SlideShare una empresa de Scribd logo
1 de 271
   d iri
       tuk en
     Un n S
        a
     ng
K ala




                     Konsep dan Aplikasinya
                      (c) Jakarta, Juni 2012
© Randy R. Wrihatnolo © Randy R. Wrihatnolo © Randy R. Wrihatnolo © Randy R. Wrihatnolo © Randy R. Wrihatnolo © Randy R. Wrihatnolo © Randy R. Wrihatnolo ©
Garis Besar Materi
Randy R. Wrihatnolo © Randy R. Wrihatnolo © Randy R. Wrihatnolo © Randy R. Wrihatnolo © Randy R. Wrihatnolo © Randy R. Wrihatnolo © Randy R. Wrihatnolo © Randy
R. Wrihatnolo © Randy R. Wrihatnolo © Randy R. Wrihatnolo © Randy R. Wrihatnolo © Randy R. Wrihatnolo © Randy R. Wrihatnolo © Randy R. Wrihatnolo © Randy R.
Wrihatnolo © Randy R. Wrihatnolo © Randy R. Wrihatnolo © Randy R. Wrihatnolo © Randy R. Wrihatnolo © Randy R. Wrihatnolo © Randy R. Wrihatnolo © Randy R.
1.  Konsep Pemantauan dan Evaluasi
Wrihatnolo © Randy R. Wrihatnolo © Randy R. Wrihatnolo © Randy R. Wrihatnolo © Randy R. Wrihatnolo © Randy R. Wrihatnolo © Randy R. Wrihatnolo © Randy R.
Wrihatnolo © Randy R. Wrihatnolo © Randy R. Wrihatnolo © Randy R. Wrihatnolo © Randy R. Wrihatnolo © Randy R. Wrihatnolo © Randy R. Wrihatnolo © Randy R.
2.  Aneka Ragam Evaluasi
Wrihatnolo © Randy R. Wrihatnolo © Randy R. Wrihatnolo © Randy R. Wrihatnolo © Randy R. Wrihatnolo © Randy R. Wrihatnolo © Randy R. Wrihatnolo © Randy R.
Wrihatnolo © Randy R. Wrihatnolo © Randy R. Wrihatnolo © Randy R. Wrihatnolo © Randy R. Wrihatnolo © Randy R. Wrihatnolo © Randy R. Wrihatnolo © Randy R.
3.  Data untuk Evaluasi
Wrihatnolo © Randy R. Wrihatnolo © Randy R. Wrihatnolo © Randy R. Wrihatnolo © Randy R. Wrihatnolo © Randy R. Wrihatnolo © Randy R. Wrihatnolo © Randy R.
Wrihatnolo © Randy R. Wrihatnolo © Randy R. Wrihatnolo © Randy R. Wrihatnolo © Randy R. Wrihatnolo © Randy R. Wrihatnolo © Randy R. Wrihatnolo © Randy R.
4.  Metode Analisis
Wrihatnolo © Randy R. Wrihatnolo © Randy R. Wrihatnolo © Randy R. Wrihatnolo © Randy R. Wrihatnolo © Randy R. Wrihatnolo © Randy R. Wrihatnolo © Randy R.
Wrihatnolo © Randy R. Wrihatnolo © Randy R. Wrihatnolo © Randy R. Wrihatnolo © Randy R. Wrihatnolo © Randy R. Wrihatnolo © Randy R. Wrihatnolo © Randy R.
5.  Evaluasi Kinerja Outcome
Wrihatnolo © Randy R. Wrihatnolo © Randy R. Wrihatnolo © Randy R. Wrihatnolo © Randy R. Wrihatnolo © Randy R. Wrihatnolo © Randy R. Wrihatnolo © Randy R.
Wrihatnolo © Randy R. Wrihatnolo © Randy R. Wrihatnolo © Randy R. Wrihatnolo © Randy R. Wrihatnolo © Randy R. Wrihatnolo © Randy R. Wrihatnolo © Randy R.
6.  Evaluasi Kinerja Output
Wrihatnolo © Randy R. Wrihatnolo © Randy R. Wrihatnolo © Randy R. Wrihatnolo © Randy R. Wrihatnolo © Randy R. Wrihatnolo © Randy R. Wrihatnolo © Randy R.
Wrihatnolo © Randy R. Wrihatnolo © Randy R. Wrihatnolo © Randy R. Wrihatnolo © Randy R. Wrihatnolo © Randy R. Wrihatnolo © Randy R. Wrihatnolo © Randy R.
7.  Evaluasi Kinerja Prioritas
Wrihatnolo © Randy R. Wrihatnolo © Randy R. Wrihatnolo © Randy R. Wrihatnolo © Randy R. Wrihatnolo © Randy R. Wrihatnolo © Randy R. Wrihatnolo © Randy R.
Wrihatnolo © Randy R. Wrihatnolo © Randy R. Wrihatnolo © Randy R. Wrihatnolo © Randy R. Wrihatnolo © Randy R. Wrihatnolo © Randy R. Wrihatnolo © Randy R.
8.  Evaluasi Kinerja Lembaga
Wrihatnolo © Randy R. Wrihatnolo © Randy R. Wrihatnolo © Randy R. Wrihatnolo © Randy R. Wrihatnolo © Randy R. Wrihatnolo © Randy R. Wrihatnolo © Randy R.
Wrihatnolo © Randy R. Wrihatnolo © Randy R. Wrihatnolo © Randy R. Wrihatnolo © Randy R. Wrihatnolo © Randy R. Wrihatnolo © Randy R. Wrihatnolo © Randy R.
9.  Pengendalian Kinerja
Wrihatnolo © Randy R. Wrihatnolo © Randy R. Wrihatnolo © Randy R. Wrihatnolo © Randy R. Wrihatnolo © Randy R. Wrihatnolo © Randy R. Wrihatnolo © Randy R.
Wrihatnolo © Randy R. Wrihatnolo © Randy R. Wrihatnolo © Randy R. Wrihatnolo © Randy R. Wrihatnolo © Randy R. Wrihatnolo © Randy R. Wrihatnolo © Randy R.
10. Sistem Informasi dan Teknologi Informasi dalam Mendukung Manajemen
Wrihatnolo © Randy R. Wrihatnolo © Randy R. Wrihatnolo © Randy R. Wrihatnolo © Randy R. Wrihatnolo © Randy R. Wrihatnolo © Randy R. Wrihatnolo © Randy R.
Wrihatnolo © Randy R. Wrihatnolo © Randy R. Wrihatnolo © Randy R. Wrihatnolo © Randy R. Wrihatnolo © Randy R. Wrihatnolo © Randy R. Wrihatnolo © Randy R.
    Pemantauan dan Evaluasi
Wrihatnolo © Randy R. Wrihatnolo © Randy R. Wrihatnolo © Randy R. Wrihatnolo © Randy R. Wrihatnolo © Randy R. Wrihatnolo © Randy R. Wrihatnolo © Randy R.
Wrihatnolo © Randy R. Wrihatnolo © Randy R. Wrihatnolo © Randy R. Wrihatnolo © Randy R. Wrihatnolo © Randy R. Wrihatnolo © Randy R. Wrihatnolo © Randy R.
11. Pemanfaatan Business Intelligence untuk Mendorong Implementasi Kebijakan
Wrihatnolo © Randy R. Wrihatnolo © Randy R. Wrihatnolo © Randy R. Wrihatnolo © Randy R. Wrihatnolo © Randy R. Wrihatnolo © Randy R. Wrihatnolo © Randy R.
Wrihatnolo © Randy R. Wrihatnolo © Randy R. Wrihatnolo © Randy R. Wrihatnolo © Randy R. Wrihatnolo © Randy R. Wrihatnolo © Randy R. Wrihatnolo © Randy R.
Wrihatnolo © Randy R. Wrihatnolo © Randy R. Wrihatnolo © Randy R. Wrihatnolo © Randy R. Wrihatnolo © Randy R. Wrihatnolo © Randy R. Wrihatnolo © Randy R.
Wrihatnolo © Randy R. Wrihatnolo © Randy R. Wrihatnolo © Randy R. Wrihatnolo © Randy R. Wrihatnolo © Randy R. Wrihatnolo © Randy R. Wrihatnolo © Randy R.
Wrihatnolo © Randy R. Wrihatnolo © Randy R. Wrihatnolo © Randy R. Wrihatnolo © Randy R. Wrihatnolo © Randy R. Wrihatnolo © Randy R. Wrihatnolo © Randy R.
Wrihatnolo © Randy R. Wrihatnolo © Randy R. Wrihatnolo © Randy R. Wrihatnolo © Randy R. Wrihatnolo © Randy R. Wrihatnolo © Randy R. Wrihatnolo © Randy R.
Wrihatnolo © Randy R. Wrihatnolo © Randy R. Wrihatnolo © Randy R. Wrihatnolo © Randy R. Wrihatnolo © Randy R. Wrihatnolo © Randy R. Wrihatnolo © Randy R.
Wrihatnolo © Randy R. Wrihatnolo © Randy R. Wrihatnolo © Randy R. Wrihatnolo © Randy R. Wrihatnolo © Randy R. Wrihatnolo © Randy R. Wrihatnolo © Randy R.
Wrihatnolo © Randy R. Wrihatnolo © Randy R. Wrihatnolo © Randy R. Wrihatnolo © Randy R. Wrihatnolo © Randy R. Wrihatnolo © Randy R. Wrihatnolo © Randy R.
Wrihatnolo © Randy R. Wrihatnolo © Randy R. Wrihatnolo © Randy R. Wrihatnolo © Randy R. Wrihatnolo © Randy R. Wrihatnolo © Randy R. Wrihatnolo © Randy R.
Wrihatnolo © Randy R. Wrihatnolo © Randy R. Wrihatnolo © Randy R. Wrihatnolo © Randy R. Wrihatnolo © Randy R. Wrihatnolo © Randy R. Wrihatnolo © Randy R.
Wrihatnolo © Randy R. Wrihatnolo © Randy R. Wrihatnolo © Randy R. Wrihatnolo © Randy R. Wrihatnolo © Randy R. Wrihatnolo © Randy R. Wrihatnolo © Randy R.
Wrihatnolo © Randy R. Wrihatnolo © Randy R. Wrihatnolo © Randy R. Wrihatnolo © Randy R. Wrihatnolo © Randy R. Wrihatnolo © Randy R. Wrihatnolo © Randy R.
Wrihatnolo © Randy R. Wrihatnolo © Randy R. Wrihatnolo © Randy R. Wrihatnolo © Randy R. Wrihatnolo © Randy R. Wrihatnolo © Randy R. Wrihatnolo © Randy R.
Wrihatnolo © Randy R. Wrihatnolo © Randy R. Wrihatnolo © Randy R. Wrihatnolo © Randy R. Wrihatnolo © Randy R. Wrihatnolo © Randy R. Wrihatnolo © Randy R.
Wrihatnolo © Randy R. Wrihatnolo © Randy R. Wrihatnolo © Randy R. Wrihatnolo © Randy R. Wrihatnolo © Randy R. Wrihatnolo © Randy R. Wrihatnolo © Randy R.
Wrihatnolo © Randy R. Wrihatnolo © Randy R. Wrihatnolo © Randy R. Wrihatnolo © Randy R. Wrihatnolo © Randy R. Wrihatnolo © Randy R. Wrihatnolo © Randy R.
Wrihatnolo © Randy R. Wrihatnolo © Randy R. Wrihatnolo © Randy R. Wrihatnolo © Randy R. Wrihatnolo © Randy R. Wrihatnolo © Randy R. Wrihatnolo © Randy R.2
Konsep
© Randy R. Wrihatnolo © Randy R. Wrihatnolo © Randy R. Wrihatnolo © Randy R. Wrihatnolo © Randy R. Wrihatnolo © Randy R. Wrihatnolo © Randy R. Wrihatnolo ©
Randy R. Wrihatnolo © Randy R. Wrihatnolo © Randy R. Wrihatnolo © Randy R. Wrihatnolo © Randy R. Wrihatnolo © Randy R. Wrihatnolo © Randy R. Wrihatnolo © Randy
R. Wrihatnolo © Randy R. Wrihatnolo © Randy R. Wrihatnolo © Randy R. Wrihatnolo © Randy R. Wrihatnolo © Randy R. Wrihatnolo © Randy R. Wrihatnolo © Randy R.
Wrihatnolo © Randy R. Wrihatnolo © Randy R. Wrihatnolo © Randy R. Wrihatnolo © Randy R. Wrihatnolo © Randy R. Wrihatnolo © Randy R. Wrihatnolo © Randy R.
Wrihatnolo © Randy R. Wrihatnolo © Randy R. Wrihatnolo © Randy R. Wrihatnolo © Randy R. Wrihatnolo © Randy R. Wrihatnolo © Randy R. Wrihatnolo © Randy R.



                                                                                Pemantauan
Wrihatnolo © Randy R. Wrihatnolo © Randy R. Wrihatnolo © Randy R. Wrihatnolo © Randy R. Wrihatnolo © Randy R. Wrihatnolo © Randy R. Wrihatnolo © Randy R.
Wrihatnolo © Randy R. Wrihatnolo © Randy R. Wrihatnolo © Randy R. Wrihatnolo © Randy R. Wrihatnolo © Randy R. Wrihatnolo © Randy R. Wrihatnolo © Randy R.
Wrihatnolo © Randy R. Wrihatnolo © Randy R. Wrihatnolo © Randy R. Wrihatnolo © Randy R. Wrihatnolo © Randy R. Wrihatnolo © Randy R. Wrihatnolo © Randy R.
Wrihatnolo © Randy R. Wrihatnolo © Randy R. Wrihatnolo © Randy R. Wrihatnolo © Randy R. Wrihatnolo © Randy R. Wrihatnolo © Randy R. Wrihatnolo © Randy R.




                                                                                dan Evaluasi
Wrihatnolo © Randy R. Wrihatnolo © Randy R. Wrihatnolo © Randy R. Wrihatnolo © Randy R. Wrihatnolo © Randy R. Wrihatnolo © Randy R. Wrihatnolo © Randy R.
Wrihatnolo © Randy R. Wrihatnolo © Randy R. Wrihatnolo © Randy R. Wrihatnolo © Randy R. Wrihatnolo © Randy R. Wrihatnolo © Randy R. Wrihatnolo © Randy R.
Wrihatnolo © Randy R. Wrihatnolo © Randy R. Wrihatnolo © Randy R. Wrihatnolo © Randy R. Wrihatnolo © Randy R. Wrihatnolo © Randy R. Wrihatnolo © Randy R.
Wrihatnolo © Randy R. Wrihatnolo © Randy R. Wrihatnolo © Randy R. Wrihatnolo © Randy R. Wrihatnolo © Randy R. Wrihatnolo © Randy R. Wrihatnolo © Randy R.
Wrihatnolo © Randy R. Wrihatnolo © Randy R. Wrihatnolo © Randy R. Wrihatnolo © Randy R. Wrihatnolo © Randy R. Wrihatnolo © Randy R. Wrihatnolo © Randy R.
Wrihatnolo © Randy R. Wrihatnolo © Randy R. Wrihatnolo © Randy R. Wrihatnolo © Randy R. Wrihatnolo © Randy R. Wrihatnolo © Randy R. Wrihatnolo © Randy R.
Wrihatnolo © Randy R. Wrihatnolo © Randy R. Wrihatnolo © Randy R. Wrihatnolo © Randy R. Wrihatnolo © Randy R. Wrihatnolo © Randy R. Wrihatnolo © Randy R.
Wrihatnolo © Randy R. Wrihatnolo © Randy R. Wrihatnolo © Randy R. Wrihatnolo © Randy R. Wrihatnolo © Randy R. Wrihatnolo © Randy R. Wrihatnolo © Randy R.
Wrihatnolo © Randy R. Wrihatnolo © Randy R. Wrihatnolo © Randy R. Wrihatnolo © Randy R. Wrihatnolo © Randy R. Wrihatnolo © Randy R. Wrihatnolo © Randy R.
Wrihatnolo © Randy R. Wrihatnolo © Randy R. Wrihatnolo © Randy R. Wrihatnolo © Randy R. Wrihatnolo © Randy R. Wrihatnolo © Randy R. Wrihatnolo © Randy R.
Wrihatnolo © Randy R. Wrihatnolo © Randy R. Wrihatnolo © Randy R. Wrihatnolo © Randy R. Wrihatnolo © Randy R. Wrihatnolo © Randy R. Wrihatnolo © Randy R.
Wrihatnolo © Randy R. Wrihatnolo © Randy R. Wrihatnolo © Randy R. Wrihatnolo © Randy R. Wrihatnolo © Randy R. Wrihatnolo © Randy R. Wrihatnolo © Randy R.
Wrihatnolo © Randy R. Wrihatnolo © Randy R. Wrihatnolo © Randy R. Wrihatnolo © Randy R. Wrihatnolo © Randy R. Wrihatnolo © Randy R. Wrihatnolo © Randy R.
Wrihatnolo © Randy R. Wrihatnolo © Randy R. Wrihatnolo © Randy R. Wrihatnolo © Randy R. Wrihatnolo © Randy R. Wrihatnolo © Randy R. Wrihatnolo © Randy R.
Wrihatnolo © Randy R. Wrihatnolo © Randy R. Wrihatnolo © Randy R. Wrihatnolo © Randy R. Wrihatnolo © Randy R. Wrihatnolo © Randy R. Wrihatnolo © Randy R.
Wrihatnolo © Randy R. Wrihatnolo © Randy R. Wrihatnolo © Randy R. Wrihatnolo © Randy R. Wrihatnolo © Randy R. Wrihatnolo © Randy R. Wrihatnolo © Randy R.
Wrihatnolo © Randy R. Wrihatnolo © Randy R. Wrihatnolo © Randy R. Wrihatnolo © Randy R. Wrihatnolo © Randy R. Wrihatnolo © Randy R. Wrihatnolo © Randy R.
Wrihatnolo © Randy R. Wrihatnolo © Randy R. Wrihatnolo © Randy R. Wrihatnolo © Randy R. Wrihatnolo © Randy R. Wrihatnolo © Randy R. Wrihatnolo © Randy R.
Wrihatnolo © Randy R. Wrihatnolo © Randy R. Wrihatnolo © Randy R. Wrihatnolo © Randy R. Wrihatnolo © Randy R. Wrihatnolo © Randy R. Wrihatnolo © Randy R.
Wrihatnolo © Randy R. Wrihatnolo © Randy R. Wrihatnolo © Randy R. Wrihatnolo © Randy R. Wrihatnolo © Randy R. Wrihatnolo © Randy R. Wrihatnolo © Randy R.
Wrihatnolo © Randy R. Wrihatnolo © Randy R. Wrihatnolo © Randy R. Wrihatnolo © Randy R. Wrihatnolo © Randy R. Wrihatnolo © Randy R. Wrihatnolo © Randy R.
Wrihatnolo © Randy R. Wrihatnolo © Randy R. Wrihatnolo © Randy R. Wrihatnolo © Randy R. Wrihatnolo © Randy R. Wrihatnolo © Randy R. Wrihatnolo © Randy R.
Wrihatnolo © Randy R. Wrihatnolo © Randy R. Wrihatnolo © Randy R. Wrihatnolo © Randy R. Wrihatnolo © Randy R. Wrihatnolo © Randy R. Wrihatnolo © Randy R.
Wrihatnolo © Randy R. Wrihatnolo © Randy R. Wrihatnolo © Randy R. Wrihatnolo © Randy R. Wrihatnolo © Randy R. Wrihatnolo © Randy R. Wrihatnolo © Randy R.
Wrihatnolo © Randy R. Wrihatnolo © Randy R. Wrihatnolo © Randy R. Wrihatnolo © Randy R. Wrihatnolo © Randy R. Wrihatnolo © Randy R. Wrihatnolo © Randy R.
Wrihatnolo © Randy R. Wrihatnolo © Randy R. Wrihatnolo © Randy R. Wrihatnolo © Randy R. Wrihatnolo © Randy R. Wrihatnolo © Randy R. Wrihatnolo © Randy R.
Wrihatnolo © Randy R. Wrihatnolo © Randy R. Wrihatnolo © Randy R. Wrihatnolo © Randy R. Wrihatnolo © Randy R. Wrihatnolo © Randy R. Wrihatnolo © Randy R.
Wrihatnolo © Randy R. Wrihatnolo © Randy R. Wrihatnolo © Randy R. Wrihatnolo © Randy R. Wrihatnolo © Randy R. Wrihatnolo © Randy R. Wrihatnolo © Randy R.
Wrihatnolo © Randy R. Wrihatnolo © Randy R. Wrihatnolo © Randy R. Wrihatnolo © Randy R. Wrihatnolo © Randy R. Wrihatnolo © Randy R. Wrihatnolo © Randy R.
Wrihatnolo © Randy R. Wrihatnolo © Randy R. Wrihatnolo © Randy R. Wrihatnolo © Randy R. Wrihatnolo © Randy R. Wrihatnolo © Randy R. Wrihatnolo © Randy R.
Wrihatnolo © Randy R. Wrihatnolo © Randy R. Wrihatnolo © Randy R. Wrihatnolo © Randy R. Wrihatnolo © Randy R. Wrihatnolo © Randy R. Wrihatnolo © Randy R.
Wrihatnolo © Randy R. Wrihatnolo © Randy R. Wrihatnolo © Randy R. Wrihatnolo © Randy R. Wrihatnolo © Randy R. Wrihatnolo © Randy R. Wrihatnolo © Randy R.
Wrihatnolo © Randy R. Wrihatnolo © Randy R. Wrihatnolo © Randy R. Wrihatnolo © Randy R. Wrihatnolo © Randy R. Wrihatnolo © Randy R. Wrihatnolo © Randy R.
Wrihatnolo © Randy R. Wrihatnolo © Randy R. Wrihatnolo © Randy R. Wrihatnolo © Randy R. Wrihatnolo © Randy R. Wrihatnolo © Randy R. Wrihatnolo © Randy R.
Wrihatnolo © Randy R. Wrihatnolo © Randy R. Wrihatnolo © Randy R. Wrihatnolo © Randy R. Wrihatnolo © Randy R. Wrihatnolo © Randy R. Wrihatnolo © Randy R.3
Monitoring dan Evaluasi yang Efektif
 (1) Monitoring dan evaluasi tidak sama, tetapi keduanya memerlukan berbagai unsur dan alat
     yang sama, antara lain adanya sasaran-sasaran program yang jelas, target dan indikator, serta
     basis data yang mengandung data mutakhir

 (2) Sasaran (output, outcome, impact) perlu ditetapkan sejak awal (pada saat perencanaan),
     begitu pula dengan indikator dan sasaran utama.

 (3) Monitoring dapat mempermudah kita dalam mengamati terus-menerus trend dan masalah, dan
     bila perlu melakukan penyesuaian dalam rencana implementasi atau proses pengelolaan
     secara tepat waktu.

 (4) Bila dikaitkan dengan sistem monitoring yang kokoh, evaluasi tidak hanya dapat
     mengidentifikasi hasil-hasil program, tetapi juga dapat menyediakan informasi mengenai
     kapan, mengapa, dan bagaimana implementasi program meleset dari rencana semula dan
     kemudian menyajikan rekomendasi untuk mengatasi masalah itu        monitoring dan evaluasi
     dapat dipakai mengidentifikasi dan mengatasi masalah. .

 (5) Monitoring dan evaluasi juga penting dalam upaya untuk merekam temuan, inovasi, hasil, dan
     praktik baik, untuk disebarluaskan serta dimanfaatkan pihak dan daerah lain dan juga sebagai
     dasar untuk “merayakan” keberhasilan. Selain itu, monitoring dan evaluasi merupakan wahana
     peran serta penerima manfaat program/kegiatan yang sangat efektif bila dilakukan dengan
     benar.
Monitoring ≠ Evaluasi
  Meski ada beberapa kesamaan dan keterkaitan antara monitoring dan evaluasi,
  sebaiknya secara konsepsional hal itu dipahami, dirancang, serta dilaksanakan
  secara terpisah.

  Dengan demikian, sebaiknya penggunaan istilah “monev” dihindari karena
  merancukan antara dua hal yang berbeda.

  Penggunaan istilah “monitoring (atau pemantauan)” dan “evaluasi” secara terpisah
  akan membantu menekankan perbedaan proses, tujuan, dan kegunaan masing-
  masing fungsi atau proses itu.
10 Langkah Monitoring dan Evaluasi




                                      Fungsi
                      Monitoring     manajemen     Evaluasi




                             Pengendalian   peran organisasi
 Sumber: Bank Dunia (2004)                                     6
Kerangka Montoring dan Evaluasi




   Monitoring berfokus pada penelusuran dan pelaporan mengenai masukan,
   kegiatan, dan terutama keluaran.

   Evaluasi lebih berfokus pada keluaran serta terutama hasil/manfaat dan juga
   dampak (impacts).
Sekilas Persamaan dan Perbedaan Montoring dan Evaluasi
                                            Perbedaan *)
   Aspek *)                                                                              Persamaan *)
                       Monitoring                          Evaluasi
     Waktu          on-going project             post project (mid-project if   Dalam 1 tahun anggaran berjalan
                                                  needed to be continued)
     Pelaku        Unit kerja internal              Unit Kerja eksternal            Dilaporkan kepada atasan
                                                                                     langsung selaku KPA
 Level Substansi        Kegiatan                 Program (agregat kegiatan)             Dalam satu DIPA
   Kegunaan        Perbaikan mekanisme              Perbaikan kebijakan         Maximasi efisiensi dan efektivitas
                          proyek

  Sifat laporan     Progress report               Rekomendasi kebijakan          Memperbaiki perencanaan dan
                                                                                   penganggaran program
 Level Indikator    Indikator output             Indikator outcome / impact           Harus mudah diukur
 Skala Indikator    Ordinal   deskriptif                    Rasio                  Harus terukur, ada baseline
                   Interval   kuantitatif
  Metode ukur        Teknik deskriptif                 Teknik analitik                   Metode ilmiah
   Alat ukur              Sensus                       Survei, Sensus                   Sesuai kebutuhan


 *) Akan dijelaskan bertahap makna dan manfaatnya.
Pemantauan
Pemahaman Dasar
Definisi dan Konsep Dasar

 Monitoring
   Merupakan fungsi manajemen yang dilakukan pada saat suatu kegiatan
   sedang berlangsung   apabila dilakukan oleh pimpinan maka mengandung
   fungsi pengendalian.

 Mencakup antara lain:

 (a) penelusuran pelaksanaan kegiatan dan keluarannya (outputs)
 (b) pelaporan tentang kemajuan
 (c) identifikasi masalah-masalah pengelolaan dan pelaksanaan.

    Sebagai contoh:
    Untuk setiap program pembangunan, monitoring dapat berupa pelaporan
    setiap enam bulan tentang kegiatan yang telah dilakukan dan/atau keluaran
    (outputs) yang telah dicapai dalam hal seperti imunisasi, perbaikan sekolah,
    pengadaan sistem air bersih.
Rencana Monitoring (1)
 Rencana monitoring sebaiknya mencakup langkah-langkah sebagai berikut:

 Langkah 1:

 Tentukan kegiatan dan keluaran utama yang harus dimonitor Untuk sektor kesehatan, misalnya,
 monitoring dapat difokuskan pada hal-hal seperti prasarana yang telah ditingkatkan, di mana
 peningkatan prasarana itu dilakukan, klien mana saja yang menerima pelayanan dan untuk apa,
 dan/atau obat gratis apa yang telah disediakan, untuk siapa dan untuk penyakit apa saja. Yang perlu
 kita ingat adalah jangan berusaha untuk memonitor segala aspek. Yang penting, kita memonitor apa
 yang telah dilakukan, keluaran apa yang dihasilkan, di mana, kapan, oleh siapa, dan untuk siapa.
 Kemudian, hasil monitoring itu dibandingkan dengan rencana semula, selisih antara rencana dan hasil
 monitoring dibuat laporannya, dan kemudian sejauh mungkin faktor-faktor penyebab perbedaan itu
 diidentifikasi. Tata cara penyimpanan data juga penting untuk mempermudah penyusunan laporan
 yang akurat dan tepat waktu. Sedapat mungkin sumber data yang telah dikumpulkan secara rutin
 dimanfaatkan. Ciptakan format pelaporan yang tidak terlalu rumit, dengan sebagian hasilnya disajikan
 secara visual/grafik.
Rencana Monitoring (2)
 Langkah 2:

 Tentukan pihak mana yang akan melakukan monitoring, dan kapan. Sebaiknya pihak yang melakukan
 monitoring yang dimaksud di sini bukan pihak pengelola program langsung, untuk menjaga
 independensi. Dengan menganut asas partisipatif, wakil-wakil penerima manfaat program/kegiatan
 sedapat mungkin bersama-sama melakukan monitoring. Mengenai frekuensi, hal ini sebaiknya
 dilakukan paling tidak setiap enam bulan sekali untuk sebuah program jangka menengah atau jangka
 panjang.
Rencana Monitoring (3)
 Langkah 3:

 Tentukan siapa saja yang akan menerima laporan hasil monitoring. Sebaiknya laporan hasil monitoring
 disebarkan tidak hanya pada pihak-pihak pemerintah (eksekutif dan legislatif), tetapi juga pada pihak
 pelaksana (misalnya: rumah sakit, kontraktor), instansi pemerintah pusat serta wakil-wakil kelompok
 penerima manfaat, dan juga OMS untuk meminta umpan balik. Buatlah pertemuan berkala untuk
 meninjau kembali tingkat kemajuan serta memutuskan apakah rencana implementasi perlu
 disesuaikan.




                                                                                                    13
Evaluasi
Pemahaman Dasar
Definisi dan Konsep Dasar
 Evaluasi
   Merupakan fungsi manajemen yang dilakukan setelah kurun waktu tertentu
   atau setelah suatu kegiatan telah berlalu.

 Mencakup antara lain:

 (a) Penilaian atas dampak kolektif—baik positif maupun negatif—dari semua (atau
     sebagian besar) kegiatan yang telah dilakukan, pada lokasi dan/atau kelompok
     sasaran yang berbeda-beda.

 (b) Deskripsi keluaran dan hasil/manfaat sebagaimana dilihat dari sudut pandang
     penerima manfaat. Mengenai kegiatan yang disebut di atas.

       Misalnya, evaluasi dapat dilakukan terhadap jumlah balita yang telah
    diimunisasi serta tingkat penurunan angka penyakit yang disebabkan oleh
    program imunisasi tersebut. Contoh lain, sejauh mana perbaikan sekolah
    mengakibatkan peningkatkan kehadiran anak di sekolah dan pengurangan
    jumlah anak usia sekolah yang putus sekolah, dan sejauh mana frekuensi
    penyakit yang menular lewat air berkurang akibat pengadaan sistem air bersih.
Jenis Evaluasi

    Tergantung keperluan    dilakukan pada titik-titik berbeda dalam siklus
    program/proyek.

    Ada evaluasi proses   yang berfokus pada mutu penyampaian pelayanan,
    ada evaluasi biaya-manfaat dan ada evaluasi dampak.

    Evaluasi formatif dilakukan pada waktu program/kegiatan berjalan dengan
    tujuan untuk memperbaiki pelaksanaan, sedangkan evaluasi sumatif dilakukan
    pada saat program/kegiatan sudah berakhir, dengan tujuan untuk mengukur
    dampak serta menghimpun pelajaran/pengalaman yang berguna.

    Terdapat dua jenis evaluasi yang perlu kita
    pertimbangkan:
    (1) Evaluasi atas Proses.
    (2) Evaluasi Dampak.
Evaluasi atas Proses
 Jenis evaluasi ini berfokus pada apa yang telah dilakukan, bagaimana
 melakukannya, siapa yang menjadi penerima manfaat, serta apa respons
 mereka terhadap kegiatan program.

 Contoh:
 Untuk program peningkatan pelayanan pendidikan, sekolah mana yang ikut
 serta, kegiatan apa yang telah dilakukan oleh sekolah itu, dan sejauh mana
 murid telah menerima manfaat dibandingkan jumlah anak usia sekolah
 keseluruhan? Jenis evaluasi ini didasarkan pada laporan-laporan monitoring
 dan penelaahan atas dokumendokumen program, wawancara, serta
 kunjungan lapangan. Jenis evaluasi ini relatif lebih mudah dilakukan dan
 sangat berguna bila laporan monitoring atau umpan balik dari lapangan
 menunjukkan bahwa terjadi keterlambatan, pengeluaran biaya yang
 melampaui anggaran, dan ada keluhan dari penerima manfaat atau persoalan
 dalam pengelolaan program.
Evaluasi Dampak
 Jenis evaluasi ini berusaha mengungkapkan siapa sebenarnya yang memperoleh manfaat
 dari program dan berapa besar manfaatnya; dengan kata lain, sejauh mana hasil/manfaat
 (dan dampak) yang diharapkan telah tercapai.

 Contoh: pada program peningkatan pelayanan pendidikan, kita tidak hanya melaporkan apa
 yang telah dilakukan dan berapa murid yang terlibat, tetapi juga sejauh mana mereka
 memperoleh pendidikan gratis dan pendidikan yang lebih bermutu, bersekolah lebih lama,
 serta sejauh mana hasil pendidikan mereka lebih baik dibandingkan dengan murid yang
 bersekolah di sekolah yang tidak mempunyai program peningkatan pelayanan pendidikan.
 Jenis evaluasi ini bisa saja cukup mahal bila kelompok sasaran besar sekali atau bila kita
 harus membuat perbandingan dengan, misalnya, kelompok-kelompok masyarakat di luar
 program.

 Yang jelas, kita harus merancang evaluasi sesuai dengan sumber daya yang kita miliki,
 dengan misalnya menggunakan sampel responden yang memadai jumlahnya untuk
 mengetahui sejauh mana program telah menciptakan lapangan kerja, peningkatan
 pendapatan, peningkatan status kesehatan atau pendidikan, atau manfaat lain bagi wilayah
 atau kelompok masyarakat sasaran. Dalam kedua jenis evaluasi itu, perlu dibuat penilaian
 kembali berdasarkan asumsi dasar dan rancangan program (suatu hal yang relatif tidak
 sering dilakukan). Faktanya adalah bahwa banyak program/kegiatan (dan kebijakan) gagal
 mencapai hasil yang diinginkan karena asumsi-asumsi dasar dan rancangan program itu
 sendiri tidak benar.
Langkah-langkah Melakukan Evaluasi
 Langkah 1:
 Melalui penyusunan rencana kerja, sepakatilah
 (a)apa yang akan dievaluasi (didasarkan pada hasil/manfaat yang telah ditentukan
 dalam rencana program dan dengan menggunakan sejumlah kecil indikator dan
 target kunci);
 (b)basis data yang akan digunakan,
 (c)kapan evaluasi akan dilaksanakan (biasanya setelah program berjalan 2-3
 tahun);

 Langkah 2:
 Pilihlah pihak pelaksana evaluasi yang independen dan objektif (yang tidak dekat dengan pihak pengelola program).
 Misal: bila evaluasi akan dilakukan salah satu instansi pemerintah, sebaiknya pilihlah lembaga pemerintah di luar SKPD
 yang melaksanakan program. Pilihan lain adalah lembaga independen (seperti perguruan tinggi atau OMS) yang
 memiliki kapasitas. Sepakatilah metodologi yang akan digunakan (yang tidak terlalu kompleks). Temuilah wakil-wakil
 kelompok penerima manfaat serta beberapa OMS untuk bersama-sama merancang serta melaksanakan evaluasi.

 Langkah 3:
 Bahaslah laporan hasil evaluasi dengan pihak pelaksana evaluasi. Bila laporan sudah memenuhi syarat dan dianggap
 final, sebar luaskan untuk memperoleh umpan balik, kemudian atur pertemuan dengan pihak-pihak pelaksana program
 dan pemangku kepentingan lain untuk membahas hasil evaluasi serta menentukan langkah-langkah penyempurnaan
 program yang mungkin diperlukan.
Beberapa Catatan Penting
 ► Untuk mengukur kemajuan, sudah jelas bahwa kita memerlukan gambaran
   konkret dan rinci tentang situasi awal atau data acuan (baseline).

 ► Tentang metodologi, evaluasi terbaik menggunakan kombinasi teknik-teknik
   kuantitatif dan teknik-teknik kualitatif.

 ► Dalam membuat analisis, kita harus sangat hati-hati dalam mengambil
   kesimpulan bahwa keseluruhan perubahan dalam suatu kondisi (atau
   indikator) yang direkam adalah hasil atau dampak dari program yang sedang
   dievaluasi. Mungkin ada faktor-faktor lain juga. Misalnya, peningkatan
   pendapatan rata-rata dalam kelompok penerima manfaat belum tentu
   seluruhnya berasal dari kegiatan program. Para evaluator ahli yang cukup
   berpengalaman mempunyai teknik-teknik untuk membedakan antara dampak
   yang jelas dihasilkan oleh sebuah program atau kegiatan dan dampak yang
   berasal dari faktorfaktor lain.
© Randy R. Wrihatnolo © Randy R. Wrihatnolo © Randy R. Wrihatnolo © Randy R. Wrihatnolo © Randy R. Wrihatnolo © Randy R. Wrihatnolo © Randy R. Wrihatnolo ©
Kesimpulan Pengertian Evaluasi dan Pemantauan
Randy R. Wrihatnolo © Randy R. Wrihatnolo © Randy R. Wrihatnolo © Randy R. Wrihatnolo © Randy R. Wrihatnolo © Randy R. Wrihatnolo © Randy R. Wrihatnolo © Randy
R. Wrihatnolo © Randy R. Wrihatnolo © Randy R. Wrihatnolo © Randy R. Wrihatnolo © Randy R. Wrihatnolo © Randy R. Wrihatnolo © Randy R. Wrihatnolo © Randy R.
Wrihatnolo © Randy R. Wrihatnolo © Randy R. Wrihatnolo © Randy R. Wrihatnolo © Randy R. Wrihatnolo © Randy R. Wrihatnolo © Randy R. Wrihatnolo © Randy R.

Pemantauan (Monitoring):
Wrihatnolo © Randy R. Wrihatnolo © Randy R. Wrihatnolo © Randy R. Wrihatnolo © Randy R. Wrihatnolo © Randy R. Wrihatnolo © Randy R. Wrihatnolo © Randy R.
Wrihatnolo © Randy R. Wrihatnolo © Randy R. Wrihatnolo © Randy R. Wrihatnolo © Randy R. Wrihatnolo © Randy R. Wrihatnolo © Randy R. Wrihatnolo © Randy R.
Wrihatnolo © Randy R. Wrihatnolo © Randy R. Wrihatnolo © Randy R. Wrihatnolo © Randy R. Wrihatnolo © Randy R. Wrihatnolo © Randy R. Wrihatnolo © Randy R.
Kegiatan mengamati perkembangan pelaksanaan rencana pembangunan,
Wrihatnolo © Randy R. Wrihatnolo © Randy R. Wrihatnolo © Randy R. Wrihatnolo © Randy R. Wrihatnolo © Randy R. Wrihatnolo © Randy R. Wrihatnolo © Randy R.
Wrihatnolo © Randy R. Wrihatnolo © Randy R. Wrihatnolo © Randy R. Wrihatnolo © Randy R. Wrihatnolo © Randy R. Wrihatnolo © Randy R. Wrihatnolo © Randy R.
mengidentifikasi, serta mengantisipasi permasalahan yang akan timbul untuk dapat
Wrihatnolo © Randy R. Wrihatnolo © Randy R. Wrihatnolo © Randy R. Wrihatnolo © Randy R. Wrihatnolo © Randy R. Wrihatnolo © Randy R. Wrihatnolo © Randy R.
Wrihatnolo © Randy R. Wrihatnolo © Randy R. Wrihatnolo © Randy R. Wrihatnolo © Randy R. Wrihatnolo © Randy R. Wrihatnolo © Randy R. Wrihatnolo © Randy R.
diambil tindakan sedini mungkin.
Wrihatnolo © Randy R. Wrihatnolo © Randy R. Wrihatnolo © Randy R. Wrihatnolo © Randy R. Wrihatnolo © Randy R. Wrihatnolo © Randy R. Wrihatnolo © Randy R.
Wrihatnolo © Randy R. Wrihatnolo © Randy R. Wrihatnolo © Randy R. Wrihatnolo © Randy R. Wrihatnolo © Randy R. Wrihatnolo © Randy R. Wrihatnolo © Randy R.
Wrihatnolo © Randy R. Wrihatnolo © Randy R. Wrihatnolo © Randy R. Wrihatnolo © Randy R. Wrihatnolo © Randy R. Wrihatnolo © Randy R. Wrihatnolo © Randy R.
Wrihatnolo © Randy R. Wrihatnolo © Randy R. Wrihatnolo © Randy R. Wrihatnolo © Randy R. Wrihatnolo © Randy R. Wrihatnolo © Randy R. Wrihatnolo © Randy R.


Evaluasi:
Wrihatnolo © Randy R. Wrihatnolo © Randy R. Wrihatnolo © Randy R. Wrihatnolo © Randy R. Wrihatnolo © Randy R. Wrihatnolo © Randy R. Wrihatnolo © Randy R.
Wrihatnolo © Randy R. Wrihatnolo © Randy R. Wrihatnolo © Randy R. Wrihatnolo © Randy R. Wrihatnolo © Randy R. Wrihatnolo © Randy R. Wrihatnolo © Randy R.
Wrihatnolo © Randy R. Wrihatnolo © Randy R. Wrihatnolo © Randy R. Wrihatnolo © Randy R. Wrihatnolo © Randy R. Wrihatnolo © Randy R. Wrihatnolo © Randy R.
Wrihatnolo © Randy R. Wrihatnolo © Randy R. Wrihatnolo © Randy R. Wrihatnolo © Randy R. Wrihatnolo © Randy R. Wrihatnolo © Randy R. Wrihatnolo © Randy R.

Rangkaian kegiatan membandingkan realisasi masukan
Wrihatnolo © Randy R. Wrihatnolo © Randy R. Wrihatnolo © Randy R. Wrihatnolo © Randy R. Wrihatnolo © Randy R. Wrihatnolo © Randy R. Wrihatnolo © Randy R.
Wrihatnolo © Randy R. Wrihatnolo © Randy R. Wrihatnolo © Randy R. Wrihatnolo © Randy R. Wrihatnolo © Randy R. Wrihatnolo © Randy R. Wrihatnolo © Randy R.
Wrihatnolo © Randy R. Wrihatnolo © Randy R. Wrihatnolo © Randy R. Wrihatnolo © Randy R. Wrihatnolo © Randy R. Wrihatnolo © Randy R. Wrihatnolo © Randy R.
Wrihatnolo © Randy R. Wrihatnolo © Randy R. Wrihatnolo © Randy R. Wrihatnolo © Randy R. Wrihatnolo © Randy R. Wrihatnolo © Randy R. Wrihatnolo © Randy R.
(input), keluaran (output), dan hasil (outcome) terhadap
Wrihatnolo © Randy R. Wrihatnolo © Randy R. Wrihatnolo © Randy R. Wrihatnolo © Randy R. Wrihatnolo © Randy R. Wrihatnolo © Randy R. Wrihatnolo © Randy R.
Wrihatnolo © Randy R. Wrihatnolo © Randy R. Wrihatnolo © Randy R. Wrihatnolo © Randy R. Wrihatnolo © Randy R. Wrihatnolo © Randy R. Wrihatnolo © Randy R.

rencana dan standard.
Wrihatnolo © Randy R. Wrihatnolo © Randy R. Wrihatnolo © Randy R. Wrihatnolo © Randy R. Wrihatnolo © Randy R. Wrihatnolo © Randy R. Wrihatnolo © Randy R.
Wrihatnolo © Randy R. Wrihatnolo © Randy R. Wrihatnolo © Randy R. Wrihatnolo © Randy R. Wrihatnolo © Randy R. Wrihatnolo © Randy R. Wrihatnolo © Randy R.
Wrihatnolo © Randy R. Wrihatnolo © Randy R. Wrihatnolo © Randy R. Wrihatnolo © Randy R. Wrihatnolo © Randy R. Wrihatnolo © Randy R. Wrihatnolo © Randy R.
Wrihatnolo © Randy R. Wrihatnolo © Randy R. Wrihatnolo © Randy R. Wrihatnolo © Randy R. Wrihatnolo © Randy R. Wrihatnolo © Randy R. Wrihatnolo © Randy R.
Wrihatnolo © Randy R. Wrihatnolo © Randy R. Wrihatnolo © Randy R. Wrihatnolo © Randy R. Wrihatnolo © Randy R. Wrihatnolo © Randy R. Wrihatnolo © Randy R.
Wrihatnolo © Randy R. Wrihatnolo © Randy R. Wrihatnolo © Randy R. Wrihatnolo © Randy R. Wrihatnolo © Randy R. Wrihatnolo © Randy R. Wrihatnolo © Randy R.

Pengendalian:
Wrihatnolo © Randy R. Wrihatnolo © Randy R. Wrihatnolo © Randy R. Wrihatnolo © Randy R. Wrihatnolo © Randy R. Wrihatnolo © Randy R. Wrihatnolo © Randy R.
Wrihatnolo © Randy R. Wrihatnolo © Randy R. Wrihatnolo © Randy R. Wrihatnolo © Randy R. Wrihatnolo © Randy R. Wrihatnolo © Randy R. Wrihatnolo © Randy R.
Wrihatnolo © Randy R. Wrihatnolo © Randy R. Wrihatnolo © Randy R. Wrihatnolo © Randy R. Wrihatnolo © Randy R. Wrihatnolo © Randy R. Wrihatnolo © Randy R.
Rangkaian kegiatan manajemen untuk menjamin agar suatu program/kegiatan
Wrihatnolo © Randy R. Wrihatnolo © Randy R. Wrihatnolo © Randy R. Wrihatnolo © Randy R. Wrihatnolo © Randy R. Wrihatnolo © Randy R. Wrihatnolo © Randy R.
Wrihatnolo © Randy R. Wrihatnolo © Randy R. Wrihatnolo © Randy R. Wrihatnolo © Randy R. Wrihatnolo © Randy R. Wrihatnolo © Randy R. Wrihatnolo © Randy R.

yang dilaksanakan sesuai dengan rencana yang ditetapkan.
Wrihatnolo © Randy R. Wrihatnolo © Randy R. Wrihatnolo © Randy R. Wrihatnolo © Randy R. Wrihatnolo © Randy R. Wrihatnolo © Randy R. Wrihatnolo © Randy R.
Wrihatnolo © Randy R. Wrihatnolo © Randy R. Wrihatnolo © Randy R. Wrihatnolo © Randy R. Wrihatnolo © Randy R. Wrihatnolo © Randy R. Wrihatnolo © Randy R.
Wrihatnolo © Randy R. Wrihatnolo © Randy R. Wrihatnolo © Randy R. Wrihatnolo © Randy R. Wrihatnolo © Randy R. Wrihatnolo © Randy R. Wrihatnolo © Randy R.
Wrihatnolo © Randy R. Wrihatnolo © Randy R. Wrihatnolo © Randy R. Wrihatnolo © Randy R. Wrihatnolo © Randy R. Wrihatnolo © Randy R. Wrihatnolo © Randy R.
Wrihatnolo © Randy R. Wrihatnolo © Randy R. Wrihatnolo © Randy R. Wrihatnolo © Randy R. Wrihatnolo © Randy R. Wrihatnolo © Randy R. Wrihatnolo © Randy R.
Wrihatnolo © Randy R. Wrihatnolo © Randy R. Wrihatnolo © Randy R. Wrihatnolo © Randy R. Wrihatnolo © Randy R. Wrihatnolo © Randy R. Wrihatnolo © Randy R.
Wrihatnolo © Randy R. Wrihatnolo © Randy R. Wrihatnolo © Randy R. Wrihatnolo © Randy R. Wrihatnolo © Randy R. Wrihatnolo © Randy R. Wrihatnolo © Randy R.
                                                                                                                                                       21
Wrihatnolo © Randy R. Wrihatnolo © Randy R. Wrihatnolo © Randy R. Wrihatnolo © Randy R. Wrihatnolo © Randy R. Wrihatnolo © Randy R. Wrihatnolo © Randy R.
Pengendalian
Pembangunan
Mengapa Perlu Pengendalian (dalam Pembangunan) ?

 • Merupakan peran organisasi   dilakukan oleh Pimpinan terhadap
   manajemen pembangunan.
 • Pengendalian Pembangunan diarahkan pada efisiensi pengeluaran
   negara (pro anti-KKN).
 • Pengoptimalan Tugas Pokok dan Fungsi lembaga negara yang
   sudah ada.
 • Pengoptimalan peranserta masyarakat secara proaktif dalam
   pengawasan penggunaan keuangan negara.
 • Penegakan upaya pengawasan dan penilaian.
Kapan Perlu Pengendalian (dalam Pembangunan) ?

 • Pra-APBN/APBD: Pengendalian terhadap penyusunan program dan
   proyek yang dibiayai oleh negara (untuk langkah pencegahan awal
   sebelum APBN/APBD menjadi UU-APBN/Perda APBD).
 • Post-APBN/APBD: Pengendalian (Pemantauan Pelaksnaan) terhadap
   pemanfaatan keuangan negara yang dikelola oleh Departemen dan
   Lembaga Pemerintah Non-Departemen (LPND) (atau dinas-dinas
   daerah) dalam pengadaan barang dan jasa.
 • Hasil/Dampak Program/Proyek: Penilaian terhadap hasil dan dampak
   pada setiap program/proyek pembangunan.
Dimana Perlu Pengendalian (dalam Pembangunan) dan Bagaimana ?

                           • Penyusunan daftar prioritas kebutuhan untuk penyediaan pelayanan publik
                             dan pembangunan (oleh unit-unit perencanaan sektoral, Bappeda,
                             Bappenas, Depkeu, Asdakeu).
                                                                                                       • Rencana anggaran
                           • Penyusunan rencana anggaran negara (Pemerintah Pusat dan DPR serta
                                                                                                         negara yang tertuang
                             Pemerintah Daerah dan DPRD).
                                                                                                         dalam APBN
                                                                                                         disahkan DPR sbg
• Pelayanan publik dan                                                                                   UU-APBN
  pembangunan yang                                       Pra-APBN/                                     • DIP dsahkan Depkeu.
  belum dicapai harus                                      APBD                                        • DAU disahkan
  ditingkatkan                                                                                           Depkeu.
  kuantitas dan                                                                                        • Pimpinan unit kerja
  kualitasnya (timbul                                                                                    dan para staf
  kebutuhan baru).            Dasar                                                                      menjalankan
• Mempertahankan dan       Penyusunan                                              Post-APBN/            Tupoksi-nya.
  memelihara                                                                                           • Pimpro
                            Kebutuhan                                                APBD                menyelenggarakan
  pencapaian
  pelayanan publik                                                                                       program/proyek/kegia
  yang telah berhasil                                                                                    tan/tolok ukur-nya.
  dicapai.                                                  Hasil                                      • Pengadaan barang
                                                                                                         dan jasa
                                                             dan                                         diselenggarakan oleh
                                                           Dampak                                        Pemerintah untuk
                                                                                                         menunjang
                                                                                                         penyediaan
                         • Pelayanan publik dan pembangunan yang dilakukan oleh Pemerintah Pusat         pelayanan publik da
                           dan Pemerintah Daerah mencapai hasil yang ditargetkan (target berdasarkan     pembangunan.
                           indikator yang telah ditentukan).
                         • Pelayanan publik dan pembangunan berdampak terhadap pencapaian
                           tujuan bernegara dan kepuasan warga negara.
Apa Instrumen Pengendalian (dalam Pembangunan) ?
                            •   Daftar Prioritas Kebutuhan (tertuang juga dalam dokumen pembangunan).
                            •   Rencana Anggaran Negara (RAPBN/RAPBD).                                  •   Progress Report.
                            •   Kompilasi Daftar Prioritas Kebutuhan Daerah.                            •   Kompilasi Progress Report.
                            •   Rencana Anggaran Daerah (RAPBD).                                        •   Manajerial Report.
                                                                                                        •   Kompilasi Manajerial report.
                                                                                                        •   Laporan Hasil Pemeriksaan
                                                                                                            (Evaluation Report) Pasca-
                                                            Pra-APBN/                                       Program/Proyek
                                                              APBD
                                                                                                        • Progress Report Daerah.
                                                                                                        • Kompilasi Progress Report
• Laporan Dugaan                                                                                          Daerah.
  Penyelewengan            Dasar                                                                        • Manajerial Report Daerah.
  Penggunaan Keuangan   Penyusunan                                                         Post-APBN/   • Kompilasi Manajerial Report
  Negara.                Kebutuhan                                                                        Daerah.
                                                                                             APBD
                                                                                                        • Laporan Hasil Pemeriksaan
                                                                                                          (Evaluation Report) Pasca-
                                                                                                          Program/Proyek Daerah.
                                                               Hasil
                                                                dan                                     • Laporan LSM.
                                                                                                        • Pengaduan masyarakat.
                                                              Dampak
                                                                                                        • Hasil Spot-chekking.

                                         •   Laporan Penilaian Hasil dan Dampak.
                                         •   Laporan LSM.
                                         •   Pengaduan masyarakat.
                                         •   Hasil Spot-chekking.
Membangun Sistem
Pemantauan dan Evaluasi
Evaluasi dan Pemantauan bagian dari Sistem Manajemen Pembangunan
© Randy R. Wrihatnolo © Randy R. Wrihatnolo © Randy R. Wrihatnolo © Randy R. Wrihatnolo © Randy R. Wrihatnolo © Randy R. Wrihatnolo © Randy R. Wrihatnolo ©

                                                                                                                                                        1
Randy R. Wrihatnolo © Randy R. Wrihatnolo © Randy R. Wrihatnolo © Randy R. Wrihatnolo © Randy R. Wrihatnolo © Randy R. Wrihatnolo © Randy R. Wrihatnolo © Randy
R. Wrihatnolo © Randy R. Wrihatnolo © Randy R. Wrihatnolo © Randy R. Wrihatnolo © Randy R. Wrihatnolo © Randy R. Wrihatnolo © Randy R. Wrihatnolo © Randy R.
Wrihatnolo © Randy R. Wrihatnolo © Randy R. Wrihatnolo © Randy R. Wrihatnolo © Randy R. Wrihatnolo © Randy R. Wrihatnolo © Randy R. Wrihatnolo © Randy R.
                                             (2)
Wrihatnolo © Randy R. Wrihatnolo © Randy R. Wrihatnolo © Randy R. Wrihatnolo © Randy R. Wrihatnolo © Randy R. Wrihatnolo © Randy R. Wrihatnolo © Randy R.
Wrihatnolo © Randy R. Wrihatnolo © Randy R. Wrihatnolo © Randy R. Wrihatnolo © Randy R. Wrihatnolo © Randy R. Wrihatnolo © Randy R. Wrihatnolo © Randy R.
                                          Budgeting
Wrihatnolo © Randy R. Wrihatnolo © Randy R. Wrihatnolo © Randy R. Wrihatnolo © Randy R. Wrihatnolo © Randy R. Wrihatnolo © Randy R. Wrihatnolo © Randy R.
Wrihatnolo © Randy R. Wrihatnolo © Randy R. Wrihatnolo © Randy R. Wrihatnolo © Randy R. Wrihatnolo © Randy R. Wrihatnolo © Randy R. Wrihatnolo © Randy R.
Wrihatnolo © Randy R. Wrihatnolo © Randy R. Wrihatnolo © Randy R. Wrihatnolo © Randy R. Wrihatnolo © Randy R. Wrihatnolo © Randy R. Wrihatnolo © Randy R.
Wrihatnolo © Randy R. Wrihatnolo © Randy R. Wrihatnolo © Randy R. Wrihatnolo © Randy R. Wrihatnolo © Randy R. Wrihatnolo © Randy R. Wrihatnolo © Randy R.
Wrihatnolo © Randy R. Wrihatnolo © Randy R. Wrihatnolo © Randy R. Wrihatnolo © Randy R. Wrihatnolo © Randy R. Wrihatnolo © Randy R. Wrihatnolo © Randy R.
Wrihatnolo © Randy R. Wrihatnolo © Randy R. Wrihatnolo © Randy R. Wrihatnolo © Randy R. Wrihatnolo © Randy R. Wrihatnolo © Randy R. Wrihatnolo © Randy R.
Wrihatnolo © Randy R. Wrihatnolo © Randy R. Wrihatnolo © Randy R. Wrihatnolo © Randy R. Wrihatnolo © Randy R. Wrihatnolo © Randy R. Wrihatnolo © Randy R.
Wrihatnolo © Randy R. Wrihatnolo © Randy R. Wrihatnolo © Randy R. Wrihatnolo © Randy R. Wrihatnolo © Randy R. Wrihatnolo © Randy R. Wrihatnolo © Randy R.
Wrihatnolo © Randy R. Wrihatnolo © Randy R. Wrihatnolo © Randy R. Wrihatnolo © Randy R. Wrihatnolo © Randy R. Wrihatnolo © Randy R. Wrihatnolo © Randy R.
Wrihatnolo © Randy R. Wrihatnolo © Randy R. Wrihatnolo © Randy R. Wrihatnolo © Randy R. Wrihatnolo © Randy R. Wrihatnolo © Randy R. Wrihatnolo © Randy R.
Wrihatnolo © Randy R. Wrihatnolo © Randy R. Wrihatnolo © Randy R. Wrihatnolo © Randy R. Wrihatnolo © Randy R. Wrihatnolo © Randy R. Wrihatnolo © Randy R.

       (1)                                                                                   (3)
Wrihatnolo © Randy R. Wrihatnolo © Randy R. Wrihatnolo © Randy R. Wrihatnolo © Randy R. Wrihatnolo © Randy R. Wrihatnolo © Randy R. Wrihatnolo © Randy R.
Wrihatnolo © Randy R. Wrihatnolo © Randy R. Wrihatnolo © Randy R. Wrihatnolo © Randy R. Wrihatnolo © Randy R. Wrihatnolo © Randy R. Wrihatnolo © Randy R.

    Planning                                                                            Implementation
Wrihatnolo © Randy R. Wrihatnolo © Randy R. Wrihatnolo © Randy R. Wrihatnolo © Randy R. Wrihatnolo © Randy R. Wrihatnolo © Randy R. Wrihatnolo © Randy R.
Wrihatnolo © Randy R. Wrihatnolo © Randy R. Wrihatnolo © Randy R. Wrihatnolo © Randy R. Wrihatnolo © Randy R. Wrihatnolo © Randy R. Wrihatnolo © Randy R.
Wrihatnolo © Randy R. Wrihatnolo © Randy R. Wrihatnolo © Randy R. Wrihatnolo © Randy R. Wrihatnolo © Randy R. Wrihatnolo © Randy R. Wrihatnolo © Randy R.
Wrihatnolo © Randy R. Wrihatnolo © Randy R. Wrihatnolo © Randy R. Wrihatnolo © Randy R. Wrihatnolo © Randy R. Wrihatnolo © Randy R. Wrihatnolo © Randy R.
Wrihatnolo © Randy R. Wrihatnolo © Randy R. Wrihatnolo © Randy R. Wrihatnolo © Randy R. Wrihatnolo © Randy R. Wrihatnolo © Randy R. Wrihatnolo © Randy R.
Wrihatnolo © Randy R. Wrihatnolo © Randy R. Wrihatnolo © Randy R. Wrihatnolo © Randy R. Wrihatnolo © Randy R. Wrihatnolo © Randy R. Wrihatnolo © Randy R.
Wrihatnolo © Randy R. Wrihatnolo © Randy R. Wrihatnolo © Randy R. Wrihatnolo © Randy R. Wrihatnolo © Randy R. Wrihatnolo © Randy R. Wrihatnolo © Randy R.
                                                                                        Beberapa langkah yang diperlukan:
Wrihatnolo © Randy R. Wrihatnolo © Randy R. Wrihatnolo © Randy R. Wrihatnolo © Randy R. Wrihatnolo © Randy R. Wrihatnolo © Randy R. Wrihatnolo © Randy R.
Wrihatnolo © Randy R. Wrihatnolo © Randy R. Wrihatnolo © Randy R. Wrihatnolo © Randy R. Wrihatnolo © Randy R. Wrihatnolo © Randy R. Wrihatnolo © Randy R.
                                                                                        1. Membangun sistem monitoring
Wrihatnolo © Randy R. Wrihatnolo © Randy R. Wrihatnolo © Randy R. Wrihatnolo © Randy R. Wrihatnolo © Randy R. Wrihatnolo © Randy R. Wrihatnolo © Randy R.
Wrihatnolo © Randy R. Wrihatnolo © Randy R. Wrihatnolo © Randy R. Wrihatnolo © Randy R. Wrihatnolo © Randy R. Wrihatnolo © Randy R. Wrihatnolo © Randy R.
                                                                                           dan evaluasi.
Wrihatnolo © Randy R. Wrihatnolo © Randy R. Wrihatnolo © Randy R. Wrihatnolo © Randy R. Wrihatnolo © Randy R. Wrihatnolo © Randy R. Wrihatnolo © Randy R.
Wrihatnolo © Randy R. Wrihatnolo © Randy R. Wrihatnolo © Randy R. Wrihatnolo © Randy R. Wrihatnolo © Randy R. Wrihatnolo © Randy R. Wrihatnolo © Randy R.

                                                (4)                                     2. Menyempurnakan sistem
Wrihatnolo © Randy R. Wrihatnolo © Randy R. Wrihatnolo © Randy R. Wrihatnolo © Randy R. Wrihatnolo © Randy R. Wrihatnolo © Randy R. Wrihatnolo © Randy R.
Wrihatnolo © Randy R. Wrihatnolo © Randy R. Wrihatnolo © Randy R. Wrihatnolo © Randy R. Wrihatnolo © Randy R. Wrihatnolo © Randy R. Wrihatnolo © Randy R.

                                               M&E                                         perencanaan dan penganggaran
Wrihatnolo © Randy R. Wrihatnolo © Randy R. Wrihatnolo © Randy R. Wrihatnolo © Randy R. Wrihatnolo © Randy R. Wrihatnolo © Randy R. Wrihatnolo © Randy R.
Wrihatnolo © Randy R. Wrihatnolo © Randy R. Wrihatnolo © Randy R. Wrihatnolo © Randy R. Wrihatnolo © Randy R. Wrihatnolo © Randy R. Wrihatnolo © Randy R.
                                                                                                sistem perencanaan siap
Wrihatnolo © Randy R. Wrihatnolo © Randy R. Wrihatnolo © Randy R. Wrihatnolo © Randy R. Wrihatnolo © Randy R. Wrihatnolo © Randy R. Wrihatnolo © Randy R.
Wrihatnolo © Randy R. Wrihatnolo © Randy R. Wrihatnolo © Randy R. Wrihatnolo © Randy R. Wrihatnolo © Randy R. Wrihatnolo © Randy R. Wrihatnolo © Randy R.

     Siklus Manajemen Pembangunan                                                               evaluasi
Wrihatnolo © Randy R. Wrihatnolo © Randy R. Wrihatnolo © Randy R. Wrihatnolo © Randy R. Wrihatnolo © Randy R. Wrihatnolo © Randy R. Wrihatnolo © Randy R.
Wrihatnolo © Randy R. Wrihatnolo © Randy R. Wrihatnolo © Randy R. Wrihatnolo © Randy R. Wrihatnolo © Randy R. Wrihatnolo © Randy R. Wrihatnolo © Randy R.
Wrihatnolo © Randy R. Wrihatnolo © Randy R. Wrihatnolo © Randy R. Wrihatnolo © Randy R. Wrihatnolo © Randy R. Wrihatnolo © Randy R. Wrihatnolo © Randy R.
Wrihatnolo © Randy R. Wrihatnolo © Randy R. Wrihatnolo © Randy R. Wrihatnolo © Randy R. Wrihatnolo © Randy R. Wrihatnolo © Randy R. Wrihatnolo © Randy R.
Wrihatnolo © Randy R. Wrihatnolo © Randy R. Wrihatnolo © Randy R. Wrihatnolo © Randy R. Wrihatnolo © Randy R. Wrihatnolo © Randy R. Wrihatnolo © Randy R.
                                                                                                                                                       28
Wrihatnolo © Randy R. Wrihatnolo © Randy R. Wrihatnolo © Randy R. Wrihatnolo © Randy R. Wrihatnolo © Randy R. Wrihatnolo © Randy R. Wrihatnolo © Randy R.
Evaluasi dan Pemantauan                                  menyempurnaan perencanaan dan penganggaran
© Randy R. Wrihatnolo © Randy R. Wrihatnolo © Randy R. Wrihatnolo © Randy R. Wrihatnolo © Randy R. Wrihatnolo © Randy R. Wrihatnolo © Randy R. Wrihatnolo ©
Randy R. Wrihatnolo © Randy R. Wrihatnolo © Randy R. Wrihatnolo © Randy R. Wrihatnolo © Randy R. Wrihatnolo © Randy R. Wrihatnolo © Randy R. Wrihatnolo © Randy
R. Wrihatnolo © Randy R. Wrihatnolo © Randy R. Wrihatnolo © Randy R. Wrihatnolo © Randy R. Wrihatnolo © Randy R. Wrihatnolo © Randy R. Wrihatnolo © Randy R.


                                                                                                                                                        1
Wrihatnolo © Randy R. Wrihatnolo © Randy R. Wrihatnolo © Randy R. Wrihatnolo © Randy R. Wrihatnolo © Randy R. Wrihatnolo © Randy R. Wrihatnolo © Randy R.
Wrihatnolo © Randy R. Wrihatnolo © Randy R. Wrihatnolo © Randy R. Wrihatnolo © Randy R. Wrihatnolo © Randy R. Wrihatnolo © Randy R. Wrihatnolo © Randy R.

    1. Sistem evaluasi dan pemantauan yang handal.
Wrihatnolo © Randy R. Wrihatnolo © Randy R. Wrihatnolo © Randy R. Wrihatnolo © Randy R. Wrihatnolo © Randy R. Wrihatnolo © Randy R. Wrihatnolo © Randy R.
Wrihatnolo © Randy R. Wrihatnolo © Randy R. Wrihatnolo © Randy R. Wrihatnolo © Randy R. Wrihatnolo © Randy R. Wrihatnolo © Randy R. Wrihatnolo © Randy R.
Wrihatnolo © Randy R. Wrihatnolo © Randy R. Wrihatnolo © Randy R. Wrihatnolo © Randy R. Wrihatnolo © Randy R. Wrihatnolo © Randy R. Wrihatnolo © Randy R.

    2. Menyempurnakan sistem perencanaan dan
Wrihatnolo © Randy R. Wrihatnolo © Randy R. Wrihatnolo © Randy R. Wrihatnolo © Randy R. Wrihatnolo © Randy R. Wrihatnolo © Randy R. Wrihatnolo © Randy R.
Wrihatnolo © Randy R. Wrihatnolo © Randy R. Wrihatnolo © Randy R. Wrihatnolo © Randy R. Wrihatnolo © Randy R. Wrihatnolo © Randy R. Wrihatnolo © Randy R.
Wrihatnolo © Randy R. Wrihatnolo © Randy R. Wrihatnolo © Randy R. Wrihatnolo © Randy R. Wrihatnolo © Randy R. Wrihatnolo © Randy R. Wrihatnolo © Randy R.

       penganggaran
Wrihatnolo © Randy R. Wrihatnolo © Randy R. Wrihatnolo © Randy R. Wrihatnolo © Randy R. Wrihatnolo © Randy R. Wrihatnolo © Randy R. Wrihatnolo © Randy R.
Wrihatnolo © Randy R. Wrihatnolo © Randy R. Wrihatnolo © Randy R. Wrihatnolo © Randy R. Wrihatnolo © Randy R. Wrihatnolo © Randy R. Wrihatnolo © Randy R.
Wrihatnolo © Randy R. Wrihatnolo © Randy R. Wrihatnolo © Randy R. Wrihatnolo © Randy R. Wrihatnolo © Randy R. Wrihatnolo © Randy R. Wrihatnolo © Randy R.

         Perencanaan yang siap dievaluasi
Wrihatnolo © Randy R. Wrihatnolo © Randy R. Wrihatnolo © Randy R. Wrihatnolo © Randy R. Wrihatnolo © Randy R. Wrihatnolo © Randy R. Wrihatnolo © Randy R.
Wrihatnolo © Randy R. Wrihatnolo © Randy R. Wrihatnolo © Randy R. Wrihatnolo © Randy R. Wrihatnolo © Randy R. Wrihatnolo © Randy R. Wrihatnolo © Randy R.
Wrihatnolo © Randy R. Wrihatnolo © Randy R. Wrihatnolo © Randy R. Wrihatnolo © Randy R. Wrihatnolo © Randy R. Wrihatnolo © Randy R. Wrihatnolo © Randy R.

         Line item budgeting vs programme budgeting
Wrihatnolo © Randy R. Wrihatnolo © Randy R. Wrihatnolo © Randy R. Wrihatnolo © Randy R. Wrihatnolo © Randy R. Wrihatnolo © Randy R. Wrihatnolo © Randy R.
Wrihatnolo © Randy R. Wrihatnolo © Randy R. Wrihatnolo © Randy R. Wrihatnolo © Randy R. Wrihatnolo © Randy R. Wrihatnolo © Randy R. Wrihatnolo © Randy R.
Wrihatnolo © Randy R. Wrihatnolo © Randy R. Wrihatnolo © Randy R. Wrihatnolo © Randy R. Wrihatnolo © Randy R. Wrihatnolo © Randy R. Wrihatnolo © Randy R.
Wrihatnolo © Randy R. Wrihatnolo © Randy R. Wrihatnolo © Randy R. Wrihatnolo © Randy R. Wrihatnolo © Randy R. Wrihatnolo © Randy R. Wrihatnolo © Randy R.
Wrihatnolo © Randy R. Wrihatnolo © Randy R. Wrihatnolo © Randy R. Wrihatnolo © Randy R. Wrihatnolo © Randy R. Wrihatnolo © Randy R. Wrihatnolo © Randy R.
Wrihatnolo © Randy R. Wrihatnolo © Randy R. Wrihatnolo © Randy R. Wrihatnolo © Randy R. Wrihatnolo © Randy R. Wrihatnolo © Randy R. Wrihatnolo © Randy R.
Wrihatnolo © Randy R. Wrihatnolo © Randy R. Wrihatnolo © Randy R. Wrihatnolo © Randy R. Wrihatnolo © Randy R. Wrihatnolo © Randy R. Wrihatnolo © Randy R.
Wrihatnolo © Randy R. Wrihatnolo © Randy R. Wrihatnolo © Randy R. Wrihatnolo © Randy R. Wrihatnolo © Randy R. Wrihatnolo © Randy R. Wrihatnolo © Randy R.
Wrihatnolo © Randy R. Wrihatnolo © Randy R. Wrihatnolo © Randy R. Wrihatnolo © Randy R. Wrihatnolo © Randy R. Wrihatnolo © Randy R. Wrihatnolo © Randy R.
Wrihatnolo © Randy R. Wrihatnolo © Randy R. Wrihatnolo © Randy R. Wrihatnolo © Randy R. Wrihatnolo © Randy R. Wrihatnolo © Randy R. Wrihatnolo © Randy R.
Wrihatnolo © Randy R. Wrihatnolo © Randy R. Wrihatnolo © Randy R. Wrihatnolo © Randy R. Wrihatnolo © Randy R. Wrihatnolo © Randy R. Wrihatnolo © Randy R.
Wrihatnolo © Randy R. Wrihatnolo © Randy R. Wrihatnolo © Randy R. Wrihatnolo © Randy R. Wrihatnolo © Randy R. Wrihatnolo © Randy R. Wrihatnolo © Randy R.
Wrihatnolo © Randy R. Wrihatnolo © Randy R. Wrihatnolo © Randy R. Wrihatnolo © Randy R. Wrihatnolo © Randy R. Wrihatnolo © Randy R. Wrihatnolo © Randy R.
Wrihatnolo © Randy R. Wrihatnolo © Randy R. Wrihatnolo © Randy R. Wrihatnolo © Randy R. Wrihatnolo © Randy R. Wrihatnolo © Randy R. Wrihatnolo © Randy R.
Wrihatnolo © Randy R. Wrihatnolo © Randy R. Wrihatnolo © Randy R. Wrihatnolo © Randy R. Wrihatnolo © Randy R. Wrihatnolo © Randy R. Wrihatnolo © Randy R.
Wrihatnolo © Randy R. Wrihatnolo © Randy R. Wrihatnolo © Randy R. Wrihatnolo © Randy R. Wrihatnolo © Randy R. Wrihatnolo © Randy R. Wrihatnolo © Randy R.
Wrihatnolo © Randy R. Wrihatnolo © Randy R. Wrihatnolo © Randy R. Wrihatnolo © Randy R. Wrihatnolo © Randy R. Wrihatnolo © Randy R. Wrihatnolo © Randy R.
Wrihatnolo © Randy R. Wrihatnolo © Randy R. Wrihatnolo © Randy R. Wrihatnolo © Randy R. Wrihatnolo © Randy R. Wrihatnolo © Randy R. Wrihatnolo © Randy R.
Wrihatnolo © Randy R. Wrihatnolo © Randy R. Wrihatnolo © Randy R. Wrihatnolo © Randy R. Wrihatnolo © Randy R. Wrihatnolo © Randy R. Wrihatnolo © Randy R.
Wrihatnolo © Randy R. Wrihatnolo © Randy R. Wrihatnolo © Randy R. Wrihatnolo © Randy R. Wrihatnolo © Randy R. Wrihatnolo © Randy R. Wrihatnolo © Randy R.
Wrihatnolo © Randy R. Wrihatnolo © Randy R. Wrihatnolo © Randy R. Wrihatnolo © Randy R. Wrihatnolo © Randy R. Wrihatnolo © Randy R. Wrihatnolo © Randy R.
Wrihatnolo © Randy R. Wrihatnolo © Randy R. Wrihatnolo © Randy R. Wrihatnolo © Randy R. Wrihatnolo © Randy R. Wrihatnolo © Randy R. Wrihatnolo © Randy R.
Wrihatnolo © Randy R. Wrihatnolo © Randy R. Wrihatnolo © Randy R. Wrihatnolo © Randy R. Wrihatnolo © Randy R. Wrihatnolo © Randy R. Wrihatnolo © Randy R.
Wrihatnolo © Randy R. Wrihatnolo © Randy R. Wrihatnolo © Randy R. Wrihatnolo © Randy R. Wrihatnolo © Randy R. Wrihatnolo © Randy R. Wrihatnolo © Randy R.
Wrihatnolo © Randy R. Wrihatnolo © Randy R. Wrihatnolo © Randy R. Wrihatnolo © Randy R. Wrihatnolo © Randy R. Wrihatnolo © Randy R. Wrihatnolo © Randy R.
Wrihatnolo © Randy R. Wrihatnolo © Randy R. Wrihatnolo © Randy R. Wrihatnolo © Randy R. Wrihatnolo © Randy R. Wrihatnolo © Randy R. Wrihatnolo © Randy R.
                                                                                                                                                       29
Wrihatnolo © Randy R. Wrihatnolo © Randy R. Wrihatnolo © Randy R. Wrihatnolo © Randy R. Wrihatnolo © Randy R. Wrihatnolo © Randy R. Wrihatnolo © Randy R.
© Randy R. Wrihatnolo © Randy R. Wrihatnolo © Randy R. Wrihatnolo © Randy R. Wrihatnolo © Randy R. Wrihatnolo © Randy R. Wrihatnolo © Randy R. Wrihatnolo ©
Kegunaan Evaluasi
Randy R. Wrihatnolo © Randy R. Wrihatnolo © Randy R. Wrihatnolo © Randy R. Wrihatnolo © Randy R. Wrihatnolo © Randy R. Wrihatnolo © Randy R. Wrihatnolo © Randy
R. Wrihatnolo © Randy R. Wrihatnolo © Randy R. Wrihatnolo © Randy R. Wrihatnolo © Randy R. Wrihatnolo © Randy R. Wrihatnolo © Randy R. Wrihatnolo © Randy R.


                                                                                                                                                        1
Wrihatnolo © Randy R. Wrihatnolo © Randy R. Wrihatnolo © Randy R. Wrihatnolo © Randy R. Wrihatnolo © Randy R. Wrihatnolo © Randy R. Wrihatnolo © Randy R.
Wrihatnolo © Randy R. Wrihatnolo © Randy R. Wrihatnolo © Randy R. Wrihatnolo © Randy R. Wrihatnolo © Randy R. Wrihatnolo © Randy R. Wrihatnolo © Randy R.

1. Memberikan umpan balik terhadap kebijakan,
Wrihatnolo © Randy R. Wrihatnolo © Randy R. Wrihatnolo © Randy R. Wrihatnolo © Randy R. Wrihatnolo © Randy R. Wrihatnolo © Randy R. Wrihatnolo © Randy R.
Wrihatnolo © Randy R. Wrihatnolo © Randy R. Wrihatnolo © Randy R. Wrihatnolo © Randy R. Wrihatnolo © Randy R. Wrihatnolo © Randy R. Wrihatnolo © Randy R.
Wrihatnolo © Randy R. Wrihatnolo © Randy R. Wrihatnolo © Randy R. Wrihatnolo © Randy R. Wrihatnolo © Randy R. Wrihatnolo © Randy R. Wrihatnolo © Randy R.

   program, dan kegiatan.
Wrihatnolo © Randy R. Wrihatnolo © Randy R. Wrihatnolo © Randy R. Wrihatnolo © Randy R. Wrihatnolo © Randy R. Wrihatnolo © Randy R. Wrihatnolo © Randy R.
Wrihatnolo © Randy R. Wrihatnolo © Randy R. Wrihatnolo © Randy R. Wrihatnolo © Randy R. Wrihatnolo © Randy R. Wrihatnolo © Randy R. Wrihatnolo © Randy R.
Wrihatnolo © Randy R. Wrihatnolo © Randy R. Wrihatnolo © Randy R. Wrihatnolo © Randy R. Wrihatnolo © Randy R. Wrihatnolo © Randy R. Wrihatnolo © Randy R.
Wrihatnolo © Randy R. Wrihatnolo © Randy R. Wrihatnolo © Randy R. Wrihatnolo © Randy R. Wrihatnolo © Randy R. Wrihatnolo © Randy R. Wrihatnolo © Randy R.

2. Menjadikan kebijakan, program, dan kegiatan
Wrihatnolo © Randy R. Wrihatnolo © Randy R. Wrihatnolo © Randy R. Wrihatnolo © Randy R. Wrihatnolo © Randy R. Wrihatnolo © Randy R. Wrihatnolo © Randy R.
Wrihatnolo © Randy R. Wrihatnolo © Randy R. Wrihatnolo © Randy R. Wrihatnolo © Randy R. Wrihatnolo © Randy R. Wrihatnolo © Randy R. Wrihatnolo © Randy R.
Wrihatnolo © Randy R. Wrihatnolo © Randy R. Wrihatnolo © Randy R. Wrihatnolo © Randy R. Wrihatnolo © Randy R. Wrihatnolo © Randy R. Wrihatnolo © Randy R.

   mampu mempertanggung-jawabkan penggunaan
Wrihatnolo © Randy R. Wrihatnolo © Randy R. Wrihatnolo © Randy R. Wrihatnolo © Randy R. Wrihatnolo © Randy R. Wrihatnolo © Randy R. Wrihatnolo © Randy R.
Wrihatnolo © Randy R. Wrihatnolo © Randy R. Wrihatnolo © Randy R. Wrihatnolo © Randy R. Wrihatnolo © Randy R. Wrihatnolo © Randy R. Wrihatnolo © Randy R.
Wrihatnolo © Randy R. Wrihatnolo © Randy R. Wrihatnolo © Randy R. Wrihatnolo © Randy R. Wrihatnolo © Randy R. Wrihatnolo © Randy R. Wrihatnolo © Randy R.

   dana publik.
Wrihatnolo © Randy R. Wrihatnolo © Randy R. Wrihatnolo © Randy R. Wrihatnolo © Randy R. Wrihatnolo © Randy R. Wrihatnolo © Randy R. Wrihatnolo © Randy R.
Wrihatnolo © Randy R. Wrihatnolo © Randy R. Wrihatnolo © Randy R. Wrihatnolo © Randy R. Wrihatnolo © Randy R. Wrihatnolo © Randy R. Wrihatnolo © Randy R.
Wrihatnolo © Randy R. Wrihatnolo © Randy R. Wrihatnolo © Randy R. Wrihatnolo © Randy R. Wrihatnolo © Randy R. Wrihatnolo © Randy R. Wrihatnolo © Randy R.

3. Membantu para pemangku kepentingan belajar
Wrihatnolo © Randy R. Wrihatnolo © Randy R. Wrihatnolo © Randy R. Wrihatnolo © Randy R. Wrihatnolo © Randy R. Wrihatnolo © Randy R. Wrihatnolo © Randy R.
Wrihatnolo © Randy R. Wrihatnolo © Randy R. Wrihatnolo © Randy R. Wrihatnolo © Randy R. Wrihatnolo © Randy R. Wrihatnolo © Randy R. Wrihatnolo © Randy R.
Wrihatnolo © Randy R. Wrihatnolo © Randy R. Wrihatnolo © Randy R. Wrihatnolo © Randy R. Wrihatnolo © Randy R. Wrihatnolo © Randy R. Wrihatnolo © Randy R.

   lebih banyak mengenai kebijakan, program, dan
Wrihatnolo © Randy R. Wrihatnolo © Randy R. Wrihatnolo © Randy R. Wrihatnolo © Randy R. Wrihatnolo © Randy R. Wrihatnolo © Randy R. Wrihatnolo © Randy R.
Wrihatnolo © Randy R. Wrihatnolo © Randy R. Wrihatnolo © Randy R. Wrihatnolo © Randy R. Wrihatnolo © Randy R. Wrihatnolo © Randy R. Wrihatnolo © Randy R.
Wrihatnolo © Randy R. Wrihatnolo © Randy R. Wrihatnolo © Randy R. Wrihatnolo © Randy R. Wrihatnolo © Randy R. Wrihatnolo © Randy R. Wrihatnolo © Randy R.
Wrihatnolo © Randy R. Wrihatnolo © Randy R. Wrihatnolo © Randy R. Wrihatnolo © Randy R. Wrihatnolo © Randy R. Wrihatnolo © Randy R. Wrihatnolo © Randy R.

   kegiatan.
Wrihatnolo © Randy R. Wrihatnolo © Randy R. Wrihatnolo © Randy R. Wrihatnolo © Randy R. Wrihatnolo © Randy R. Wrihatnolo © Randy R. Wrihatnolo © Randy R.
Wrihatnolo © Randy R. Wrihatnolo © Randy R. Wrihatnolo © Randy R. Wrihatnolo © Randy R. Wrihatnolo © Randy R. Wrihatnolo © Randy R. Wrihatnolo © Randy R.
Wrihatnolo © Randy R. Wrihatnolo © Randy R. Wrihatnolo © Randy R. Wrihatnolo © Randy R. Wrihatnolo © Randy R. Wrihatnolo © Randy R. Wrihatnolo © Randy R.
Wrihatnolo © Randy R. Wrihatnolo © Randy R. Wrihatnolo © Randy R. Wrihatnolo © Randy R. Wrihatnolo © Randy R. Wrihatnolo © Randy R. Wrihatnolo © Randy R.
Wrihatnolo © Randy R. Wrihatnolo © Randy R. Wrihatnolo © Randy R. Wrihatnolo © Randy R. Wrihatnolo © Randy R. Wrihatnolo © Randy R. Wrihatnolo © Randy R.
Wrihatnolo © Randy R. Wrihatnolo © Randy R. Wrihatnolo © Randy R. Wrihatnolo © Randy R. Wrihatnolo © Randy R. Wrihatnolo © Randy R. Wrihatnolo © Randy R.
Wrihatnolo © Randy R. Wrihatnolo © Randy R. Wrihatnolo © Randy R. Wrihatnolo © Randy R. Wrihatnolo © Randy R. Wrihatnolo © Randy R. Wrihatnolo © Randy R.
Wrihatnolo © Randy R. Wrihatnolo © Randy R. Wrihatnolo © Randy R. Wrihatnolo © Randy R. Wrihatnolo © Randy R. Wrihatnolo © Randy R. Wrihatnolo © Randy R.
Wrihatnolo © Randy R. Wrihatnolo © Randy R. Wrihatnolo © Randy R. Wrihatnolo © Randy R. Wrihatnolo © Randy R. Wrihatnolo © Randy R. Wrihatnolo © Randy R.
Wrihatnolo © Randy R. Wrihatnolo © Randy R. Wrihatnolo © Randy R. Wrihatnolo © Randy R. Wrihatnolo © Randy R. Wrihatnolo © Randy R. Wrihatnolo © Randy R.
Wrihatnolo © Randy R. Wrihatnolo © Randy R. Wrihatnolo © Randy R. Wrihatnolo © Randy R. Wrihatnolo © Randy R. Wrihatnolo © Randy R. Wrihatnolo © Randy R.
Wrihatnolo © Randy R. Wrihatnolo © Randy R. Wrihatnolo © Randy R. Wrihatnolo © Randy R. Wrihatnolo © Randy R. Wrihatnolo © Randy R. Wrihatnolo © Randy R.
Wrihatnolo © Randy R. Wrihatnolo © Randy R. Wrihatnolo © Randy R. Wrihatnolo © Randy R. Wrihatnolo © Randy R. Wrihatnolo © Randy R. Wrihatnolo © Randy R.
Wrihatnolo © Randy R. Wrihatnolo © Randy R. Wrihatnolo © Randy R. Wrihatnolo © Randy R. Wrihatnolo © Randy R. Wrihatnolo © Randy R. Wrihatnolo © Randy R.
Wrihatnolo © Randy R. Wrihatnolo © Randy R. Wrihatnolo © Randy R. Wrihatnolo © Randy R. Wrihatnolo © Randy R. Wrihatnolo © Randy R. Wrihatnolo © Randy R.
                                                                                                                                                       30
Wrihatnolo © Randy R. Wrihatnolo © Randy R. Wrihatnolo © Randy R. Wrihatnolo © Randy R. Wrihatnolo © Randy R. Wrihatnolo © Randy R. Wrihatnolo © Randy R.
Evaluasi adalah alat pembangunan                                           terkait dengan anggaran
© Randy R. Wrihatnolo © Randy R. Wrihatnolo © Randy R. Wrihatnolo © Randy R. Wrihatnolo © Randy R. Wrihatnolo © Randy R. Wrihatnolo © Randy R. Wrihatnolo ©

                                                                                                                                                        2
Randy R. Wrihatnolo © Randy R. Wrihatnolo © Randy R. Wrihatnolo © Randy R. Wrihatnolo © Randy R. Wrihatnolo © Randy R. Wrihatnolo © Randy R. Wrihatnolo © Randy
R. Wrihatnolo © Randy R. Wrihatnolo © Randy R. Wrihatnolo © Randy R. Wrihatnolo © Randy R. Wrihatnolo © Randy R. Wrihatnolo © Randy R. Wrihatnolo © Randy R.
Wrihatnolo © Randy R. Wrihatnolo © Randy R. Wrihatnolo © Randy R. Wrihatnolo © Randy R. Wrihatnolo © Randy R. Wrihatnolo © Randy R. Wrihatnolo © Randy R.
Wrihatnolo © Randy R. Wrihatnolo © Randy R. Wrihatnolo © Randy R. Wrihatnolo © Randy R. Wrihatnolo © Randy R. Wrihatnolo © Randy R. Wrihatnolo © Randy R.
Wrihatnolo © Randy R. Wrihatnolo © Randy R. Wrihatnolo © Randy R. Wrihatnolo © Randy R. Wrihatnolo © Randy R. Wrihatnolo © Randy R. Wrihatnolo © Randy R.
               Planning                      Actuating                                               Results
Wrihatnolo © Randy R. Wrihatnolo © Randy R. Wrihatnolo © Randy R. Wrihatnolo © Randy R. Wrihatnolo © Randy R. Wrihatnolo © Randy R. Wrihatnolo © Randy R.
Wrihatnolo © Randy R. Wrihatnolo © Randy R. Wrihatnolo © Randy R. Wrihatnolo © Randy R. Wrihatnolo © Randy R. Wrihatnolo © Randy R. Wrihatnolo © Randy R.
Wrihatnolo © Randy R. Wrihatnolo © Randy R. Wrihatnolo © Randy R. Wrihatnolo © Randy R. Wrihatnolo © Randy R. Wrihatnolo © Randy R. Wrihatnolo © Randy R.
Wrihatnolo © Randy R. Wrihatnolo © Randy R. Wrihatnolo © Randy R. Wrihatnolo © Randy R. Wrihatnolo © Randy R. Wrihatnolo © Randy R. Wrihatnolo © Randy R.
Wrihatnolo © Randy R. Wrihatnolo © Randy R. Wrihatnolo © Randy R. Wrihatnolo © Randy R. Wrihatnolo © Randy R. Wrihatnolo © Randy R. Wrihatnolo © Randy R.
                                                proses
Wrihatnolo © Randy R. Wrihatnolo © Randy R. Wrihatnolo © Randy R. Wrihatnolo © Randy R. Wrihatnolo © Randy R. Wrihatnolo © Randy R. Wrihatnolo © Randy R.
                      input                                                  output                     outcomes                     impacts
Wrihatnolo © Randy R. Wrihatnolo © Randy R. Wrihatnolo © Randy R. Wrihatnolo © Randy R. Wrihatnolo © Randy R. Wrihatnolo © Randy R. Wrihatnolo © Randy R.
                                                   (aktivitas)
Wrihatnolo © Randy R. Wrihatnolo © Randy R. Wrihatnolo © Randy R. Wrihatnolo © Randy R. Wrihatnolo © Randy R. Wrihatnolo © Randy R. Wrihatnolo © Randy R.
Wrihatnolo © Randy R. Wrihatnolo © Randy R. Wrihatnolo © Randy R. Wrihatnolo © Randy R. Wrihatnolo © Randy R. Wrihatnolo © Randy R. Wrihatnolo © Randy R.
Wrihatnolo © Randy R. Wrihatnolo © Randy R. Wrihatnolo © Randy R. Wrihatnolo © Randy R. Wrihatnolo © Randy R. Wrihatnolo © Randy R. Wrihatnolo © Randy R.
Wrihatnolo © Randy R. Wrihatnolo © Randy R. Wrihatnolo © Randy R. Wrihatnolo © Randy R. Wrihatnolo © Randy R. Wrihatnolo © Randy R. Wrihatnolo © Randy R.
Wrihatnolo © Randy R. Wrihatnolo © Randy R. Wrihatnolo © Randy R. Wrihatnolo © Randy R. Wrihatnolo © Randy R. Wrihatnolo © Randy R. Wrihatnolo © Randy R.
Wrihatnolo © Randy R. Wrihatnolo © Randy R. Wrihatnolo © Randy R. Wrihatnolo © Randy R. Wrihatnolo © Randy R. Wrihatnolo © Randy R. Wrihatnolo © Randy R.
       Contoh Indikator:            Contoh Indikator:          Contoh Indikator:              Contoh Indikator:             Contoh Indikator:
Wrihatnolo © Randy R. Wrihatnolo © Randy R. Wrihatnolo © Randy R. Wrihatnolo © Randy R. Wrihatnolo © Randy R. Wrihatnolo © Randy R. Wrihatnolo © Randy R.
       Sumberdaya:                  Pelaksanaan:               Terbangunnya jaringan air      Jumlah rumah tangga           1.Pengurangan jumlah
Wrihatnolo © Randy R. Wrihatnolo © Randy R. Wrihatnolo © Randy R. Wrihatnolo © Randy R. Wrihatnolo © Randy R. Wrihatnolo © Randy R. Wrihatnolo © Randy R.
       1. Pembiayaan.               1. Sasaran                 minum di suatu daerah.         yang memperoleh akses           penduduk yang terkena
Wrihatnolo © Randy R. Wrihatnolo © Randy R. Wrihatnolo © Randy R. Wrihatnolo © Randy R. Wrihatnolo © Randy R. Wrihatnolo © Randy R. Wrihatnolo © Randy R.
       2. SDM.                      2. Prosedur                                               air minum/air bersih.           penyakit.
Wrihatnolo © Randy R. Wrihatnolo © Randy R. Wrihatnolo © Randy R. Wrihatnolo © Randy R. Wrihatnolo © Randy R. Wrihatnolo © Randy R. Wrihatnolo © Randy R.
       3. Rencana Kerja.            3. Regulasi                                                                             2.Meningkatnya kualitas
Wrihatnolo © Randy R. Wrihatnolo © Randy R. Wrihatnolo © Randy R. Wrihatnolo © Randy R. Wrihatnolo © Randy R. Wrihatnolo © Randy R. Wrihatnolo © Randy R.
                                                                                                                              kesehatan.
Wrihatnolo © Randy R. Wrihatnolo © Randy R. Wrihatnolo © Randy R. Wrihatnolo © Randy R. Wrihatnolo © Randy R. Wrihatnolo © Randy R. Wrihatnolo © Randy R.
Wrihatnolo © Randy R. Wrihatnolo © Randy R. Wrihatnolo © Randy R. Wrihatnolo © Randy R. Wrihatnolo © Randy R. Wrihatnolo © Randy R. Wrihatnolo © Randy R.
Wrihatnolo © Randy R. Wrihatnolo © Randy R. Wrihatnolo © Randy R. Wrihatnolo © Randy R. Wrihatnolo © Randy R. Wrihatnolo © Randy R. Wrihatnolo © Randy R.
Wrihatnolo © Randy R. Wrihatnolo © Randy R. Wrihatnolo © Randy R. Wrihatnolo © Randy R. Wrihatnolo © Randy R. Wrihatnolo © Randy R. Wrihatnolo © Randy R.
Wrihatnolo © Randy R. Wrihatnolo © Randy R. Wrihatnolo © Randy R. Wrihatnolo © Randy R. Wrihatnolo © Randy R. Wrihatnolo © Randy R. Wrihatnolo © Randy R.
Wrihatnolo © Randy R. Wrihatnolo © Randy R. Wrihatnolo © Randy R. Wrihatnolo © Randy R. Wrihatnolo © Randy R. Wrihatnolo © Randy R. Wrihatnolo © Randy R.
Wrihatnolo © Randy R. Wrihatnolo © Randy R. Wrihatnolo © Randy R. Wrihatnolo © Randy R. Wrihatnolo © Randy R. Wrihatnolo © Randy R. Wrihatnolo © Randy R.
        Tools:                    Tools:                       Performance Indicators:
WrihatnoloEVA, IRR, NPV
        • © Randy R. Wrihatnolo © Performance/
                                  • Randy R. Wrihatnolo © Randy KeyWrihatnolo © Randy R. Wrihatnolo © Randy R. Wrihatnolo © Randy R. Wrihatnolo © Randy R.
                                                               • R. performance
WrihatnoloPerformance-based
        •  © Randy R. Wrihatnolo © Operational/
                                     Randy R. Wrihatnolo © Randy indicators (KPI)© Randy R. Wrihatnolo © Randy R. Wrihatnolo © Randy R. Wrihatnolo © Randy R.
                                                                  R. Wrihatnolo for
Wrihatnolobudgeting R. Wrihatnolo © Compliance Auditing © Randy Operational, finance,
           © Randy                   Randy R. Wrihatnolo          R. Wrihatnolo © Randy R. Wrihatnolo © Randy R. Wrihatnolo © Randy R. Wrihatnolo © Randy R.
WrihatnoloStrategic planning.
        •  © Randy R. Wrihatnolo © Program evaluation. © Randy andWrihatnolo © Randy R. Wrihatnolo © Randy R. Wrihatnolo © Randy R. Wrihatnolo © Randy R.
                                  •  Randy R. Wrihatnolo          R. administrative.
WrihatnoloRisk management.
        •  © Randy R. Wrihatnolo © Policy analysis.
                                  •  Randy R. Wrihatnolo © Randy R. Wrihatnolo © Randy R. Wrihatnolo © Randy R. Wrihatnolo © Randy R. Wrihatnolo © Randy R.
Wrihatnolo © Randy R. Wrihatnolo © Audit forensic.
                                  • Randy R. Wrihatnolo © Randy R. Wrihatnolo © Randy R. Wrihatnolo © Randy R. Wrihatnolo © Randy R. Wrihatnolo © Randy R.
Wrihatnolo © Randy R. Wrihatnolo © Randy R. Wrihatnolo © Randy R. Wrihatnolo © Randy R. Wrihatnolo © Randy R. Wrihatnolo © Randy R. Wrihatnolo © Randy R.
Wrihatnolo © Randy R. Wrihatnolo © Randy R. Wrihatnolo © Randy R. Wrihatnolo © Randy R. Wrihatnolo © Randy R. Wrihatnolo © Randy R. Wrihatnolo © Randy R.
Wrihatnolo © Randy R. Wrihatnolo © Randy R. Wrihatnolo © Randy R. Wrihatnolo © Randy R. Wrihatnolo © Randy R. Wrihatnolo © Randy R. Wrihatnolo © Randy R.
Wrihatnolo © Randy R. Wrihatnolo © Randy R. Wrihatnolo © Randy R. Wrihatnolo © Randy R. Wrihatnolo © Randy R. Wrihatnolo © Randy R. Wrihatnolo © Randy R.
Wrihatnolo © Randy R. Wrihatnolo © Randy R. Wrihatnolo © Randy R. Wrihatnolo © Randy R. Wrihatnolo © Randy R. Wrihatnolo © Randy R. Wrihatnolo © Randy R.
Wrihatnolo © Randy R. Wrihatnolo © Randy R. Wrihatnolo © Randy R. Wrihatnolo © Randy R. Wrihatnolo © Randy R. Wrihatnolo © Randy R. Wrihatnolo © Randy R.
                                                                                                                                                       31
Wrihatnolo © Randy R. Wrihatnolo © Randy R. Wrihatnolo © Randy R. Wrihatnolo © Randy R. Wrihatnolo © Randy R. Wrihatnolo © Randy R. Wrihatnolo © Randy R.
2




                Monitoring & Evaluation   Resource reallocations (PBB)
(Source) JICA
                                                                         32
Evaluasi               Menurut Tahapannya Dalam Konteks Siklus Pembangunan
© Randy R. Wrihatnolo © Randy R. Wrihatnolo © Randy R. Wrihatnolo © Randy R. Wrihatnolo © Randy R. Wrihatnolo © Randy R. Wrihatnolo © Randy R. Wrihatnolo ©

                                                                                                                                                        2
Randy R. Wrihatnolo © Randy R. Wrihatnolo © Randy R. Wrihatnolo © Randy R. Wrihatnolo © Randy R. Wrihatnolo © Randy R. Wrihatnolo © Randy R. Wrihatnolo © Randy
R. Wrihatnolo © Randy R. Wrihatnolo © Randy R. Wrihatnolo © Randy R. Wrihatnolo © Randy R. Wrihatnolo © Randy R. Wrihatnolo © Randy R. Wrihatnolo © Randy R.
Wrihatnolo © Randy R. Wrihatnolo © Randy R. Wrihatnolo © Randy R. Wrihatnolo © Randy R. Wrihatnolo © Randy R. Wrihatnolo © Randy R. Wrihatnolo © Randy R.
       Tahap Perencanaan                                    Tahap Pelaksanaan                               Tahap Pasca Pelaksanaan
Wrihatnolo © Randy R. Wrihatnolo © Randy R. Wrihatnolo © Randy R. Wrihatnolo © Randy R. Wrihatnolo © Randy R. Wrihatnolo © Randy R. Wrihatnolo © Randy R.

            (ex-ante)                                           (on-going)                                         (ex-post)
Wrihatnolo © Randy R. Wrihatnolo © Randy R. Wrihatnolo © Randy R. Wrihatnolo © Randy R. Wrihatnolo © Randy R. Wrihatnolo © Randy R. Wrihatnolo © Randy R.
Wrihatnolo © Randy R. Wrihatnolo © Randy R. Wrihatnolo © Randy R. Wrihatnolo © Randy R. Wrihatnolo © Randy R. Wrihatnolo © Randy R. Wrihatnolo © Randy R.
Wrihatnolo © Randy R. Wrihatnolo © Randy R. Wrihatnolo © Randy R. Wrihatnolo © Randy R. Wrihatnolo © Randy R. Wrihatnolo © Randy R. Wrihatnolo © Randy R.
  • Dilakukan sebelum                                 • Dilakukan pada saat                                • Dilaksanakan setelah
Wrihatnolo © Randy R. Wrihatnolo © Randy R. Wrihatnolo © Randy R. Wrihatnolo © Randy R. Wrihatnolo © Randy R. Wrihatnolo © Randy R. Wrihatnolo © Randy R.
Wrihatnolo © Randy R. Wrihatnolo © Randy R. Wrihatnolo © Randy R. Wrihatnolo © Randy R. Wrihatnolo © Randy R. Wrihatnolo © Randy R. Wrihatnolo © Randy R.
    ditetapkan rencana                                  pelaksanaan rencana                                  pelaksanaan rencana
Wrihatnolo © Randy R. Wrihatnolo © Randy R. Wrihatnolo © Randy R. Wrihatnolo © Randy R. Wrihatnolo © Randy R. Wrihatnolo © Randy R. Wrihatnolo © Randy R.
Wrihatnolo © Randy R. Wrihatnolo © Randy R. Wrihatnolo © Randy R. Wrihatnolo © Randy R. Wrihatnolo © Randy R. Wrihatnolo © Randy R. Wrihatnolo © Randy R.
    pembangunan.                                        pembangunan.                                         berakhir.
Wrihatnolo © Randy R. Wrihatnolo © Randy R. Wrihatnolo © Randy R. Wrihatnolo © Randy R. Wrihatnolo © Randy R. Wrihatnolo © Randy R. Wrihatnolo © Randy R.
Wrihatnolo © Randy R. Wrihatnolo © Randy R. Wrihatnolo © Randy R. Wrihatnolo © Randy R. Wrihatnolo © Randy R. Wrihatnolo © Randy R. Wrihatnolo © Randy R.
  • Untuk memilih dan                                 • Untuk menentukan                                   • Untuk melihat apakah
Wrihatnolo © Randy R. Wrihatnolo © Randy R. Wrihatnolo © Randy R. Wrihatnolo © Randy R. Wrihatnolo © Randy R. Wrihatnolo © Randy R. Wrihatnolo © Randy R.
Wrihatnolo © Randy R. Wrihatnolo © Randy R. Wrihatnolo © Randy R. Wrihatnolo © Randy R. Wrihatnolo © Randy R. Wrihatnolo © Randy R. Wrihatnolo © Randy R.
    menentukan skala                                    tingkat kemajuan                                     pencapaian
Wrihatnolo © Randy R. Wrihatnolo © Randy R. Wrihatnolo © Randy R. Wrihatnolo © Randy R. Wrihatnolo © Randy R. Wrihatnolo © Randy R. Wrihatnolo © Randy R.
Wrihatnolo © Randy R. Wrihatnolo © Randy R. Wrihatnolo © Randy R. Wrihatnolo © Randy R. Wrihatnolo © Randy R. Wrihatnolo © Randy R. Wrihatnolo © Randy R.
    prioritas dari berbagai                             pelaksanaan rencana                                  (keluaran/hasil/dampak)
Wrihatnolo © Randy R. Wrihatnolo © Randy R. Wrihatnolo © Randy R. Wrihatnolo © Randy R. Wrihatnolo © Randy R. Wrihatnolo © Randy R. Wrihatnolo © Randy R.
Wrihatnolo © Randy R. Wrihatnolo © Randy R. Wrihatnolo © Randy R. Wrihatnolo © Randy R. Wrihatnolo © Randy R. Wrihatnolo © Randy R. Wrihatnolo © Randy R.
    alternatif dan                                      dibandingkan dengan                                  program mampu
Wrihatnolo © Randy R. Wrihatnolo © Randy R. Wrihatnolo © Randy R. Wrihatnolo © Randy R. Wrihatnolo © Randy R. Wrihatnolo © Randy R. Wrihatnolo © Randy R.
Wrihatnolo © Randy R. Wrihatnolo © Randy R. Wrihatnolo © Randy R. Wrihatnolo © Randy R. Wrihatnolo © Randy R. Wrihatnolo © Randy R. Wrihatnolo © Randy R.
    kemungkinan cara                                    rencana yang telah                                   mengatasi masalah
Wrihatnolo © Randy R. Wrihatnolo © Randy R. Wrihatnolo © Randy R. Wrihatnolo © Randy R. Wrihatnolo © Randy R. Wrihatnolo © Randy R. Wrihatnolo © Randy R.
Wrihatnolo © Randy R. Wrihatnolo © Randy R. Wrihatnolo © Randy R. Wrihatnolo © Randy R. Wrihatnolo © Randy R. Wrihatnolo © Randy R. Wrihatnolo © Randy R.
    mencapai tujuan yang                                ditentukan sebelumnya.                               pembangunan yang
Wrihatnolo © Randy R. Wrihatnolo © Randy R. Wrihatnolo © Randy R. Wrihatnolo © Randy R. Wrihatnolo © Randy R. Wrihatnolo © Randy R. Wrihatnolo © Randy R.
Wrihatnolo © Randy R. Wrihatnolo © Randy R. Wrihatnolo © Randy R. Wrihatnolo © Randy R. Wrihatnolo © Randy R. Wrihatnolo © Randy R. Wrihatnolo © Randy R.
    telah dirumuskan                                                                                         ingin dipecahkan.
Wrihatnolo © Randy R. Wrihatnolo © Randy R. Wrihatnolo © Randy R. Wrihatnolo © Randy R. Wrihatnolo © Randy R. Wrihatnolo © Randy R. Wrihatnolo © Randy R.
Wrihatnolo © Randy R. Wrihatnolo © Randy R. Wrihatnolo © Randy R. Wrihatnolo © Randy R. Wrihatnolo © Randy R. Wrihatnolo © Randy R. Wrihatnolo © Randy R.
Wrihatnolo © Randy R. Wrihatnolo © Randy R. Wrihatnolo © Randy R. Wrihatnolo © Randy R. Wrihatnolo © RandyUntuk menilai: R. Wrihatnolo © Randy R.
                                                                                                            • R. Wrihatnolo © Randy
    sebelumnya.
Wrihatnolo © Randy R. Wrihatnolo © Randy R. Wrihatnolo © Randy R. Wrihatnolo © Randy R. Wrihatnolo © Randy R. Wrihatnolo © Randy R. Wrihatnolo © Randy R.
Wrihatnolo © Randy R. Wrihatnolo © Randy R. Wrihatnolo © Randy R. Wrihatnolo © Randy R. Wrihatnolo © RandyEfisiensi © Randy R. Wrihatnolo © Randy R.
                                                                                                                R. Wrihatnolo (keluaran dan hasil
Wrihatnolo © Randy R. Wrihatnolo © Randy R. Wrihatnolo © Randy R. Wrihatnolo © Randy R. Wrihatnolo © Randydibandingkan masukan), © Randy R.
                                                                                                                R. Wrihatnolo © Randy R. Wrihatnolo
Wrihatnolo © Randy R. Wrihatnolo © Randy R. Wrihatnolo © Randy R. Wrihatnolo © Randy R. Wrihatnolo © Randy R. Wrihatnolo © Randy R. Wrihatnolo © Randy R.
Wrihatnolo © Randy R. Wrihatnolo © Randy R. Wrihatnolo © Randy R. Wrihatnolo © Randy R. Wrihatnolo © RandyEfektivitas Randy R. dan dampak R.
                                                                                                                R. Wrihatnolo © (hasil Wrihatnolo © Randy
Wrihatnolo © Randy R. Wrihatnolo © Randy R. Wrihatnolo © Randy R. Wrihatnolo © Randy R. Wrihatnolo © Randy R. Wrihatnolo © Randy R. Wrihatnolo © Randy R.
                                                                                                               terhadap sasaran), ataupun
Wrihatnolo © Randy R. Wrihatnolo © Randy R. Wrihatnolo © Randy R. Wrihatnolo © Randy R. Wrihatnolo © Randy R. Wrihatnolo © Randy R. Wrihatnolo © Randy R.
Wrihatnolo © Randy R. Wrihatnolo © Randy R. Wrihatnolo © Randy R. Wrihatnolo © Randy R. Wrihatnolo © RandyManfaat (dampak Wrihatnolo © Randy R.
                                                                                                                R. Wrihatnolo © Randy R. terhadap
Wrihatnolo © Randy R. Wrihatnolo © Randy R. Wrihatnolo © Randy R. Wrihatnolo © Randy R. Wrihatnolo © Randy R. Wrihatnolo © Randy R. Wrihatnolo © Randy R.
Wrihatnolo © Randy R. Wrihatnolo © Randy R. Wrihatnolo © Randy R. Wrihatnolo © Randy R. Wrihatnolo © Randykebutuhan) Randy R. Wrihatnolo © Randy R.
                                                                                                                R. Wrihatnolo © dari suatu
Wrihatnolo © Randy R. Wrihatnolo © Randy R. Wrihatnolo © Randy R. Wrihatnolo © Randy R. Wrihatnolo © Randyprogram. © Randy R. Wrihatnolo © Randy R.
                                                                                                                R. Wrihatnolo
Wrihatnolo © Randy R. Wrihatnolo © Randy R. Wrihatnolo © Randy R. Wrihatnolo © Randy R. Wrihatnolo © Randy R. Wrihatnolo © Randy R. Wrihatnolo © Randy R.
Wrihatnolo © Randy R. Wrihatnolo © Randy R. Wrihatnolo © Randy R. Wrihatnolo © Randy R. Wrihatnolo © Randy R. Wrihatnolo © Randy R. Wrihatnolo © Randy R.
Wrihatnolo © Randy R. Wrihatnolo © Randy R. Wrihatnolo © Randy R. Wrihatnolo © Randy R. Wrihatnolo © Randy R. Wrihatnolo © Randy R. Wrihatnolo © Randy R.
                                                                                                                                                       33
Wrihatnolo © Randy R. Wrihatnolo © Randy R. Wrihatnolo © Randy R. Wrihatnolo © Randy R. Wrihatnolo © Randy R. Wrihatnolo © Randy R. Wrihatnolo © Randy R.
© Randy R. Wrihatnolo © Randy R. Wrihatnolo © Randy R. Wrihatnolo © Randy R. Wrihatnolo © Randy R. Wrihatnolo © Randy R. Wrihatnolo © Randy R. Wrihatnolo ©
Mekanisme Pelaksanaan Evaluasi
                                                                                                                                                        2
Randy R. Wrihatnolo © Randy R. Wrihatnolo © Randy R. Wrihatnolo © Randy R. Wrihatnolo © Randy R. Wrihatnolo © Randy R. Wrihatnolo © Randy R. Wrihatnolo © Randy
R. Wrihatnolo © Randy R. Wrihatnolo © Randy R. Wrihatnolo © Randy R. Wrihatnolo © Randy R. Wrihatnolo © Randy R. Wrihatnolo © Randy R. Wrihatnolo © Randy R.
Wrihatnolo © Randy R. Wrihatnolo © Randy R. Wrihatnolo © Randy R. Wrihatnolo © Randy R. Wrihatnolo © Randy R. Wrihatnolo © Randy R. Wrihatnolo © Randy R.
                                                            Pemantauan
Wrihatnolo © Randy R. Wrihatnolo © Randy R. Wrihatnolo © Randy R. Wrihatnolo © Randy R. Wrihatnolo © Randy R. Wrihatnolo © Randy R. Wrihatnolo © Randy R.
Wrihatnolo © Randy R. Wrihatnolo © Randy R. Wrihatnolo © Randy R. Wrihatnolo © Randy R. Wrihatnolo © Randy R. Wrihatnolo © Randy R. Wrihatnolo © Randy R.
Wrihatnolo © Randy R. Wrihatnolo © Randy R. Wrihatnolo © Randy R. Wrihatnolo © Randy R. Wrihatnolo © Randy R. Wrihatnolo © Randy R. Wrihatnolo © Randy R.
Wrihatnolo © Randy R. Wrihatnolo © Randy R. Wrihatnolo © Randy R. Wrihatnolo © Randy R. Wrihatnolo © Randy R. Wrihatnolo © Randy R. Wrihatnolo © Randy R.
Wrihatnolo © Randy R. Wrihatnolo © Randy R. Wrihatnolo © Randy R. Wrihatnolo © Randy R. Wrihatnolo © Randy R. Wrihatnolo © Randy R. Wrihatnolo © Randy R.
                                                                                              Evaluasi Sektoral
Wrihatnolo © Randy R. Wrihatnolo © Randy R. Wrihatnolo © Randy R. Wrihatnolo © Randy R. Wrihatnolo © Randy R. Wrihatnolo © Randy R. Wrihatnolo © Randy R.
Wrihatnolo © Randy R. Wrihatnolo © Randy R. Wrihatnolo © Randy R. Wrihatnolo © Randy R. Wrihatnolo © Randy R. Wrihatnolo © Randy R. Wrihatnolo © Randy R.
Wrihatnolo © Randy R. Wrihatnolo © Randy R. Wrihatnolo © Randy R. Wrihatnolo © Randy R. Wrihatnolo © Randy R. Wrihatnolo © Randy R. Wrihatnolo © Randy R.
                                                                                               Evaluasi Daerah
Wrihatnolo © Randy R. Wrihatnolo © Randy R. Wrihatnolo © Randy R. Wrihatnolo © Randy R. Wrihatnolo © Randy R. Wrihatnolo © Randy R. Wrihatnolo © Randy R.
Wrihatnolo © Randy R. Wrihatnolo © Randy R. Wrihatnolo © Randy R. Wrihatnolo © Randy R. Wrihatnolo © Randy R. Wrihatnolo © Randy R. Wrihatnolo © Randy R.
Wrihatnolo © Randy R. Wrihatnolo © Randy R. Wrihatnolo © Randy R. Wrihatnolo © Randy R. Wrihatnolo © Randy R. Wrihatnolo © Randy R. Wrihatnolo © Randy R.
Wrihatnolo © Randy R. Wrihatnolo © Randy R. Wrihatnolo © Randy R. Wrihatnolo © Randy R. Wrihatnolo © Randy R. Wrihatnolo © Randy R. Wrihatnolo © Randy R.
Wrihatnolo © Randy R. Wrihatnolo © Randy R. Wrihatnolo © Randy R. Wrihatnolo © Randy R. Wrihatnolo © Randy R. Wrihatnolo © Randy R. Wrihatnolo © Randy R.
Wrihatnolo © Randy R. Wrihatnolo © Randy R. Wrihatnolo © Randy R. Wrihatnolo © Randy R. Wrihatnolo © Randy R. Wrihatnolo © Randy R. Wrihatnolo © Randy R.
Wrihatnolo © Randy R. Wrihatnolo © Randy R. Wrihatnolo © Randy R. Wrihatnolo © Randy R. Wrihatnolo © Randy R. Wrihatnolo © Randy R. Wrihatnolo © Randy R.
Wrihatnolo © Randy R. Wrihatnolo © Randy R. Wrihatnolo © Randy R. Wrihatnolo © Randy R. Wrihatnolo © Randy R. Wrihatnolo © Randy R. Wrihatnolo © Randy R.
                                                                                                                                           s s
Wrihatnolo © Randy R. Wrihatnolo © Randy R. Wrihatnolo © Randy R. Wrihatnolo © Randy R. Wrihatnolo © Randy R. Wrihatnolo © Randy R. Wrihatnolo © Randy R.

                 Ex-ante                               On-going                                   Ex-post                                Pelaporan
Wrihatnolo © Randy R. Wrihatnolo © Randy R. Wrihatnolo © Randy R. Wrihatnolo © Randy R. Wrihatnolo © Randy R. Wrihatnolo © Randy R. Wrihatnolo © Randy R.
Wrihatnolo © Randy R. Wrihatnolo © Randy R. Wrihatnolo © Randy R. Wrihatnolo © Randy R. Wrihatnolo © Randy R. Wrihatnolo © Randy R. Wrihatnolo © Randy R.
Wrihatnolo © Randy R. Wrihatnolo © Randy R. Wrihatnolo © Randy R. Wrihatnolo © Randy R. Wrihatnolo © Randy R. Wrihatnolo © Randy R. Wrihatnolo © Randy R.
Wrihatnolo © Randy R. Wrihatnolo © Randy R. Wrihatnolo © Randy R. Wrihatnolo © Randy R. Wrihatnolo © Randy R. Wrihatnolo © Randy R. Wrihatnolo © Randy R.
Wrihatnolo © Randy R. Wrihatnolo © Randy R. Wrihatnolo © Randy R. Wrihatnolo © Randy R. Wrihatnolo © Randy R. Wrihatnolo © Randy R. Wrihatnolo © Randy R.
Wrihatnolo © Randy R. Wrihatnolo © Randy R. Wrihatnolo © Randy R. Wrihatnolo © Randy R. Wrihatnolo © Randy R. Wrihatnolo © Randy R. Wrihatnolo © Randy R.
Wrihatnolo © Randy R. Wrihatnolo © Randy R. Wrihatnolo © Randy R. Wrihatnolo © Randy R. Wrihatnolo © Randy R. Wrihatnolo © Randy R. Wrihatnolo © Randy R.
                                                    User: Direktorat Teknis
Wrihatnolo © Randy R. Wrihatnolo © Randy R. Wrihatnolo © Randy R. Wrihatnolo © Randy R. Wrihatnolo © Randy R. Wrihatnolo © Randy R. Wrihatnolo © Randy R.
Wrihatnolo © Randy R. Wrihatnolo © Randy R. Wrihatnolo © Randy R. Wrihatnolo © Randy R. Wrihatnolo © Randy R. Wrihatnolo © Randy R. Wrihatnolo © Randy R.
Wrihatnolo © Randy R. Wrihatnolo © Randy R. Wrihatnolo © Randy R. Wrihatnolo © Randy R. Wrihatnolo © Randy R. Wrihatnolo © Randy R. Wrihatnolo © Randy R.
Wrihatnolo © Randy R. Wrihatnolo © Randy R. Wrihatnolo © Randy R. Wrihatnolo © Randy R. Wrihatnolo © Randy R. Wrihatnolo © Randy R. Wrihatnolo © Randy R.
                                               Data dan Informasi
Wrihatnolo © Randy R. Wrihatnolo © Randy R. Wrihatnolo © Randy R. Wrihatnolo © Randy R. Wrihatnolo © Randy R. Wrihatnolo © Randy R. Wrihatnolo © Randy R.
Wrihatnolo © Randy R. Wrihatnolo © Randy R. Wrihatnolo © Randy R. Wrihatnolo © Randy R. Wrihatnolo © Randy R. Wrihatnolo © Randy R. Wrihatnolo © Randy R.
Wrihatnolo © Randy R. Wrihatnolo © Randy R. Wrihatnolo © Randy R. Wrihatnolo © Randy R. Wrihatnolo © Randy R. Wrihatnolo © Randy R. Wrihatnolo © Randy R.
Wrihatnolo © Randy R. Wrihatnolo © Randy R. Wrihatnolo © Randy R. Wrihatnolo © Randy R. Wrihatnolo © Randy R. Wrihatnolo © Randy R. Wrihatnolo © Randy R.
                User: Direktorat Teknis, Kementerian/Lembaga, Khalayak Umum
Wrihatnolo © Randy R. Wrihatnolo © Randy R. Wrihatnolo © Randy R. Wrihatnolo © Randy R. Wrihatnolo © Randy R. Wrihatnolo © Randy R. Wrihatnolo © Randy R.
Wrihatnolo © Randy R. Wrihatnolo © Randy R. Wrihatnolo © Randy R. Wrihatnolo © Randy R. Wrihatnolo © Randy R. Wrihatnolo © Randy R. Wrihatnolo © Randy R.
Wrihatnolo © Randy R. Wrihatnolo © Randy R. Wrihatnolo © Randy R. Wrihatnolo © Randy R. Wrihatnolo © Randy R. Wrihatnolo © Randy R. Wrihatnolo © Randy R.


                Fenomena                                  Online                                                SIM
Wrihatnolo © Randy R. Wrihatnolo © Randy R. Wrihatnolo © Randy R. Wrihatnolo © Randy R. Wrihatnolo © Randy R. Wrihatnolo © Randy R. Wrihatnolo © Randy R.
Wrihatnolo © Randy R. Wrihatnolo © Randy R. Wrihatnolo © Randy R. Wrihatnolo © Randy R. Wrihatnolo © Randy R. Wrihatnolo © Randy R. Wrihatnolo © Randy R.
Wrihatnolo © Randy R. Wrihatnolo © Randy R. Wrihatnolo © Randy R. Wrihatnolo © Randy R. Wrihatnolo © Randy R. Wrihatnolo © Randy R. Wrihatnolo © Randy R.
Wrihatnolo © Randy R. Wrihatnolo © Randy R. Wrihatnolo © Randy R. Wrihatnolo © Randy R. Wrihatnolo © Randy R. Wrihatnolo © Randy R. Wrihatnolo © Randy R.
                                                                                                                                                       34
Wrihatnolo © Randy R. Wrihatnolo © Randy R. Wrihatnolo © Randy R. Wrihatnolo © Randy R. Wrihatnolo © Randy R. Wrihatnolo © Randy R. Wrihatnolo © Randy R.
Manajemen Evaluasi, Pemantauan, dan Pelaporan Pembangunan (24 Juni 2012)
Manajemen Evaluasi, Pemantauan, dan Pelaporan Pembangunan (24 Juni 2012)
Manajemen Evaluasi, Pemantauan, dan Pelaporan Pembangunan (24 Juni 2012)
Manajemen Evaluasi, Pemantauan, dan Pelaporan Pembangunan (24 Juni 2012)
Manajemen Evaluasi, Pemantauan, dan Pelaporan Pembangunan (24 Juni 2012)
Manajemen Evaluasi, Pemantauan, dan Pelaporan Pembangunan (24 Juni 2012)
Manajemen Evaluasi, Pemantauan, dan Pelaporan Pembangunan (24 Juni 2012)
Manajemen Evaluasi, Pemantauan, dan Pelaporan Pembangunan (24 Juni 2012)
Manajemen Evaluasi, Pemantauan, dan Pelaporan Pembangunan (24 Juni 2012)
Manajemen Evaluasi, Pemantauan, dan Pelaporan Pembangunan (24 Juni 2012)
Manajemen Evaluasi, Pemantauan, dan Pelaporan Pembangunan (24 Juni 2012)
Manajemen Evaluasi, Pemantauan, dan Pelaporan Pembangunan (24 Juni 2012)
Manajemen Evaluasi, Pemantauan, dan Pelaporan Pembangunan (24 Juni 2012)
Manajemen Evaluasi, Pemantauan, dan Pelaporan Pembangunan (24 Juni 2012)
Manajemen Evaluasi, Pemantauan, dan Pelaporan Pembangunan (24 Juni 2012)
Manajemen Evaluasi, Pemantauan, dan Pelaporan Pembangunan (24 Juni 2012)
Manajemen Evaluasi, Pemantauan, dan Pelaporan Pembangunan (24 Juni 2012)
Manajemen Evaluasi, Pemantauan, dan Pelaporan Pembangunan (24 Juni 2012)
Manajemen Evaluasi, Pemantauan, dan Pelaporan Pembangunan (24 Juni 2012)
Manajemen Evaluasi, Pemantauan, dan Pelaporan Pembangunan (24 Juni 2012)
Manajemen Evaluasi, Pemantauan, dan Pelaporan Pembangunan (24 Juni 2012)
Manajemen Evaluasi, Pemantauan, dan Pelaporan Pembangunan (24 Juni 2012)
Manajemen Evaluasi, Pemantauan, dan Pelaporan Pembangunan (24 Juni 2012)
Manajemen Evaluasi, Pemantauan, dan Pelaporan Pembangunan (24 Juni 2012)
Manajemen Evaluasi, Pemantauan, dan Pelaporan Pembangunan (24 Juni 2012)
Manajemen Evaluasi, Pemantauan, dan Pelaporan Pembangunan (24 Juni 2012)
Manajemen Evaluasi, Pemantauan, dan Pelaporan Pembangunan (24 Juni 2012)
Manajemen Evaluasi, Pemantauan, dan Pelaporan Pembangunan (24 Juni 2012)
Manajemen Evaluasi, Pemantauan, dan Pelaporan Pembangunan (24 Juni 2012)
Manajemen Evaluasi, Pemantauan, dan Pelaporan Pembangunan (24 Juni 2012)
Manajemen Evaluasi, Pemantauan, dan Pelaporan Pembangunan (24 Juni 2012)
Manajemen Evaluasi, Pemantauan, dan Pelaporan Pembangunan (24 Juni 2012)
Manajemen Evaluasi, Pemantauan, dan Pelaporan Pembangunan (24 Juni 2012)
Manajemen Evaluasi, Pemantauan, dan Pelaporan Pembangunan (24 Juni 2012)
Manajemen Evaluasi, Pemantauan, dan Pelaporan Pembangunan (24 Juni 2012)
Manajemen Evaluasi, Pemantauan, dan Pelaporan Pembangunan (24 Juni 2012)
Manajemen Evaluasi, Pemantauan, dan Pelaporan Pembangunan (24 Juni 2012)
Manajemen Evaluasi, Pemantauan, dan Pelaporan Pembangunan (24 Juni 2012)
Manajemen Evaluasi, Pemantauan, dan Pelaporan Pembangunan (24 Juni 2012)
Manajemen Evaluasi, Pemantauan, dan Pelaporan Pembangunan (24 Juni 2012)
Manajemen Evaluasi, Pemantauan, dan Pelaporan Pembangunan (24 Juni 2012)
Manajemen Evaluasi, Pemantauan, dan Pelaporan Pembangunan (24 Juni 2012)
Manajemen Evaluasi, Pemantauan, dan Pelaporan Pembangunan (24 Juni 2012)
Manajemen Evaluasi, Pemantauan, dan Pelaporan Pembangunan (24 Juni 2012)
Manajemen Evaluasi, Pemantauan, dan Pelaporan Pembangunan (24 Juni 2012)
Manajemen Evaluasi, Pemantauan, dan Pelaporan Pembangunan (24 Juni 2012)
Manajemen Evaluasi, Pemantauan, dan Pelaporan Pembangunan (24 Juni 2012)
Manajemen Evaluasi, Pemantauan, dan Pelaporan Pembangunan (24 Juni 2012)
Manajemen Evaluasi, Pemantauan, dan Pelaporan Pembangunan (24 Juni 2012)
Manajemen Evaluasi, Pemantauan, dan Pelaporan Pembangunan (24 Juni 2012)
Manajemen Evaluasi, Pemantauan, dan Pelaporan Pembangunan (24 Juni 2012)
Manajemen Evaluasi, Pemantauan, dan Pelaporan Pembangunan (24 Juni 2012)
Manajemen Evaluasi, Pemantauan, dan Pelaporan Pembangunan (24 Juni 2012)
Manajemen Evaluasi, Pemantauan, dan Pelaporan Pembangunan (24 Juni 2012)
Manajemen Evaluasi, Pemantauan, dan Pelaporan Pembangunan (24 Juni 2012)
Manajemen Evaluasi, Pemantauan, dan Pelaporan Pembangunan (24 Juni 2012)
Manajemen Evaluasi, Pemantauan, dan Pelaporan Pembangunan (24 Juni 2012)
Manajemen Evaluasi, Pemantauan, dan Pelaporan Pembangunan (24 Juni 2012)
Manajemen Evaluasi, Pemantauan, dan Pelaporan Pembangunan (24 Juni 2012)
Manajemen Evaluasi, Pemantauan, dan Pelaporan Pembangunan (24 Juni 2012)
Manajemen Evaluasi, Pemantauan, dan Pelaporan Pembangunan (24 Juni 2012)
Manajemen Evaluasi, Pemantauan, dan Pelaporan Pembangunan (24 Juni 2012)
Manajemen Evaluasi, Pemantauan, dan Pelaporan Pembangunan (24 Juni 2012)
Manajemen Evaluasi, Pemantauan, dan Pelaporan Pembangunan (24 Juni 2012)
Manajemen Evaluasi, Pemantauan, dan Pelaporan Pembangunan (24 Juni 2012)
Manajemen Evaluasi, Pemantauan, dan Pelaporan Pembangunan (24 Juni 2012)
Manajemen Evaluasi, Pemantauan, dan Pelaporan Pembangunan (24 Juni 2012)
Manajemen Evaluasi, Pemantauan, dan Pelaporan Pembangunan (24 Juni 2012)
Manajemen Evaluasi, Pemantauan, dan Pelaporan Pembangunan (24 Juni 2012)
Manajemen Evaluasi, Pemantauan, dan Pelaporan Pembangunan (24 Juni 2012)
Manajemen Evaluasi, Pemantauan, dan Pelaporan Pembangunan (24 Juni 2012)
Manajemen Evaluasi, Pemantauan, dan Pelaporan Pembangunan (24 Juni 2012)
Manajemen Evaluasi, Pemantauan, dan Pelaporan Pembangunan (24 Juni 2012)
Manajemen Evaluasi, Pemantauan, dan Pelaporan Pembangunan (24 Juni 2012)
Manajemen Evaluasi, Pemantauan, dan Pelaporan Pembangunan (24 Juni 2012)
Manajemen Evaluasi, Pemantauan, dan Pelaporan Pembangunan (24 Juni 2012)
Manajemen Evaluasi, Pemantauan, dan Pelaporan Pembangunan (24 Juni 2012)
Manajemen Evaluasi, Pemantauan, dan Pelaporan Pembangunan (24 Juni 2012)
Manajemen Evaluasi, Pemantauan, dan Pelaporan Pembangunan (24 Juni 2012)
Manajemen Evaluasi, Pemantauan, dan Pelaporan Pembangunan (24 Juni 2012)
Manajemen Evaluasi, Pemantauan, dan Pelaporan Pembangunan (24 Juni 2012)
Manajemen Evaluasi, Pemantauan, dan Pelaporan Pembangunan (24 Juni 2012)
Manajemen Evaluasi, Pemantauan, dan Pelaporan Pembangunan (24 Juni 2012)
Manajemen Evaluasi, Pemantauan, dan Pelaporan Pembangunan (24 Juni 2012)
Manajemen Evaluasi, Pemantauan, dan Pelaporan Pembangunan (24 Juni 2012)
Manajemen Evaluasi, Pemantauan, dan Pelaporan Pembangunan (24 Juni 2012)
Manajemen Evaluasi, Pemantauan, dan Pelaporan Pembangunan (24 Juni 2012)
Manajemen Evaluasi, Pemantauan, dan Pelaporan Pembangunan (24 Juni 2012)
Manajemen Evaluasi, Pemantauan, dan Pelaporan Pembangunan (24 Juni 2012)
Manajemen Evaluasi, Pemantauan, dan Pelaporan Pembangunan (24 Juni 2012)
Manajemen Evaluasi, Pemantauan, dan Pelaporan Pembangunan (24 Juni 2012)
Manajemen Evaluasi, Pemantauan, dan Pelaporan Pembangunan (24 Juni 2012)
Manajemen Evaluasi, Pemantauan, dan Pelaporan Pembangunan (24 Juni 2012)
Manajemen Evaluasi, Pemantauan, dan Pelaporan Pembangunan (24 Juni 2012)
Manajemen Evaluasi, Pemantauan, dan Pelaporan Pembangunan (24 Juni 2012)
Manajemen Evaluasi, Pemantauan, dan Pelaporan Pembangunan (24 Juni 2012)
Manajemen Evaluasi, Pemantauan, dan Pelaporan Pembangunan (24 Juni 2012)
Manajemen Evaluasi, Pemantauan, dan Pelaporan Pembangunan (24 Juni 2012)
Manajemen Evaluasi, Pemantauan, dan Pelaporan Pembangunan (24 Juni 2012)
Manajemen Evaluasi, Pemantauan, dan Pelaporan Pembangunan (24 Juni 2012)
Manajemen Evaluasi, Pemantauan, dan Pelaporan Pembangunan (24 Juni 2012)
Manajemen Evaluasi, Pemantauan, dan Pelaporan Pembangunan (24 Juni 2012)
Manajemen Evaluasi, Pemantauan, dan Pelaporan Pembangunan (24 Juni 2012)
Manajemen Evaluasi, Pemantauan, dan Pelaporan Pembangunan (24 Juni 2012)
Manajemen Evaluasi, Pemantauan, dan Pelaporan Pembangunan (24 Juni 2012)
Manajemen Evaluasi, Pemantauan, dan Pelaporan Pembangunan (24 Juni 2012)
Manajemen Evaluasi, Pemantauan, dan Pelaporan Pembangunan (24 Juni 2012)
Manajemen Evaluasi, Pemantauan, dan Pelaporan Pembangunan (24 Juni 2012)
Manajemen Evaluasi, Pemantauan, dan Pelaporan Pembangunan (24 Juni 2012)
Manajemen Evaluasi, Pemantauan, dan Pelaporan Pembangunan (24 Juni 2012)
Manajemen Evaluasi, Pemantauan, dan Pelaporan Pembangunan (24 Juni 2012)
Manajemen Evaluasi, Pemantauan, dan Pelaporan Pembangunan (24 Juni 2012)
Manajemen Evaluasi, Pemantauan, dan Pelaporan Pembangunan (24 Juni 2012)
Manajemen Evaluasi, Pemantauan, dan Pelaporan Pembangunan (24 Juni 2012)
Manajemen Evaluasi, Pemantauan, dan Pelaporan Pembangunan (24 Juni 2012)
Manajemen Evaluasi, Pemantauan, dan Pelaporan Pembangunan (24 Juni 2012)
Manajemen Evaluasi, Pemantauan, dan Pelaporan Pembangunan (24 Juni 2012)
Manajemen Evaluasi, Pemantauan, dan Pelaporan Pembangunan (24 Juni 2012)
Manajemen Evaluasi, Pemantauan, dan Pelaporan Pembangunan (24 Juni 2012)
Manajemen Evaluasi, Pemantauan, dan Pelaporan Pembangunan (24 Juni 2012)
Manajemen Evaluasi, Pemantauan, dan Pelaporan Pembangunan (24 Juni 2012)
Manajemen Evaluasi, Pemantauan, dan Pelaporan Pembangunan (24 Juni 2012)
Manajemen Evaluasi, Pemantauan, dan Pelaporan Pembangunan (24 Juni 2012)
Manajemen Evaluasi, Pemantauan, dan Pelaporan Pembangunan (24 Juni 2012)
Manajemen Evaluasi, Pemantauan, dan Pelaporan Pembangunan (24 Juni 2012)
Manajemen Evaluasi, Pemantauan, dan Pelaporan Pembangunan (24 Juni 2012)
Manajemen Evaluasi, Pemantauan, dan Pelaporan Pembangunan (24 Juni 2012)
Manajemen Evaluasi, Pemantauan, dan Pelaporan Pembangunan (24 Juni 2012)
Manajemen Evaluasi, Pemantauan, dan Pelaporan Pembangunan (24 Juni 2012)
Manajemen Evaluasi, Pemantauan, dan Pelaporan Pembangunan (24 Juni 2012)
Manajemen Evaluasi, Pemantauan, dan Pelaporan Pembangunan (24 Juni 2012)
Manajemen Evaluasi, Pemantauan, dan Pelaporan Pembangunan (24 Juni 2012)
Manajemen Evaluasi, Pemantauan, dan Pelaporan Pembangunan (24 Juni 2012)
Manajemen Evaluasi, Pemantauan, dan Pelaporan Pembangunan (24 Juni 2012)
Manajemen Evaluasi, Pemantauan, dan Pelaporan Pembangunan (24 Juni 2012)
Manajemen Evaluasi, Pemantauan, dan Pelaporan Pembangunan (24 Juni 2012)
Manajemen Evaluasi, Pemantauan, dan Pelaporan Pembangunan (24 Juni 2012)
Manajemen Evaluasi, Pemantauan, dan Pelaporan Pembangunan (24 Juni 2012)
Manajemen Evaluasi, Pemantauan, dan Pelaporan Pembangunan (24 Juni 2012)
Manajemen Evaluasi, Pemantauan, dan Pelaporan Pembangunan (24 Juni 2012)
Manajemen Evaluasi, Pemantauan, dan Pelaporan Pembangunan (24 Juni 2012)
Manajemen Evaluasi, Pemantauan, dan Pelaporan Pembangunan (24 Juni 2012)
Manajemen Evaluasi, Pemantauan, dan Pelaporan Pembangunan (24 Juni 2012)
Manajemen Evaluasi, Pemantauan, dan Pelaporan Pembangunan (24 Juni 2012)
Manajemen Evaluasi, Pemantauan, dan Pelaporan Pembangunan (24 Juni 2012)
Manajemen Evaluasi, Pemantauan, dan Pelaporan Pembangunan (24 Juni 2012)
Manajemen Evaluasi, Pemantauan, dan Pelaporan Pembangunan (24 Juni 2012)
Manajemen Evaluasi, Pemantauan, dan Pelaporan Pembangunan (24 Juni 2012)
Manajemen Evaluasi, Pemantauan, dan Pelaporan Pembangunan (24 Juni 2012)
Manajemen Evaluasi, Pemantauan, dan Pelaporan Pembangunan (24 Juni 2012)
Manajemen Evaluasi, Pemantauan, dan Pelaporan Pembangunan (24 Juni 2012)
Manajemen Evaluasi, Pemantauan, dan Pelaporan Pembangunan (24 Juni 2012)
Manajemen Evaluasi, Pemantauan, dan Pelaporan Pembangunan (24 Juni 2012)
Manajemen Evaluasi, Pemantauan, dan Pelaporan Pembangunan (24 Juni 2012)
Manajemen Evaluasi, Pemantauan, dan Pelaporan Pembangunan (24 Juni 2012)
Manajemen Evaluasi, Pemantauan, dan Pelaporan Pembangunan (24 Juni 2012)
Manajemen Evaluasi, Pemantauan, dan Pelaporan Pembangunan (24 Juni 2012)
Manajemen Evaluasi, Pemantauan, dan Pelaporan Pembangunan (24 Juni 2012)
Manajemen Evaluasi, Pemantauan, dan Pelaporan Pembangunan (24 Juni 2012)
Manajemen Evaluasi, Pemantauan, dan Pelaporan Pembangunan (24 Juni 2012)
Manajemen Evaluasi, Pemantauan, dan Pelaporan Pembangunan (24 Juni 2012)
Manajemen Evaluasi, Pemantauan, dan Pelaporan Pembangunan (24 Juni 2012)
Manajemen Evaluasi, Pemantauan, dan Pelaporan Pembangunan (24 Juni 2012)
Manajemen Evaluasi, Pemantauan, dan Pelaporan Pembangunan (24 Juni 2012)
Manajemen Evaluasi, Pemantauan, dan Pelaporan Pembangunan (24 Juni 2012)
Manajemen Evaluasi, Pemantauan, dan Pelaporan Pembangunan (24 Juni 2012)
Manajemen Evaluasi, Pemantauan, dan Pelaporan Pembangunan (24 Juni 2012)
Manajemen Evaluasi, Pemantauan, dan Pelaporan Pembangunan (24 Juni 2012)
Manajemen Evaluasi, Pemantauan, dan Pelaporan Pembangunan (24 Juni 2012)
Manajemen Evaluasi, Pemantauan, dan Pelaporan Pembangunan (24 Juni 2012)
Manajemen Evaluasi, Pemantauan, dan Pelaporan Pembangunan (24 Juni 2012)
Manajemen Evaluasi, Pemantauan, dan Pelaporan Pembangunan (24 Juni 2012)
Manajemen Evaluasi, Pemantauan, dan Pelaporan Pembangunan (24 Juni 2012)
Manajemen Evaluasi, Pemantauan, dan Pelaporan Pembangunan (24 Juni 2012)
Manajemen Evaluasi, Pemantauan, dan Pelaporan Pembangunan (24 Juni 2012)
Manajemen Evaluasi, Pemantauan, dan Pelaporan Pembangunan (24 Juni 2012)
Manajemen Evaluasi, Pemantauan, dan Pelaporan Pembangunan (24 Juni 2012)
Manajemen Evaluasi, Pemantauan, dan Pelaporan Pembangunan (24 Juni 2012)
Manajemen Evaluasi, Pemantauan, dan Pelaporan Pembangunan (24 Juni 2012)
Manajemen Evaluasi, Pemantauan, dan Pelaporan Pembangunan (24 Juni 2012)
Manajemen Evaluasi, Pemantauan, dan Pelaporan Pembangunan (24 Juni 2012)
Manajemen Evaluasi, Pemantauan, dan Pelaporan Pembangunan (24 Juni 2012)
Manajemen Evaluasi, Pemantauan, dan Pelaporan Pembangunan (24 Juni 2012)
Manajemen Evaluasi, Pemantauan, dan Pelaporan Pembangunan (24 Juni 2012)
Manajemen Evaluasi, Pemantauan, dan Pelaporan Pembangunan (24 Juni 2012)
Manajemen Evaluasi, Pemantauan, dan Pelaporan Pembangunan (24 Juni 2012)
Manajemen Evaluasi, Pemantauan, dan Pelaporan Pembangunan (24 Juni 2012)
Manajemen Evaluasi, Pemantauan, dan Pelaporan Pembangunan (24 Juni 2012)
Manajemen Evaluasi, Pemantauan, dan Pelaporan Pembangunan (24 Juni 2012)
Manajemen Evaluasi, Pemantauan, dan Pelaporan Pembangunan (24 Juni 2012)
Manajemen Evaluasi, Pemantauan, dan Pelaporan Pembangunan (24 Juni 2012)
Manajemen Evaluasi, Pemantauan, dan Pelaporan Pembangunan (24 Juni 2012)
Manajemen Evaluasi, Pemantauan, dan Pelaporan Pembangunan (24 Juni 2012)
Manajemen Evaluasi, Pemantauan, dan Pelaporan Pembangunan (24 Juni 2012)
Manajemen Evaluasi, Pemantauan, dan Pelaporan Pembangunan (24 Juni 2012)
Manajemen Evaluasi, Pemantauan, dan Pelaporan Pembangunan (24 Juni 2012)
Manajemen Evaluasi, Pemantauan, dan Pelaporan Pembangunan (24 Juni 2012)
Manajemen Evaluasi, Pemantauan, dan Pelaporan Pembangunan (24 Juni 2012)
Manajemen Evaluasi, Pemantauan, dan Pelaporan Pembangunan (24 Juni 2012)
Manajemen Evaluasi, Pemantauan, dan Pelaporan Pembangunan (24 Juni 2012)
Manajemen Evaluasi, Pemantauan, dan Pelaporan Pembangunan (24 Juni 2012)
Manajemen Evaluasi, Pemantauan, dan Pelaporan Pembangunan (24 Juni 2012)
Manajemen Evaluasi, Pemantauan, dan Pelaporan Pembangunan (24 Juni 2012)
Manajemen Evaluasi, Pemantauan, dan Pelaporan Pembangunan (24 Juni 2012)
Manajemen Evaluasi, Pemantauan, dan Pelaporan Pembangunan (24 Juni 2012)
Manajemen Evaluasi, Pemantauan, dan Pelaporan Pembangunan (24 Juni 2012)
Manajemen Evaluasi, Pemantauan, dan Pelaporan Pembangunan (24 Juni 2012)
Manajemen Evaluasi, Pemantauan, dan Pelaporan Pembangunan (24 Juni 2012)
Manajemen Evaluasi, Pemantauan, dan Pelaporan Pembangunan (24 Juni 2012)
Manajemen Evaluasi, Pemantauan, dan Pelaporan Pembangunan (24 Juni 2012)
Manajemen Evaluasi, Pemantauan, dan Pelaporan Pembangunan (24 Juni 2012)
Manajemen Evaluasi, Pemantauan, dan Pelaporan Pembangunan (24 Juni 2012)
Manajemen Evaluasi, Pemantauan, dan Pelaporan Pembangunan (24 Juni 2012)
Manajemen Evaluasi, Pemantauan, dan Pelaporan Pembangunan (24 Juni 2012)
Manajemen Evaluasi, Pemantauan, dan Pelaporan Pembangunan (24 Juni 2012)
Manajemen Evaluasi, Pemantauan, dan Pelaporan Pembangunan (24 Juni 2012)
Manajemen Evaluasi, Pemantauan, dan Pelaporan Pembangunan (24 Juni 2012)
Manajemen Evaluasi, Pemantauan, dan Pelaporan Pembangunan (24 Juni 2012)
Manajemen Evaluasi, Pemantauan, dan Pelaporan Pembangunan (24 Juni 2012)
Manajemen Evaluasi, Pemantauan, dan Pelaporan Pembangunan (24 Juni 2012)
Manajemen Evaluasi, Pemantauan, dan Pelaporan Pembangunan (24 Juni 2012)
Manajemen Evaluasi, Pemantauan, dan Pelaporan Pembangunan (24 Juni 2012)
Manajemen Evaluasi, Pemantauan, dan Pelaporan Pembangunan (24 Juni 2012)
Manajemen Evaluasi, Pemantauan, dan Pelaporan Pembangunan (24 Juni 2012)
Manajemen Evaluasi, Pemantauan, dan Pelaporan Pembangunan (24 Juni 2012)
Manajemen Evaluasi, Pemantauan, dan Pelaporan Pembangunan (24 Juni 2012)
Manajemen Evaluasi, Pemantauan, dan Pelaporan Pembangunan (24 Juni 2012)
Manajemen Evaluasi, Pemantauan, dan Pelaporan Pembangunan (24 Juni 2012)
Manajemen Evaluasi, Pemantauan, dan Pelaporan Pembangunan (24 Juni 2012)
Manajemen Evaluasi, Pemantauan, dan Pelaporan Pembangunan (24 Juni 2012)
Manajemen Evaluasi, Pemantauan, dan Pelaporan Pembangunan (24 Juni 2012)
Manajemen Evaluasi, Pemantauan, dan Pelaporan Pembangunan (24 Juni 2012)
Manajemen Evaluasi, Pemantauan, dan Pelaporan Pembangunan (24 Juni 2012)
Manajemen Evaluasi, Pemantauan, dan Pelaporan Pembangunan (24 Juni 2012)
Manajemen Evaluasi, Pemantauan, dan Pelaporan Pembangunan (24 Juni 2012)
Manajemen Evaluasi, Pemantauan, dan Pelaporan Pembangunan (24 Juni 2012)
Manajemen Evaluasi, Pemantauan, dan Pelaporan Pembangunan (24 Juni 2012)

Más contenido relacionado

La actualidad más candente

Isu dan Masalah Perencanaan Pembangunan Daerah
Isu dan Masalah Perencanaan Pembangunan DaerahIsu dan Masalah Perencanaan Pembangunan Daerah
Isu dan Masalah Perencanaan Pembangunan DaerahDadang Solihin
 
Ringkasan Evaluasi RPJP-D Kabupaten XYZ
Ringkasan Evaluasi RPJP-D Kabupaten XYZRingkasan Evaluasi RPJP-D Kabupaten XYZ
Ringkasan Evaluasi RPJP-D Kabupaten XYZRusman R. Manik
 
Konsep Dasar Perencanaan
Konsep Dasar PerencanaanKonsep Dasar Perencanaan
Konsep Dasar PerencanaanDadang Solihin
 
Pedoman Penyusunan RKPD dan Musrenbang
Pedoman Penyusunan RKPD dan MusrenbangPedoman Penyusunan RKPD dan Musrenbang
Pedoman Penyusunan RKPD dan MusrenbangDadang Solihin
 
Manajemen Evaluasi Kinerja Pembangunan
Manajemen Evaluasi Kinerja PembangunanManajemen Evaluasi Kinerja Pembangunan
Manajemen Evaluasi Kinerja PembangunanRandy Wrihatnolo
 
Sistem Evaluasi Pembangunan Tingkat Dasar
Sistem Evaluasi Pembangunan Tingkat Dasar Sistem Evaluasi Pembangunan Tingkat Dasar
Sistem Evaluasi Pembangunan Tingkat Dasar Dadang Solihin
 
Sinergitas Perencanaan Pembangunan Daerah
Sinergitas Perencanaan Pembangunan Daerah Sinergitas Perencanaan Pembangunan Daerah
Sinergitas Perencanaan Pembangunan Daerah Dadang Solihin
 
Sistem Perencanaan Pembangunan Nasional
Sistem Perencanaan Pembangunan NasionalSistem Perencanaan Pembangunan Nasional
Sistem Perencanaan Pembangunan NasionalDadang Solihin
 
Perencanaan Pembangunan dengan Aplikasi Data Spasial
Perencanaan Pembangunan dengan Aplikasi Data Spasial Perencanaan Pembangunan dengan Aplikasi Data Spasial
Perencanaan Pembangunan dengan Aplikasi Data Spasial Dadang Solihin
 
Visi, Misi, Strategi, Kebijakan, Program dan Kegiatan
Visi, Misi, Strategi, Kebijakan,  Program dan KegiatanVisi, Misi, Strategi, Kebijakan,  Program dan Kegiatan
Visi, Misi, Strategi, Kebijakan, Program dan KegiatanDadang Solihin
 
Monitoring dan Evaluasi Kinerja Pembangunan
Monitoring dan Evaluasi Kinerja PembangunanMonitoring dan Evaluasi Kinerja Pembangunan
Monitoring dan Evaluasi Kinerja PembangunanDadang Solihin
 
Pedoman Penilaian Dokumen Perencanaan Pembangunan Daerah (Rencana Pembangunan...
Pedoman Penilaian Dokumen Perencanaan Pembangunan Daerah (Rencana Pembangunan...Pedoman Penilaian Dokumen Perencanaan Pembangunan Daerah (Rencana Pembangunan...
Pedoman Penilaian Dokumen Perencanaan Pembangunan Daerah (Rencana Pembangunan...Joy Irman
 
Proses penyusunan renstra skpd
Proses penyusunan renstra skpdProses penyusunan renstra skpd
Proses penyusunan renstra skpdMusnanda Satar
 
Penyusunan Dokumen RPJP Daerah
Penyusunan  Dokumen RPJP Daerah Penyusunan  Dokumen RPJP Daerah
Penyusunan Dokumen RPJP Daerah Dadang Solihin
 
Tahapan penyusunan rpjmd (19 7-17)
Tahapan penyusunan rpjmd (19 7-17)Tahapan penyusunan rpjmd (19 7-17)
Tahapan penyusunan rpjmd (19 7-17)syukriyabdullah
 
Penyusunan dan Pencapaian Indikator Kinerja RPJMD dan Renstra SKPD
Penyusunan dan Pencapaian Indikator Kinerja RPJMD dan Renstra SKPDPenyusunan dan Pencapaian Indikator Kinerja RPJMD dan Renstra SKPD
Penyusunan dan Pencapaian Indikator Kinerja RPJMD dan Renstra SKPDDadang Solihin
 
Tata Cara Pengendalian dan Evaluasi Pelaksanaan Rencana Pembangunan
Tata Cara Pengendalian dan Evaluasi Pelaksanaan Rencana Pembangunan Tata Cara Pengendalian dan Evaluasi Pelaksanaan Rencana Pembangunan
Tata Cara Pengendalian dan Evaluasi Pelaksanaan Rencana Pembangunan Dadang Solihin
 
Sistem, Proses, Mekanisme, dan Dokumen Perencanaan Pembangunan Nasional Sesua...
Sistem, Proses, Mekanisme, dan Dokumen Perencanaan Pembangunan Nasional Sesua...Sistem, Proses, Mekanisme, dan Dokumen Perencanaan Pembangunan Nasional Sesua...
Sistem, Proses, Mekanisme, dan Dokumen Perencanaan Pembangunan Nasional Sesua...Dadang Solihin
 
Manajemen Pembangunan: Teori dan Praktek di Indonesia
Manajemen Pembangunan: Teori dan Praktek di IndonesiaManajemen Pembangunan: Teori dan Praktek di Indonesia
Manajemen Pembangunan: Teori dan Praktek di IndonesiaDadang Solihin
 

La actualidad más candente (20)

Isu dan Masalah Perencanaan Pembangunan Daerah
Isu dan Masalah Perencanaan Pembangunan DaerahIsu dan Masalah Perencanaan Pembangunan Daerah
Isu dan Masalah Perencanaan Pembangunan Daerah
 
Ringkasan Evaluasi RPJP-D Kabupaten XYZ
Ringkasan Evaluasi RPJP-D Kabupaten XYZRingkasan Evaluasi RPJP-D Kabupaten XYZ
Ringkasan Evaluasi RPJP-D Kabupaten XYZ
 
Konsep Dasar Perencanaan
Konsep Dasar PerencanaanKonsep Dasar Perencanaan
Konsep Dasar Perencanaan
 
Pedoman Penyusunan RKPD dan Musrenbang
Pedoman Penyusunan RKPD dan MusrenbangPedoman Penyusunan RKPD dan Musrenbang
Pedoman Penyusunan RKPD dan Musrenbang
 
Manajemen Evaluasi Kinerja Pembangunan
Manajemen Evaluasi Kinerja PembangunanManajemen Evaluasi Kinerja Pembangunan
Manajemen Evaluasi Kinerja Pembangunan
 
Sistem Evaluasi Pembangunan Tingkat Dasar
Sistem Evaluasi Pembangunan Tingkat Dasar Sistem Evaluasi Pembangunan Tingkat Dasar
Sistem Evaluasi Pembangunan Tingkat Dasar
 
Sinergitas Perencanaan Pembangunan Daerah
Sinergitas Perencanaan Pembangunan Daerah Sinergitas Perencanaan Pembangunan Daerah
Sinergitas Perencanaan Pembangunan Daerah
 
Sistem Perencanaan Pembangunan Nasional
Sistem Perencanaan Pembangunan NasionalSistem Perencanaan Pembangunan Nasional
Sistem Perencanaan Pembangunan Nasional
 
Perencanaan Pembangunan dengan Aplikasi Data Spasial
Perencanaan Pembangunan dengan Aplikasi Data Spasial Perencanaan Pembangunan dengan Aplikasi Data Spasial
Perencanaan Pembangunan dengan Aplikasi Data Spasial
 
Visi, Misi, Strategi, Kebijakan, Program dan Kegiatan
Visi, Misi, Strategi, Kebijakan,  Program dan KegiatanVisi, Misi, Strategi, Kebijakan,  Program dan Kegiatan
Visi, Misi, Strategi, Kebijakan, Program dan Kegiatan
 
Monitoring dan Evaluasi Kinerja Pembangunan
Monitoring dan Evaluasi Kinerja PembangunanMonitoring dan Evaluasi Kinerja Pembangunan
Monitoring dan Evaluasi Kinerja Pembangunan
 
Pedoman Penilaian Dokumen Perencanaan Pembangunan Daerah (Rencana Pembangunan...
Pedoman Penilaian Dokumen Perencanaan Pembangunan Daerah (Rencana Pembangunan...Pedoman Penilaian Dokumen Perencanaan Pembangunan Daerah (Rencana Pembangunan...
Pedoman Penilaian Dokumen Perencanaan Pembangunan Daerah (Rencana Pembangunan...
 
Proses penyusunan renstra skpd
Proses penyusunan renstra skpdProses penyusunan renstra skpd
Proses penyusunan renstra skpd
 
Penyusunan Dokumen RPJP Daerah
Penyusunan  Dokumen RPJP Daerah Penyusunan  Dokumen RPJP Daerah
Penyusunan Dokumen RPJP Daerah
 
Perencanaan dan penganggaran yang lebih efisien, efektif dan bermanfaat bagi ...
Perencanaan dan penganggaran yang lebih efisien, efektif dan bermanfaat bagi ...Perencanaan dan penganggaran yang lebih efisien, efektif dan bermanfaat bagi ...
Perencanaan dan penganggaran yang lebih efisien, efektif dan bermanfaat bagi ...
 
Tahapan penyusunan rpjmd (19 7-17)
Tahapan penyusunan rpjmd (19 7-17)Tahapan penyusunan rpjmd (19 7-17)
Tahapan penyusunan rpjmd (19 7-17)
 
Penyusunan dan Pencapaian Indikator Kinerja RPJMD dan Renstra SKPD
Penyusunan dan Pencapaian Indikator Kinerja RPJMD dan Renstra SKPDPenyusunan dan Pencapaian Indikator Kinerja RPJMD dan Renstra SKPD
Penyusunan dan Pencapaian Indikator Kinerja RPJMD dan Renstra SKPD
 
Tata Cara Pengendalian dan Evaluasi Pelaksanaan Rencana Pembangunan
Tata Cara Pengendalian dan Evaluasi Pelaksanaan Rencana Pembangunan Tata Cara Pengendalian dan Evaluasi Pelaksanaan Rencana Pembangunan
Tata Cara Pengendalian dan Evaluasi Pelaksanaan Rencana Pembangunan
 
Sistem, Proses, Mekanisme, dan Dokumen Perencanaan Pembangunan Nasional Sesua...
Sistem, Proses, Mekanisme, dan Dokumen Perencanaan Pembangunan Nasional Sesua...Sistem, Proses, Mekanisme, dan Dokumen Perencanaan Pembangunan Nasional Sesua...
Sistem, Proses, Mekanisme, dan Dokumen Perencanaan Pembangunan Nasional Sesua...
 
Manajemen Pembangunan: Teori dan Praktek di Indonesia
Manajemen Pembangunan: Teori dan Praktek di IndonesiaManajemen Pembangunan: Teori dan Praktek di Indonesia
Manajemen Pembangunan: Teori dan Praktek di Indonesia
 

Destacado

Pedoman Monitoring dan Evaluasi
Pedoman Monitoring dan Evaluasi Pedoman Monitoring dan Evaluasi
Pedoman Monitoring dan Evaluasi Dadang Solihin
 
Kontekstualisasi Pemikiran Pembangunan dalam Kebijakan Pembangunan Jangka Pan...
Kontekstualisasi Pemikiran Pembangunan dalam Kebijakan Pembangunan Jangka Pan...Kontekstualisasi Pemikiran Pembangunan dalam Kebijakan Pembangunan Jangka Pan...
Kontekstualisasi Pemikiran Pembangunan dalam Kebijakan Pembangunan Jangka Pan...Randy Wrihatnolo
 
Kebijakan Publik - Bagian I Teori
Kebijakan Publik - Bagian I TeoriKebijakan Publik - Bagian I Teori
Kebijakan Publik - Bagian I TeoriRandy Wrihatnolo
 
Kebijakan Publik - Bagian II Implementasi
Kebijakan Publik - Bagian II ImplementasiKebijakan Publik - Bagian II Implementasi
Kebijakan Publik - Bagian II ImplementasiRandy Wrihatnolo
 
Kebijakan Publik - Bagian III Variabel Penyusunan Kebijakan
Kebijakan Publik - Bagian III Variabel Penyusunan KebijakanKebijakan Publik - Bagian III Variabel Penyusunan Kebijakan
Kebijakan Publik - Bagian III Variabel Penyusunan KebijakanRandy Wrihatnolo
 
Struktur Kelembagaan Pemerintah dan Masyarakat (in the Context of Public Admi...
Struktur Kelembagaan Pemerintah dan Masyarakat (in the Context of Public Admi...Struktur Kelembagaan Pemerintah dan Masyarakat (in the Context of Public Admi...
Struktur Kelembagaan Pemerintah dan Masyarakat (in the Context of Public Admi...Randy Wrihatnolo
 
Strategi Penyusunan Kebijakan Publik (Sebuah Pengalaman dan Terapan)
Strategi Penyusunan Kebijakan Publik (Sebuah Pengalaman dan Terapan)Strategi Penyusunan Kebijakan Publik (Sebuah Pengalaman dan Terapan)
Strategi Penyusunan Kebijakan Publik (Sebuah Pengalaman dan Terapan)Randy Wrihatnolo
 
Isu-isu Perencanaan Pembangunan (Perspektif Manajamen Pembangunan Nasional)
Isu-isu Perencanaan Pembangunan (Perspektif Manajamen Pembangunan Nasional)Isu-isu Perencanaan Pembangunan (Perspektif Manajamen Pembangunan Nasional)
Isu-isu Perencanaan Pembangunan (Perspektif Manajamen Pembangunan Nasional)Randy Wrihatnolo
 
Kebijakan Publik - Bagian IV Studi Kasus Rencana Pengembangan Bandara Jabodet...
Kebijakan Publik - Bagian IV Studi Kasus Rencana Pengembangan Bandara Jabodet...Kebijakan Publik - Bagian IV Studi Kasus Rencana Pengembangan Bandara Jabodet...
Kebijakan Publik - Bagian IV Studi Kasus Rencana Pengembangan Bandara Jabodet...Randy Wrihatnolo
 
Monitoring dan evaluasi
Monitoring dan evaluasiMonitoring dan evaluasi
Monitoring dan evaluasiandhika1412
 
Berpikir Sistem=Paparan Dinamika Sistem V0
Berpikir Sistem=Paparan Dinamika Sistem V0Berpikir Sistem=Paparan Dinamika Sistem V0
Berpikir Sistem=Paparan Dinamika Sistem V0Randy Wrihatnolo
 
Konsep Monitoring dan Evaluasi
Konsep Monitoring dan Evaluasi Konsep Monitoring dan Evaluasi
Konsep Monitoring dan Evaluasi Dadang Solihin
 
Reformasi Struktur dan Format Rencana Pembangunan Jangka Menengah Nasional (R...
Reformasi Struktur dan Format Rencana Pembangunan Jangka Menengah Nasional (R...Reformasi Struktur dan Format Rencana Pembangunan Jangka Menengah Nasional (R...
Reformasi Struktur dan Format Rencana Pembangunan Jangka Menengah Nasional (R...Randy Wrihatnolo
 
Pelatihan Monitoring dan Evaluasi di Surabaya
Pelatihan Monitoring dan Evaluasi di SurabayaPelatihan Monitoring dan Evaluasi di Surabaya
Pelatihan Monitoring dan Evaluasi di SurabayaRandy Wrihatnolo
 
Participatory Planning: A Conceptual Framework
Participatory Planning: A Conceptual FrameworkParticipatory Planning: A Conceptual Framework
Participatory Planning: A Conceptual FrameworkRandy Wrihatnolo
 
Posisi Indonesia di Dalam Pembangunan Global
Posisi Indonesia di Dalam Pembangunan GlobalPosisi Indonesia di Dalam Pembangunan Global
Posisi Indonesia di Dalam Pembangunan GlobalRandy Wrihatnolo
 
Blueprint Kedeputian Evaluasi Kinerja Pembangunan - Kementerian PPN/Bappenas,...
Blueprint Kedeputian Evaluasi Kinerja Pembangunan - Kementerian PPN/Bappenas,...Blueprint Kedeputian Evaluasi Kinerja Pembangunan - Kementerian PPN/Bappenas,...
Blueprint Kedeputian Evaluasi Kinerja Pembangunan - Kementerian PPN/Bappenas,...Randy Wrihatnolo
 
Monitoring dan Evaluasi Pelaksanaan Pembangunan
Monitoring dan Evaluasi Pelaksanaan PembangunanMonitoring dan Evaluasi Pelaksanaan Pembangunan
Monitoring dan Evaluasi Pelaksanaan PembangunanDadang Solihin
 
Evaluasi dan Pengendalian Pembangunan Daerah
Evaluasi dan Pengendalian Pembangunan DaerahEvaluasi dan Pengendalian Pembangunan Daerah
Evaluasi dan Pengendalian Pembangunan DaerahRusman R. Manik
 

Destacado (20)

Pedoman Monitoring dan Evaluasi
Pedoman Monitoring dan Evaluasi Pedoman Monitoring dan Evaluasi
Pedoman Monitoring dan Evaluasi
 
Kontekstualisasi Pemikiran Pembangunan dalam Kebijakan Pembangunan Jangka Pan...
Kontekstualisasi Pemikiran Pembangunan dalam Kebijakan Pembangunan Jangka Pan...Kontekstualisasi Pemikiran Pembangunan dalam Kebijakan Pembangunan Jangka Pan...
Kontekstualisasi Pemikiran Pembangunan dalam Kebijakan Pembangunan Jangka Pan...
 
Kebijakan Publik - Bagian I Teori
Kebijakan Publik - Bagian I TeoriKebijakan Publik - Bagian I Teori
Kebijakan Publik - Bagian I Teori
 
Kebijakan Publik - Bagian II Implementasi
Kebijakan Publik - Bagian II ImplementasiKebijakan Publik - Bagian II Implementasi
Kebijakan Publik - Bagian II Implementasi
 
Kebijakan Publik - Bagian III Variabel Penyusunan Kebijakan
Kebijakan Publik - Bagian III Variabel Penyusunan KebijakanKebijakan Publik - Bagian III Variabel Penyusunan Kebijakan
Kebijakan Publik - Bagian III Variabel Penyusunan Kebijakan
 
Struktur Kelembagaan Pemerintah dan Masyarakat (in the Context of Public Admi...
Struktur Kelembagaan Pemerintah dan Masyarakat (in the Context of Public Admi...Struktur Kelembagaan Pemerintah dan Masyarakat (in the Context of Public Admi...
Struktur Kelembagaan Pemerintah dan Masyarakat (in the Context of Public Admi...
 
Strategi Penyusunan Kebijakan Publik (Sebuah Pengalaman dan Terapan)
Strategi Penyusunan Kebijakan Publik (Sebuah Pengalaman dan Terapan)Strategi Penyusunan Kebijakan Publik (Sebuah Pengalaman dan Terapan)
Strategi Penyusunan Kebijakan Publik (Sebuah Pengalaman dan Terapan)
 
Isu-isu Perencanaan Pembangunan (Perspektif Manajamen Pembangunan Nasional)
Isu-isu Perencanaan Pembangunan (Perspektif Manajamen Pembangunan Nasional)Isu-isu Perencanaan Pembangunan (Perspektif Manajamen Pembangunan Nasional)
Isu-isu Perencanaan Pembangunan (Perspektif Manajamen Pembangunan Nasional)
 
Kebijakan Publik - Bagian IV Studi Kasus Rencana Pengembangan Bandara Jabodet...
Kebijakan Publik - Bagian IV Studi Kasus Rencana Pengembangan Bandara Jabodet...Kebijakan Publik - Bagian IV Studi Kasus Rencana Pengembangan Bandara Jabodet...
Kebijakan Publik - Bagian IV Studi Kasus Rencana Pengembangan Bandara Jabodet...
 
Monitoring dan evaluasi
Monitoring dan evaluasiMonitoring dan evaluasi
Monitoring dan evaluasi
 
Berpikir Sistem=Paparan Dinamika Sistem V0
Berpikir Sistem=Paparan Dinamika Sistem V0Berpikir Sistem=Paparan Dinamika Sistem V0
Berpikir Sistem=Paparan Dinamika Sistem V0
 
Konsep Monitoring dan Evaluasi
Konsep Monitoring dan Evaluasi Konsep Monitoring dan Evaluasi
Konsep Monitoring dan Evaluasi
 
Reformasi Struktur dan Format Rencana Pembangunan Jangka Menengah Nasional (R...
Reformasi Struktur dan Format Rencana Pembangunan Jangka Menengah Nasional (R...Reformasi Struktur dan Format Rencana Pembangunan Jangka Menengah Nasional (R...
Reformasi Struktur dan Format Rencana Pembangunan Jangka Menengah Nasional (R...
 
Pelatihan Monitoring dan Evaluasi di Surabaya
Pelatihan Monitoring dan Evaluasi di SurabayaPelatihan Monitoring dan Evaluasi di Surabaya
Pelatihan Monitoring dan Evaluasi di Surabaya
 
Participatory Planning: A Conceptual Framework
Participatory Planning: A Conceptual FrameworkParticipatory Planning: A Conceptual Framework
Participatory Planning: A Conceptual Framework
 
Posisi Indonesia di Dalam Pembangunan Global
Posisi Indonesia di Dalam Pembangunan GlobalPosisi Indonesia di Dalam Pembangunan Global
Posisi Indonesia di Dalam Pembangunan Global
 
Blueprint Kedeputian Evaluasi Kinerja Pembangunan - Kementerian PPN/Bappenas,...
Blueprint Kedeputian Evaluasi Kinerja Pembangunan - Kementerian PPN/Bappenas,...Blueprint Kedeputian Evaluasi Kinerja Pembangunan - Kementerian PPN/Bappenas,...
Blueprint Kedeputian Evaluasi Kinerja Pembangunan - Kementerian PPN/Bappenas,...
 
Monitoring dan Evaluasi Pelaksanaan Pembangunan
Monitoring dan Evaluasi Pelaksanaan PembangunanMonitoring dan Evaluasi Pelaksanaan Pembangunan
Monitoring dan Evaluasi Pelaksanaan Pembangunan
 
Planning Approaches
Planning ApproachesPlanning Approaches
Planning Approaches
 
Evaluasi dan Pengendalian Pembangunan Daerah
Evaluasi dan Pengendalian Pembangunan DaerahEvaluasi dan Pengendalian Pembangunan Daerah
Evaluasi dan Pengendalian Pembangunan Daerah
 

Más de Randy Wrihatnolo

Manajemen Database (Portal Katalog MP3EI versi 2.0)
Manajemen Database (Portal Katalog MP3EI versi 2.0)Manajemen Database (Portal Katalog MP3EI versi 2.0)
Manajemen Database (Portal Katalog MP3EI versi 2.0)Randy Wrihatnolo
 
Laporan Pemantauan Kuartal III/2012 Koridor Ekonomi Bali dan Kepulauan Nusa T...
Laporan Pemantauan Kuartal III/2012 Koridor Ekonomi Bali dan Kepulauan Nusa T...Laporan Pemantauan Kuartal III/2012 Koridor Ekonomi Bali dan Kepulauan Nusa T...
Laporan Pemantauan Kuartal III/2012 Koridor Ekonomi Bali dan Kepulauan Nusa T...Randy Wrihatnolo
 
Laporan Pemantauan Kuartal III/2012 Koridor Ekonomi Sumatera
Laporan Pemantauan Kuartal III/2012 Koridor Ekonomi SumateraLaporan Pemantauan Kuartal III/2012 Koridor Ekonomi Sumatera
Laporan Pemantauan Kuartal III/2012 Koridor Ekonomi SumateraRandy Wrihatnolo
 
Laporan Pemantauan Kuartal III/2012 Koridor Ekonomi Papua dan Kepulauan Maluku
Laporan Pemantauan Kuartal III/2012 Koridor Ekonomi Papua dan Kepulauan MalukuLaporan Pemantauan Kuartal III/2012 Koridor Ekonomi Papua dan Kepulauan Maluku
Laporan Pemantauan Kuartal III/2012 Koridor Ekonomi Papua dan Kepulauan MalukuRandy Wrihatnolo
 
Laporan Pemantauan Kuartal III/2012 Koridor Ekonomi Kalimantan
Laporan Pemantauan Kuartal III/2012 Koridor Ekonomi KalimantanLaporan Pemantauan Kuartal III/2012 Koridor Ekonomi Kalimantan
Laporan Pemantauan Kuartal III/2012 Koridor Ekonomi KalimantanRandy Wrihatnolo
 
Laporan Pemantauan Kuartal III/2012 Koridor Ekonomi Jawa
Laporan Pemantauan Kuartal III/2012 Koridor Ekonomi JawaLaporan Pemantauan Kuartal III/2012 Koridor Ekonomi Jawa
Laporan Pemantauan Kuartal III/2012 Koridor Ekonomi JawaRandy Wrihatnolo
 
Strategi Percepatan MP3EI Pada Kawasan Perhatian Investasi (KPI)
Strategi Percepatan MP3EI Pada Kawasan Perhatian Investasi (KPI)Strategi Percepatan MP3EI Pada Kawasan Perhatian Investasi (KPI)
Strategi Percepatan MP3EI Pada Kawasan Perhatian Investasi (KPI)Randy Wrihatnolo
 
Evaluasi 1 Tahun Pelaksanaan MP3EI (2011-2012)
Evaluasi 1 Tahun Pelaksanaan MP3EI (2011-2012)Evaluasi 1 Tahun Pelaksanaan MP3EI (2011-2012)
Evaluasi 1 Tahun Pelaksanaan MP3EI (2011-2012)Randy Wrihatnolo
 
Cara Menghitung Indeks Pembangunan Manusia
Cara Menghitung Indeks Pembangunan ManusiaCara Menghitung Indeks Pembangunan Manusia
Cara Menghitung Indeks Pembangunan ManusiaRandy Wrihatnolo
 
Kiat Menulis Makalah Panjang dan Makalah Pendek Cara JFP
Kiat Menulis Makalah Panjang dan Makalah Pendek Cara JFPKiat Menulis Makalah Panjang dan Makalah Pendek Cara JFP
Kiat Menulis Makalah Panjang dan Makalah Pendek Cara JFPRandy Wrihatnolo
 
Kiat-kiat Sederhana Menulis
Kiat-kiat Sederhana MenulisKiat-kiat Sederhana Menulis
Kiat-kiat Sederhana MenulisRandy Wrihatnolo
 
Pemikiran Pengembangan Fungsi Kedeputian Evaluasi Kinerja Pembangunan - Kemen...
Pemikiran Pengembangan Fungsi Kedeputian Evaluasi Kinerja Pembangunan - Kemen...Pemikiran Pengembangan Fungsi Kedeputian Evaluasi Kinerja Pembangunan - Kemen...
Pemikiran Pengembangan Fungsi Kedeputian Evaluasi Kinerja Pembangunan - Kemen...Randy Wrihatnolo
 
Intermezzo dengan Rubik 3X3X3
Intermezzo dengan Rubik 3X3X3Intermezzo dengan Rubik 3X3X3
Intermezzo dengan Rubik 3X3X3Randy Wrihatnolo
 
Hasil Diskusi Pokja IV Lingkungan Hidup
Hasil Diskusi Pokja IV Lingkungan HidupHasil Diskusi Pokja IV Lingkungan Hidup
Hasil Diskusi Pokja IV Lingkungan HidupRandy Wrihatnolo
 
Konsep dan Aplikasi Perencanaan Pembangunan
Konsep dan Aplikasi Perencanaan PembangunanKonsep dan Aplikasi Perencanaan Pembangunan
Konsep dan Aplikasi Perencanaan PembangunanRandy Wrihatnolo
 
Manajemen Evaluasi Pembangunan
Manajemen Evaluasi PembangunanManajemen Evaluasi Pembangunan
Manajemen Evaluasi PembangunanRandy Wrihatnolo
 
Aplikasi Sistem Evaluasi Kinerja "Si Monas"
Aplikasi Sistem Evaluasi Kinerja "Si Monas"Aplikasi Sistem Evaluasi Kinerja "Si Monas"
Aplikasi Sistem Evaluasi Kinerja "Si Monas"Randy Wrihatnolo
 
Penyusunan Rencana Kegiatan
Penyusunan Rencana KegiatanPenyusunan Rencana Kegiatan
Penyusunan Rencana KegiatanRandy Wrihatnolo
 
Teknik Penyusunan Model Logik
Teknik Penyusunan Model LogikTeknik Penyusunan Model Logik
Teknik Penyusunan Model LogikRandy Wrihatnolo
 

Más de Randy Wrihatnolo (20)

Manajemen Database (Portal Katalog MP3EI versi 2.0)
Manajemen Database (Portal Katalog MP3EI versi 2.0)Manajemen Database (Portal Katalog MP3EI versi 2.0)
Manajemen Database (Portal Katalog MP3EI versi 2.0)
 
Laporan Pemantauan Kuartal III/2012 Koridor Ekonomi Bali dan Kepulauan Nusa T...
Laporan Pemantauan Kuartal III/2012 Koridor Ekonomi Bali dan Kepulauan Nusa T...Laporan Pemantauan Kuartal III/2012 Koridor Ekonomi Bali dan Kepulauan Nusa T...
Laporan Pemantauan Kuartal III/2012 Koridor Ekonomi Bali dan Kepulauan Nusa T...
 
Laporan Pemantauan Kuartal III/2012 Koridor Ekonomi Sumatera
Laporan Pemantauan Kuartal III/2012 Koridor Ekonomi SumateraLaporan Pemantauan Kuartal III/2012 Koridor Ekonomi Sumatera
Laporan Pemantauan Kuartal III/2012 Koridor Ekonomi Sumatera
 
Laporan Pemantauan Kuartal III/2012 Koridor Ekonomi Papua dan Kepulauan Maluku
Laporan Pemantauan Kuartal III/2012 Koridor Ekonomi Papua dan Kepulauan MalukuLaporan Pemantauan Kuartal III/2012 Koridor Ekonomi Papua dan Kepulauan Maluku
Laporan Pemantauan Kuartal III/2012 Koridor Ekonomi Papua dan Kepulauan Maluku
 
Laporan Pemantauan Kuartal III/2012 Koridor Ekonomi Kalimantan
Laporan Pemantauan Kuartal III/2012 Koridor Ekonomi KalimantanLaporan Pemantauan Kuartal III/2012 Koridor Ekonomi Kalimantan
Laporan Pemantauan Kuartal III/2012 Koridor Ekonomi Kalimantan
 
Laporan Pemantauan Kuartal III/2012 Koridor Ekonomi Jawa
Laporan Pemantauan Kuartal III/2012 Koridor Ekonomi JawaLaporan Pemantauan Kuartal III/2012 Koridor Ekonomi Jawa
Laporan Pemantauan Kuartal III/2012 Koridor Ekonomi Jawa
 
Strategi Percepatan MP3EI Pada Kawasan Perhatian Investasi (KPI)
Strategi Percepatan MP3EI Pada Kawasan Perhatian Investasi (KPI)Strategi Percepatan MP3EI Pada Kawasan Perhatian Investasi (KPI)
Strategi Percepatan MP3EI Pada Kawasan Perhatian Investasi (KPI)
 
Evaluasi 1 Tahun Pelaksanaan MP3EI (2011-2012)
Evaluasi 1 Tahun Pelaksanaan MP3EI (2011-2012)Evaluasi 1 Tahun Pelaksanaan MP3EI (2011-2012)
Evaluasi 1 Tahun Pelaksanaan MP3EI (2011-2012)
 
Cara Menghitung Indeks Pembangunan Manusia
Cara Menghitung Indeks Pembangunan ManusiaCara Menghitung Indeks Pembangunan Manusia
Cara Menghitung Indeks Pembangunan Manusia
 
Tips Menulis Cara JFP
Tips Menulis Cara JFPTips Menulis Cara JFP
Tips Menulis Cara JFP
 
Kiat Menulis Makalah Panjang dan Makalah Pendek Cara JFP
Kiat Menulis Makalah Panjang dan Makalah Pendek Cara JFPKiat Menulis Makalah Panjang dan Makalah Pendek Cara JFP
Kiat Menulis Makalah Panjang dan Makalah Pendek Cara JFP
 
Kiat-kiat Sederhana Menulis
Kiat-kiat Sederhana MenulisKiat-kiat Sederhana Menulis
Kiat-kiat Sederhana Menulis
 
Pemikiran Pengembangan Fungsi Kedeputian Evaluasi Kinerja Pembangunan - Kemen...
Pemikiran Pengembangan Fungsi Kedeputian Evaluasi Kinerja Pembangunan - Kemen...Pemikiran Pengembangan Fungsi Kedeputian Evaluasi Kinerja Pembangunan - Kemen...
Pemikiran Pengembangan Fungsi Kedeputian Evaluasi Kinerja Pembangunan - Kemen...
 
Intermezzo dengan Rubik 3X3X3
Intermezzo dengan Rubik 3X3X3Intermezzo dengan Rubik 3X3X3
Intermezzo dengan Rubik 3X3X3
 
Hasil Diskusi Pokja IV Lingkungan Hidup
Hasil Diskusi Pokja IV Lingkungan HidupHasil Diskusi Pokja IV Lingkungan Hidup
Hasil Diskusi Pokja IV Lingkungan Hidup
 
Konsep dan Aplikasi Perencanaan Pembangunan
Konsep dan Aplikasi Perencanaan PembangunanKonsep dan Aplikasi Perencanaan Pembangunan
Konsep dan Aplikasi Perencanaan Pembangunan
 
Manajemen Evaluasi Pembangunan
Manajemen Evaluasi PembangunanManajemen Evaluasi Pembangunan
Manajemen Evaluasi Pembangunan
 
Aplikasi Sistem Evaluasi Kinerja "Si Monas"
Aplikasi Sistem Evaluasi Kinerja "Si Monas"Aplikasi Sistem Evaluasi Kinerja "Si Monas"
Aplikasi Sistem Evaluasi Kinerja "Si Monas"
 
Penyusunan Rencana Kegiatan
Penyusunan Rencana KegiatanPenyusunan Rencana Kegiatan
Penyusunan Rencana Kegiatan
 
Teknik Penyusunan Model Logik
Teknik Penyusunan Model LogikTeknik Penyusunan Model Logik
Teknik Penyusunan Model Logik
 

Último

Virtual-Orientation-on-the-Administration-of-NATG12-NATG6-and-ELLNA.pdf
Virtual-Orientation-on-the-Administration-of-NATG12-NATG6-and-ELLNA.pdfVirtual-Orientation-on-the-Administration-of-NATG12-NATG6-and-ELLNA.pdf
Virtual-Orientation-on-the-Administration-of-NATG12-NATG6-and-ELLNA.pdfErwinPantujan2
 
ECONOMIC CONTEXT - PAPER 1 Q3: NEWSPAPERS.pptx
ECONOMIC CONTEXT - PAPER 1 Q3: NEWSPAPERS.pptxECONOMIC CONTEXT - PAPER 1 Q3: NEWSPAPERS.pptx
ECONOMIC CONTEXT - PAPER 1 Q3: NEWSPAPERS.pptxiammrhaywood
 
4.18.24 Movement Legacies, Reflection, and Review.pptx
4.18.24 Movement Legacies, Reflection, and Review.pptx4.18.24 Movement Legacies, Reflection, and Review.pptx
4.18.24 Movement Legacies, Reflection, and Review.pptxmary850239
 
INTRODUCTION TO CATHOLIC CHRISTOLOGY.pptx
INTRODUCTION TO CATHOLIC CHRISTOLOGY.pptxINTRODUCTION TO CATHOLIC CHRISTOLOGY.pptx
INTRODUCTION TO CATHOLIC CHRISTOLOGY.pptxHumphrey A Beña
 
Inclusivity Essentials_ Creating Accessible Websites for Nonprofits .pdf
Inclusivity Essentials_ Creating Accessible Websites for Nonprofits .pdfInclusivity Essentials_ Creating Accessible Websites for Nonprofits .pdf
Inclusivity Essentials_ Creating Accessible Websites for Nonprofits .pdfTechSoup
 
Barangay Council for the Protection of Children (BCPC) Orientation.pptx
Barangay Council for the Protection of Children (BCPC) Orientation.pptxBarangay Council for the Protection of Children (BCPC) Orientation.pptx
Barangay Council for the Protection of Children (BCPC) Orientation.pptxCarlos105
 
ANG SEKTOR NG agrikultura.pptx QUARTER 4
ANG SEKTOR NG agrikultura.pptx QUARTER 4ANG SEKTOR NG agrikultura.pptx QUARTER 4
ANG SEKTOR NG agrikultura.pptx QUARTER 4MiaBumagat1
 
AMERICAN LANGUAGE HUB_Level2_Student'sBook_Answerkey.pdf
AMERICAN LANGUAGE HUB_Level2_Student'sBook_Answerkey.pdfAMERICAN LANGUAGE HUB_Level2_Student'sBook_Answerkey.pdf
AMERICAN LANGUAGE HUB_Level2_Student'sBook_Answerkey.pdfphamnguyenenglishnb
 
HỌC TỐT TIẾNG ANH 11 THEO CHƯƠNG TRÌNH GLOBAL SUCCESS ĐÁP ÁN CHI TIẾT - CẢ NĂ...
HỌC TỐT TIẾNG ANH 11 THEO CHƯƠNG TRÌNH GLOBAL SUCCESS ĐÁP ÁN CHI TIẾT - CẢ NĂ...HỌC TỐT TIẾNG ANH 11 THEO CHƯƠNG TRÌNH GLOBAL SUCCESS ĐÁP ÁN CHI TIẾT - CẢ NĂ...
HỌC TỐT TIẾNG ANH 11 THEO CHƯƠNG TRÌNH GLOBAL SUCCESS ĐÁP ÁN CHI TIẾT - CẢ NĂ...Nguyen Thanh Tu Collection
 
What is Model Inheritance in Odoo 17 ERP
What is Model Inheritance in Odoo 17 ERPWhat is Model Inheritance in Odoo 17 ERP
What is Model Inheritance in Odoo 17 ERPCeline George
 
ISYU TUNGKOL SA SEKSWLADIDA (ISSUE ABOUT SEXUALITY
ISYU TUNGKOL SA SEKSWLADIDA (ISSUE ABOUT SEXUALITYISYU TUNGKOL SA SEKSWLADIDA (ISSUE ABOUT SEXUALITY
ISYU TUNGKOL SA SEKSWLADIDA (ISSUE ABOUT SEXUALITYKayeClaireEstoconing
 
Science 7 Quarter 4 Module 2: Natural Resources.pptx
Science 7 Quarter 4 Module 2: Natural Resources.pptxScience 7 Quarter 4 Module 2: Natural Resources.pptx
Science 7 Quarter 4 Module 2: Natural Resources.pptxMaryGraceBautista27
 
Concurrency Control in Database Management system
Concurrency Control in Database Management systemConcurrency Control in Database Management system
Concurrency Control in Database Management systemChristalin Nelson
 
USPS® Forced Meter Migration - How to Know if Your Postage Meter Will Soon be...
USPS® Forced Meter Migration - How to Know if Your Postage Meter Will Soon be...USPS® Forced Meter Migration - How to Know if Your Postage Meter Will Soon be...
USPS® Forced Meter Migration - How to Know if Your Postage Meter Will Soon be...Postal Advocate Inc.
 
ENGLISH 7_Q4_LESSON 2_ Employing a Variety of Strategies for Effective Interp...
ENGLISH 7_Q4_LESSON 2_ Employing a Variety of Strategies for Effective Interp...ENGLISH 7_Q4_LESSON 2_ Employing a Variety of Strategies for Effective Interp...
ENGLISH 7_Q4_LESSON 2_ Employing a Variety of Strategies for Effective Interp...JhezDiaz1
 
4.16.24 21st Century Movements for Black Lives.pptx
4.16.24 21st Century Movements for Black Lives.pptx4.16.24 21st Century Movements for Black Lives.pptx
4.16.24 21st Century Movements for Black Lives.pptxmary850239
 

Último (20)

Virtual-Orientation-on-the-Administration-of-NATG12-NATG6-and-ELLNA.pdf
Virtual-Orientation-on-the-Administration-of-NATG12-NATG6-and-ELLNA.pdfVirtual-Orientation-on-the-Administration-of-NATG12-NATG6-and-ELLNA.pdf
Virtual-Orientation-on-the-Administration-of-NATG12-NATG6-and-ELLNA.pdf
 
ECONOMIC CONTEXT - PAPER 1 Q3: NEWSPAPERS.pptx
ECONOMIC CONTEXT - PAPER 1 Q3: NEWSPAPERS.pptxECONOMIC CONTEXT - PAPER 1 Q3: NEWSPAPERS.pptx
ECONOMIC CONTEXT - PAPER 1 Q3: NEWSPAPERS.pptx
 
4.18.24 Movement Legacies, Reflection, and Review.pptx
4.18.24 Movement Legacies, Reflection, and Review.pptx4.18.24 Movement Legacies, Reflection, and Review.pptx
4.18.24 Movement Legacies, Reflection, and Review.pptx
 
LEFT_ON_C'N_ PRELIMS_EL_DORADO_2024.pptx
LEFT_ON_C'N_ PRELIMS_EL_DORADO_2024.pptxLEFT_ON_C'N_ PRELIMS_EL_DORADO_2024.pptx
LEFT_ON_C'N_ PRELIMS_EL_DORADO_2024.pptx
 
FINALS_OF_LEFT_ON_C'N_EL_DORADO_2024.pptx
FINALS_OF_LEFT_ON_C'N_EL_DORADO_2024.pptxFINALS_OF_LEFT_ON_C'N_EL_DORADO_2024.pptx
FINALS_OF_LEFT_ON_C'N_EL_DORADO_2024.pptx
 
INTRODUCTION TO CATHOLIC CHRISTOLOGY.pptx
INTRODUCTION TO CATHOLIC CHRISTOLOGY.pptxINTRODUCTION TO CATHOLIC CHRISTOLOGY.pptx
INTRODUCTION TO CATHOLIC CHRISTOLOGY.pptx
 
Inclusivity Essentials_ Creating Accessible Websites for Nonprofits .pdf
Inclusivity Essentials_ Creating Accessible Websites for Nonprofits .pdfInclusivity Essentials_ Creating Accessible Websites for Nonprofits .pdf
Inclusivity Essentials_ Creating Accessible Websites for Nonprofits .pdf
 
Barangay Council for the Protection of Children (BCPC) Orientation.pptx
Barangay Council for the Protection of Children (BCPC) Orientation.pptxBarangay Council for the Protection of Children (BCPC) Orientation.pptx
Barangay Council for the Protection of Children (BCPC) Orientation.pptx
 
ANG SEKTOR NG agrikultura.pptx QUARTER 4
ANG SEKTOR NG agrikultura.pptx QUARTER 4ANG SEKTOR NG agrikultura.pptx QUARTER 4
ANG SEKTOR NG agrikultura.pptx QUARTER 4
 
AMERICAN LANGUAGE HUB_Level2_Student'sBook_Answerkey.pdf
AMERICAN LANGUAGE HUB_Level2_Student'sBook_Answerkey.pdfAMERICAN LANGUAGE HUB_Level2_Student'sBook_Answerkey.pdf
AMERICAN LANGUAGE HUB_Level2_Student'sBook_Answerkey.pdf
 
HỌC TỐT TIẾNG ANH 11 THEO CHƯƠNG TRÌNH GLOBAL SUCCESS ĐÁP ÁN CHI TIẾT - CẢ NĂ...
HỌC TỐT TIẾNG ANH 11 THEO CHƯƠNG TRÌNH GLOBAL SUCCESS ĐÁP ÁN CHI TIẾT - CẢ NĂ...HỌC TỐT TIẾNG ANH 11 THEO CHƯƠNG TRÌNH GLOBAL SUCCESS ĐÁP ÁN CHI TIẾT - CẢ NĂ...
HỌC TỐT TIẾNG ANH 11 THEO CHƯƠNG TRÌNH GLOBAL SUCCESS ĐÁP ÁN CHI TIẾT - CẢ NĂ...
 
What is Model Inheritance in Odoo 17 ERP
What is Model Inheritance in Odoo 17 ERPWhat is Model Inheritance in Odoo 17 ERP
What is Model Inheritance in Odoo 17 ERP
 
ISYU TUNGKOL SA SEKSWLADIDA (ISSUE ABOUT SEXUALITY
ISYU TUNGKOL SA SEKSWLADIDA (ISSUE ABOUT SEXUALITYISYU TUNGKOL SA SEKSWLADIDA (ISSUE ABOUT SEXUALITY
ISYU TUNGKOL SA SEKSWLADIDA (ISSUE ABOUT SEXUALITY
 
Science 7 Quarter 4 Module 2: Natural Resources.pptx
Science 7 Quarter 4 Module 2: Natural Resources.pptxScience 7 Quarter 4 Module 2: Natural Resources.pptx
Science 7 Quarter 4 Module 2: Natural Resources.pptx
 
Model Call Girl in Tilak Nagar Delhi reach out to us at 🔝9953056974🔝
Model Call Girl in Tilak Nagar Delhi reach out to us at 🔝9953056974🔝Model Call Girl in Tilak Nagar Delhi reach out to us at 🔝9953056974🔝
Model Call Girl in Tilak Nagar Delhi reach out to us at 🔝9953056974🔝
 
Concurrency Control in Database Management system
Concurrency Control in Database Management systemConcurrency Control in Database Management system
Concurrency Control in Database Management system
 
Raw materials used in Herbal Cosmetics.pptx
Raw materials used in Herbal Cosmetics.pptxRaw materials used in Herbal Cosmetics.pptx
Raw materials used in Herbal Cosmetics.pptx
 
USPS® Forced Meter Migration - How to Know if Your Postage Meter Will Soon be...
USPS® Forced Meter Migration - How to Know if Your Postage Meter Will Soon be...USPS® Forced Meter Migration - How to Know if Your Postage Meter Will Soon be...
USPS® Forced Meter Migration - How to Know if Your Postage Meter Will Soon be...
 
ENGLISH 7_Q4_LESSON 2_ Employing a Variety of Strategies for Effective Interp...
ENGLISH 7_Q4_LESSON 2_ Employing a Variety of Strategies for Effective Interp...ENGLISH 7_Q4_LESSON 2_ Employing a Variety of Strategies for Effective Interp...
ENGLISH 7_Q4_LESSON 2_ Employing a Variety of Strategies for Effective Interp...
 
4.16.24 21st Century Movements for Black Lives.pptx
4.16.24 21st Century Movements for Black Lives.pptx4.16.24 21st Century Movements for Black Lives.pptx
4.16.24 21st Century Movements for Black Lives.pptx
 

Manajemen Evaluasi, Pemantauan, dan Pelaporan Pembangunan (24 Juni 2012)

  • 1.   d iri tuk en Un n S a ng K ala Konsep dan Aplikasinya (c) Jakarta, Juni 2012
  • 2. © Randy R. Wrihatnolo © Randy R. Wrihatnolo © Randy R. Wrihatnolo © Randy R. Wrihatnolo © Randy R. Wrihatnolo © Randy R. Wrihatnolo © Randy R. Wrihatnolo © Garis Besar Materi Randy R. Wrihatnolo © Randy R. Wrihatnolo © Randy R. Wrihatnolo © Randy R. Wrihatnolo © Randy R. Wrihatnolo © Randy R. Wrihatnolo © Randy R. Wrihatnolo © Randy R. Wrihatnolo © Randy R. Wrihatnolo © Randy R. Wrihatnolo © Randy R. Wrihatnolo © Randy R. Wrihatnolo © Randy R. Wrihatnolo © Randy R. Wrihatnolo © Randy R. Wrihatnolo © Randy R. Wrihatnolo © Randy R. Wrihatnolo © Randy R. Wrihatnolo © Randy R. Wrihatnolo © Randy R. Wrihatnolo © Randy R. Wrihatnolo © Randy R. 1. Konsep Pemantauan dan Evaluasi Wrihatnolo © Randy R. Wrihatnolo © Randy R. Wrihatnolo © Randy R. Wrihatnolo © Randy R. Wrihatnolo © Randy R. Wrihatnolo © Randy R. Wrihatnolo © Randy R. Wrihatnolo © Randy R. Wrihatnolo © Randy R. Wrihatnolo © Randy R. Wrihatnolo © Randy R. Wrihatnolo © Randy R. Wrihatnolo © Randy R. Wrihatnolo © Randy R. 2. Aneka Ragam Evaluasi Wrihatnolo © Randy R. Wrihatnolo © Randy R. Wrihatnolo © Randy R. Wrihatnolo © Randy R. Wrihatnolo © Randy R. Wrihatnolo © Randy R. Wrihatnolo © Randy R. Wrihatnolo © Randy R. Wrihatnolo © Randy R. Wrihatnolo © Randy R. Wrihatnolo © Randy R. Wrihatnolo © Randy R. Wrihatnolo © Randy R. Wrihatnolo © Randy R. 3. Data untuk Evaluasi Wrihatnolo © Randy R. Wrihatnolo © Randy R. Wrihatnolo © Randy R. Wrihatnolo © Randy R. Wrihatnolo © Randy R. Wrihatnolo © Randy R. Wrihatnolo © Randy R. Wrihatnolo © Randy R. Wrihatnolo © Randy R. Wrihatnolo © Randy R. Wrihatnolo © Randy R. Wrihatnolo © Randy R. Wrihatnolo © Randy R. Wrihatnolo © Randy R. 4. Metode Analisis Wrihatnolo © Randy R. Wrihatnolo © Randy R. Wrihatnolo © Randy R. Wrihatnolo © Randy R. Wrihatnolo © Randy R. Wrihatnolo © Randy R. Wrihatnolo © Randy R. Wrihatnolo © Randy R. Wrihatnolo © Randy R. Wrihatnolo © Randy R. Wrihatnolo © Randy R. Wrihatnolo © Randy R. Wrihatnolo © Randy R. Wrihatnolo © Randy R. 5. Evaluasi Kinerja Outcome Wrihatnolo © Randy R. Wrihatnolo © Randy R. Wrihatnolo © Randy R. Wrihatnolo © Randy R. Wrihatnolo © Randy R. Wrihatnolo © Randy R. Wrihatnolo © Randy R. Wrihatnolo © Randy R. Wrihatnolo © Randy R. Wrihatnolo © Randy R. Wrihatnolo © Randy R. Wrihatnolo © Randy R. Wrihatnolo © Randy R. Wrihatnolo © Randy R. 6. Evaluasi Kinerja Output Wrihatnolo © Randy R. Wrihatnolo © Randy R. Wrihatnolo © Randy R. Wrihatnolo © Randy R. Wrihatnolo © Randy R. Wrihatnolo © Randy R. Wrihatnolo © Randy R. Wrihatnolo © Randy R. Wrihatnolo © Randy R. Wrihatnolo © Randy R. Wrihatnolo © Randy R. Wrihatnolo © Randy R. Wrihatnolo © Randy R. Wrihatnolo © Randy R. 7. Evaluasi Kinerja Prioritas Wrihatnolo © Randy R. Wrihatnolo © Randy R. Wrihatnolo © Randy R. Wrihatnolo © Randy R. Wrihatnolo © Randy R. Wrihatnolo © Randy R. Wrihatnolo © Randy R. Wrihatnolo © Randy R. Wrihatnolo © Randy R. Wrihatnolo © Randy R. Wrihatnolo © Randy R. Wrihatnolo © Randy R. Wrihatnolo © Randy R. Wrihatnolo © Randy R. 8. Evaluasi Kinerja Lembaga Wrihatnolo © Randy R. Wrihatnolo © Randy R. Wrihatnolo © Randy R. Wrihatnolo © Randy R. Wrihatnolo © Randy R. Wrihatnolo © Randy R. Wrihatnolo © Randy R. Wrihatnolo © Randy R. Wrihatnolo © Randy R. Wrihatnolo © Randy R. Wrihatnolo © Randy R. Wrihatnolo © Randy R. Wrihatnolo © Randy R. Wrihatnolo © Randy R. 9. Pengendalian Kinerja Wrihatnolo © Randy R. Wrihatnolo © Randy R. Wrihatnolo © Randy R. Wrihatnolo © Randy R. Wrihatnolo © Randy R. Wrihatnolo © Randy R. Wrihatnolo © Randy R. Wrihatnolo © Randy R. Wrihatnolo © Randy R. Wrihatnolo © Randy R. Wrihatnolo © Randy R. Wrihatnolo © Randy R. Wrihatnolo © Randy R. Wrihatnolo © Randy R. 10. Sistem Informasi dan Teknologi Informasi dalam Mendukung Manajemen Wrihatnolo © Randy R. Wrihatnolo © Randy R. Wrihatnolo © Randy R. Wrihatnolo © Randy R. Wrihatnolo © Randy R. Wrihatnolo © Randy R. Wrihatnolo © Randy R. Wrihatnolo © Randy R. Wrihatnolo © Randy R. Wrihatnolo © Randy R. Wrihatnolo © Randy R. Wrihatnolo © Randy R. Wrihatnolo © Randy R. Wrihatnolo © Randy R. Pemantauan dan Evaluasi Wrihatnolo © Randy R. Wrihatnolo © Randy R. Wrihatnolo © Randy R. Wrihatnolo © Randy R. Wrihatnolo © Randy R. Wrihatnolo © Randy R. Wrihatnolo © Randy R. Wrihatnolo © Randy R. Wrihatnolo © Randy R. Wrihatnolo © Randy R. Wrihatnolo © Randy R. Wrihatnolo © Randy R. Wrihatnolo © Randy R. Wrihatnolo © Randy R. 11. Pemanfaatan Business Intelligence untuk Mendorong Implementasi Kebijakan Wrihatnolo © Randy R. Wrihatnolo © Randy R. Wrihatnolo © Randy R. Wrihatnolo © Randy R. Wrihatnolo © Randy R. Wrihatnolo © Randy R. Wrihatnolo © Randy R. Wrihatnolo © Randy R. Wrihatnolo © Randy R. Wrihatnolo © Randy R. Wrihatnolo © Randy R. Wrihatnolo © Randy R. Wrihatnolo © Randy R. Wrihatnolo © Randy R. Wrihatnolo © Randy R. Wrihatnolo © Randy R. Wrihatnolo © Randy R. Wrihatnolo © Randy R. Wrihatnolo © Randy R. Wrihatnolo © Randy R. Wrihatnolo © Randy R. Wrihatnolo © Randy R. Wrihatnolo © Randy R. Wrihatnolo © Randy R. Wrihatnolo © Randy R. Wrihatnolo © Randy R. Wrihatnolo © Randy R. Wrihatnolo © Randy R. Wrihatnolo © Randy R. Wrihatnolo © Randy R. Wrihatnolo © Randy R. Wrihatnolo © Randy R. Wrihatnolo © Randy R. Wrihatnolo © Randy R. Wrihatnolo © Randy R. Wrihatnolo © Randy R. Wrihatnolo © Randy R. Wrihatnolo © Randy R. Wrihatnolo © Randy R. Wrihatnolo © Randy R. Wrihatnolo © Randy R. Wrihatnolo © Randy R. Wrihatnolo © Randy R. Wrihatnolo © Randy R. Wrihatnolo © Randy R. Wrihatnolo © Randy R. Wrihatnolo © Randy R. Wrihatnolo © Randy R. Wrihatnolo © Randy R. Wrihatnolo © Randy R. Wrihatnolo © Randy R. Wrihatnolo © Randy R. Wrihatnolo © Randy R. Wrihatnolo © Randy R. Wrihatnolo © Randy R. Wrihatnolo © Randy R. Wrihatnolo © Randy R. Wrihatnolo © Randy R. Wrihatnolo © Randy R. Wrihatnolo © Randy R. Wrihatnolo © Randy R. Wrihatnolo © Randy R. Wrihatnolo © Randy R. Wrihatnolo © Randy R. Wrihatnolo © Randy R. Wrihatnolo © Randy R. Wrihatnolo © Randy R. Wrihatnolo © Randy R. Wrihatnolo © Randy R. Wrihatnolo © Randy R. Wrihatnolo © Randy R. Wrihatnolo © Randy R. Wrihatnolo © Randy R. Wrihatnolo © Randy R. Wrihatnolo © Randy R. Wrihatnolo © Randy R. Wrihatnolo © Randy R. Wrihatnolo © Randy R. Wrihatnolo © Randy R. Wrihatnolo © Randy R. Wrihatnolo © Randy R. Wrihatnolo © Randy R. Wrihatnolo © Randy R. Wrihatnolo © Randy R. Wrihatnolo © Randy R. Wrihatnolo © Randy R. Wrihatnolo © Randy R. Wrihatnolo © Randy R. Wrihatnolo © Randy R. Wrihatnolo © Randy R. Wrihatnolo © Randy R. Wrihatnolo © Randy R. Wrihatnolo © Randy R. Wrihatnolo © Randy R. Wrihatnolo © Randy R. Wrihatnolo © Randy R. Wrihatnolo © Randy R. Wrihatnolo © Randy R. Wrihatnolo © Randy R. Wrihatnolo © Randy R. Wrihatnolo © Randy R. Wrihatnolo © Randy R. Wrihatnolo © Randy R. Wrihatnolo © Randy R. Wrihatnolo © Randy R. Wrihatnolo © Randy R. Wrihatnolo © Randy R. Wrihatnolo © Randy R. Wrihatnolo © Randy R. Wrihatnolo © Randy R. Wrihatnolo © Randy R. Wrihatnolo © Randy R. Wrihatnolo © Randy R. Wrihatnolo © Randy R. Wrihatnolo © Randy R. Wrihatnolo © Randy R. Wrihatnolo © Randy R. Wrihatnolo © Randy R. Wrihatnolo © Randy R. Wrihatnolo © Randy R. Wrihatnolo © Randy R. Wrihatnolo © Randy R. Wrihatnolo © Randy R. Wrihatnolo © Randy R. Wrihatnolo © Randy R. Wrihatnolo © Randy R.2
  • 3. Konsep © Randy R. Wrihatnolo © Randy R. Wrihatnolo © Randy R. Wrihatnolo © Randy R. Wrihatnolo © Randy R. Wrihatnolo © Randy R. Wrihatnolo © Randy R. Wrihatnolo © Randy R. Wrihatnolo © Randy R. Wrihatnolo © Randy R. Wrihatnolo © Randy R. Wrihatnolo © Randy R. Wrihatnolo © Randy R. Wrihatnolo © Randy R. Wrihatnolo © Randy R. Wrihatnolo © Randy R. Wrihatnolo © Randy R. Wrihatnolo © Randy R. Wrihatnolo © Randy R. Wrihatnolo © Randy R. Wrihatnolo © Randy R. Wrihatnolo © Randy R. Wrihatnolo © Randy R. Wrihatnolo © Randy R. Wrihatnolo © Randy R. Wrihatnolo © Randy R. Wrihatnolo © Randy R. Wrihatnolo © Randy R. Wrihatnolo © Randy R. Wrihatnolo © Randy R. Wrihatnolo © Randy R. Wrihatnolo © Randy R. Wrihatnolo © Randy R. Wrihatnolo © Randy R. Wrihatnolo © Randy R. Wrihatnolo © Randy R. Pemantauan Wrihatnolo © Randy R. Wrihatnolo © Randy R. Wrihatnolo © Randy R. Wrihatnolo © Randy R. Wrihatnolo © Randy R. Wrihatnolo © Randy R. Wrihatnolo © Randy R. Wrihatnolo © Randy R. Wrihatnolo © Randy R. Wrihatnolo © Randy R. Wrihatnolo © Randy R. Wrihatnolo © Randy R. Wrihatnolo © Randy R. Wrihatnolo © Randy R. Wrihatnolo © Randy R. Wrihatnolo © Randy R. Wrihatnolo © Randy R. Wrihatnolo © Randy R. Wrihatnolo © Randy R. Wrihatnolo © Randy R. Wrihatnolo © Randy R. Wrihatnolo © Randy R. Wrihatnolo © Randy R. Wrihatnolo © Randy R. Wrihatnolo © Randy R. Wrihatnolo © Randy R. Wrihatnolo © Randy R. Wrihatnolo © Randy R. dan Evaluasi Wrihatnolo © Randy R. Wrihatnolo © Randy R. Wrihatnolo © Randy R. Wrihatnolo © Randy R. Wrihatnolo © Randy R. Wrihatnolo © Randy R. Wrihatnolo © Randy R. Wrihatnolo © Randy R. Wrihatnolo © Randy R. Wrihatnolo © Randy R. Wrihatnolo © Randy R. Wrihatnolo © Randy R. Wrihatnolo © Randy R. Wrihatnolo © Randy R. Wrihatnolo © Randy R. Wrihatnolo © Randy R. Wrihatnolo © Randy R. Wrihatnolo © Randy R. Wrihatnolo © Randy R. Wrihatnolo © Randy R. Wrihatnolo © Randy R. Wrihatnolo © Randy R. Wrihatnolo © Randy R. Wrihatnolo © Randy R. Wrihatnolo © Randy R. Wrihatnolo © Randy R. Wrihatnolo © Randy R. Wrihatnolo © Randy R. Wrihatnolo © Randy R. Wrihatnolo © Randy R. Wrihatnolo © Randy R. Wrihatnolo © Randy R. Wrihatnolo © Randy R. Wrihatnolo © Randy R. Wrihatnolo © Randy R. Wrihatnolo © Randy R. Wrihatnolo © Randy R. Wrihatnolo © Randy R. Wrihatnolo © Randy R. Wrihatnolo © Randy R. Wrihatnolo © Randy R. Wrihatnolo © Randy R. Wrihatnolo © Randy R. Wrihatnolo © Randy R. Wrihatnolo © Randy R. Wrihatnolo © Randy R. Wrihatnolo © Randy R. Wrihatnolo © Randy R. Wrihatnolo © Randy R. Wrihatnolo © Randy R. Wrihatnolo © Randy R. Wrihatnolo © Randy R. Wrihatnolo © Randy R. Wrihatnolo © Randy R. Wrihatnolo © Randy R. Wrihatnolo © Randy R. Wrihatnolo © Randy R. Wrihatnolo © Randy R. Wrihatnolo © Randy R. Wrihatnolo © Randy R. Wrihatnolo © Randy R. Wrihatnolo © Randy R. Wrihatnolo © Randy R. Wrihatnolo © Randy R. Wrihatnolo © Randy R. Wrihatnolo © Randy R. Wrihatnolo © Randy R. Wrihatnolo © Randy R. Wrihatnolo © Randy R. Wrihatnolo © Randy R. Wrihatnolo © Randy R. Wrihatnolo © Randy R. Wrihatnolo © Randy R. Wrihatnolo © Randy R. Wrihatnolo © Randy R. Wrihatnolo © Randy R. Wrihatnolo © Randy R. Wrihatnolo © Randy R. Wrihatnolo © Randy R. Wrihatnolo © Randy R. Wrihatnolo © Randy R. Wrihatnolo © Randy R. Wrihatnolo © Randy R. Wrihatnolo © Randy R. Wrihatnolo © Randy R. Wrihatnolo © Randy R. Wrihatnolo © Randy R. Wrihatnolo © Randy R. Wrihatnolo © Randy R. Wrihatnolo © Randy R. Wrihatnolo © Randy R. Wrihatnolo © Randy R. Wrihatnolo © Randy R. Wrihatnolo © Randy R. Wrihatnolo © Randy R. Wrihatnolo © Randy R. Wrihatnolo © Randy R. Wrihatnolo © Randy R. Wrihatnolo © Randy R. Wrihatnolo © Randy R. Wrihatnolo © Randy R. Wrihatnolo © Randy R. Wrihatnolo © Randy R. Wrihatnolo © Randy R. Wrihatnolo © Randy R. Wrihatnolo © Randy R. Wrihatnolo © Randy R. Wrihatnolo © Randy R. Wrihatnolo © Randy R. Wrihatnolo © Randy R. Wrihatnolo © Randy R. Wrihatnolo © Randy R. Wrihatnolo © Randy R. Wrihatnolo © Randy R. Wrihatnolo © Randy R. Wrihatnolo © Randy R. Wrihatnolo © Randy R. Wrihatnolo © Randy R. Wrihatnolo © Randy R. Wrihatnolo © Randy R. Wrihatnolo © Randy R. Wrihatnolo © Randy R. Wrihatnolo © Randy R. Wrihatnolo © Randy R. Wrihatnolo © Randy R. Wrihatnolo © Randy R. Wrihatnolo © Randy R. Wrihatnolo © Randy R. Wrihatnolo © Randy R. Wrihatnolo © Randy R. Wrihatnolo © Randy R. Wrihatnolo © Randy R. Wrihatnolo © Randy R. Wrihatnolo © Randy R. Wrihatnolo © Randy R. Wrihatnolo © Randy R. Wrihatnolo © Randy R. Wrihatnolo © Randy R. Wrihatnolo © Randy R. Wrihatnolo © Randy R. Wrihatnolo © Randy R. Wrihatnolo © Randy R. Wrihatnolo © Randy R. Wrihatnolo © Randy R. Wrihatnolo © Randy R. Wrihatnolo © Randy R. Wrihatnolo © Randy R. Wrihatnolo © Randy R. Wrihatnolo © Randy R. Wrihatnolo © Randy R. Wrihatnolo © Randy R. Wrihatnolo © Randy R. Wrihatnolo © Randy R. Wrihatnolo © Randy R. Wrihatnolo © Randy R. Wrihatnolo © Randy R. Wrihatnolo © Randy R. Wrihatnolo © Randy R. Wrihatnolo © Randy R. Wrihatnolo © Randy R. Wrihatnolo © Randy R. Wrihatnolo © Randy R. Wrihatnolo © Randy R. Wrihatnolo © Randy R. Wrihatnolo © Randy R. Wrihatnolo © Randy R. Wrihatnolo © Randy R. Wrihatnolo © Randy R. Wrihatnolo © Randy R. Wrihatnolo © Randy R. Wrihatnolo © Randy R. Wrihatnolo © Randy R. Wrihatnolo © Randy R. Wrihatnolo © Randy R. Wrihatnolo © Randy R. Wrihatnolo © Randy R. Wrihatnolo © Randy R. Wrihatnolo © Randy R. Wrihatnolo © Randy R. Wrihatnolo © Randy R. Wrihatnolo © Randy R. Wrihatnolo © Randy R. Wrihatnolo © Randy R. Wrihatnolo © Randy R. Wrihatnolo © Randy R. Wrihatnolo © Randy R. Wrihatnolo © Randy R. Wrihatnolo © Randy R. Wrihatnolo © Randy R. Wrihatnolo © Randy R. Wrihatnolo © Randy R. Wrihatnolo © Randy R. Wrihatnolo © Randy R. Wrihatnolo © Randy R. Wrihatnolo © Randy R. Wrihatnolo © Randy R. Wrihatnolo © Randy R. Wrihatnolo © Randy R. Wrihatnolo © Randy R. Wrihatnolo © Randy R. Wrihatnolo © Randy R. Wrihatnolo © Randy R. Wrihatnolo © Randy R. Wrihatnolo © Randy R. Wrihatnolo © Randy R. Wrihatnolo © Randy R. Wrihatnolo © Randy R. Wrihatnolo © Randy R. Wrihatnolo © Randy R. Wrihatnolo © Randy R. Wrihatnolo © Randy R. Wrihatnolo © Randy R. Wrihatnolo © Randy R. Wrihatnolo © Randy R. Wrihatnolo © Randy R. Wrihatnolo © Randy R. Wrihatnolo © Randy R. Wrihatnolo © Randy R. Wrihatnolo © Randy R. Wrihatnolo © Randy R. Wrihatnolo © Randy R. Wrihatnolo © Randy R. Wrihatnolo © Randy R. Wrihatnolo © Randy R. Wrihatnolo © Randy R. Wrihatnolo © Randy R. Wrihatnolo © Randy R. Wrihatnolo © Randy R. Wrihatnolo © Randy R. Wrihatnolo © Randy R. Wrihatnolo © Randy R. Wrihatnolo © Randy R. Wrihatnolo © Randy R. Wrihatnolo © Randy R. Wrihatnolo © Randy R. Wrihatnolo © Randy R. Wrihatnolo © Randy R. Wrihatnolo © Randy R. Wrihatnolo © Randy R. Wrihatnolo © Randy R. Wrihatnolo © Randy R. Wrihatnolo © Randy R. Wrihatnolo © Randy R. Wrihatnolo © Randy R. Wrihatnolo © Randy R.3
  • 4. Monitoring dan Evaluasi yang Efektif (1) Monitoring dan evaluasi tidak sama, tetapi keduanya memerlukan berbagai unsur dan alat yang sama, antara lain adanya sasaran-sasaran program yang jelas, target dan indikator, serta basis data yang mengandung data mutakhir (2) Sasaran (output, outcome, impact) perlu ditetapkan sejak awal (pada saat perencanaan), begitu pula dengan indikator dan sasaran utama. (3) Monitoring dapat mempermudah kita dalam mengamati terus-menerus trend dan masalah, dan bila perlu melakukan penyesuaian dalam rencana implementasi atau proses pengelolaan secara tepat waktu. (4) Bila dikaitkan dengan sistem monitoring yang kokoh, evaluasi tidak hanya dapat mengidentifikasi hasil-hasil program, tetapi juga dapat menyediakan informasi mengenai kapan, mengapa, dan bagaimana implementasi program meleset dari rencana semula dan kemudian menyajikan rekomendasi untuk mengatasi masalah itu monitoring dan evaluasi dapat dipakai mengidentifikasi dan mengatasi masalah. . (5) Monitoring dan evaluasi juga penting dalam upaya untuk merekam temuan, inovasi, hasil, dan praktik baik, untuk disebarluaskan serta dimanfaatkan pihak dan daerah lain dan juga sebagai dasar untuk “merayakan” keberhasilan. Selain itu, monitoring dan evaluasi merupakan wahana peran serta penerima manfaat program/kegiatan yang sangat efektif bila dilakukan dengan benar.
  • 5. Monitoring ≠ Evaluasi Meski ada beberapa kesamaan dan keterkaitan antara monitoring dan evaluasi, sebaiknya secara konsepsional hal itu dipahami, dirancang, serta dilaksanakan secara terpisah. Dengan demikian, sebaiknya penggunaan istilah “monev” dihindari karena merancukan antara dua hal yang berbeda. Penggunaan istilah “monitoring (atau pemantauan)” dan “evaluasi” secara terpisah akan membantu menekankan perbedaan proses, tujuan, dan kegunaan masing- masing fungsi atau proses itu.
  • 6. 10 Langkah Monitoring dan Evaluasi Fungsi Monitoring manajemen Evaluasi Pengendalian peran organisasi Sumber: Bank Dunia (2004) 6
  • 7. Kerangka Montoring dan Evaluasi Monitoring berfokus pada penelusuran dan pelaporan mengenai masukan, kegiatan, dan terutama keluaran. Evaluasi lebih berfokus pada keluaran serta terutama hasil/manfaat dan juga dampak (impacts).
  • 8. Sekilas Persamaan dan Perbedaan Montoring dan Evaluasi Perbedaan *) Aspek *) Persamaan *) Monitoring Evaluasi Waktu on-going project post project (mid-project if Dalam 1 tahun anggaran berjalan needed to be continued) Pelaku Unit kerja internal Unit Kerja eksternal Dilaporkan kepada atasan langsung selaku KPA Level Substansi Kegiatan Program (agregat kegiatan) Dalam satu DIPA Kegunaan Perbaikan mekanisme Perbaikan kebijakan Maximasi efisiensi dan efektivitas proyek Sifat laporan Progress report Rekomendasi kebijakan Memperbaiki perencanaan dan penganggaran program Level Indikator Indikator output Indikator outcome / impact Harus mudah diukur Skala Indikator Ordinal deskriptif Rasio Harus terukur, ada baseline Interval kuantitatif Metode ukur Teknik deskriptif Teknik analitik Metode ilmiah Alat ukur Sensus Survei, Sensus Sesuai kebutuhan *) Akan dijelaskan bertahap makna dan manfaatnya.
  • 10. Definisi dan Konsep Dasar Monitoring Merupakan fungsi manajemen yang dilakukan pada saat suatu kegiatan sedang berlangsung apabila dilakukan oleh pimpinan maka mengandung fungsi pengendalian. Mencakup antara lain: (a) penelusuran pelaksanaan kegiatan dan keluarannya (outputs) (b) pelaporan tentang kemajuan (c) identifikasi masalah-masalah pengelolaan dan pelaksanaan. Sebagai contoh: Untuk setiap program pembangunan, monitoring dapat berupa pelaporan setiap enam bulan tentang kegiatan yang telah dilakukan dan/atau keluaran (outputs) yang telah dicapai dalam hal seperti imunisasi, perbaikan sekolah, pengadaan sistem air bersih.
  • 11. Rencana Monitoring (1) Rencana monitoring sebaiknya mencakup langkah-langkah sebagai berikut: Langkah 1: Tentukan kegiatan dan keluaran utama yang harus dimonitor Untuk sektor kesehatan, misalnya, monitoring dapat difokuskan pada hal-hal seperti prasarana yang telah ditingkatkan, di mana peningkatan prasarana itu dilakukan, klien mana saja yang menerima pelayanan dan untuk apa, dan/atau obat gratis apa yang telah disediakan, untuk siapa dan untuk penyakit apa saja. Yang perlu kita ingat adalah jangan berusaha untuk memonitor segala aspek. Yang penting, kita memonitor apa yang telah dilakukan, keluaran apa yang dihasilkan, di mana, kapan, oleh siapa, dan untuk siapa. Kemudian, hasil monitoring itu dibandingkan dengan rencana semula, selisih antara rencana dan hasil monitoring dibuat laporannya, dan kemudian sejauh mungkin faktor-faktor penyebab perbedaan itu diidentifikasi. Tata cara penyimpanan data juga penting untuk mempermudah penyusunan laporan yang akurat dan tepat waktu. Sedapat mungkin sumber data yang telah dikumpulkan secara rutin dimanfaatkan. Ciptakan format pelaporan yang tidak terlalu rumit, dengan sebagian hasilnya disajikan secara visual/grafik.
  • 12. Rencana Monitoring (2) Langkah 2: Tentukan pihak mana yang akan melakukan monitoring, dan kapan. Sebaiknya pihak yang melakukan monitoring yang dimaksud di sini bukan pihak pengelola program langsung, untuk menjaga independensi. Dengan menganut asas partisipatif, wakil-wakil penerima manfaat program/kegiatan sedapat mungkin bersama-sama melakukan monitoring. Mengenai frekuensi, hal ini sebaiknya dilakukan paling tidak setiap enam bulan sekali untuk sebuah program jangka menengah atau jangka panjang.
  • 13. Rencana Monitoring (3) Langkah 3: Tentukan siapa saja yang akan menerima laporan hasil monitoring. Sebaiknya laporan hasil monitoring disebarkan tidak hanya pada pihak-pihak pemerintah (eksekutif dan legislatif), tetapi juga pada pihak pelaksana (misalnya: rumah sakit, kontraktor), instansi pemerintah pusat serta wakil-wakil kelompok penerima manfaat, dan juga OMS untuk meminta umpan balik. Buatlah pertemuan berkala untuk meninjau kembali tingkat kemajuan serta memutuskan apakah rencana implementasi perlu disesuaikan. 13
  • 15. Definisi dan Konsep Dasar Evaluasi Merupakan fungsi manajemen yang dilakukan setelah kurun waktu tertentu atau setelah suatu kegiatan telah berlalu. Mencakup antara lain: (a) Penilaian atas dampak kolektif—baik positif maupun negatif—dari semua (atau sebagian besar) kegiatan yang telah dilakukan, pada lokasi dan/atau kelompok sasaran yang berbeda-beda. (b) Deskripsi keluaran dan hasil/manfaat sebagaimana dilihat dari sudut pandang penerima manfaat. Mengenai kegiatan yang disebut di atas. Misalnya, evaluasi dapat dilakukan terhadap jumlah balita yang telah diimunisasi serta tingkat penurunan angka penyakit yang disebabkan oleh program imunisasi tersebut. Contoh lain, sejauh mana perbaikan sekolah mengakibatkan peningkatkan kehadiran anak di sekolah dan pengurangan jumlah anak usia sekolah yang putus sekolah, dan sejauh mana frekuensi penyakit yang menular lewat air berkurang akibat pengadaan sistem air bersih.
  • 16. Jenis Evaluasi Tergantung keperluan dilakukan pada titik-titik berbeda dalam siklus program/proyek. Ada evaluasi proses yang berfokus pada mutu penyampaian pelayanan, ada evaluasi biaya-manfaat dan ada evaluasi dampak. Evaluasi formatif dilakukan pada waktu program/kegiatan berjalan dengan tujuan untuk memperbaiki pelaksanaan, sedangkan evaluasi sumatif dilakukan pada saat program/kegiatan sudah berakhir, dengan tujuan untuk mengukur dampak serta menghimpun pelajaran/pengalaman yang berguna. Terdapat dua jenis evaluasi yang perlu kita pertimbangkan: (1) Evaluasi atas Proses. (2) Evaluasi Dampak.
  • 17. Evaluasi atas Proses Jenis evaluasi ini berfokus pada apa yang telah dilakukan, bagaimana melakukannya, siapa yang menjadi penerima manfaat, serta apa respons mereka terhadap kegiatan program. Contoh: Untuk program peningkatan pelayanan pendidikan, sekolah mana yang ikut serta, kegiatan apa yang telah dilakukan oleh sekolah itu, dan sejauh mana murid telah menerima manfaat dibandingkan jumlah anak usia sekolah keseluruhan? Jenis evaluasi ini didasarkan pada laporan-laporan monitoring dan penelaahan atas dokumendokumen program, wawancara, serta kunjungan lapangan. Jenis evaluasi ini relatif lebih mudah dilakukan dan sangat berguna bila laporan monitoring atau umpan balik dari lapangan menunjukkan bahwa terjadi keterlambatan, pengeluaran biaya yang melampaui anggaran, dan ada keluhan dari penerima manfaat atau persoalan dalam pengelolaan program.
  • 18. Evaluasi Dampak Jenis evaluasi ini berusaha mengungkapkan siapa sebenarnya yang memperoleh manfaat dari program dan berapa besar manfaatnya; dengan kata lain, sejauh mana hasil/manfaat (dan dampak) yang diharapkan telah tercapai. Contoh: pada program peningkatan pelayanan pendidikan, kita tidak hanya melaporkan apa yang telah dilakukan dan berapa murid yang terlibat, tetapi juga sejauh mana mereka memperoleh pendidikan gratis dan pendidikan yang lebih bermutu, bersekolah lebih lama, serta sejauh mana hasil pendidikan mereka lebih baik dibandingkan dengan murid yang bersekolah di sekolah yang tidak mempunyai program peningkatan pelayanan pendidikan. Jenis evaluasi ini bisa saja cukup mahal bila kelompok sasaran besar sekali atau bila kita harus membuat perbandingan dengan, misalnya, kelompok-kelompok masyarakat di luar program. Yang jelas, kita harus merancang evaluasi sesuai dengan sumber daya yang kita miliki, dengan misalnya menggunakan sampel responden yang memadai jumlahnya untuk mengetahui sejauh mana program telah menciptakan lapangan kerja, peningkatan pendapatan, peningkatan status kesehatan atau pendidikan, atau manfaat lain bagi wilayah atau kelompok masyarakat sasaran. Dalam kedua jenis evaluasi itu, perlu dibuat penilaian kembali berdasarkan asumsi dasar dan rancangan program (suatu hal yang relatif tidak sering dilakukan). Faktanya adalah bahwa banyak program/kegiatan (dan kebijakan) gagal mencapai hasil yang diinginkan karena asumsi-asumsi dasar dan rancangan program itu sendiri tidak benar.
  • 19. Langkah-langkah Melakukan Evaluasi Langkah 1: Melalui penyusunan rencana kerja, sepakatilah (a)apa yang akan dievaluasi (didasarkan pada hasil/manfaat yang telah ditentukan dalam rencana program dan dengan menggunakan sejumlah kecil indikator dan target kunci); (b)basis data yang akan digunakan, (c)kapan evaluasi akan dilaksanakan (biasanya setelah program berjalan 2-3 tahun); Langkah 2: Pilihlah pihak pelaksana evaluasi yang independen dan objektif (yang tidak dekat dengan pihak pengelola program). Misal: bila evaluasi akan dilakukan salah satu instansi pemerintah, sebaiknya pilihlah lembaga pemerintah di luar SKPD yang melaksanakan program. Pilihan lain adalah lembaga independen (seperti perguruan tinggi atau OMS) yang memiliki kapasitas. Sepakatilah metodologi yang akan digunakan (yang tidak terlalu kompleks). Temuilah wakil-wakil kelompok penerima manfaat serta beberapa OMS untuk bersama-sama merancang serta melaksanakan evaluasi. Langkah 3: Bahaslah laporan hasil evaluasi dengan pihak pelaksana evaluasi. Bila laporan sudah memenuhi syarat dan dianggap final, sebar luaskan untuk memperoleh umpan balik, kemudian atur pertemuan dengan pihak-pihak pelaksana program dan pemangku kepentingan lain untuk membahas hasil evaluasi serta menentukan langkah-langkah penyempurnaan program yang mungkin diperlukan.
  • 20. Beberapa Catatan Penting ► Untuk mengukur kemajuan, sudah jelas bahwa kita memerlukan gambaran konkret dan rinci tentang situasi awal atau data acuan (baseline). ► Tentang metodologi, evaluasi terbaik menggunakan kombinasi teknik-teknik kuantitatif dan teknik-teknik kualitatif. ► Dalam membuat analisis, kita harus sangat hati-hati dalam mengambil kesimpulan bahwa keseluruhan perubahan dalam suatu kondisi (atau indikator) yang direkam adalah hasil atau dampak dari program yang sedang dievaluasi. Mungkin ada faktor-faktor lain juga. Misalnya, peningkatan pendapatan rata-rata dalam kelompok penerima manfaat belum tentu seluruhnya berasal dari kegiatan program. Para evaluator ahli yang cukup berpengalaman mempunyai teknik-teknik untuk membedakan antara dampak yang jelas dihasilkan oleh sebuah program atau kegiatan dan dampak yang berasal dari faktorfaktor lain.
  • 21. © Randy R. Wrihatnolo © Randy R. Wrihatnolo © Randy R. Wrihatnolo © Randy R. Wrihatnolo © Randy R. Wrihatnolo © Randy R. Wrihatnolo © Randy R. Wrihatnolo © Kesimpulan Pengertian Evaluasi dan Pemantauan Randy R. Wrihatnolo © Randy R. Wrihatnolo © Randy R. Wrihatnolo © Randy R. Wrihatnolo © Randy R. Wrihatnolo © Randy R. Wrihatnolo © Randy R. Wrihatnolo © Randy R. Wrihatnolo © Randy R. Wrihatnolo © Randy R. Wrihatnolo © Randy R. Wrihatnolo © Randy R. Wrihatnolo © Randy R. Wrihatnolo © Randy R. Wrihatnolo © Randy R. Wrihatnolo © Randy R. Wrihatnolo © Randy R. Wrihatnolo © Randy R. Wrihatnolo © Randy R. Wrihatnolo © Randy R. Wrihatnolo © Randy R. Wrihatnolo © Randy R. Pemantauan (Monitoring): Wrihatnolo © Randy R. Wrihatnolo © Randy R. Wrihatnolo © Randy R. Wrihatnolo © Randy R. Wrihatnolo © Randy R. Wrihatnolo © Randy R. Wrihatnolo © Randy R. Wrihatnolo © Randy R. Wrihatnolo © Randy R. Wrihatnolo © Randy R. Wrihatnolo © Randy R. Wrihatnolo © Randy R. Wrihatnolo © Randy R. Wrihatnolo © Randy R. Wrihatnolo © Randy R. Wrihatnolo © Randy R. Wrihatnolo © Randy R. Wrihatnolo © Randy R. Wrihatnolo © Randy R. Wrihatnolo © Randy R. Wrihatnolo © Randy R. Kegiatan mengamati perkembangan pelaksanaan rencana pembangunan, Wrihatnolo © Randy R. Wrihatnolo © Randy R. Wrihatnolo © Randy R. Wrihatnolo © Randy R. Wrihatnolo © Randy R. Wrihatnolo © Randy R. Wrihatnolo © Randy R. Wrihatnolo © Randy R. Wrihatnolo © Randy R. Wrihatnolo © Randy R. Wrihatnolo © Randy R. Wrihatnolo © Randy R. Wrihatnolo © Randy R. Wrihatnolo © Randy R. mengidentifikasi, serta mengantisipasi permasalahan yang akan timbul untuk dapat Wrihatnolo © Randy R. Wrihatnolo © Randy R. Wrihatnolo © Randy R. Wrihatnolo © Randy R. Wrihatnolo © Randy R. Wrihatnolo © Randy R. Wrihatnolo © Randy R. Wrihatnolo © Randy R. Wrihatnolo © Randy R. Wrihatnolo © Randy R. Wrihatnolo © Randy R. Wrihatnolo © Randy R. Wrihatnolo © Randy R. Wrihatnolo © Randy R. diambil tindakan sedini mungkin. Wrihatnolo © Randy R. Wrihatnolo © Randy R. Wrihatnolo © Randy R. Wrihatnolo © Randy R. Wrihatnolo © Randy R. Wrihatnolo © Randy R. Wrihatnolo © Randy R. Wrihatnolo © Randy R. Wrihatnolo © Randy R. Wrihatnolo © Randy R. Wrihatnolo © Randy R. Wrihatnolo © Randy R. Wrihatnolo © Randy R. Wrihatnolo © Randy R. Wrihatnolo © Randy R. Wrihatnolo © Randy R. Wrihatnolo © Randy R. Wrihatnolo © Randy R. Wrihatnolo © Randy R. Wrihatnolo © Randy R. Wrihatnolo © Randy R. Wrihatnolo © Randy R. Wrihatnolo © Randy R. Wrihatnolo © Randy R. Wrihatnolo © Randy R. Wrihatnolo © Randy R. Wrihatnolo © Randy R. Wrihatnolo © Randy R. Evaluasi: Wrihatnolo © Randy R. Wrihatnolo © Randy R. Wrihatnolo © Randy R. Wrihatnolo © Randy R. Wrihatnolo © Randy R. Wrihatnolo © Randy R. Wrihatnolo © Randy R. Wrihatnolo © Randy R. Wrihatnolo © Randy R. Wrihatnolo © Randy R. Wrihatnolo © Randy R. Wrihatnolo © Randy R. Wrihatnolo © Randy R. Wrihatnolo © Randy R. Wrihatnolo © Randy R. Wrihatnolo © Randy R. Wrihatnolo © Randy R. Wrihatnolo © Randy R. Wrihatnolo © Randy R. Wrihatnolo © Randy R. Wrihatnolo © Randy R. Wrihatnolo © Randy R. Wrihatnolo © Randy R. Wrihatnolo © Randy R. Wrihatnolo © Randy R. Wrihatnolo © Randy R. Wrihatnolo © Randy R. Wrihatnolo © Randy R. Rangkaian kegiatan membandingkan realisasi masukan Wrihatnolo © Randy R. Wrihatnolo © Randy R. Wrihatnolo © Randy R. Wrihatnolo © Randy R. Wrihatnolo © Randy R. Wrihatnolo © Randy R. Wrihatnolo © Randy R. Wrihatnolo © Randy R. Wrihatnolo © Randy R. Wrihatnolo © Randy R. Wrihatnolo © Randy R. Wrihatnolo © Randy R. Wrihatnolo © Randy R. Wrihatnolo © Randy R. Wrihatnolo © Randy R. Wrihatnolo © Randy R. Wrihatnolo © Randy R. Wrihatnolo © Randy R. Wrihatnolo © Randy R. Wrihatnolo © Randy R. Wrihatnolo © Randy R. Wrihatnolo © Randy R. Wrihatnolo © Randy R. Wrihatnolo © Randy R. Wrihatnolo © Randy R. Wrihatnolo © Randy R. Wrihatnolo © Randy R. Wrihatnolo © Randy R. (input), keluaran (output), dan hasil (outcome) terhadap Wrihatnolo © Randy R. Wrihatnolo © Randy R. Wrihatnolo © Randy R. Wrihatnolo © Randy R. Wrihatnolo © Randy R. Wrihatnolo © Randy R. Wrihatnolo © Randy R. Wrihatnolo © Randy R. Wrihatnolo © Randy R. Wrihatnolo © Randy R. Wrihatnolo © Randy R. Wrihatnolo © Randy R. Wrihatnolo © Randy R. Wrihatnolo © Randy R. rencana dan standard. Wrihatnolo © Randy R. Wrihatnolo © Randy R. Wrihatnolo © Randy R. Wrihatnolo © Randy R. Wrihatnolo © Randy R. Wrihatnolo © Randy R. Wrihatnolo © Randy R. Wrihatnolo © Randy R. Wrihatnolo © Randy R. Wrihatnolo © Randy R. Wrihatnolo © Randy R. Wrihatnolo © Randy R. Wrihatnolo © Randy R. Wrihatnolo © Randy R. Wrihatnolo © Randy R. Wrihatnolo © Randy R. Wrihatnolo © Randy R. Wrihatnolo © Randy R. Wrihatnolo © Randy R. Wrihatnolo © Randy R. Wrihatnolo © Randy R. Wrihatnolo © Randy R. Wrihatnolo © Randy R. Wrihatnolo © Randy R. Wrihatnolo © Randy R. Wrihatnolo © Randy R. Wrihatnolo © Randy R. Wrihatnolo © Randy R. Wrihatnolo © Randy R. Wrihatnolo © Randy R. Wrihatnolo © Randy R. Wrihatnolo © Randy R. Wrihatnolo © Randy R. Wrihatnolo © Randy R. Wrihatnolo © Randy R. Wrihatnolo © Randy R. Wrihatnolo © Randy R. Wrihatnolo © Randy R. Wrihatnolo © Randy R. Wrihatnolo © Randy R. Wrihatnolo © Randy R. Wrihatnolo © Randy R. Pengendalian: Wrihatnolo © Randy R. Wrihatnolo © Randy R. Wrihatnolo © Randy R. Wrihatnolo © Randy R. Wrihatnolo © Randy R. Wrihatnolo © Randy R. Wrihatnolo © Randy R. Wrihatnolo © Randy R. Wrihatnolo © Randy R. Wrihatnolo © Randy R. Wrihatnolo © Randy R. Wrihatnolo © Randy R. Wrihatnolo © Randy R. Wrihatnolo © Randy R. Wrihatnolo © Randy R. Wrihatnolo © Randy R. Wrihatnolo © Randy R. Wrihatnolo © Randy R. Wrihatnolo © Randy R. Wrihatnolo © Randy R. Wrihatnolo © Randy R. Rangkaian kegiatan manajemen untuk menjamin agar suatu program/kegiatan Wrihatnolo © Randy R. Wrihatnolo © Randy R. Wrihatnolo © Randy R. Wrihatnolo © Randy R. Wrihatnolo © Randy R. Wrihatnolo © Randy R. Wrihatnolo © Randy R. Wrihatnolo © Randy R. Wrihatnolo © Randy R. Wrihatnolo © Randy R. Wrihatnolo © Randy R. Wrihatnolo © Randy R. Wrihatnolo © Randy R. Wrihatnolo © Randy R. yang dilaksanakan sesuai dengan rencana yang ditetapkan. Wrihatnolo © Randy R. Wrihatnolo © Randy R. Wrihatnolo © Randy R. Wrihatnolo © Randy R. Wrihatnolo © Randy R. Wrihatnolo © Randy R. Wrihatnolo © Randy R. Wrihatnolo © Randy R. Wrihatnolo © Randy R. Wrihatnolo © Randy R. Wrihatnolo © Randy R. Wrihatnolo © Randy R. Wrihatnolo © Randy R. Wrihatnolo © Randy R. Wrihatnolo © Randy R. Wrihatnolo © Randy R. Wrihatnolo © Randy R. Wrihatnolo © Randy R. Wrihatnolo © Randy R. Wrihatnolo © Randy R. Wrihatnolo © Randy R. Wrihatnolo © Randy R. Wrihatnolo © Randy R. Wrihatnolo © Randy R. Wrihatnolo © Randy R. Wrihatnolo © Randy R. Wrihatnolo © Randy R. Wrihatnolo © Randy R. Wrihatnolo © Randy R. Wrihatnolo © Randy R. Wrihatnolo © Randy R. Wrihatnolo © Randy R. Wrihatnolo © Randy R. Wrihatnolo © Randy R. Wrihatnolo © Randy R. Wrihatnolo © Randy R. Wrihatnolo © Randy R. Wrihatnolo © Randy R. Wrihatnolo © Randy R. Wrihatnolo © Randy R. Wrihatnolo © Randy R. Wrihatnolo © Randy R. Wrihatnolo © Randy R. Wrihatnolo © Randy R. Wrihatnolo © Randy R. Wrihatnolo © Randy R. Wrihatnolo © Randy R. Wrihatnolo © Randy R. Wrihatnolo © Randy R. 21 Wrihatnolo © Randy R. Wrihatnolo © Randy R. Wrihatnolo © Randy R. Wrihatnolo © Randy R. Wrihatnolo © Randy R. Wrihatnolo © Randy R. Wrihatnolo © Randy R.
  • 23. Mengapa Perlu Pengendalian (dalam Pembangunan) ? • Merupakan peran organisasi dilakukan oleh Pimpinan terhadap manajemen pembangunan. • Pengendalian Pembangunan diarahkan pada efisiensi pengeluaran negara (pro anti-KKN). • Pengoptimalan Tugas Pokok dan Fungsi lembaga negara yang sudah ada. • Pengoptimalan peranserta masyarakat secara proaktif dalam pengawasan penggunaan keuangan negara. • Penegakan upaya pengawasan dan penilaian.
  • 24. Kapan Perlu Pengendalian (dalam Pembangunan) ? • Pra-APBN/APBD: Pengendalian terhadap penyusunan program dan proyek yang dibiayai oleh negara (untuk langkah pencegahan awal sebelum APBN/APBD menjadi UU-APBN/Perda APBD). • Post-APBN/APBD: Pengendalian (Pemantauan Pelaksnaan) terhadap pemanfaatan keuangan negara yang dikelola oleh Departemen dan Lembaga Pemerintah Non-Departemen (LPND) (atau dinas-dinas daerah) dalam pengadaan barang dan jasa. • Hasil/Dampak Program/Proyek: Penilaian terhadap hasil dan dampak pada setiap program/proyek pembangunan.
  • 25. Dimana Perlu Pengendalian (dalam Pembangunan) dan Bagaimana ? • Penyusunan daftar prioritas kebutuhan untuk penyediaan pelayanan publik dan pembangunan (oleh unit-unit perencanaan sektoral, Bappeda, Bappenas, Depkeu, Asdakeu). • Rencana anggaran • Penyusunan rencana anggaran negara (Pemerintah Pusat dan DPR serta negara yang tertuang Pemerintah Daerah dan DPRD). dalam APBN disahkan DPR sbg • Pelayanan publik dan UU-APBN pembangunan yang Pra-APBN/ • DIP dsahkan Depkeu. belum dicapai harus APBD • DAU disahkan ditingkatkan Depkeu. kuantitas dan • Pimpinan unit kerja kualitasnya (timbul dan para staf kebutuhan baru). Dasar menjalankan • Mempertahankan dan Penyusunan Post-APBN/ Tupoksi-nya. memelihara • Pimpro Kebutuhan APBD menyelenggarakan pencapaian pelayanan publik program/proyek/kegia yang telah berhasil tan/tolok ukur-nya. dicapai. Hasil • Pengadaan barang dan jasa dan diselenggarakan oleh Dampak Pemerintah untuk menunjang penyediaan • Pelayanan publik dan pembangunan yang dilakukan oleh Pemerintah Pusat pelayanan publik da dan Pemerintah Daerah mencapai hasil yang ditargetkan (target berdasarkan pembangunan. indikator yang telah ditentukan). • Pelayanan publik dan pembangunan berdampak terhadap pencapaian tujuan bernegara dan kepuasan warga negara.
  • 26. Apa Instrumen Pengendalian (dalam Pembangunan) ? • Daftar Prioritas Kebutuhan (tertuang juga dalam dokumen pembangunan). • Rencana Anggaran Negara (RAPBN/RAPBD). • Progress Report. • Kompilasi Daftar Prioritas Kebutuhan Daerah. • Kompilasi Progress Report. • Rencana Anggaran Daerah (RAPBD). • Manajerial Report. • Kompilasi Manajerial report. • Laporan Hasil Pemeriksaan (Evaluation Report) Pasca- Pra-APBN/ Program/Proyek APBD • Progress Report Daerah. • Kompilasi Progress Report • Laporan Dugaan Daerah. Penyelewengan Dasar • Manajerial Report Daerah. Penggunaan Keuangan Penyusunan Post-APBN/ • Kompilasi Manajerial Report Negara. Kebutuhan Daerah. APBD • Laporan Hasil Pemeriksaan (Evaluation Report) Pasca- Program/Proyek Daerah. Hasil dan • Laporan LSM. • Pengaduan masyarakat. Dampak • Hasil Spot-chekking. • Laporan Penilaian Hasil dan Dampak. • Laporan LSM. • Pengaduan masyarakat. • Hasil Spot-chekking.
  • 28. Evaluasi dan Pemantauan bagian dari Sistem Manajemen Pembangunan © Randy R. Wrihatnolo © Randy R. Wrihatnolo © Randy R. Wrihatnolo © Randy R. Wrihatnolo © Randy R. Wrihatnolo © Randy R. Wrihatnolo © Randy R. Wrihatnolo © 1 Randy R. Wrihatnolo © Randy R. Wrihatnolo © Randy R. Wrihatnolo © Randy R. Wrihatnolo © Randy R. Wrihatnolo © Randy R. Wrihatnolo © Randy R. Wrihatnolo © Randy R. Wrihatnolo © Randy R. Wrihatnolo © Randy R. Wrihatnolo © Randy R. Wrihatnolo © Randy R. Wrihatnolo © Randy R. Wrihatnolo © Randy R. Wrihatnolo © Randy R. Wrihatnolo © Randy R. Wrihatnolo © Randy R. Wrihatnolo © Randy R. Wrihatnolo © Randy R. Wrihatnolo © Randy R. Wrihatnolo © Randy R. Wrihatnolo © Randy R. (2) Wrihatnolo © Randy R. Wrihatnolo © Randy R. Wrihatnolo © Randy R. Wrihatnolo © Randy R. Wrihatnolo © Randy R. Wrihatnolo © Randy R. Wrihatnolo © Randy R. Wrihatnolo © Randy R. Wrihatnolo © Randy R. Wrihatnolo © Randy R. Wrihatnolo © Randy R. Wrihatnolo © Randy R. Wrihatnolo © Randy R. Wrihatnolo © Randy R. Budgeting Wrihatnolo © Randy R. Wrihatnolo © Randy R. Wrihatnolo © Randy R. Wrihatnolo © Randy R. Wrihatnolo © Randy R. Wrihatnolo © Randy R. Wrihatnolo © Randy R. Wrihatnolo © Randy R. Wrihatnolo © Randy R. Wrihatnolo © Randy R. Wrihatnolo © Randy R. Wrihatnolo © Randy R. Wrihatnolo © Randy R. Wrihatnolo © Randy R. Wrihatnolo © Randy R. Wrihatnolo © Randy R. Wrihatnolo © Randy R. Wrihatnolo © Randy R. Wrihatnolo © Randy R. Wrihatnolo © Randy R. Wrihatnolo © Randy R. Wrihatnolo © Randy R. Wrihatnolo © Randy R. Wrihatnolo © Randy R. Wrihatnolo © Randy R. Wrihatnolo © Randy R. Wrihatnolo © Randy R. Wrihatnolo © Randy R. Wrihatnolo © Randy R. Wrihatnolo © Randy R. Wrihatnolo © Randy R. Wrihatnolo © Randy R. Wrihatnolo © Randy R. Wrihatnolo © Randy R. Wrihatnolo © Randy R. Wrihatnolo © Randy R. Wrihatnolo © Randy R. Wrihatnolo © Randy R. Wrihatnolo © Randy R. Wrihatnolo © Randy R. Wrihatnolo © Randy R. Wrihatnolo © Randy R. Wrihatnolo © Randy R. Wrihatnolo © Randy R. Wrihatnolo © Randy R. Wrihatnolo © Randy R. Wrihatnolo © Randy R. Wrihatnolo © Randy R. Wrihatnolo © Randy R. Wrihatnolo © Randy R. Wrihatnolo © Randy R. Wrihatnolo © Randy R. Wrihatnolo © Randy R. Wrihatnolo © Randy R. Wrihatnolo © Randy R. Wrihatnolo © Randy R. Wrihatnolo © Randy R. Wrihatnolo © Randy R. Wrihatnolo © Randy R. Wrihatnolo © Randy R. Wrihatnolo © Randy R. Wrihatnolo © Randy R. Wrihatnolo © Randy R. Wrihatnolo © Randy R. Wrihatnolo © Randy R. Wrihatnolo © Randy R. Wrihatnolo © Randy R. Wrihatnolo © Randy R. Wrihatnolo © Randy R. Wrihatnolo © Randy R. Wrihatnolo © Randy R. Wrihatnolo © Randy R. Wrihatnolo © Randy R. Wrihatnolo © Randy R. Wrihatnolo © Randy R. Wrihatnolo © Randy R. Wrihatnolo © Randy R. (1) (3) Wrihatnolo © Randy R. Wrihatnolo © Randy R. Wrihatnolo © Randy R. Wrihatnolo © Randy R. Wrihatnolo © Randy R. Wrihatnolo © Randy R. Wrihatnolo © Randy R. Wrihatnolo © Randy R. Wrihatnolo © Randy R. Wrihatnolo © Randy R. Wrihatnolo © Randy R. Wrihatnolo © Randy R. Wrihatnolo © Randy R. Wrihatnolo © Randy R. Planning Implementation Wrihatnolo © Randy R. Wrihatnolo © Randy R. Wrihatnolo © Randy R. Wrihatnolo © Randy R. Wrihatnolo © Randy R. Wrihatnolo © Randy R. Wrihatnolo © Randy R. Wrihatnolo © Randy R. Wrihatnolo © Randy R. Wrihatnolo © Randy R. Wrihatnolo © Randy R. Wrihatnolo © Randy R. Wrihatnolo © Randy R. Wrihatnolo © Randy R. Wrihatnolo © Randy R. Wrihatnolo © Randy R. Wrihatnolo © Randy R. Wrihatnolo © Randy R. Wrihatnolo © Randy R. Wrihatnolo © Randy R. Wrihatnolo © Randy R. Wrihatnolo © Randy R. Wrihatnolo © Randy R. Wrihatnolo © Randy R. Wrihatnolo © Randy R. Wrihatnolo © Randy R. Wrihatnolo © Randy R. Wrihatnolo © Randy R. Wrihatnolo © Randy R. Wrihatnolo © Randy R. Wrihatnolo © Randy R. Wrihatnolo © Randy R. Wrihatnolo © Randy R. Wrihatnolo © Randy R. Wrihatnolo © Randy R. Wrihatnolo © Randy R. Wrihatnolo © Randy R. Wrihatnolo © Randy R. Wrihatnolo © Randy R. Wrihatnolo © Randy R. Wrihatnolo © Randy R. Wrihatnolo © Randy R. Wrihatnolo © Randy R. Wrihatnolo © Randy R. Wrihatnolo © Randy R. Wrihatnolo © Randy R. Wrihatnolo © Randy R. Wrihatnolo © Randy R. Wrihatnolo © Randy R. Beberapa langkah yang diperlukan: Wrihatnolo © Randy R. Wrihatnolo © Randy R. Wrihatnolo © Randy R. Wrihatnolo © Randy R. Wrihatnolo © Randy R. Wrihatnolo © Randy R. Wrihatnolo © Randy R. Wrihatnolo © Randy R. Wrihatnolo © Randy R. Wrihatnolo © Randy R. Wrihatnolo © Randy R. Wrihatnolo © Randy R. Wrihatnolo © Randy R. Wrihatnolo © Randy R. 1. Membangun sistem monitoring Wrihatnolo © Randy R. Wrihatnolo © Randy R. Wrihatnolo © Randy R. Wrihatnolo © Randy R. Wrihatnolo © Randy R. Wrihatnolo © Randy R. Wrihatnolo © Randy R. Wrihatnolo © Randy R. Wrihatnolo © Randy R. Wrihatnolo © Randy R. Wrihatnolo © Randy R. Wrihatnolo © Randy R. Wrihatnolo © Randy R. Wrihatnolo © Randy R. dan evaluasi. Wrihatnolo © Randy R. Wrihatnolo © Randy R. Wrihatnolo © Randy R. Wrihatnolo © Randy R. Wrihatnolo © Randy R. Wrihatnolo © Randy R. Wrihatnolo © Randy R. Wrihatnolo © Randy R. Wrihatnolo © Randy R. Wrihatnolo © Randy R. Wrihatnolo © Randy R. Wrihatnolo © Randy R. Wrihatnolo © Randy R. Wrihatnolo © Randy R. (4) 2. Menyempurnakan sistem Wrihatnolo © Randy R. Wrihatnolo © Randy R. Wrihatnolo © Randy R. Wrihatnolo © Randy R. Wrihatnolo © Randy R. Wrihatnolo © Randy R. Wrihatnolo © Randy R. Wrihatnolo © Randy R. Wrihatnolo © Randy R. Wrihatnolo © Randy R. Wrihatnolo © Randy R. Wrihatnolo © Randy R. Wrihatnolo © Randy R. Wrihatnolo © Randy R. M&E perencanaan dan penganggaran Wrihatnolo © Randy R. Wrihatnolo © Randy R. Wrihatnolo © Randy R. Wrihatnolo © Randy R. Wrihatnolo © Randy R. Wrihatnolo © Randy R. Wrihatnolo © Randy R. Wrihatnolo © Randy R. Wrihatnolo © Randy R. Wrihatnolo © Randy R. Wrihatnolo © Randy R. Wrihatnolo © Randy R. Wrihatnolo © Randy R. Wrihatnolo © Randy R. sistem perencanaan siap Wrihatnolo © Randy R. Wrihatnolo © Randy R. Wrihatnolo © Randy R. Wrihatnolo © Randy R. Wrihatnolo © Randy R. Wrihatnolo © Randy R. Wrihatnolo © Randy R. Wrihatnolo © Randy R. Wrihatnolo © Randy R. Wrihatnolo © Randy R. Wrihatnolo © Randy R. Wrihatnolo © Randy R. Wrihatnolo © Randy R. Wrihatnolo © Randy R. Siklus Manajemen Pembangunan evaluasi Wrihatnolo © Randy R. Wrihatnolo © Randy R. Wrihatnolo © Randy R. Wrihatnolo © Randy R. Wrihatnolo © Randy R. Wrihatnolo © Randy R. Wrihatnolo © Randy R. Wrihatnolo © Randy R. Wrihatnolo © Randy R. Wrihatnolo © Randy R. Wrihatnolo © Randy R. Wrihatnolo © Randy R. Wrihatnolo © Randy R. Wrihatnolo © Randy R. Wrihatnolo © Randy R. Wrihatnolo © Randy R. Wrihatnolo © Randy R. Wrihatnolo © Randy R. Wrihatnolo © Randy R. Wrihatnolo © Randy R. Wrihatnolo © Randy R. Wrihatnolo © Randy R. Wrihatnolo © Randy R. Wrihatnolo © Randy R. Wrihatnolo © Randy R. Wrihatnolo © Randy R. Wrihatnolo © Randy R. Wrihatnolo © Randy R. Wrihatnolo © Randy R. Wrihatnolo © Randy R. Wrihatnolo © Randy R. Wrihatnolo © Randy R. Wrihatnolo © Randy R. Wrihatnolo © Randy R. Wrihatnolo © Randy R. 28 Wrihatnolo © Randy R. Wrihatnolo © Randy R. Wrihatnolo © Randy R. Wrihatnolo © Randy R. Wrihatnolo © Randy R. Wrihatnolo © Randy R. Wrihatnolo © Randy R.
  • 29. Evaluasi dan Pemantauan menyempurnaan perencanaan dan penganggaran © Randy R. Wrihatnolo © Randy R. Wrihatnolo © Randy R. Wrihatnolo © Randy R. Wrihatnolo © Randy R. Wrihatnolo © Randy R. Wrihatnolo © Randy R. Wrihatnolo © Randy R. Wrihatnolo © Randy R. Wrihatnolo © Randy R. Wrihatnolo © Randy R. Wrihatnolo © Randy R. Wrihatnolo © Randy R. Wrihatnolo © Randy R. Wrihatnolo © Randy R. Wrihatnolo © Randy R. Wrihatnolo © Randy R. Wrihatnolo © Randy R. Wrihatnolo © Randy R. Wrihatnolo © Randy R. Wrihatnolo © Randy R. Wrihatnolo © Randy R. 1 Wrihatnolo © Randy R. Wrihatnolo © Randy R. Wrihatnolo © Randy R. Wrihatnolo © Randy R. Wrihatnolo © Randy R. Wrihatnolo © Randy R. Wrihatnolo © Randy R. Wrihatnolo © Randy R. Wrihatnolo © Randy R. Wrihatnolo © Randy R. Wrihatnolo © Randy R. Wrihatnolo © Randy R. Wrihatnolo © Randy R. Wrihatnolo © Randy R. 1. Sistem evaluasi dan pemantauan yang handal. Wrihatnolo © Randy R. Wrihatnolo © Randy R. Wrihatnolo © Randy R. Wrihatnolo © Randy R. Wrihatnolo © Randy R. Wrihatnolo © Randy R. Wrihatnolo © Randy R. Wrihatnolo © Randy R. Wrihatnolo © Randy R. Wrihatnolo © Randy R. Wrihatnolo © Randy R. Wrihatnolo © Randy R. Wrihatnolo © Randy R. Wrihatnolo © Randy R. Wrihatnolo © Randy R. Wrihatnolo © Randy R. Wrihatnolo © Randy R. Wrihatnolo © Randy R. Wrihatnolo © Randy R. Wrihatnolo © Randy R. Wrihatnolo © Randy R. 2. Menyempurnakan sistem perencanaan dan Wrihatnolo © Randy R. Wrihatnolo © Randy R. Wrihatnolo © Randy R. Wrihatnolo © Randy R. Wrihatnolo © Randy R. Wrihatnolo © Randy R. Wrihatnolo © Randy R. Wrihatnolo © Randy R. Wrihatnolo © Randy R. Wrihatnolo © Randy R. Wrihatnolo © Randy R. Wrihatnolo © Randy R. Wrihatnolo © Randy R. Wrihatnolo © Randy R. Wrihatnolo © Randy R. Wrihatnolo © Randy R. Wrihatnolo © Randy R. Wrihatnolo © Randy R. Wrihatnolo © Randy R. Wrihatnolo © Randy R. Wrihatnolo © Randy R. penganggaran Wrihatnolo © Randy R. Wrihatnolo © Randy R. Wrihatnolo © Randy R. Wrihatnolo © Randy R. Wrihatnolo © Randy R. Wrihatnolo © Randy R. Wrihatnolo © Randy R. Wrihatnolo © Randy R. Wrihatnolo © Randy R. Wrihatnolo © Randy R. Wrihatnolo © Randy R. Wrihatnolo © Randy R. Wrihatnolo © Randy R. Wrihatnolo © Randy R. Wrihatnolo © Randy R. Wrihatnolo © Randy R. Wrihatnolo © Randy R. Wrihatnolo © Randy R. Wrihatnolo © Randy R. Wrihatnolo © Randy R. Wrihatnolo © Randy R. Perencanaan yang siap dievaluasi Wrihatnolo © Randy R. Wrihatnolo © Randy R. Wrihatnolo © Randy R. Wrihatnolo © Randy R. Wrihatnolo © Randy R. Wrihatnolo © Randy R. Wrihatnolo © Randy R. Wrihatnolo © Randy R. Wrihatnolo © Randy R. Wrihatnolo © Randy R. Wrihatnolo © Randy R. Wrihatnolo © Randy R. Wrihatnolo © Randy R. Wrihatnolo © Randy R. Wrihatnolo © Randy R. Wrihatnolo © Randy R. Wrihatnolo © Randy R. Wrihatnolo © Randy R. Wrihatnolo © Randy R. Wrihatnolo © Randy R. Wrihatnolo © Randy R. Line item budgeting vs programme budgeting Wrihatnolo © Randy R. Wrihatnolo © Randy R. Wrihatnolo © Randy R. Wrihatnolo © Randy R. Wrihatnolo © Randy R. Wrihatnolo © Randy R. Wrihatnolo © Randy R. Wrihatnolo © Randy R. Wrihatnolo © Randy R. Wrihatnolo © Randy R. Wrihatnolo © Randy R. Wrihatnolo © Randy R. Wrihatnolo © Randy R. Wrihatnolo © Randy R. Wrihatnolo © Randy R. Wrihatnolo © Randy R. Wrihatnolo © Randy R. Wrihatnolo © Randy R. Wrihatnolo © Randy R. Wrihatnolo © Randy R. Wrihatnolo © Randy R. Wrihatnolo © Randy R. Wrihatnolo © Randy R. Wrihatnolo © Randy R. Wrihatnolo © Randy R. Wrihatnolo © Randy R. Wrihatnolo © Randy R. Wrihatnolo © Randy R. Wrihatnolo © Randy R. Wrihatnolo © Randy R. Wrihatnolo © Randy R. Wrihatnolo © Randy R. Wrihatnolo © Randy R. Wrihatnolo © Randy R. Wrihatnolo © Randy R. Wrihatnolo © Randy R. Wrihatnolo © Randy R. Wrihatnolo © Randy R. Wrihatnolo © Randy R. Wrihatnolo © Randy R. Wrihatnolo © Randy R. Wrihatnolo © Randy R. Wrihatnolo © Randy R. Wrihatnolo © Randy R. Wrihatnolo © Randy R. Wrihatnolo © Randy R. Wrihatnolo © Randy R. Wrihatnolo © Randy R. Wrihatnolo © Randy R. Wrihatnolo © Randy R. Wrihatnolo © Randy R. Wrihatnolo © Randy R. Wrihatnolo © Randy R. Wrihatnolo © Randy R. Wrihatnolo © Randy R. Wrihatnolo © Randy R. Wrihatnolo © Randy R. Wrihatnolo © Randy R. Wrihatnolo © Randy R. Wrihatnolo © Randy R. Wrihatnolo © Randy R. Wrihatnolo © Randy R. Wrihatnolo © Randy R. Wrihatnolo © Randy R. Wrihatnolo © Randy R. Wrihatnolo © Randy R. Wrihatnolo © Randy R. Wrihatnolo © Randy R. Wrihatnolo © Randy R. Wrihatnolo © Randy R. Wrihatnolo © Randy R. Wrihatnolo © Randy R. Wrihatnolo © Randy R. Wrihatnolo © Randy R. Wrihatnolo © Randy R. Wrihatnolo © Randy R. Wrihatnolo © Randy R. Wrihatnolo © Randy R. Wrihatnolo © Randy R. Wrihatnolo © Randy R. Wrihatnolo © Randy R. Wrihatnolo © Randy R. Wrihatnolo © Randy R. Wrihatnolo © Randy R. Wrihatnolo © Randy R. Wrihatnolo © Randy R. Wrihatnolo © Randy R. Wrihatnolo © Randy R. Wrihatnolo © Randy R. Wrihatnolo © Randy R. Wrihatnolo © Randy R. Wrihatnolo © Randy R. Wrihatnolo © Randy R. Wrihatnolo © Randy R. Wrihatnolo © Randy R. Wrihatnolo © Randy R. Wrihatnolo © Randy R. Wrihatnolo © Randy R. Wrihatnolo © Randy R. Wrihatnolo © Randy R. Wrihatnolo © Randy R. Wrihatnolo © Randy R. Wrihatnolo © Randy R. Wrihatnolo © Randy R. Wrihatnolo © Randy R. Wrihatnolo © Randy R. Wrihatnolo © Randy R. Wrihatnolo © Randy R. Wrihatnolo © Randy R. Wrihatnolo © Randy R. Wrihatnolo © Randy R. Wrihatnolo © Randy R. Wrihatnolo © Randy R. Wrihatnolo © Randy R. Wrihatnolo © Randy R. Wrihatnolo © Randy R. Wrihatnolo © Randy R. Wrihatnolo © Randy R. Wrihatnolo © Randy R. Wrihatnolo © Randy R. Wrihatnolo © Randy R. Wrihatnolo © Randy R. Wrihatnolo © Randy R. Wrihatnolo © Randy R. Wrihatnolo © Randy R. Wrihatnolo © Randy R. Wrihatnolo © Randy R. Wrihatnolo © Randy R. Wrihatnolo © Randy R. Wrihatnolo © Randy R. Wrihatnolo © Randy R. Wrihatnolo © Randy R. Wrihatnolo © Randy R. Wrihatnolo © Randy R. Wrihatnolo © Randy R. Wrihatnolo © Randy R. Wrihatnolo © Randy R. Wrihatnolo © Randy R. Wrihatnolo © Randy R. Wrihatnolo © Randy R. Wrihatnolo © Randy R. Wrihatnolo © Randy R. Wrihatnolo © Randy R. Wrihatnolo © Randy R. Wrihatnolo © Randy R. Wrihatnolo © Randy R. Wrihatnolo © Randy R. Wrihatnolo © Randy R. Wrihatnolo © Randy R. Wrihatnolo © Randy R. Wrihatnolo © Randy R. Wrihatnolo © Randy R. Wrihatnolo © Randy R. Wrihatnolo © Randy R. Wrihatnolo © Randy R. Wrihatnolo © Randy R. Wrihatnolo © Randy R. Wrihatnolo © Randy R. Wrihatnolo © Randy R. Wrihatnolo © Randy R. Wrihatnolo © Randy R. Wrihatnolo © Randy R. Wrihatnolo © Randy R. Wrihatnolo © Randy R. Wrihatnolo © Randy R. Wrihatnolo © Randy R. Wrihatnolo © Randy R. Wrihatnolo © Randy R. Wrihatnolo © Randy R. Wrihatnolo © Randy R. Wrihatnolo © Randy R. Wrihatnolo © Randy R. Wrihatnolo © Randy R. Wrihatnolo © Randy R. Wrihatnolo © Randy R. Wrihatnolo © Randy R. Wrihatnolo © Randy R. Wrihatnolo © Randy R. Wrihatnolo © Randy R. Wrihatnolo © Randy R. Wrihatnolo © Randy R. Wrihatnolo © Randy R. 29 Wrihatnolo © Randy R. Wrihatnolo © Randy R. Wrihatnolo © Randy R. Wrihatnolo © Randy R. Wrihatnolo © Randy R. Wrihatnolo © Randy R. Wrihatnolo © Randy R.
  • 30. © Randy R. Wrihatnolo © Randy R. Wrihatnolo © Randy R. Wrihatnolo © Randy R. Wrihatnolo © Randy R. Wrihatnolo © Randy R. Wrihatnolo © Randy R. Wrihatnolo © Kegunaan Evaluasi Randy R. Wrihatnolo © Randy R. Wrihatnolo © Randy R. Wrihatnolo © Randy R. Wrihatnolo © Randy R. Wrihatnolo © Randy R. Wrihatnolo © Randy R. Wrihatnolo © Randy R. Wrihatnolo © Randy R. Wrihatnolo © Randy R. Wrihatnolo © Randy R. Wrihatnolo © Randy R. Wrihatnolo © Randy R. Wrihatnolo © Randy R. Wrihatnolo © Randy R. 1 Wrihatnolo © Randy R. Wrihatnolo © Randy R. Wrihatnolo © Randy R. Wrihatnolo © Randy R. Wrihatnolo © Randy R. Wrihatnolo © Randy R. Wrihatnolo © Randy R. Wrihatnolo © Randy R. Wrihatnolo © Randy R. Wrihatnolo © Randy R. Wrihatnolo © Randy R. Wrihatnolo © Randy R. Wrihatnolo © Randy R. Wrihatnolo © Randy R. 1. Memberikan umpan balik terhadap kebijakan, Wrihatnolo © Randy R. Wrihatnolo © Randy R. Wrihatnolo © Randy R. Wrihatnolo © Randy R. Wrihatnolo © Randy R. Wrihatnolo © Randy R. Wrihatnolo © Randy R. Wrihatnolo © Randy R. Wrihatnolo © Randy R. Wrihatnolo © Randy R. Wrihatnolo © Randy R. Wrihatnolo © Randy R. Wrihatnolo © Randy R. Wrihatnolo © Randy R. Wrihatnolo © Randy R. Wrihatnolo © Randy R. Wrihatnolo © Randy R. Wrihatnolo © Randy R. Wrihatnolo © Randy R. Wrihatnolo © Randy R. Wrihatnolo © Randy R. program, dan kegiatan. Wrihatnolo © Randy R. Wrihatnolo © Randy R. Wrihatnolo © Randy R. Wrihatnolo © Randy R. Wrihatnolo © Randy R. Wrihatnolo © Randy R. Wrihatnolo © Randy R. Wrihatnolo © Randy R. Wrihatnolo © Randy R. Wrihatnolo © Randy R. Wrihatnolo © Randy R. Wrihatnolo © Randy R. Wrihatnolo © Randy R. Wrihatnolo © Randy R. Wrihatnolo © Randy R. Wrihatnolo © Randy R. Wrihatnolo © Randy R. Wrihatnolo © Randy R. Wrihatnolo © Randy R. Wrihatnolo © Randy R. Wrihatnolo © Randy R. Wrihatnolo © Randy R. Wrihatnolo © Randy R. Wrihatnolo © Randy R. Wrihatnolo © Randy R. Wrihatnolo © Randy R. Wrihatnolo © Randy R. Wrihatnolo © Randy R. 2. Menjadikan kebijakan, program, dan kegiatan Wrihatnolo © Randy R. Wrihatnolo © Randy R. Wrihatnolo © Randy R. Wrihatnolo © Randy R. Wrihatnolo © Randy R. Wrihatnolo © Randy R. Wrihatnolo © Randy R. Wrihatnolo © Randy R. Wrihatnolo © Randy R. Wrihatnolo © Randy R. Wrihatnolo © Randy R. Wrihatnolo © Randy R. Wrihatnolo © Randy R. Wrihatnolo © Randy R. Wrihatnolo © Randy R. Wrihatnolo © Randy R. Wrihatnolo © Randy R. Wrihatnolo © Randy R. Wrihatnolo © Randy R. Wrihatnolo © Randy R. Wrihatnolo © Randy R. mampu mempertanggung-jawabkan penggunaan Wrihatnolo © Randy R. Wrihatnolo © Randy R. Wrihatnolo © Randy R. Wrihatnolo © Randy R. Wrihatnolo © Randy R. Wrihatnolo © Randy R. Wrihatnolo © Randy R. Wrihatnolo © Randy R. Wrihatnolo © Randy R. Wrihatnolo © Randy R. Wrihatnolo © Randy R. Wrihatnolo © Randy R. Wrihatnolo © Randy R. Wrihatnolo © Randy R. Wrihatnolo © Randy R. Wrihatnolo © Randy R. Wrihatnolo © Randy R. Wrihatnolo © Randy R. Wrihatnolo © Randy R. Wrihatnolo © Randy R. Wrihatnolo © Randy R. dana publik. Wrihatnolo © Randy R. Wrihatnolo © Randy R. Wrihatnolo © Randy R. Wrihatnolo © Randy R. Wrihatnolo © Randy R. Wrihatnolo © Randy R. Wrihatnolo © Randy R. Wrihatnolo © Randy R. Wrihatnolo © Randy R. Wrihatnolo © Randy R. Wrihatnolo © Randy R. Wrihatnolo © Randy R. Wrihatnolo © Randy R. Wrihatnolo © Randy R. Wrihatnolo © Randy R. Wrihatnolo © Randy R. Wrihatnolo © Randy R. Wrihatnolo © Randy R. Wrihatnolo © Randy R. Wrihatnolo © Randy R. Wrihatnolo © Randy R. 3. Membantu para pemangku kepentingan belajar Wrihatnolo © Randy R. Wrihatnolo © Randy R. Wrihatnolo © Randy R. Wrihatnolo © Randy R. Wrihatnolo © Randy R. Wrihatnolo © Randy R. Wrihatnolo © Randy R. Wrihatnolo © Randy R. Wrihatnolo © Randy R. Wrihatnolo © Randy R. Wrihatnolo © Randy R. Wrihatnolo © Randy R. Wrihatnolo © Randy R. Wrihatnolo © Randy R. Wrihatnolo © Randy R. Wrihatnolo © Randy R. Wrihatnolo © Randy R. Wrihatnolo © Randy R. Wrihatnolo © Randy R. Wrihatnolo © Randy R. Wrihatnolo © Randy R. lebih banyak mengenai kebijakan, program, dan Wrihatnolo © Randy R. Wrihatnolo © Randy R. Wrihatnolo © Randy R. Wrihatnolo © Randy R. Wrihatnolo © Randy R. Wrihatnolo © Randy R. Wrihatnolo © Randy R. Wrihatnolo © Randy R. Wrihatnolo © Randy R. Wrihatnolo © Randy R. Wrihatnolo © Randy R. Wrihatnolo © Randy R. Wrihatnolo © Randy R. Wrihatnolo © Randy R. Wrihatnolo © Randy R. Wrihatnolo © Randy R. Wrihatnolo © Randy R. Wrihatnolo © Randy R. Wrihatnolo © Randy R. Wrihatnolo © Randy R. Wrihatnolo © Randy R. Wrihatnolo © Randy R. Wrihatnolo © Randy R. Wrihatnolo © Randy R. Wrihatnolo © Randy R. Wrihatnolo © Randy R. Wrihatnolo © Randy R. Wrihatnolo © Randy R. kegiatan. Wrihatnolo © Randy R. Wrihatnolo © Randy R. Wrihatnolo © Randy R. Wrihatnolo © Randy R. Wrihatnolo © Randy R. Wrihatnolo © Randy R. Wrihatnolo © Randy R. Wrihatnolo © Randy R. Wrihatnolo © Randy R. Wrihatnolo © Randy R. Wrihatnolo © Randy R. Wrihatnolo © Randy R. Wrihatnolo © Randy R. Wrihatnolo © Randy R. Wrihatnolo © Randy R. Wrihatnolo © Randy R. Wrihatnolo © Randy R. Wrihatnolo © Randy R. Wrihatnolo © Randy R. Wrihatnolo © Randy R. Wrihatnolo © Randy R. Wrihatnolo © Randy R. Wrihatnolo © Randy R. Wrihatnolo © Randy R. Wrihatnolo © Randy R. Wrihatnolo © Randy R. Wrihatnolo © Randy R. Wrihatnolo © Randy R. Wrihatnolo © Randy R. Wrihatnolo © Randy R. Wrihatnolo © Randy R. Wrihatnolo © Randy R. Wrihatnolo © Randy R. Wrihatnolo © Randy R. Wrihatnolo © Randy R. Wrihatnolo © Randy R. Wrihatnolo © Randy R. Wrihatnolo © Randy R. Wrihatnolo © Randy R. Wrihatnolo © Randy R. Wrihatnolo © Randy R. Wrihatnolo © Randy R. Wrihatnolo © Randy R. Wrihatnolo © Randy R. Wrihatnolo © Randy R. Wrihatnolo © Randy R. Wrihatnolo © Randy R. Wrihatnolo © Randy R. Wrihatnolo © Randy R. Wrihatnolo © Randy R. Wrihatnolo © Randy R. Wrihatnolo © Randy R. Wrihatnolo © Randy R. Wrihatnolo © Randy R. Wrihatnolo © Randy R. Wrihatnolo © Randy R. Wrihatnolo © Randy R. Wrihatnolo © Randy R. Wrihatnolo © Randy R. Wrihatnolo © Randy R. Wrihatnolo © Randy R. Wrihatnolo © Randy R. Wrihatnolo © Randy R. Wrihatnolo © Randy R. Wrihatnolo © Randy R. Wrihatnolo © Randy R. Wrihatnolo © Randy R. Wrihatnolo © Randy R. Wrihatnolo © Randy R. Wrihatnolo © Randy R. Wrihatnolo © Randy R. Wrihatnolo © Randy R. Wrihatnolo © Randy R. Wrihatnolo © Randy R. Wrihatnolo © Randy R. Wrihatnolo © Randy R. Wrihatnolo © Randy R. Wrihatnolo © Randy R. Wrihatnolo © Randy R. Wrihatnolo © Randy R. Wrihatnolo © Randy R. Wrihatnolo © Randy R. Wrihatnolo © Randy R. Wrihatnolo © Randy R. Wrihatnolo © Randy R. Wrihatnolo © Randy R. Wrihatnolo © Randy R. Wrihatnolo © Randy R. Wrihatnolo © Randy R. Wrihatnolo © Randy R. Wrihatnolo © Randy R. Wrihatnolo © Randy R. Wrihatnolo © Randy R. Wrihatnolo © Randy R. Wrihatnolo © Randy R. Wrihatnolo © Randy R. Wrihatnolo © Randy R. Wrihatnolo © Randy R. Wrihatnolo © Randy R. Wrihatnolo © Randy R. Wrihatnolo © Randy R. Wrihatnolo © Randy R. Wrihatnolo © Randy R. Wrihatnolo © Randy R. Wrihatnolo © Randy R. 30 Wrihatnolo © Randy R. Wrihatnolo © Randy R. Wrihatnolo © Randy R. Wrihatnolo © Randy R. Wrihatnolo © Randy R. Wrihatnolo © Randy R. Wrihatnolo © Randy R.
  • 31. Evaluasi adalah alat pembangunan terkait dengan anggaran © Randy R. Wrihatnolo © Randy R. Wrihatnolo © Randy R. Wrihatnolo © Randy R. Wrihatnolo © Randy R. Wrihatnolo © Randy R. Wrihatnolo © Randy R. Wrihatnolo © 2 Randy R. Wrihatnolo © Randy R. Wrihatnolo © Randy R. Wrihatnolo © Randy R. Wrihatnolo © Randy R. Wrihatnolo © Randy R. Wrihatnolo © Randy R. Wrihatnolo © Randy R. Wrihatnolo © Randy R. Wrihatnolo © Randy R. Wrihatnolo © Randy R. Wrihatnolo © Randy R. Wrihatnolo © Randy R. Wrihatnolo © Randy R. Wrihatnolo © Randy R. Wrihatnolo © Randy R. Wrihatnolo © Randy R. Wrihatnolo © Randy R. Wrihatnolo © Randy R. Wrihatnolo © Randy R. Wrihatnolo © Randy R. Wrihatnolo © Randy R. Wrihatnolo © Randy R. Wrihatnolo © Randy R. Wrihatnolo © Randy R. Wrihatnolo © Randy R. Wrihatnolo © Randy R. Wrihatnolo © Randy R. Wrihatnolo © Randy R. Wrihatnolo © Randy R. Wrihatnolo © Randy R. Wrihatnolo © Randy R. Wrihatnolo © Randy R. Wrihatnolo © Randy R. Wrihatnolo © Randy R. Wrihatnolo © Randy R. Planning Actuating Results Wrihatnolo © Randy R. Wrihatnolo © Randy R. Wrihatnolo © Randy R. Wrihatnolo © Randy R. Wrihatnolo © Randy R. Wrihatnolo © Randy R. Wrihatnolo © Randy R. Wrihatnolo © Randy R. Wrihatnolo © Randy R. Wrihatnolo © Randy R. Wrihatnolo © Randy R. Wrihatnolo © Randy R. Wrihatnolo © Randy R. Wrihatnolo © Randy R. Wrihatnolo © Randy R. Wrihatnolo © Randy R. Wrihatnolo © Randy R. Wrihatnolo © Randy R. Wrihatnolo © Randy R. Wrihatnolo © Randy R. Wrihatnolo © Randy R. Wrihatnolo © Randy R. Wrihatnolo © Randy R. Wrihatnolo © Randy R. Wrihatnolo © Randy R. Wrihatnolo © Randy R. Wrihatnolo © Randy R. Wrihatnolo © Randy R. Wrihatnolo © Randy R. Wrihatnolo © Randy R. Wrihatnolo © Randy R. Wrihatnolo © Randy R. Wrihatnolo © Randy R. Wrihatnolo © Randy R. Wrihatnolo © Randy R. proses Wrihatnolo © Randy R. Wrihatnolo © Randy R. Wrihatnolo © Randy R. Wrihatnolo © Randy R. Wrihatnolo © Randy R. Wrihatnolo © Randy R. Wrihatnolo © Randy R. input output outcomes impacts Wrihatnolo © Randy R. Wrihatnolo © Randy R. Wrihatnolo © Randy R. Wrihatnolo © Randy R. Wrihatnolo © Randy R. Wrihatnolo © Randy R. Wrihatnolo © Randy R. (aktivitas) Wrihatnolo © Randy R. Wrihatnolo © Randy R. Wrihatnolo © Randy R. Wrihatnolo © Randy R. Wrihatnolo © Randy R. Wrihatnolo © Randy R. Wrihatnolo © Randy R. Wrihatnolo © Randy R. Wrihatnolo © Randy R. Wrihatnolo © Randy R. Wrihatnolo © Randy R. Wrihatnolo © Randy R. Wrihatnolo © Randy R. Wrihatnolo © Randy R. Wrihatnolo © Randy R. Wrihatnolo © Randy R. Wrihatnolo © Randy R. Wrihatnolo © Randy R. Wrihatnolo © Randy R. Wrihatnolo © Randy R. Wrihatnolo © Randy R. Wrihatnolo © Randy R. Wrihatnolo © Randy R. Wrihatnolo © Randy R. Wrihatnolo © Randy R. Wrihatnolo © Randy R. Wrihatnolo © Randy R. Wrihatnolo © Randy R. Wrihatnolo © Randy R. Wrihatnolo © Randy R. Wrihatnolo © Randy R. Wrihatnolo © Randy R. Wrihatnolo © Randy R. Wrihatnolo © Randy R. Wrihatnolo © Randy R. Wrihatnolo © Randy R. Wrihatnolo © Randy R. Wrihatnolo © Randy R. Wrihatnolo © Randy R. Wrihatnolo © Randy R. Wrihatnolo © Randy R. Wrihatnolo © Randy R. Contoh Indikator: Contoh Indikator: Contoh Indikator: Contoh Indikator: Contoh Indikator: Wrihatnolo © Randy R. Wrihatnolo © Randy R. Wrihatnolo © Randy R. Wrihatnolo © Randy R. Wrihatnolo © Randy R. Wrihatnolo © Randy R. Wrihatnolo © Randy R. Sumberdaya: Pelaksanaan: Terbangunnya jaringan air Jumlah rumah tangga 1.Pengurangan jumlah Wrihatnolo © Randy R. Wrihatnolo © Randy R. Wrihatnolo © Randy R. Wrihatnolo © Randy R. Wrihatnolo © Randy R. Wrihatnolo © Randy R. Wrihatnolo © Randy R. 1. Pembiayaan. 1. Sasaran minum di suatu daerah. yang memperoleh akses penduduk yang terkena Wrihatnolo © Randy R. Wrihatnolo © Randy R. Wrihatnolo © Randy R. Wrihatnolo © Randy R. Wrihatnolo © Randy R. Wrihatnolo © Randy R. Wrihatnolo © Randy R. 2. SDM. 2. Prosedur air minum/air bersih. penyakit. Wrihatnolo © Randy R. Wrihatnolo © Randy R. Wrihatnolo © Randy R. Wrihatnolo © Randy R. Wrihatnolo © Randy R. Wrihatnolo © Randy R. Wrihatnolo © Randy R. 3. Rencana Kerja. 3. Regulasi 2.Meningkatnya kualitas Wrihatnolo © Randy R. Wrihatnolo © Randy R. Wrihatnolo © Randy R. Wrihatnolo © Randy R. Wrihatnolo © Randy R. Wrihatnolo © Randy R. Wrihatnolo © Randy R. kesehatan. Wrihatnolo © Randy R. Wrihatnolo © Randy R. Wrihatnolo © Randy R. Wrihatnolo © Randy R. Wrihatnolo © Randy R. Wrihatnolo © Randy R. Wrihatnolo © Randy R. Wrihatnolo © Randy R. Wrihatnolo © Randy R. Wrihatnolo © Randy R. Wrihatnolo © Randy R. Wrihatnolo © Randy R. Wrihatnolo © Randy R. Wrihatnolo © Randy R. Wrihatnolo © Randy R. Wrihatnolo © Randy R. Wrihatnolo © Randy R. Wrihatnolo © Randy R. Wrihatnolo © Randy R. Wrihatnolo © Randy R. Wrihatnolo © Randy R. Wrihatnolo © Randy R. Wrihatnolo © Randy R. Wrihatnolo © Randy R. Wrihatnolo © Randy R. Wrihatnolo © Randy R. Wrihatnolo © Randy R. Wrihatnolo © Randy R. Wrihatnolo © Randy R. Wrihatnolo © Randy R. Wrihatnolo © Randy R. Wrihatnolo © Randy R. Wrihatnolo © Randy R. Wrihatnolo © Randy R. Wrihatnolo © Randy R. Wrihatnolo © Randy R. Wrihatnolo © Randy R. Wrihatnolo © Randy R. Wrihatnolo © Randy R. Wrihatnolo © Randy R. Wrihatnolo © Randy R. Wrihatnolo © Randy R. Wrihatnolo © Randy R. Wrihatnolo © Randy R. Wrihatnolo © Randy R. Wrihatnolo © Randy R. Wrihatnolo © Randy R. Wrihatnolo © Randy R. Wrihatnolo © Randy R. Tools: Tools: Performance Indicators: WrihatnoloEVA, IRR, NPV • © Randy R. Wrihatnolo © Performance/ • Randy R. Wrihatnolo © Randy KeyWrihatnolo © Randy R. Wrihatnolo © Randy R. Wrihatnolo © Randy R. Wrihatnolo © Randy R. • R. performance WrihatnoloPerformance-based • © Randy R. Wrihatnolo © Operational/ Randy R. Wrihatnolo © Randy indicators (KPI)© Randy R. Wrihatnolo © Randy R. Wrihatnolo © Randy R. Wrihatnolo © Randy R. R. Wrihatnolo for Wrihatnolobudgeting R. Wrihatnolo © Compliance Auditing © Randy Operational, finance, © Randy Randy R. Wrihatnolo R. Wrihatnolo © Randy R. Wrihatnolo © Randy R. Wrihatnolo © Randy R. Wrihatnolo © Randy R. WrihatnoloStrategic planning. • © Randy R. Wrihatnolo © Program evaluation. © Randy andWrihatnolo © Randy R. Wrihatnolo © Randy R. Wrihatnolo © Randy R. Wrihatnolo © Randy R. • Randy R. Wrihatnolo R. administrative. WrihatnoloRisk management. • © Randy R. Wrihatnolo © Policy analysis. • Randy R. Wrihatnolo © Randy R. Wrihatnolo © Randy R. Wrihatnolo © Randy R. Wrihatnolo © Randy R. Wrihatnolo © Randy R. Wrihatnolo © Randy R. Wrihatnolo © Audit forensic. • Randy R. Wrihatnolo © Randy R. Wrihatnolo © Randy R. Wrihatnolo © Randy R. Wrihatnolo © Randy R. Wrihatnolo © Randy R. Wrihatnolo © Randy R. Wrihatnolo © Randy R. Wrihatnolo © Randy R. Wrihatnolo © Randy R. Wrihatnolo © Randy R. Wrihatnolo © Randy R. Wrihatnolo © Randy R. Wrihatnolo © Randy R. Wrihatnolo © Randy R. Wrihatnolo © Randy R. Wrihatnolo © Randy R. Wrihatnolo © Randy R. Wrihatnolo © Randy R. Wrihatnolo © Randy R. Wrihatnolo © Randy R. Wrihatnolo © Randy R. Wrihatnolo © Randy R. Wrihatnolo © Randy R. Wrihatnolo © Randy R. Wrihatnolo © Randy R. Wrihatnolo © Randy R. Wrihatnolo © Randy R. Wrihatnolo © Randy R. Wrihatnolo © Randy R. Wrihatnolo © Randy R. Wrihatnolo © Randy R. Wrihatnolo © Randy R. Wrihatnolo © Randy R. Wrihatnolo © Randy R. Wrihatnolo © Randy R. Wrihatnolo © Randy R. Wrihatnolo © Randy R. Wrihatnolo © Randy R. Wrihatnolo © Randy R. Wrihatnolo © Randy R. Wrihatnolo © Randy R. Wrihatnolo © Randy R. Wrihatnolo © Randy R. Wrihatnolo © Randy R. Wrihatnolo © Randy R. Wrihatnolo © Randy R. Wrihatnolo © Randy R. 31 Wrihatnolo © Randy R. Wrihatnolo © Randy R. Wrihatnolo © Randy R. Wrihatnolo © Randy R. Wrihatnolo © Randy R. Wrihatnolo © Randy R. Wrihatnolo © Randy R.
  • 32. 2 Monitoring & Evaluation Resource reallocations (PBB) (Source) JICA 32
  • 33. Evaluasi Menurut Tahapannya Dalam Konteks Siklus Pembangunan © Randy R. Wrihatnolo © Randy R. Wrihatnolo © Randy R. Wrihatnolo © Randy R. Wrihatnolo © Randy R. Wrihatnolo © Randy R. Wrihatnolo © Randy R. Wrihatnolo © 2 Randy R. Wrihatnolo © Randy R. Wrihatnolo © Randy R. Wrihatnolo © Randy R. Wrihatnolo © Randy R. Wrihatnolo © Randy R. Wrihatnolo © Randy R. Wrihatnolo © Randy R. Wrihatnolo © Randy R. Wrihatnolo © Randy R. Wrihatnolo © Randy R. Wrihatnolo © Randy R. Wrihatnolo © Randy R. Wrihatnolo © Randy R. Wrihatnolo © Randy R. Wrihatnolo © Randy R. Wrihatnolo © Randy R. Wrihatnolo © Randy R. Wrihatnolo © Randy R. Wrihatnolo © Randy R. Wrihatnolo © Randy R. Wrihatnolo © Randy R. Tahap Perencanaan Tahap Pelaksanaan Tahap Pasca Pelaksanaan Wrihatnolo © Randy R. Wrihatnolo © Randy R. Wrihatnolo © Randy R. Wrihatnolo © Randy R. Wrihatnolo © Randy R. Wrihatnolo © Randy R. Wrihatnolo © Randy R. (ex-ante) (on-going) (ex-post) Wrihatnolo © Randy R. Wrihatnolo © Randy R. Wrihatnolo © Randy R. Wrihatnolo © Randy R. Wrihatnolo © Randy R. Wrihatnolo © Randy R. Wrihatnolo © Randy R. Wrihatnolo © Randy R. Wrihatnolo © Randy R. Wrihatnolo © Randy R. Wrihatnolo © Randy R. Wrihatnolo © Randy R. Wrihatnolo © Randy R. Wrihatnolo © Randy R. Wrihatnolo © Randy R. Wrihatnolo © Randy R. Wrihatnolo © Randy R. Wrihatnolo © Randy R. Wrihatnolo © Randy R. Wrihatnolo © Randy R. Wrihatnolo © Randy R. • Dilakukan sebelum • Dilakukan pada saat • Dilaksanakan setelah Wrihatnolo © Randy R. Wrihatnolo © Randy R. Wrihatnolo © Randy R. Wrihatnolo © Randy R. Wrihatnolo © Randy R. Wrihatnolo © Randy R. Wrihatnolo © Randy R. Wrihatnolo © Randy R. Wrihatnolo © Randy R. Wrihatnolo © Randy R. Wrihatnolo © Randy R. Wrihatnolo © Randy R. Wrihatnolo © Randy R. Wrihatnolo © Randy R. ditetapkan rencana pelaksanaan rencana pelaksanaan rencana Wrihatnolo © Randy R. Wrihatnolo © Randy R. Wrihatnolo © Randy R. Wrihatnolo © Randy R. Wrihatnolo © Randy R. Wrihatnolo © Randy R. Wrihatnolo © Randy R. Wrihatnolo © Randy R. Wrihatnolo © Randy R. Wrihatnolo © Randy R. Wrihatnolo © Randy R. Wrihatnolo © Randy R. Wrihatnolo © Randy R. Wrihatnolo © Randy R. pembangunan. pembangunan. berakhir. Wrihatnolo © Randy R. Wrihatnolo © Randy R. Wrihatnolo © Randy R. Wrihatnolo © Randy R. Wrihatnolo © Randy R. Wrihatnolo © Randy R. Wrihatnolo © Randy R. Wrihatnolo © Randy R. Wrihatnolo © Randy R. Wrihatnolo © Randy R. Wrihatnolo © Randy R. Wrihatnolo © Randy R. Wrihatnolo © Randy R. Wrihatnolo © Randy R. • Untuk memilih dan • Untuk menentukan • Untuk melihat apakah Wrihatnolo © Randy R. Wrihatnolo © Randy R. Wrihatnolo © Randy R. Wrihatnolo © Randy R. Wrihatnolo © Randy R. Wrihatnolo © Randy R. Wrihatnolo © Randy R. Wrihatnolo © Randy R. Wrihatnolo © Randy R. Wrihatnolo © Randy R. Wrihatnolo © Randy R. Wrihatnolo © Randy R. Wrihatnolo © Randy R. Wrihatnolo © Randy R. menentukan skala tingkat kemajuan pencapaian Wrihatnolo © Randy R. Wrihatnolo © Randy R. Wrihatnolo © Randy R. Wrihatnolo © Randy R. Wrihatnolo © Randy R. Wrihatnolo © Randy R. Wrihatnolo © Randy R. Wrihatnolo © Randy R. Wrihatnolo © Randy R. Wrihatnolo © Randy R. Wrihatnolo © Randy R. Wrihatnolo © Randy R. Wrihatnolo © Randy R. Wrihatnolo © Randy R. prioritas dari berbagai pelaksanaan rencana (keluaran/hasil/dampak) Wrihatnolo © Randy R. Wrihatnolo © Randy R. Wrihatnolo © Randy R. Wrihatnolo © Randy R. Wrihatnolo © Randy R. Wrihatnolo © Randy R. Wrihatnolo © Randy R. Wrihatnolo © Randy R. Wrihatnolo © Randy R. Wrihatnolo © Randy R. Wrihatnolo © Randy R. Wrihatnolo © Randy R. Wrihatnolo © Randy R. Wrihatnolo © Randy R. alternatif dan dibandingkan dengan program mampu Wrihatnolo © Randy R. Wrihatnolo © Randy R. Wrihatnolo © Randy R. Wrihatnolo © Randy R. Wrihatnolo © Randy R. Wrihatnolo © Randy R. Wrihatnolo © Randy R. Wrihatnolo © Randy R. Wrihatnolo © Randy R. Wrihatnolo © Randy R. Wrihatnolo © Randy R. Wrihatnolo © Randy R. Wrihatnolo © Randy R. Wrihatnolo © Randy R. kemungkinan cara rencana yang telah mengatasi masalah Wrihatnolo © Randy R. Wrihatnolo © Randy R. Wrihatnolo © Randy R. Wrihatnolo © Randy R. Wrihatnolo © Randy R. Wrihatnolo © Randy R. Wrihatnolo © Randy R. Wrihatnolo © Randy R. Wrihatnolo © Randy R. Wrihatnolo © Randy R. Wrihatnolo © Randy R. Wrihatnolo © Randy R. Wrihatnolo © Randy R. Wrihatnolo © Randy R. mencapai tujuan yang ditentukan sebelumnya. pembangunan yang Wrihatnolo © Randy R. Wrihatnolo © Randy R. Wrihatnolo © Randy R. Wrihatnolo © Randy R. Wrihatnolo © Randy R. Wrihatnolo © Randy R. Wrihatnolo © Randy R. Wrihatnolo © Randy R. Wrihatnolo © Randy R. Wrihatnolo © Randy R. Wrihatnolo © Randy R. Wrihatnolo © Randy R. Wrihatnolo © Randy R. Wrihatnolo © Randy R. telah dirumuskan ingin dipecahkan. Wrihatnolo © Randy R. Wrihatnolo © Randy R. Wrihatnolo © Randy R. Wrihatnolo © Randy R. Wrihatnolo © Randy R. Wrihatnolo © Randy R. Wrihatnolo © Randy R. Wrihatnolo © Randy R. Wrihatnolo © Randy R. Wrihatnolo © Randy R. Wrihatnolo © Randy R. Wrihatnolo © Randy R. Wrihatnolo © Randy R. Wrihatnolo © Randy R. Wrihatnolo © Randy R. Wrihatnolo © Randy R. Wrihatnolo © Randy R. Wrihatnolo © Randy R. Wrihatnolo © RandyUntuk menilai: R. Wrihatnolo © Randy R. • R. Wrihatnolo © Randy sebelumnya. Wrihatnolo © Randy R. Wrihatnolo © Randy R. Wrihatnolo © Randy R. Wrihatnolo © Randy R. Wrihatnolo © Randy R. Wrihatnolo © Randy R. Wrihatnolo © Randy R. Wrihatnolo © Randy R. Wrihatnolo © Randy R. Wrihatnolo © Randy R. Wrihatnolo © Randy R. Wrihatnolo © RandyEfisiensi © Randy R. Wrihatnolo © Randy R. R. Wrihatnolo (keluaran dan hasil Wrihatnolo © Randy R. Wrihatnolo © Randy R. Wrihatnolo © Randy R. Wrihatnolo © Randy R. Wrihatnolo © Randydibandingkan masukan), © Randy R. R. Wrihatnolo © Randy R. Wrihatnolo Wrihatnolo © Randy R. Wrihatnolo © Randy R. Wrihatnolo © Randy R. Wrihatnolo © Randy R. Wrihatnolo © Randy R. Wrihatnolo © Randy R. Wrihatnolo © Randy R. Wrihatnolo © Randy R. Wrihatnolo © Randy R. Wrihatnolo © Randy R. Wrihatnolo © Randy R. Wrihatnolo © RandyEfektivitas Randy R. dan dampak R. R. Wrihatnolo © (hasil Wrihatnolo © Randy Wrihatnolo © Randy R. Wrihatnolo © Randy R. Wrihatnolo © Randy R. Wrihatnolo © Randy R. Wrihatnolo © Randy R. Wrihatnolo © Randy R. Wrihatnolo © Randy R. terhadap sasaran), ataupun Wrihatnolo © Randy R. Wrihatnolo © Randy R. Wrihatnolo © Randy R. Wrihatnolo © Randy R. Wrihatnolo © Randy R. Wrihatnolo © Randy R. Wrihatnolo © Randy R. Wrihatnolo © Randy R. Wrihatnolo © Randy R. Wrihatnolo © Randy R. Wrihatnolo © Randy R. Wrihatnolo © RandyManfaat (dampak Wrihatnolo © Randy R. R. Wrihatnolo © Randy R. terhadap Wrihatnolo © Randy R. Wrihatnolo © Randy R. Wrihatnolo © Randy R. Wrihatnolo © Randy R. Wrihatnolo © Randy R. Wrihatnolo © Randy R. Wrihatnolo © Randy R. Wrihatnolo © Randy R. Wrihatnolo © Randy R. Wrihatnolo © Randy R. Wrihatnolo © Randy R. Wrihatnolo © Randykebutuhan) Randy R. Wrihatnolo © Randy R. R. Wrihatnolo © dari suatu Wrihatnolo © Randy R. Wrihatnolo © Randy R. Wrihatnolo © Randy R. Wrihatnolo © Randy R. Wrihatnolo © Randyprogram. © Randy R. Wrihatnolo © Randy R. R. Wrihatnolo Wrihatnolo © Randy R. Wrihatnolo © Randy R. Wrihatnolo © Randy R. Wrihatnolo © Randy R. Wrihatnolo © Randy R. Wrihatnolo © Randy R. Wrihatnolo © Randy R. Wrihatnolo © Randy R. Wrihatnolo © Randy R. Wrihatnolo © Randy R. Wrihatnolo © Randy R. Wrihatnolo © Randy R. Wrihatnolo © Randy R. Wrihatnolo © Randy R. Wrihatnolo © Randy R. Wrihatnolo © Randy R. Wrihatnolo © Randy R. Wrihatnolo © Randy R. Wrihatnolo © Randy R. Wrihatnolo © Randy R. Wrihatnolo © Randy R. 33 Wrihatnolo © Randy R. Wrihatnolo © Randy R. Wrihatnolo © Randy R. Wrihatnolo © Randy R. Wrihatnolo © Randy R. Wrihatnolo © Randy R. Wrihatnolo © Randy R.
  • 34. © Randy R. Wrihatnolo © Randy R. Wrihatnolo © Randy R. Wrihatnolo © Randy R. Wrihatnolo © Randy R. Wrihatnolo © Randy R. Wrihatnolo © Randy R. Wrihatnolo © Mekanisme Pelaksanaan Evaluasi 2 Randy R. Wrihatnolo © Randy R. Wrihatnolo © Randy R. Wrihatnolo © Randy R. Wrihatnolo © Randy R. Wrihatnolo © Randy R. Wrihatnolo © Randy R. Wrihatnolo © Randy R. Wrihatnolo © Randy R. Wrihatnolo © Randy R. Wrihatnolo © Randy R. Wrihatnolo © Randy R. Wrihatnolo © Randy R. Wrihatnolo © Randy R. Wrihatnolo © Randy R. Wrihatnolo © Randy R. Wrihatnolo © Randy R. Wrihatnolo © Randy R. Wrihatnolo © Randy R. Wrihatnolo © Randy R. Wrihatnolo © Randy R. Wrihatnolo © Randy R. Pemantauan Wrihatnolo © Randy R. Wrihatnolo © Randy R. Wrihatnolo © Randy R. Wrihatnolo © Randy R. Wrihatnolo © Randy R. Wrihatnolo © Randy R. Wrihatnolo © Randy R. Wrihatnolo © Randy R. Wrihatnolo © Randy R. Wrihatnolo © Randy R. Wrihatnolo © Randy R. Wrihatnolo © Randy R. Wrihatnolo © Randy R. Wrihatnolo © Randy R. Wrihatnolo © Randy R. Wrihatnolo © Randy R. Wrihatnolo © Randy R. Wrihatnolo © Randy R. Wrihatnolo © Randy R. Wrihatnolo © Randy R. Wrihatnolo © Randy R. Wrihatnolo © Randy R. Wrihatnolo © Randy R. Wrihatnolo © Randy R. Wrihatnolo © Randy R. Wrihatnolo © Randy R. Wrihatnolo © Randy R. Wrihatnolo © Randy R. Wrihatnolo © Randy R. Wrihatnolo © Randy R. Wrihatnolo © Randy R. Wrihatnolo © Randy R. Wrihatnolo © Randy R. Wrihatnolo © Randy R. Wrihatnolo © Randy R. Evaluasi Sektoral Wrihatnolo © Randy R. Wrihatnolo © Randy R. Wrihatnolo © Randy R. Wrihatnolo © Randy R. Wrihatnolo © Randy R. Wrihatnolo © Randy R. Wrihatnolo © Randy R. Wrihatnolo © Randy R. Wrihatnolo © Randy R. Wrihatnolo © Randy R. Wrihatnolo © Randy R. Wrihatnolo © Randy R. Wrihatnolo © Randy R. Wrihatnolo © Randy R. Wrihatnolo © Randy R. Wrihatnolo © Randy R. Wrihatnolo © Randy R. Wrihatnolo © Randy R. Wrihatnolo © Randy R. Wrihatnolo © Randy R. Wrihatnolo © Randy R. Evaluasi Daerah Wrihatnolo © Randy R. Wrihatnolo © Randy R. Wrihatnolo © Randy R. Wrihatnolo © Randy R. Wrihatnolo © Randy R. Wrihatnolo © Randy R. Wrihatnolo © Randy R. Wrihatnolo © Randy R. Wrihatnolo © Randy R. Wrihatnolo © Randy R. Wrihatnolo © Randy R. Wrihatnolo © Randy R. Wrihatnolo © Randy R. Wrihatnolo © Randy R. Wrihatnolo © Randy R. Wrihatnolo © Randy R. Wrihatnolo © Randy R. Wrihatnolo © Randy R. Wrihatnolo © Randy R. Wrihatnolo © Randy R. Wrihatnolo © Randy R. Wrihatnolo © Randy R. Wrihatnolo © Randy R. Wrihatnolo © Randy R. Wrihatnolo © Randy R. Wrihatnolo © Randy R. Wrihatnolo © Randy R. Wrihatnolo © Randy R. Wrihatnolo © Randy R. Wrihatnolo © Randy R. Wrihatnolo © Randy R. Wrihatnolo © Randy R. Wrihatnolo © Randy R. Wrihatnolo © Randy R. Wrihatnolo © Randy R. Wrihatnolo © Randy R. Wrihatnolo © Randy R. Wrihatnolo © Randy R. Wrihatnolo © Randy R. Wrihatnolo © Randy R. Wrihatnolo © Randy R. Wrihatnolo © Randy R. Wrihatnolo © Randy R. Wrihatnolo © Randy R. Wrihatnolo © Randy R. Wrihatnolo © Randy R. Wrihatnolo © Randy R. Wrihatnolo © Randy R. Wrihatnolo © Randy R. Wrihatnolo © Randy R. Wrihatnolo © Randy R. Wrihatnolo © Randy R. Wrihatnolo © Randy R. Wrihatnolo © Randy R. Wrihatnolo © Randy R. Wrihatnolo © Randy R. s s Wrihatnolo © Randy R. Wrihatnolo © Randy R. Wrihatnolo © Randy R. Wrihatnolo © Randy R. Wrihatnolo © Randy R. Wrihatnolo © Randy R. Wrihatnolo © Randy R. Ex-ante On-going Ex-post Pelaporan Wrihatnolo © Randy R. Wrihatnolo © Randy R. Wrihatnolo © Randy R. Wrihatnolo © Randy R. Wrihatnolo © Randy R. Wrihatnolo © Randy R. Wrihatnolo © Randy R. Wrihatnolo © Randy R. Wrihatnolo © Randy R. Wrihatnolo © Randy R. Wrihatnolo © Randy R. Wrihatnolo © Randy R. Wrihatnolo © Randy R. Wrihatnolo © Randy R. Wrihatnolo © Randy R. Wrihatnolo © Randy R. Wrihatnolo © Randy R. Wrihatnolo © Randy R. Wrihatnolo © Randy R. Wrihatnolo © Randy R. Wrihatnolo © Randy R. Wrihatnolo © Randy R. Wrihatnolo © Randy R. Wrihatnolo © Randy R. Wrihatnolo © Randy R. Wrihatnolo © Randy R. Wrihatnolo © Randy R. Wrihatnolo © Randy R. Wrihatnolo © Randy R. Wrihatnolo © Randy R. Wrihatnolo © Randy R. Wrihatnolo © Randy R. Wrihatnolo © Randy R. Wrihatnolo © Randy R. Wrihatnolo © Randy R. Wrihatnolo © Randy R. Wrihatnolo © Randy R. Wrihatnolo © Randy R. Wrihatnolo © Randy R. Wrihatnolo © Randy R. Wrihatnolo © Randy R. Wrihatnolo © Randy R. Wrihatnolo © Randy R. Wrihatnolo © Randy R. Wrihatnolo © Randy R. Wrihatnolo © Randy R. Wrihatnolo © Randy R. Wrihatnolo © Randy R. Wrihatnolo © Randy R. User: Direktorat Teknis Wrihatnolo © Randy R. Wrihatnolo © Randy R. Wrihatnolo © Randy R. Wrihatnolo © Randy R. Wrihatnolo © Randy R. Wrihatnolo © Randy R. Wrihatnolo © Randy R. Wrihatnolo © Randy R. Wrihatnolo © Randy R. Wrihatnolo © Randy R. Wrihatnolo © Randy R. Wrihatnolo © Randy R. Wrihatnolo © Randy R. Wrihatnolo © Randy R. Wrihatnolo © Randy R. Wrihatnolo © Randy R. Wrihatnolo © Randy R. Wrihatnolo © Randy R. Wrihatnolo © Randy R. Wrihatnolo © Randy R. Wrihatnolo © Randy R. Wrihatnolo © Randy R. Wrihatnolo © Randy R. Wrihatnolo © Randy R. Wrihatnolo © Randy R. Wrihatnolo © Randy R. Wrihatnolo © Randy R. Wrihatnolo © Randy R. Data dan Informasi Wrihatnolo © Randy R. Wrihatnolo © Randy R. Wrihatnolo © Randy R. Wrihatnolo © Randy R. Wrihatnolo © Randy R. Wrihatnolo © Randy R. Wrihatnolo © Randy R. Wrihatnolo © Randy R. Wrihatnolo © Randy R. Wrihatnolo © Randy R. Wrihatnolo © Randy R. Wrihatnolo © Randy R. Wrihatnolo © Randy R. Wrihatnolo © Randy R. Wrihatnolo © Randy R. Wrihatnolo © Randy R. Wrihatnolo © Randy R. Wrihatnolo © Randy R. Wrihatnolo © Randy R. Wrihatnolo © Randy R. Wrihatnolo © Randy R. Wrihatnolo © Randy R. Wrihatnolo © Randy R. Wrihatnolo © Randy R. Wrihatnolo © Randy R. Wrihatnolo © Randy R. Wrihatnolo © Randy R. Wrihatnolo © Randy R. User: Direktorat Teknis, Kementerian/Lembaga, Khalayak Umum Wrihatnolo © Randy R. Wrihatnolo © Randy R. Wrihatnolo © Randy R. Wrihatnolo © Randy R. Wrihatnolo © Randy R. Wrihatnolo © Randy R. Wrihatnolo © Randy R. Wrihatnolo © Randy R. Wrihatnolo © Randy R. Wrihatnolo © Randy R. Wrihatnolo © Randy R. Wrihatnolo © Randy R. Wrihatnolo © Randy R. Wrihatnolo © Randy R. Wrihatnolo © Randy R. Wrihatnolo © Randy R. Wrihatnolo © Randy R. Wrihatnolo © Randy R. Wrihatnolo © Randy R. Wrihatnolo © Randy R. Wrihatnolo © Randy R. Fenomena Online SIM Wrihatnolo © Randy R. Wrihatnolo © Randy R. Wrihatnolo © Randy R. Wrihatnolo © Randy R. Wrihatnolo © Randy R. Wrihatnolo © Randy R. Wrihatnolo © Randy R. Wrihatnolo © Randy R. Wrihatnolo © Randy R. Wrihatnolo © Randy R. Wrihatnolo © Randy R. Wrihatnolo © Randy R. Wrihatnolo © Randy R. Wrihatnolo © Randy R. Wrihatnolo © Randy R. Wrihatnolo © Randy R. Wrihatnolo © Randy R. Wrihatnolo © Randy R. Wrihatnolo © Randy R. Wrihatnolo © Randy R. Wrihatnolo © Randy R. Wrihatnolo © Randy R. Wrihatnolo © Randy R. Wrihatnolo © Randy R. Wrihatnolo © Randy R. Wrihatnolo © Randy R. Wrihatnolo © Randy R. Wrihatnolo © Randy R. 34 Wrihatnolo © Randy R. Wrihatnolo © Randy R. Wrihatnolo © Randy R. Wrihatnolo © Randy R. Wrihatnolo © Randy R. Wrihatnolo © Randy R. Wrihatnolo © Randy R.