dan masyarakat
Islam.

10. Prof. Madya Dr. Wan Mohd Khairul Firdaus Wan Khairuldin
Fakulti Pengajian Kontemporari Islam
Universiti Sultan Zainal Abidin
Kampus Gong Badak
21300 Kuala Nerus
Terengganu
wanfirdaus@unisza.edu.my
013-2835651