Κοινωνιολογία Εκπαίδευση ως παράγοντας αναπαραγωγής της κοινωνίας

1. Κοινωνιολογία
Εκπαίδευση: Παράγοντας Αναπαραγωγής
& Αλλαγής της κοινωνίας
5ο Κεφάλαιο
Μάθημα 2ο
Δρόσου Χριστίνα
Οικονομολόγος

2. Το σχολείο αναπαράγει τις
κοινωνικές ανισότητες ή, προσφέρει
στα άτομα ίσες ευκαιρίες με
αποτέλεσμα την κοινωνική τους
ανέλιξη?
Ερώτηση:

3. Εκπαίδευση: παράγοντας
αναπαραγωγής της κοινωνίας
Δυτικές κοινωνίες => ενδιαφέρον για:
• το τι πρέπει να διδάσκεται στο σχολείο
• αν πρέπει να εφαρμόζεται κάποιο εξεταστικό σύστημα
επιλογής των μαθητών
Ρητορική Αξιοκρατίας: αξία της προσωπικής
προσπάθειας που καταβάλλει ο μαθητής, για να
ανταποκριθεί στις απαιτήσεις του σχολείου
Μη αποκάλυψη: => το σχολείο κατέχει κεντρική θέση
στους μηχανισμούς αναπαραγωγής της κοινωνίας

4. Τι αναπαράγει το Σχολείο;
Αναπαράγει & μεταδίδει τον πολιτισμό μιας κοινωνίας
στη νέα γενιά (π.χ.Ιστορία)
 Διαμορφώνει και αναπαράγει την εθνική ταυτότητα.
(τελετές, σύμβολα, εθνικές επέτειοι, συμβολικές
χρονολογίες)
Σχολικές Εκδηλώσεις => συμβολικό χαρακτήρα:
- σμιλεύουν τη συλλογική ταυτότητα
- καλλιεργούν την αίσθηση ότι οι νέοι αποτελούν
συνέχεια των προηγούμενων γενεών

5. Θεωρία Αναπαραγωγής
Επίκεντρο: Αν δίνονται σε όλους ίσες δυνατότητες
πρόσβασης στη γνώση που παρέχεται
Ο Μπουρντιέ κατέδειξε εμπειρικά ότι το εκπαιδευτικό
σύστημα λειτουργεί ως σύστημα επιλογής που ευνοεί
τις ανώτερες τάξεις σε βάρος των υπολοίπων
Τίτλο Σπουδών: Ο χαρακτηρισμός της φοίτησης του
μαθητή είναι στην ουσία μια απονομή ιδιοτήτων στο
μαθητή
Η απονομή των ιδιοτήτων κατατάσσει τα άτομα σε
ιεραρχημένες κοινωνικές ομάδες

6. Τίτλος Σπουδών
Απόδειξη ότι αυτός που τον κατέχει συνδέεται με μια
κουλτούρα που αποκτιέται από τη σχολική εκμάθηση
 Όποιος δε διαθέτει αυτού του είδους την κουλτούρα
εκτοπίζεται σε αδιαβάθμητα ινστιτούτα ή σε
επαγγελματικές σχολές
Άλλοι κοινωνιολόγοι: => εγγυήσεις «νοημοσύνης», οι
οποίοι αντικαθιστούν τους παλαιούς τίτλους
ευγενείας ή, τους τίτλους ιδιοκτησίας
Γενικότερα, δικαιώνουν αυτούς που αισθάνονται ήδη
κυρίαρχοι

7. Εκπαίδευτικό Συστήμα
Καθιστά φυσικές τις κοινωνικές ανισότητες
αφού τις μετατρέπει σε ανισότητες κουλτούρας &
ευφυΐας,
 μετατρέπει τα κοινωνικά προνόμια σε
αξιοκρατικά κριτήρια,
που κάποιοι, να είναι «φυσικά» προορισμένοι για
ανώτερες σπουδές και
κάποιοι για τεχνικές και επαγγελματικές σπουδές

8. Σχολική Επίδοση & Κοινωνική Προέλευση
Σχολικές επιδόσεις συνδέονται με κοινωνικά χαρακτηριστικά
 Σχολική «σταδιοδρομία» των μαθητών δεν είναι άσχετη με την
κοινωνική τους προέλευση
 Όσο ανερχόμαστε την κοινωνική ιεραρχία τόσο αυξάνονται τα παιδιά με
καλή επίδοση στο σχολείο
Το σχολείο αναπαράγει την κοινωνία, την κοινωνική διάρθρωση
Το εκπαιδευτικό σύστημα επικυρώνει μια επιλογή που έχει ήδη γίνει από
την κοινωνία
 Πρόσβαση στα Α.Ε.I βρίσκεται σε μια παράλληλη πορεία με το
επάγγελμα του πατέρα.
Οι περισσότεροι επιτυχόντες μαθητές είναι γιοι ή κόρες γονέων που
ασκούν επαγγέλματα κύρους

9. Κοινωνική Κινητικότητα
• Κοινωνική Προέλευση των μαθητών διαδραματίζει
καθοριστικό ρόλο στη σταδιοδρομία τους,
• Ωστόσο, παιδιά αγροτών και εργατών κατέλαβαν
θέσεις στα μεσαία και υψηλά στρώματα της
ελληνικής κοινωνίας
• Απόδειξη => δυνατότητα κινητικότητας στην
ελληνική κοινωνία

10. • Το σχολείο δεν επιλέγει συνειδητά με βάση το επάγγελμα των γονέων
αλλά με βάση τις επιθυμίες που εκδηλώνουν τα παιδιά
• Γονείς & παιδιά δημιουργούν για τον εαυτό τους
συγκεκριμένες προσδοκίες και
 εσωτερικεύουν την κοινωνική τους θέση και τις συνήθειες που συνδέονται με
αυτή
• Διερεύνηση αν:
• το περιεχόμενο των σπουδών
• ο επαγγελματικός προσανατολισμός
• η εκπαιδευτική διαδικασία
ανταποκρίνονται στις σύγχρονες ανάγκες των μαθητών
Παρεχόμενη γνώση & εκπαιδευτικό σύστημα είναι ίσως
το μεγαλύτερο διακύβευμα των σύγχρονων κοινωνιών

11. Η εκπαίδευση ως παράγοντας
αλλαγής της κοινωνίας
Γαλλική Επανάσταση:
• ξεκινά προβληματισμός για ισότητα ευκαιριών στην εκπαίδευση
• αποτέλεσε την απαρχή για κοινωνικές αλλαγές υπέρ των λαϊκών
στρωμάτων
• Ρουσό => οι άνθρωποι γεννιούνται ίσοι
=> με τα ίδια δικαιώματα
=>η κοινωνία επιβραβεύει ανάλογα με τις ικανότητές και
Όχι με την κοινωνική καταγωγή

12. • Ισότητα ευκαιριών => ισότητα παρακολούθησης ενιαίου
προγράμματος μαθημάτων
• Ο ίδιος ο μαθητής & οι γονείς του => ευθύνη
αξιοποίησης της προσφοράς
• Βιομηχανική επανάσταση & Γαλλική Επανάσταση =>
Εκπαίδευση => ένα μηχανισμό προώθησης:
1. την κοινωνική δικαιοσύνη
2. την ανάπτυξη των δημιουργικών ικανοτήτων των
νέων
3. την ένταξή τους στις υφιστάμενες κοινωνικές
(εργασιακές ή άλλες) δομές

13. Εκπαίδευση
• Συμβάλλει στην ανάπτυξη της προσωπικότητας του ατόμου και της
κοινωνίας
• Οοδηγεί σε αλλαγή των στάσεων, των αντιλήψεων και των
νοοτροπιών που έχει το άτομο για το περιβάλλον, τον τρόπο ζωής
και τον κόσμο

14. • Παρέχει τις αναγκαίες δεξιότητες για τη μείωση ή την εξάλειψη των
συμπεριφορών που σχετίζονται με έναν επικίνδυνο τρόπο ζωής
• Μπορεί να σώσει ζωές,
• Προστατεύει από θανατηφόρες ασθένειες,
• Σπάει τον κύκλο της φτώχειας
• Αποτελεί ένα από τα κλειδιά της οικονομικής και της κοινωνικής
ανάπτυξης (UNESCO)
Εκπαίδευση

15. Ευχαριστώ για την Προσοχή σας!!!