Γεωγραφία ΣΤ΄ - Επανάληψη 2ης ενότητας:΄΄Το φυσικό περιβάλλον, κεφ. 7-17΄΄

Επιμέλεια : Χρήστος Χαρμπής
http://kritiria.blogspot.gr/
Γεωγραφία ΣΤ΄- Επανάληψη 2ης Ενότητας:
΄΄ Το φυσικό περιβάλλον ΄΄
 Θεωρία
 Παρουσιάσεις
 Επαναληπτικά

Περιεχόμενα
Θεωρία σελ.
Παρουσιάσεις σελ.
Επαναληπτικά σελ.
3 - 31
32 - 190
191 - 290
Επιμέλεια επανάληψης: Χρήστος Χαρμπής σελ.1

Θεωρία - παρουσιάσεις

Το φυσικό περιβάλλον
1. Τι είναι ωκεανός;
Οι μεγάλοι υδάτινοι όγκοι μεταξύ των ηπείρων λέγονται ωκεανοί. Με απλά λόγια θα πούμε
ότι ωκεανός είναι μία τεράστια έκταση της επιφάνειας της Γης καλυμμένη από αλμυρό
νερό.
2. Ποιες μεγάλες θάλασσες βρίσκονται κοντά μας;
Είναι κατά σειρά μεγέθους είναι οι εξής: Ασία, Αμερική (Βόρεια και Νότια), Αφρική,
Ευρώπη, Ωκεανία. Η Ανταρκτική, που δεν κατοικείται, είναι μια τεράστια παγωμένη έκταση
και θεωρείται από πολλούς ως έκτη ήπειρος.
3. Τι ονομάζουμε ηπείρους;
H θάλασσα χωρίζει την ξηρά σε πολύ μεγάλες εκτάσεις, τις οποίες ονομάζουμε ηπείρους.
Οι θάλασσες που βρίσκονται κοντά μας είναι η Μεσόγειος, η Ερυθρά και η Μαύρη
Θάλασσα.
Ωκεανοί και θάλασσες
1. Τι είναι πορθμός;
Πορθμός είναι μια στενή λωρίδα θάλασσας που χωρίζει δύο ξηρές και ενώνει δύο
θάλασσες
2. Μοιάζει η διώρυγα με τον πορθμό;
Διώρυγα είναι ο πορθμός που κατασκευάστηκε από τους ανθρώπους, για να διευκολύνεται
η θαλάσσια συγκοινωνία.
3. Πώς ορίζουμε ένα κομμάτι ξηράς σαν νησί;
Το νησί είναι ένα κομμάτι ξηράς που βρέχεται γύρω-γύρω από θάλασσα
Η ατμόσφαιρα
1. Τι ονομάζουμε ατμόσφαιρα;
Ατμόσφαιρα είναι μια αέρια ασπίδα που αποτελείται από μείγμα αερίων.
2. Χρειαζόμαστε την ατμόσφαιρα;
Η ατμόσφαιρα μας προστατεύει από τις πτώσεις ουράνιων σωμάτων καθώς και από τις
υπεριώδη ακτινοβολία του ήλιου.
3. Ποια είναι τα στρώματα της ατμόσφαιρας;
Είναι η τροπόσφαιρα, η στρατόσφαιρα, η μεσόσφαιρα και η εξώσφαιρα.
Χαράλαμπος Διαμαντής

4. Ποιο είναι το σημαντικότερο στρώμα της ατμόσφαιρας;
Η ατμόσφαιρα περιέχει πολλά αέρια και αποτελείται από στρώματα. Το πυκνότερο σε
αέρια στρώμα και πλησιέστερο προς τη Γη είναι η τροπόσφαιρα. Η τροπόσφαιρα είναι το
σπουδαιότερο τμήμα της ατμόσφαιρας, επειδή σε αυτό αναπτύσσεται όλη η ζωή του
πλανήτη μας. Στην τροπόσφαιρα δημιουργούνται και τα μετεωρολογικά φαινόμενα,
δηλαδή η βροχή, η ομίχλη, το χιόνι, το χαλάζι, οι άνεμοι κ.ά.
Οι κλιματικές ζώνες της Γης
1. Τι ονομάζουμε καιρό;
Οι καιρικές συνθήκες που επικρατούν σε έναν τόπο για μια συγκεκριμένη χρονική περίοδο
τις χαρακτηρίζουμε ως καιρό.
2. Τι ονομάζουμε κλίμα μιας περιοχής;
Κλίμα είναι οι διαφορετικές καιρικές συνθήκες που επικρατούν σε μια περιοχή ανάλογα με
την εποχή για μεγάλο χρονικό διάστημα .
3. Όταν μιλάμε για μελτέμι για τι ακριβώς μιλάμε;
Μελτέμι είναι βόρειος άνεμος, που φυσά στο Αιγαίο πέλαγος κυρίως τον Αύγουστο
κάνοντας τα καλοκαίρια δροσερά.
4. Τι λέγεται υγρασία;
Η ποσότητα των υδρατμών (σταγόνων νερού) που περιέχει η ατμόσφαιρα ονομάζεται
υγρασία.
5. Τι είναι το υψόμετρο;
Το ύψος ενός τόπου της γης από την επιφάνεια της θάλασσας .
6. Ποια είναι τα κύρια χαρακτηριστικά του τροπικού κλίματος;
Θερμοκρασία πα΄νω από 20 βαθμούς Κελσίου, πολλές βροχοπτώσεις, περίοδοι ξηρασίας,
ίση διάρκεια μέρας-νύχτας.
7. Όταν μιλάμε για εύκρατο κλίμα τι ενοούμε;
Το εύκρατο κλίμα χαρακτηρίζεται από μεγάλες μεταβολές της θερμοκρασίας ανάλογα με
την εποχή. Επίσης ο χειμώνας είναι βροχερός ενω το καλοκαίρι ζεστό. Η διάρκεια της μέρας
είναι μεγαλύτερη το καλοκαίρι ενώ το χειμώνα μεγαλύτερης διάρκειας είναι η νύχτα.
8. Ποιες κλιματικές συνθήκες παρατηρούμε στην πολική ζώνη;
Θερμοκρασία κάτω από 10 βαθμούς Κελσίου, σχεδόν καθόλου βροχές , ενώ η μέρα και η
νύχτα διαρκο΄ν από έξι μήνες!

Ζώνες βλάστησης
1. Από τι εξαρτάται η βλάστηση μιας περιοχής;
Η βλάστηση εξαρτάται κυρίως από το γεωγραφικό πλάτος μιας περιοχής, που καθορίζει και
τη θερμοκρασία της, από το υψόμετρο της περιοχής, αλλά και από τις τοπικές συνθήκες
που επικρατούν, όπως είναι για παράδειγμα, ο άνεμος, η υγρασία, η βροχή κ.λπ.
2. Ποια είδους βλάστηση συναντάμε στην πολική ζώνη;
Στη ζώνη αυτή συναντάμε τη φυτική διάπλαση της τούνδρας − μόνο το καλοκαίρι − η οποία
αποτελείται από βρύα, λειχήνες, μικρούς θάμνους και νανώδη δέντρα.
3. Ποια δέντρα και φυτά θα συναντήσουμε στην εύκρατη ζώνη;
Στην εύκρατη ζώνη αναπτύσσονται οι εξής φυτικές διαπλάσεις: δάση από κωνοφόρα
δέντρα (πεύκα, έλατα) που αποτελούν την τάιγκα.Επίσης αναπτύσσονται δάση από
φυλλοβόλα δέντρα (οξιές, βελανιδιές), η μεσογειακή βλάστηση (ελιές, αμπέλια) και λιβάδια
με ξηρό κλίμα που ονομάζονται στέπες.
4. Τι είδους βλάστηση θα συναντήσουμε στην τροπική ζώνη;
Σε αυτή τη ζώνη αναπτύσσονται τα τροπικά βροχερά δάση, στα οποία συναντώνται πίθηκοι,
φίδια και τροπικά πουλιά. Επίσης αναπτύσσεται η σαβάνα, που αποτελείται από φοίνικες,
κάκτους και φυλλοβόλα δέντρα με μικρά φύλλα και αγκάθια.
Το ανάγλυφο της Γης
1. Από τι αποτελείται το ανάγλυφο της γης;
Η μορφή της Γης καθορίζεται από τις οροσειρές, τις πεδιάδες, τους ποταμούς, τις ακτές, τα
νησιά κ.λπ.
2. Τι διαμόρφωσε το ανάγλυφο της γης;
α) Οι δυνάμεις που προέρχονται από το εσωτερικό της (ενδογενείς δυνάμεις) και
εκδηλώνονται ως σεισμοί και ηφαίστεια, και β) οι δυνάμεις που δρουν στην επιφάνειά της
(εξωγενείς δυνάμεις) και οφείλονται στον άνεμο, στο νερό, στη διαφορά θερμοκρασίας και
στις ανθρώπινες παρεμβάσεις.
3. Όταν μιλάμε για ηπειρωτικό ανάγλυφο ενοούμε;
Το ηπειρωτικό ανάγλυφο απαρτίζεται από μία μεγάλη ποικιλία γεωμορφολογικών
στοιχείων, τα οποία αποτελούν δύο μεγάλες ομάδες, τον κατακόρυφο με τα όρη, βουνά
πεδιάδες ,λόφους, ποτάμια , φαράγγια κ.τ.λ. και τον οριζόντιο διαμελισμό με τα νησιά,
κόλπους χερσονήσους, κ.τ.λ.
4. Τι είδους ανάγλυφο συναντάμε στη θάλασσα;
Το υποθαλάσσιο ανάγλυφο αποτελείται από υποθαλάσσιες οροσειρές, βαθιές τάφρους,
απότομα βυθίσματα και τεράστιες λεκάνες.

Οι μεγάλες οροσειρές, οι μεγάλες πεδιάδες
1. Ανάφερε μερικές από τις ψηλότερες οροσειρές και όρη του κόσμου.
Ιμαλάια, Άνδεις, Κάυκασος, Βραχώδη όρη, Άλπεις, Άτλαντας, Αυστραλιανές Άλπεις,
Κιλιμάντζαρο
2. Ανάφερε μερικές από τις μεγαλύτερες πεδιάδες του κόσμου.
Πεδιάδα Ρωσίας, Κίνας, Βόρειας Αμερικής, Αμαζονίου, Ευρώπης, Κόγκο, ΝΑ. Ασίας, Μάρεϊ
και Ντάρλινγκ.
Τα μεγαλύτερα ποτάμια και οι μεγαλύτερες λίμνες της Γης
1. Ποιοι είναι οι 5 μεγαλύτεροι ποταμοί του κόσμου;
Νείλος, Αμαζόνιος, Μισισιπής, Γιαγκ-Τσε γιαγκ, Κόνγκος.
2. Τι κάνει το Νείλο μοναδικό;
Ο Νείλος είναι ο μόνος ποταμός που τα νερά τουκινούνται από το νότο προς το βορρά.
3. Σε τι υπερτερεί ο Αμαζόνιος έναντι των άλλων ποταμών του κόσμου;
Είναι ο μεγαλύτερος ποταμός σε όγκο νερών.
4. Ανάφερε τις 5 μεγαλύτερες λίμνες του κόσμου.
Κασπία, Σουπίριορ, Βικτώρια, Αράλη, Χιουρόν.
5. Ποιες λίμνες ονομάζονται ...θάλασσες;
Η Νεκρά θάλασσα και η Κασπία θάλασσα.
6. Γιατί η Νεκρά θάλασσα πήρε αυτό το όνομα;
Επειδή η ποσότητα αλατιού καθιστά τη ζωή αδύνατη στα νερά της.
Η σημασία του υδρογραφικού δικτύου στη ζωή των ανθρώπων
1. Τι ονομάζουμε υδατογραφικό δίκτυο;
Yδρογραφικό δίκτυο είναι το σύνολο των περιοχών γλυκού νερού που διαθέτει ένας τόπος
(ποταμοί, χείμαρροι, λίμνες, πηγές).
2. Όταν μιλάμε για άρδευση ενοούμε;
Άρδευση είναι το πότισμα των καλλιεργημένων εκτάσεων .
3. Ποιες ανάγκες καλύπτει η ύδρευση;
Ύδρευση είναι η χρήση του νερού για την κάλυψη των καθημερινών αναγκών.

4. Ποιος ποταμός λέγεται πλωτός;
Ο ποταμός, στον οποίον μπορούν να πλεύσουν πλοία γνωστά ως ποταμόπλοια ονομάζεται
πλωτός.
5. Παίζει ρόλο η ύπαρξη σημαντικού υδατογραφικού δικτύου στην ανάπτυξη ενός
πολιτισμού;
Οι μεγάλοι αρχαίοι πολιτισμοί της Μεσοποταμίας, της Αιγύπτου, της Κίνας και των Ινδιών
στήριζαν την ανάπτυξή τους στους ποταμούς Τίγρη και Ευφράτη, Νείλο, Κίτρινο ποταμό
(Χουάνγκ Χο), Γάγγη και Ινδό αντίστοιχα.
Οι φυσικές καταστροφές και οι συνέπειές τους στη ζωή των ανθρώπων
1. Πώς ονομάζεταιτο εξωτερικό στρώμα της γης;
Το εξωτερικό στρώμα είναι στερεό, λέγεται λιθόσφαιρα και αποτελείται από δώδεκα
μεγάλες πλάκες, τις λιθοσφαιρικές πλάκες.
2. Τι συμβαίνει όταν μία πλάκα βυθίζεται κάτω από μία άλλη;
Όταν δύο πλάκες πλησιάζουν μεταξύ τους, η μία βυθίζεται κάτω από την άλλη, λιώνει και
μετατρέπεται σε μάγμα.
3. Τι είναι αποσάθρωση;
Είναι η διαδικασία θρυμματισμού των πετρωμάτων και η μετατροπή τους σε υλικά που
μπορούν να μεταφερθούν από το νερό και τον άνεμο.
4. Τι αποκαλούμε διάβρωση;
Διάβρωση είναι η αλλαγή της εξωτερικής επιφάνειας του εδάφους, που οφείλεται στις
εξωγενείς δυνάμεις .
5. Τι γίνεται κατά την εναπόθεση;
Κατά την εναπόθεση τα υλικά της αποσάθρωσης και της διάβρωσης μεταφέρονται μακριά
από τον τόπο δημιουργίας τους .

1. Τι είναι ωκεανός;
3. Τι ονομάζουμε ηπείρους;
Ωκεανοί και θάλασσες
1. Τι είναι πορθμός;
2. Μοιάζει η διώρυγα με τον πορθμό;
3. Πώς ορίζουμε ένα κομμάτι ξηράς σαν νησί;
Η ατμόσφαιρα
1. Τι ονομάζουμε ατμόσφαιρα;
2. Χρειαζόμαστε την ατμόσφαιρα;
3. Ποια είναι τα στρώματα της ατμόσφαιρας;
4. Ποιο είναι το σημαντικότερο στρώμα της ατμόσφαιρας;
Οι κλιματικές ζώνες της Γης
1. Τι ονομάζουμε καιρό;
2. Τι ονομάζουμε κλίμα μιας περιοχής;
3. Όταν μιλάμε για μελτέμι για τι ακριβώς μιλάμε;
4. Τι λέγεται υγρασία;
5. Τι είναι το υψόμετρο;
6. Ποια είναι τα κύρια χαρακτηριστικά του τροπικού κλίματος;
7. Όταν μιλάμε για εύκρατο κλίμα τι ενοούμε;
8. Ποιες κλιματικές συνθήκες παρατηρούμε στην πολική ζώνη;
Ζώνες βλάστησης
1. Από τι εξαρτάται η βλάστηση μιας περιοχής;
2. Ποια είδους βλάστηση συναντάμε στην πολική ζώνη;
3. Ποια δέντρα και φυτά θα συναντήσουμε στην εύκρατη ζώνη;
4. Τι είδους βλάστηση θα συναντήσουμε στην τροπική ζώνη;
1. Από τι αποτελείται το ανάγλυφο της γης;

2. Τι διαμόρφωσε το ανάγλυφο της γης;
3. Όταν μιλάμε για ηπειρωτικό ανάγλυφο ενοούμε;
4. Τι είδους ανάγλυφο συναντάμε στη θάλασσα;
1. Ανάφερε μερικές από τις ψηλότερες οροσειρές και όρη του
κόσμου.
2. Ανάφερε μερικές από τις μεγαλύτερες πεδιάδες του κόσμου.
1. Ποιοι είναι οι 5 μεγαλύτεροι ποταμοί του κόσμου;
2. Τι κάνει το Νείλο μοναδικό;
3. Σε τι υπερτερεί ο Αμαζόνιος έναντι των άλλων ποταμών του
κόσμου;
4. Ανάφερε τις 5 μεγαλύτερες λίμνες του κόσμου.
5. Ποιες λίμνες ονομάζονται ...θάλασσες;
6. Γιατί η Νεκρά θάλασσα πήρε αυτό το όνομα;
Η σημασία του υδρογραφικού δικτύου στη ζωή των ανθρώπων
1. Τι ονομάζουμε υδατογραφικό δίκτυο;
2. Όταν μιλάμε για άρδευση ενοούμε;
3. Ποιες ανάγκες καλύπτει η ύδρευση;
4. Ποιος ποταμός λέγεται πλωτός;
5. Παίζει ρόλο η ύπαρξη σημαντικού υδατογραφικού δικτύου στην
ανάπτυξη ενός πολιτισμού;
Οι φυσικές καταστροφές και οι συνέπειές τους στη ζωή των
ανθρώπων
1. Πώς ονομάζεταιτο εξωτερικό στρώμα της γης;
2. Τι συμβαίνει όταν μία πλάκα βυθίζεται κάτω από μία άλλη;
3. Τι είναι αποσάθρωση;
4. Τι αποκαλούμε διάβρωση;
5. Τι γίνεται κατά την εναπόθεση;

ΚΕΦΑΛΑΙΟ 12 : ΤΟ ΑΝΑΓΛΥΦΟ ΤΗΣ ΓΗΣ
25 Νοεμβρίου 2009
Πριν πολλά χρόνια η γη ήταν ένα ενιαίο κομμάτι ξηράς, δηλαδή ένα ενωμένο
κομμάτι ξηράς. Με τον καιρό τα κομμάτια αυτά χωρίστηκαν και έφτασαν να έχουν τη
σημερινή μορφή της γης.
Παρατηρώ προσεκτικά την εικόνα και συζητώ με τους συμμαθητές μου : τι νομίζω
ότι έκανε την επιφάνεια της γης να αλλάξει τόσο πολύ;
Η γη «γεννήθηκε» πριν περίπου 4,6 δισεκατομμύρια χρόνια. Από τότε η
επιφάνειά της διαρκώς μεταβάλλεται, δηλαδή αλλάζει.
Οι λόγοι των μεταβολών αυτών είναι διάφορες δυνάμεις :
a) Η γη άλλαξε από δυνάμεις που προέρχονται από το εσωτερικό της, δηλαδή
από τους σεισμούς και τα ηφαίστεια. Αυτές οι δυνάμεις ονομάζονται
ενδογενείς.
b) Η γη άλλαξε από δυνάμεις που δρουν στην επιφάνειά της και οφείλονται στον
άνεμο, στο νερό, στη διαφορά θερμοκρασίας και στην ανθρώπινη παρέμβαση.
Οι δυνάμεις αυτές ονομάζονται εξωγενείς.
Ποια είναι η σημερινή μορφή της γης;
Η σημερινή μορφή της γης είναι αποτέλεσμα της δράσης των
ενδογενών και εξωγενών δυνάμεων. Παρουσιάζει μεγάλη
ποικιλία γεωμορφολογικών στοιχείων.
ΟΝΟΜΑ :
Γεωμορφολογικά στοιχεία : ονομάζονται οι οροσειρές, οι
πεδιάδες, οι λίμνες, τα ποτάμια, τα νησιά, οι χερσόνησοι, οι
θαλάσσιες λεκάνες, οι τάφροι, κ.λπ.
Δώρα Μαυροπούλου 1

Τα γεωμορφολογικά στοιχεία διαμορφώνουν το ανάγλυφο της γης.
Ανάγλυφο της γης : ονομάζεται η μορφή της γης με τις
οροσειρές, τις πεδιάδες, τους ποταμούς, τις ακτές, κ.λπ.
Το ανάγλυφο διακρίνεται σε
Ηπειρωτικό ανάγλυφο :
Το ηπειρωτικό ανάγλυφο αποτελείται από
δύο μεγάλες ομάδες:
a) Τον κατακόρυφο διαμελισμό.
Κατακόρυφος διαμελισμός είναι η
μορφολογία μιας περιοχής και
συγκεκριμένα οι διαφορές που
παρατηρούνται στο υψόμετρο.
Δηλαδή οι οροσειρές, τα
οροπέδια, οι πεδιάδες, οι
κοιλάδες.
b) Τον οριζόντιο διαμελισμό.
Οριζόντιο διαμελισμό ονομάζουμε
τη μορφολογία των ακτών και τις
διαφορές που έχουν ως προς το
σχήμα και το μήκος, δηλαδή
κόλπους, ακρωτήρια,
χερσονήσους, νησιά, κ.λπ.
Υποθαλάσσιο ανάγλυφο :
Το υποθαλάσσιο ανάγλυφο
αποτελείται από υποθαλάσσιες
οροσειρές, βαθιές τάφρους, απότομα
βυθίσματα και τεράστιες λεκάνες.
Ο άνθρωπος με τη βοήθεια
των δορυφόρων
χαρτογράφησε το βυθό όλων
των θαλασσών!

Γεωγραφικό γλωσσάριο
Ανάγλυφο της Γης: η μορφή της Γης με τις οροσειρές, τις
πεδιάδες, τους ποταμούς, τις ακτές, τα νησιά κ.λπ.
Γεωμορφολογικά στοιχεία: τα στοιχεία εκείνα που χαρακτηρίζουν τις μορφές του
ανάγλυφου της Γης
Ενδογενείς δυνάμεις: οι δυνάμεις που δρουν στο εσωτερικό της Γης
Εξωγενείς δυνάμεις: οι δυνάμεις που δρουν στην επιφάνεια της Γης
Κατακόρυφος διαμελισμός: η μορφολογία μιας περιοχής και συγκεκριμένα οι
διαφορές που παρατηρούνται ως προς το υψόμετρο (οροσειρές, οροπέδια, πεδιάδες,
κοιλάδες κ.λπ.)
Οριζόντιος διαμελισμός: η μορφολογία των ακτών και συγκεκριμένα οι διαφορές
τους ως προς το μήκος και το σχήμα (κόλποι, ακρωτήρια, χερσόνησοι, νησιά κ.λπ.)
Το υποθαλάσσιο ανάγλυφο της γης

• Τροπόσφαιρα
• Στρατόσφαιρα
• Μεσόσφαιρα
• Εξώσφαιρα
ΑΤΜΟΣΦΑΙΡΑ
• Μετεωρολογικά
φαινόμενα
• Όζον
• Διαστημικοί σταθμοί
και δορυφόροι σε
τροχιά γύρω από τη
γη
• Τα αέρια βρίσκονται
σε πολύ μικρές
ποσότητες
ΠΑΝΑΓΙΩΤΗΣ
ΑΡΒΑΝΙΤΑΚΗΣ

ΚΛΙΜΑΤΙΚΕΣ ΖΩΝΕΣ
• ΠΟΛΙΚΗ
• Θερμοκρασία κάτω από τους
10 °C όλο το χρόνο
• Σχεδόν καθόλου βροχές
• 6 μήνες μέρα, 6 μήνες νύχτα
• ΕΥΚΡΑΤΗ
• Μεγάλες μεταβολές της θερμοκρασίας
ανάλογα με την εποχή
• Βροχερός χειμώνας, ζεστό καλοκαίρι
• Μικρότερη ημέρα το χειμώνα,
μεγαλύτερη το καλοκαίρι
• ΤΡΟΠΙΚΗ
• Θερμοκρασία πάνω από 20 °C όλο το χρόνο
• Περίοδος πολλών βροχών, περίοδος ξηρασίας
• Ίση περίπου διάρκεια ημέρας και νύχτας

ΤΟ ΑΝΑΓΛΥΦΟ ΤΗΣ ΓΗΣ
ΗΠΕΙΡΩΤΙΚΟ ΑΝΑΓΛΥΦΟ
Κατακόρυφος Διαμελισμός
(οροσειρές, οροπέδια,
πεδιάδες, κοιλάδες)
Οριζόντιος Διαμελισμός
(κόλποι, ακρωτήρια,
Χερσόνησοι, νησιά)
ΥΠΟΘΑΛΑΣΣΙΟ ΑΝΑΓΛΥΦΟ
(υποθαλάσσιες οροσειρές,
βαθιές τάφροι,
απότομα βυθίσματα,
τεράστιες λεκάνες)

• ΩΚΕΑΝΟΙ
• Ειρηνικός
• Ατλαντικος
• Ινδικός
• Αρκτικός
• ΘΑΛΑΣΣΕΣ
• Μεσόγειος
• Αραβική
• Ερυθρά
• Καραϊβική
• ΔΙΩΡΥΓΕΣ
• Σουέζ
• Παναμά
• ΗΠΕΙΡΟΙ
• Ασία
• Αμερική
• Αφρική
• Ευρώπη
• Ωκεανία
• ΠΟΡΘΜΟΙ
• Γιβραλτάρ
• Βερίγγειος
• Μαγγελάνου
• Δαρδανέλια
• ΝΗΣΙΑ
• Μ. Βρετανία
• Γροιλανδία
• Μαδαγασκάρη
• Κύπρος
• Σαρδηνία
• Κορσική
• Σικελία
ΝΗΣΙΩΤΙΚΑ ΣΥΜΠΛΕΓΜΑΤΑ
Ιαπωνία Φιλιππίνες ΙνδονησίαΠΑΝΑΓΙΩΤΗΣ

• ΒΟΥΝΑ
• Ιμαλάια-Έβερεστ
• Κιλιμάντζαρο
• Καύκασος
• Άλπεις
• Βραχώδη όρη
• Άνδεις
• ΠΕΔΙΑΔΕΣ
• Σιβηρική
• Ρωσίας
• Ευρώπης
• Κίνας
• Νίγηρα
• Αμαζονίου
• Β. Αμερικής
• Ν.Α. Ασίας
• ΠΟΤΑΜΙΑ
• Νείλος
• Αμαζόνιος
• Μισισιπής
• Γιαγκ-Τσε-Γιαγκ
• Νίγηρας
• Τίγρης κ΄ Ευφράτης
• Βόλγας
• Δούναβης
• ΛΙΜΝΕΣ
• Κασπία
• Σουπίριορ
• Βικτωρία
• Αράλη
• Βαϊκάλη
• Νεκρή Θάλασσα

Κεφάλαιο 7ο, Β' Ενότητα
“Η κατανομή των ηπείρων και των ωκεανών”
• Γη -> ο Γαλάζιος Πλανήτης => 7/10 = θάλασσα, 3/10 = γη
• ήπειροι: χωρίζονται από τη θάλασσα
5 ήπειροι κατά σειρά μεγέθους:
1) Ασία
2) Αμερική (Βόρεια + Νότια)
3) Αφρική
4) Ευρώπη
5) Ωκεανία
6η “ήπειρος”: η Ανταρκτική --> τεράστια παγωμένη έκταση μη κατοικήσιμη
• ωκεανοί: μεγάλοι υδάτινοι όγκοι που χωρίζουν τις ηπείρους (αλμυρό νερό)
• θάλασσες: μέρη ωκεανών + τμήματα ξηράς
3 θάλασσες κοντά στην Ελλάδα:
 Μεσόγειος
 Ερυθρά
 Μαύρη
“Ωκεανοί και Θάλασσες
4 Ωκεανοί (κατά σειρά μεγέθους):
 Ειρηνικός
 Ατλαντικός
 Ινδικός
 Αρκτικός
5 Θάλασσες (κατά σειρά μεγέθους έκτασης):
 Αραβική
 Νότιας Κίνας
 Καραϊβική
 Μεσόγειος
 Ερυθρά
 Νησί: κομμάτι ξηράς που βρέχεται γύρω – γύρω από θάλασσα (Γροιλανδία,
Μαδαγασκάρη, Μ. Βρετανία, Κύπρος κτλ.)
 Νησιωτικό Σύμπλεγμα: ομάδα νησιών (Ιαπωνία, Φιλιππίνες, Ινδονησία)
 Διώρυγα: πορθμός κατασκευασμένος απ' τον άνθρωπο για διευκόλυνση θαλάσσιας
συγκοινωνίας
 Πορθμός: στενή λωρίδα θάλασσας που χωρίζει 2 ξηρές και ενώνει 2 θάλασσες
Δρεβενίτσου Αθανασία

“Η Ατμόσφαιρα”
Ατμόσφαιρα:
 αέρια ασπίδα προστασίας της Γης
 αποτελείται από πολλά αέρια
 και πολλά στρώματα:
1) Τροπόσφαιρα -> πυκνότερη σε αέρα + πιο κοντά στη Γη
-> το σπουδαιότερο τμήμα ατμόσφαιρας (εκεί: ζωή στον πλανήτη)
-> μετεωρολογικά φαινόμενα (βροχή, ομίχλη, χιόνι, χαλάζι, άνεμοι)
2) Στρατόσφαιρα -> όζον: απορρόφηση επικίνδυνων ακτινοβολιών Ήλιου
(υπεριώδεις ακτίνες) -> βλάβες σε: άνθρωπο+φυτά+ζώα!
3) Μεσόσφαιρα -> πάνω από Στρατόσφαιρα
4) Εξώσφαιρα -> πολύ μικρές ποσότητες αέρα (πάνω από 700 χμ.)
-> 1.000 χμ. πάνω απ' τη Γη: παύει να υπάρχει ατμόσφαιρα !!!
 Αέρια Ατμόσφαιρας: οξυγόνο, άζωτο, διοξ. του άνθρακα, υδρατμοί, σκόνη,
όζον, άλλα αέρια
 το άζωτο είναι σε μεγαλύτερη περιεκτικότητα
 το οξυγόνο είναι απαραίτητο για την αναπνοή μας
Η Γη δέχεται ποσά θερμότητας από Ήλιο = > διατηρείται η ζωή στον πλανήτη
 ακτίνες Ήλιου --> ατμόσφαιρα:
1) άλλες: εμποδίζονται και γυρίζουν στο διάστημα
2) άλλες: απορροφώνται
3) άλλες: φτάνουν στην επιφάνεια της Γης
-> άλλες: απορροφώνται από τη Γη + τη θερμαίνουν
-> άλλες: επιστρέφουν στο διάστημα : α) ένα μέρος εγκλωβίζεται από
αέρια ατμόσφαιρας
β) ένα μέρος επιστρέφει στο διάστημα
==> Έτσι, διαμορφώνεται η θερμοκρασία που είναι απαραίτητη για να
διατηρηθεί η ζωή στον πλανήτη Γη !!!!!!
Φαινόμενο του Θερμοκηπίου
 ανθρώπινες ενέργειες: καυσαέρια εργοστασίων, αυτοκινήτων κ.α. --->
 αύξηση ποσότητας διοξ. του άνθρακα στην ατμόσφαιρα --->
 εγκλωβισμός περισσότερων ηλιακών ακτίνων --->
 αύξηση θερμοκρασίας πλανήτη
 διοξ. του άνθρακα: γίνεται σύννεφο που κρατά τη θερμοκρασία στη Γη και δε φεύγει

Β' Ενότητα, Κεφάλαιο 10ο
“Οι Κλιματικές Ζώνες της Γης”
Ατμοσφαιρικές Συνθήκες:
 θερμοκρασία
 βροχή
 άνεμος
 υγρασία
 χιόνι
Κλίμα ενός τόπου: η επικράτηση ορισμένων ατμοσφαιρικών συνθηκών για μεγάλο
χρονικό διάστημα σε 1 τόπο σε συγκεκριμένη εποχή !!!
Καιρός ενός τόπου: η επικράτηση ορισμένων ατμοσφαιρικών συνθηκών σε 1 τόπο
σε 1 συγκεκριμένη χρονική περίοδο, π.χ.: 1 ημέρα, 1 εβδομάδα
Παράγοντες καθορισμού Κλίματος
 ποσό θερμότητας που απορροφά η Γη από τον Ήλιο
 διεύθυνση ηλιακών ακτίνων στην επιφάνεια 1 τόπου
 κάθετη πρόσπτωση ακτίνων: απορρόφηση μεγάλων ποσών θερμότητας από Γη
==> υψηλή θερμοκρασία
 πλάγια πρόσπτωση ακτίνων: απορρόφηση μικρών ποσών θερμότητας
==> χαμηλή θερμοκρασία
 απόσταση τόπου από τον Ισημερινό = γεωγραφικό πλάτος
 υψόμετρο: ύψος του τόπου από επιφάνεια θάλασσας
 απόσταση τόπου από θάλασσα --> παραθαλάσσιες περιοχές: ήπιο κλίμα
 τοπικές συνθήκες
1) Ιόνιο: υγρασία => υγρό κλίμα +ζεστό το καλοκαίρι
2) Αιγαίο: πολλά μελτέμια* => δροσερό κλίμα
Κλιματικές Ζώνες
 Τροπική: περιοχές γύρω από Ισημερινό, πολύ ψηλές θερμοκρασίες όλο το έτος
 Πολικές Ζώνες: περιοχές κοντά στους πόλους, πολύ χαμηλές θερμοκρασίες όλο
το έτος
 Εύκρατες Ζώνες: περιοχές ανάμεσα σε πολικές ζώνες – τροπική
* Μελτέμι: βόρειος άνεμος στο Αιγαίο κυρίως τον Αύγουστο -> δροσερά καλοκαίρια

Β' Ενότητα, Κεφάλαιο 11ο
“Ζώνες Βλάστησης”
Βλάστηση: τρόπος ανάπτυξης φυτών 1 περιοχής -> α) πλούσια, β) φτωχή
Παράγοντες Διαμόρφωσης Βλάστησης:
 γεωγραφικό πλάτος περιοχής => θερμοκρασία
 υψόμετρο περιοχής
 τοπικές συνθήκες: άνεμος, υγρασία, χιόνι, βροχή κ.α.
Είδη Χλωρίδας + Βλάστηση μιας περιοχής ==> Πανίδα περιοχής (ζώα)
Ζώνες Βλάστησης:
 Πολική: 1) φυτική ζώνη τούνδρας (μόνο καλοκαίρι)-> βρύα, λειχήνες
-> μικροί θάμνοι
-> νανώδη δέντρα
2) ζώα τούνδρας: τάρανδοι, λύκοι, πολική αλεπού, αρκούδα,
λαγός, αποδημητικά πουλιά κ.α.
 Εύκρατη: 1) φυτική διάπλαση -> δάση κωνοφόρων δέντρων (πεύκα, έλατα): τάιγκα
-> δάση φυλλοβόλων δέντρων (οξιές, βελανιδιές)
-> μεσογειακή βλάστηση (ελιές, αμπέλια)
-> στέπες: λιβάδια με ξερό κλίμα
2) ζωικοί οργανισμοί: κατοικίδια, ζώα ελεύθερα στη φύση
 Τροπική: 1) φυτική διάπλαση -> τροπικά βροχερά δάση / πίθηκοι, φίδια, τροπικά
πουλιά
-> σαβάνα: φοίνικες, κάκτοι, φυλλοβόλα δέντρα με
μικρά φύλλα και αγκάθια /
ελέφαντες,ζέβρες, τίγρεις,λιοντάρια κ.α.
-> στέπα: μικροί θάμνοι, μικρά δέντρα / χορτοφάγα
ζώα (άλογο, καμήλα), τρωκτικά (χάμστερ,
κουνέλια), σαύρες, φίδια.
 Πανίδα: το σύνολο των ζώων που ζουν σε 1 περιοχή σε 1 χρονική στιγμή
 Χλωρίδα: το σύνολο των αυτοφυών φυτών σε 1 περιοχή
 Φυτική διάπλαση: είδος βλάστησης χαρακτηριστικό 1 περιοχής

13. ΟΙ ΜΕΓΑΛΕΣ ΟΡΟΣΕΙΡΕΣ ΚΑΙ ΠΕΔΙΑΔΕΣ 13 Ιανουαρίου 2010
ΟΝΟΜΑ :
ΔΩΡΑ ΜΑΥΡΟΠΟΥΛΟΥ 1

ΤΑ ΜΕΓΑΛΥΤΕΡΑ ΠΟΤΑΜΙΑ – ΟΙ ΜΕΓΑΛΥΤΕΡΕΣ ΛΙΜΝΕΣ
20 Ιανουαρίου 2010
ΟΝΟΜΑ :

ΒΡΙΣΚΩ ΣΤΟ ΧΑΡΤΗ ΚΑΙ ΣΗΜΕΙΩΝΩ ΤΑ ΜΕΓΑΛΥΤΕΡΑ ΠΟΤΑΜΙΑ
ΤΗΣ ΓΗΣ
ΠΟΤΑΜΙ ΗΠΕΙΡΟΣ
1
2
3
4
5
6
7
8
9
10

Ο Νείλος
Το Δέλτα του Νείλου από δορυφόρο
Ο Αμαζόνιος ποταμός Το Δέλτα του Μισισιπή
Ο δεύτερος σε μέγεθος από το διάστημα.
Ποταμός του κόσμου

Πολλοί από τους αρχαίους πολιτισμούς αναπτύχθηκαν κοντά σε ποτάμια.
Στην Αφρική ο Αρχαίος Αιγυπτιακός Πολιτισμός στηρίχθηκε οικονομικά στην
αγροτική παραγωγή της εύφορης πεδιάδας του Νείλου.
Τι σημαίνει αυτό ;
………………………………………………………………………………………………………………………………………
………………………………………………………………………………………………………………………………………
………………………………………………………………………………………………………………………………………
Πως επηρεάζει η ύπαρξη ενός ποταμού στην ανάπτυξη των πόλεων και τις
οικονομικές δραστηριότητες των ανθρώπων;
………………………………………………………………………………………………………………………………………
………………………………………………………………………………………………………………………………………
………………………………………………………………………………………………………………………………………
………………………………………………………………………………………………………………………………………
ΒΡΙΣΚΩ ΣΤΟ ΧΑΡΤΗ ΚΑΙ ΣΗΜΕΙΩΝΩ ΤΙΣ ΜΕΓΑΛΥΤΕΡΕΣ ΛΙΜΝΕΣ
ΤΗΣ ΓΗΣ
ΛΙΜΝΗ ΗΠΕΙΡΟΣ
1
2
3
4
5
6
7
8

Ο πλανήτης ΓΗ
Ήπειροι, Ωκεανοί και Θάλασσες
Η παρουσίαση διαμορφώθηκε από τον Πέτρο Σαμούχο.
Κεφάλαιο 7o-8o
Πέτρος ΣαμούχοςΕπιμέλεια επανάληψης: Χρήστος Χαρμπής σελ.31

ΓΗ: Ο Γαλάζιος Πλανήτης
Η επιφάνεια της
φτάνει τα
510.101.000 τ. xμ.
Από αυτή τα 7/10
καλύπτει η θάλασσα
και τα υπόλοιπα
3/10 η ξηρά.

Ήπειρος: πολύ μεγάλη έκταση ξηράς
Ανταρκτική

Ευρώπη
10.498.000 τ.χμ.

Ασία
44.300.000 τ.χμ.

Αφρική
30.270.000 τ.χμ.

Αμερική
42.000.000 τ.χμ.

Ωκεανία
8.652.000 τ.χμ.

Ολυμπιακό έμβλημα

Ωκεανοί: πολύ μεγάλος υδάτινος όγκος
μεταξύ των ηπείρων
Ινδικός
Νότιος Παγωμένος
Αρκτικός

Νότιος Παγωμένος

Ινδικός

Ατλαντικός

Αρκτικός

Ειρηνικός

Θάλασσες: υδάτινοι όγκοι ανάμεσα σε
τμήματα ξηράς.
Αραβική Θάλασσα
Ερυθρά Θάλασσα

Μαύρη Θάλασσα
Μεσόγειος Θάλασσα
Αδριατική Θάλασσα

Θάλασσα Νότιας Κίνας
Βαλτική Θάλασσα
Θάλασσα Καραϊβικής
Ιαπωνική Θάλασσα

∆ύο θάλασσες που όμως είναι λίμνες…
Κασπία Θάλασσα
Νεκρά Θάλασσα

Μεγάλα νησιά της Μεσογείου
ΚύπροςΚρήτη
Εύβοια
Σικελία
Κορσική
Σαρδηνία
Βαλεαρίδες Νήσοι
Μάλτα
Ρόδος

Άλλα μεγάλα νησιά του κόσμου…
Γροιλανδία
Ισλανδία
Μεγάλη Βρετανία
Ιρλανδία
Μαδαγασκάρη
Νέα Γουινέα
Τασμανία
Νέα Ζηλανδία

Νησιωτικά συμπλέγματα
Ιαπωνία

Φιλιππίνες

Ινδονησία

∆ιώρυγες στην Ελλάδα
Κόρινθος

Ποτίδαια

∆ιώρυγες του κόσμου
Σουέζ

Παναμάς

Πορθμοί
Βερίγγειος
Γιβραλτάρ
Ευρίπου

Οι μεγάλες οροσειρές,
οι μεγάλες πεδιάδες.
Κεφάλαιο 13o
Η παρουσίαση διαμορφώθηκε από τον Πέτρο Σαμούχο.

Μεγάλες Οροσειρές

Οι μεγάλες οροσειρές
του πλανήτη είναι
αποτέλεσμα των
ενδογενών δυνάμεων.
Ενδογενείς δυνάμεις είναι τα
ηφαίστεια και οι σεισμοί.

Η οροσειρά των
Ιμαλαΐων με
ψηλότερη κορυφή το
Έβερεστ (8.848 μ.)
στην Ασία.

Ιμαλάια - Έβερεστ

Η οροσειρά του
Καυκάσου στην
Ευρώπη με
ψηλότερη κορυφή
το Ελμπρούζ (5.642 μ.)

Η οροσειρά των Άλπεων
στην Ευρώπη με
Λευκό Όρος (4.807 μ.)

Το όρος Κιλιμάντζαρο
στην Αφρική με
Κιλιμάντζαρο (5.895 μ.)

Η οροσειρά του
Άτλαντα στην Αφρική
με ψηλότερη κορυφή
το Τουμπκάλ (4.165 μ.)

Τα Βραχώδη Όρη στη
Βόρεια Αμερική με
Μακ Κίνλεϊ (6.194 μ.)

Η οροσειρά των
Άνδεων στη Νότια
Αμερική με ψηλότερη
κορυφή το
Ακονκάγκουα (6.960 μ.)

Οι Αυστραλιανές
Άλπεις στην
Αυστραλία.

Μεγάλες πεδιάδες

Οι μεγάλες πεδιάδες
διαμορφώθηκαν από
την επίδραση
εξωγενών δυνάμεων.
Εξωγενείς δυνάμεις είναι ο
άνεμος, το νερό και η διαφορά
της θερμοκρασίας.

Η πεδιάδα της Ν.Α
Ασίας στην Ασία.

Η πεδιάδα της
Κίνας στην Ασία.

Σιβηρίας στην Ασία.

Ρωσίας στην
Ευρώπη.

Ευρώπης στην
Ευρώπη.

Η πεδιάδα του
Νίγηρα στην
Αφρική.

Βόρειας Αμερικής
στην Αμερική.

Η πεδιάδα του
Αμαζονίου στη
Νότια Αμερική.

Η πεδιάδα του Μάρεϊ
και Ντάρλινγκ στην
Αυστραλία.

Το ανάγλυφο μιας περιοχής
διαμορφώνει τις καιρικές συνθήκες, οι
οποίες επηρεάζουν τις δραστηριότητες
του ανθρώπου.

Το ψηλότερο σημείο
του πλανήτη μας
είναι το Έβερεστ,
ενώ το χαμηλότερο η
τάφρος των
Μαριάνων.

Ήπειροι και ωκεανοί
Γιάννης Φερεντίνος

• Μεγάλα κομμάτια ξηράς λέγονται ήπειροι
• Μεγάλοι όγκοι νερού ανάμεσα σε τμήματα
ξηράς ονομάζονται θάλασσες
• Τεράστιοι υδάτινοι όγκοι μεταξύ ηπείρων
είναι οι ωκεανοί

• Οι ήπειροι κατά σειρά μεγέθους είναι:
1. η Ασία
2. η Αμερική ( Βόρεια και Νότια)
3. η Αφρική
4. η Ανταρκτική
5. η Ευρώπη
6. η Ωκεανία

• Οι ωκεανοί κατά σειρά μεγέθους είναι:
1. ο Ειρηνικός
2. ο Ατλαντικός
3. ο Ινδικός
4. ο Αρκτικός
( Η θάλασσα γύρω από την Ανταρκτική πλέον
θεωρείται ο 5ος ωκεανός, ο Νότιος)

Βόρεια
Αμερική
Νότια
Αμερική
Αφρική
Ασία
Ευρώπη
Ωκεανία
Ινδικός
ωκεανός
Ατλαντικός
ωκεανός
Αρκτικός ωκεανός
Ειρηνικός
ωκεανός
Ειρηνικός
ωκεανός
Μεσόγειος
θάλασσα
Ερυθρά
θάλασσα
Αραβική
θάλασσα
Θάλασσα
Νότιας Κίνας
Εύξεινος
Πόντος
Καραϊβική

Οι μεγαλύτερες λίμνες της
Γης

Κασπία θάλασσα Αράλη
Βαϊκάλη
Βικτορία
Τανγκανίκα
Μίτσιγκαν
Σουπίριορ
Χιούρον
Οι μεγαλύτερες λίμνες της Γης

Κασπία θάλασσα
Ρωσία
Αζερμπαϊτζάν
Ιράν
Καζαχστάν
Τουρκμενιστάν

Κασπία θάλασσα

Λίμνη Σουπίριορ
Καναδάς
Η.Π.Α

Λίμνη Σουπίριορ

Λίμνη Βικτόρια
Τανζανία
Ουγκάντα
Κένυα

Λίμνη Βικτόρια

Λίμνη Αράλη
Καζαχστάν
Ουζμπεκιστάν

Λίμνη Αράλη

Λίμνη Χιούρον
Η.Π.Α
Καναδάς

Λίμνη Χιούρον

Λίμνη Μίτσιγκαν
Η.Π.Α

Λίμνη Μίτσιγκαν

Λίμνη Τανγκανίκα
Τανζανία
Δημοκρατία του
Κονγκό
Ζάμπια
Μπουρούντι

Λίμνη Τανγκανίκα

Λίμνη Βαϊκάλη
Ρωσία

Λίμνη Βαϊκάλη

Μεγάλες πεδιάδες της Γης

Κονγκό
Αμαζονίου
Β. Αμερικής
Ευρώπης
Μεγάλες πεδιάδες της Γης
Ρωσίας
Σιβηρική
Ν.Α.Ασίας
Κίνας
Μάρεϊ - Ντάρλινγκ

Πεδιάδα Κίνας

Πεδιάδα Ευρώπης

Πεδιάδα Ρωσίας

Σιβηρική πεδιάδα

Πεδιάδα ΚονγκόΠεδιάδα
Νοτιοανατολικής
Ασίας

Πεδιάδα Αμαζονίου

Πεδιάδα Βόρειας Αμερικής

Πεδιάδα Μάρεϊ - Ντάρλινγκ

ΚΕΦΑΛΑΙΟ 12. ΤΟ ΑΝΑΓΛΥΦΟ ΤΗΣ ΓΗΣ
Πριν πολλά χρόνια η γη ήταν
ένα ενιαίο κομμάτι ξηράς,
δηλαδή ένα ενωμένο κομμάτι
ξηράς. Με τον καιρό τα
κομμάτια αυτά χωρίστηκαν
και έφτασαν να έχουν τη
σημερινή μορφή της γης.
Παρατηρώ προσεκτικά την
εικόνα και συζητώ με τους
συμμαθητές μου : τι νομίζω
ότι έκανε την επιφάνεια της
γης να αλλάξει τόσο πολύ;
Δώρα Μαυροπούλου

Η γη «γεννήθηκε» πριν περίπου 4,6 δισεκατομμύρια
χρόνια. Από τότε η επιφάνειά της διαρκώς μεταβάλλεται, δηλαδή
αλλάζει.
Οι λόγοι των μεταβολών αυτών είναι διάφορες δυνάμεις :
a) Η γη άλλαξε από δυνάμεις που προέρχονται από το εσωτερικό
της, δηλαδή από τους σεισμούς και τα ηφαίστεια. Αυτές οι
δυνάμεις ονομάζονται ενδογενείς.
b) Η γη άλλαξε από δυνάμεις που δρουν στην επιφάνειά της και
οφείλονται στον άνεμο, στο νερό, στη διαφορά θερμοκρασίας
και στην ανθρώπινη παρέμβαση. Οι δυνάμεις αυτές
ονομάζονται εξωγενείς.
Ποια είναι η σημερινή μορφή της γης;

Ποιες ενέργειες του ανθρώπου αλλοιώνουν την
επιφάνεια της γης;

Η σημερινή μορφή της γης είναι αποτέλεσμα της
δράσης των ενδογενών και εξωγενών δυνάμεων. Παρουσιάζει
μεγάλη ποικιλία γεωμορφολογικών στοιχείων.
Γεωμορφολογικά στοιχεία : ονομάζονται οι οροσειρές, οι
πεδιάδες, οι λίμνες, τα ποτάμια, τα νησιά, οι χερσόνησοι, οι
θαλάσσιες λεκάνες, οι τάφροι, κ.λπ.
Τα γεωμορφολογικά στοιχεία διαμορφώνουν το ανάγλυφο της γης.
Ανάγλυφο της γης : ονομάζεται η μορφή της γης με τις
οροσειρές, τις πεδιάδες, τους ποταμούς, τις ακτές, κ.λπ.
, τους ποταμούς, τις ακτές, κ.λπ.

Το ανάγλυφο διακρίνεται σε :
• Ηπειρωτικό ανάγλυφο
Το ηπειρωτικό ανάγλυφο αποτελείται
από δύο μεγάλες ομάδες:
• Τον κατακόρυφο διαμελισμό.
Κατακόρυφος διαμελισμός είναι η
μορφολογία μιας περιοχής και
συγκεκριμένα οι διαφορές που
παρατηρούνται στο υψόμετρο. Δηλαδή οι
οροσειρές, τα οροπέδια, οι πεδιάδες, οι
κοιλάδες.
• Τον οριζόντιο διαμελισμό. Οριζόντιο
διαμελισμό ονομάζουμε τη μορφολογία
των ακτών και τις διαφορές που έχουν ως
προς το σχήμα και το μήκος, δηλαδή
κόλπους, ακρωτήρια, χερσονήσους, νησιά,
κ.λπ.
• Υποθαλάσσιο ανάγλυφο
Το υποθαλάσσιο ανάγλυφο
αποτελείται από υποθαλάσσιες
οροσειρές, βαθιές τάφρους,
απότομα βυθίσματα και τεράστιες
λεκάνες :
• Ο άνθρωπος με τη βοήθεια των
δορυφόρων χαρτογράφησε το βυθό
όλων των θαλασσών!

Το υποθαλάσσιο ανάγλυφο της γης

Γεωγραφικό γλωσσάριο
Ανάγλυφο της Γης: η μορφή της Γης με τις οροσειρές, τις πεδιάδες, τους ποταμούς, τις ακτές,
τα νησιά κ.λπ.
Γεωμορφολογικά στοιχεία: τα στοιχεία εκείνα που χαρακτηρίζουν τις μορφές του ανάγλυφου
της Γης
Ενδογενείς δυνάμεις: οι δυνάμεις που δρουν στο εσωτερικό της Γης
Εξωγενείς δυνάμεις: οι δυνάμεις που δρουν στην επιφάνεια της Γης
Κατακόρυφος διαμελισμός: η μορφολογία μιας περιοχής και συγκεκριμένα οι διαφορές που
παρατηρούνται ως προς το υψόμετρο (οροσειρές, οροπέδια, πεδιάδες, κοιλάδες κ.λπ.)
Οριζόντιος διαμελισμός: η μορφολογία των ακτών και συγκεκριμένα οι διαφορές τους ως προς
το μήκος και το σχήμα (κόλποι, ακρωτήρια, χερσόνησοι, νησιά κ.λπ.)

Κεφάλαιο 12
Evisofian

Η Γη «γεννήθηκε» πριν από περίπου 4,6
δισεκατομμύρια χρόνια. Από τότε η επιφάνειά της
διαρκώς μεταβάλλεται.
2Επιμέλεια επανάληψης: Χρήστος Χαρμπής σελ.134

Οι αιτίες της μεταβολής :
4
Ενδογενείς
δυνάμεις
Εξωγενείς δυνάμεις
Δυνάμεις που
προέρχονται από το
εσωτερικό της γης
Και εκδηλώνονται ως
σεισμοί και ηφαίστεια
Δυνάμεις που δρουν στην
επιφάνειά της και
οφείλονται στον άνεμο,στο
νερό ,στη διαφορά
θερμοκρασίας και στις
ανθρώπινες παρεμβάσεις

Οι ενδογενείς δυνάμεις προκαλούνται στο
εσωτερικό της Γης και γίνονται αισθητές με
τους σεισμούς και τα ηφαίστεια.

Οι εξωγενείς
προκαλούνται από
την ανθρώπινη
παρέμβαση ή
από δυνάμεις
φυσικές όπως ο άνεμος, η
διαφορά θερμοκρασίας,
το νερό κλπ.

Παρουσιάζει μεγάλη ποικιλία γεωμορφολογικών
στοιχείων, δηλαδή:
7
Η σημερινή μορφή της Γης
Οροσειρών
Πεδιάδων
Λιμνών
Ποταμών
Νησιών
Χερσονήσων
Θαλάσσιων λεκανών
ΤάφρωνΕπιμέλεια επανάληψης: Χρήστος Χαρμπής σελ.139

Τα γεωμορφολογικά αυτά
στοιχεία διαμορφώνουν το
σημερινό ανάγλυφο της Γης,
που διακρίνεται :
8
Ηπειρωτικό Υποθαλάσσιο

Ηπειρωτικό ανάγλυφο
κόλπους, ακρωτήρια,
χερσονήσους, νησιά κ.λπ. 9
Απαρτίζεται από μία μεγάλη ποικιλία
γεωμορφολογικών στοιχείων, τα οποία αποτελούν δύο
μεγάλες ομάδες :
Κατακόρυφο διαμελισμό
Η μορφολογία μιας περιοχής και
συγκεκριμένα τις διαφορές που
παρατηρούνται στο υψόμετρο
οροσειρές, οροπέδια,
πεδιάδες, κοιλάδες κ.λπ.
Οριζόντιο διαμελισμό
Η μορφολογία των ακτών και
συγκεκριμένα τις διαφορές που
έχουν ως προς το μήκος και το
σχήμα

Το ψηλότερο σημείο του ηπειρωτικού
ανάγλυφου είναι το Έβερεστ, η διάσημη κορυφή
των Ιμαλαίων, που βρίσκεται στα 8.848 μ.

Υποθαλάσσιο ανάγλυφο

Χαρτογράφηση του κόλπου του
Μεξικό 13Επιμέλεια επανάληψης: Χρήστος Χαρμπής σελ.145

Τάφρος των Μαριανών, στον Ειρηνικό
Ωκεανό, ανατολικά των Φιλιππίνων και
έχει βάθος 10.912 μ.

15
2.550 χιλιόμετρα
μήκος
69 χιλιόμετρα
πλάτος.

16
ΕΠΙΦΑΝΕΙΑ =
ΜΟΡΦΗ =
ΑΝΑΓΛΥΦΟ ΤΗΣ
ΓΗΣ
ΕΞΩΓΕΝΕΙΣ
ΔΥΝΑΜΕΙΣ
(ΑΝΕΜΟΣ,
ΒΡΟΧΗ,
ΑΝΘΡΩΠΟΣ)
ΕΝΔΟΓΕΝΕΙΣ
ΔΥΝΑΜΕΙΣ
(ΗΦΑΙΣΤΕΙΑ,
ΣΕΙΣΜΟΙ)
ΗΠΕΙΡΩΤΙΚΟ
ΑΝΑΓΛΥΦΟ ΥΠΟΘΑΛΑΣΣΙΟ
ΑΝΑΓΛΥΦΟ
ΚΑΤΑΚΟΡΥΦΟΣ
ΔΙΑΜΕΛΙΣΜΟΣ
ΟΡΙΖΟΝΤΙΟΣ
ΔΙΑΜΕΛΙΣΜΟΣ
ΟΡΟΣΕΙΡΕΣ, ΟΡΟΠΕΔΙΑ,
ΗΦΑΙΣΤΕΙΑ, ΧΑΡΑΔΡΕΣ,
ΠΕΔΙΑΔΕΣ
ΧΕΡΣΟΝΗΣΟΙ,
ΑΚΡΩΤΗΡΙΟΙ, ΚΟΛΠΟΙ,
ΠΟΡΘΜΟΙ, ΙΣΘΜΟΙ
ΥΦΑΛΟΚΡΗΠΙΔΑ,
ΘΑΛΑΣΣΙΑ ΛΕΚΑΝΗ,
ΤΑΦΡΟΙ
ΓΕΩΜΟΡΦΟΛΙΚΑ
ΣΤΟΙΧΕΙΑ

 ΔΙΑΒΑΖΩΤΟ ΓΕΩΓΡΑΦΙΚΟ ΓΛΩΣΣΑΡΙΟ
 ΑΣΚ. 1 & 3 ΣΕΛ. 19 ΣΤΟΤΕΤΡΑΔΙΟ ΕΡΓΑΣΙΩΝ

ΗΠΕΙΡΟΣ ΟΡΟΣΕΙΡΑ ΚΟΡΥΦΗ (ΥΨΟΣ) ΠΕΔΙΑΔΑ
Ασία Ιμαλάια Έβερεστ (8.848) ΝΑ Ασίας
Ασία Κίνας
Ασία Σιβηρική
Ευρώπη Καύκασος Ελμπρούζ (5.642) Ρωσίας
Ευρώπη Άλπεις Λευκό Όρος (4.807) Ευρώπης
Αφρική Κιλιμάντζαρο Κιλιμάντζαρο (5.895) Νίγηρα
Αφρική Άτλαντας Τουμπκάλ (4.165)
Β. Αμερική Βραχώδη Όρη Μακ Κίνλεϊ (6.194) Β. Αμερικής
Ν. Αμερική Άνδεις Ακονκάγκουα (6.960) Αμαζονίου
Ωκεανία Αυστραλιανές Άλπεις Μάρεϊ & Ντάρλινγκ
Πλασσαράς Παναγιώτης

ΗΠΕΙΡΟΣ ΠΟΤΑΜΟΣ ΜΗΚΟΣ (χλμ.)
Αφρική Νείλος 6.669
Αμερική Αμαζόνιος 6.436
Αμερική Μισισιπής 5.969
Ασία Γιαγκ-Τσε-Γιαγκ 5.471
Αφρική Κόνγκος 4.373
Ασία Λένας 4.312
Αφρική Νίγηρας 4.183
Ωκεανία Μάρεϊ & Ντάρλινγκ 3.717
Ευρώπη Βόλγας 3.685
Ευρώπη Δούναβης 2.850
ΗΠΕΙΡΟΣ ΛΙΜΝΗ ΕΚΤΑΣΗ (τ. χμ.)
Ευρώπη Κασπία (Θάλασσα) 371.000
Αμερική Σουπίριορ 82.100
Αφρική Βικτωρία 68.422
Ασία Αράλη 66.458
Αμερική Χιούρον 59.600
Αμερική Μίσιγκαν 57.800
Αφρική Τανγκανίκα 32.892
Ασία Βαϊκάλη 31.500

Mr_Sandman67

 Οι περισσότεροι από μας δεν
σκέφτονται σχετικά με το πώς οι
καθημερινές μας δραστηριότητες…
Mr_Sandman67

 μπορούν να επηρεάσουν το
παγκόσμιο περιβάλλον.
Mr_Sandman67

Ένα παράδειγμα είναι η χρήση μας των
χλωροφθοριοανθράκων ή CFC.
Mr_Sandman67

Αυτές οι σύνθετες ουσίες είναι
χρήσιμες ως ψυκτικά, διαλυτικά και
προωθητικά αεροζόλης (σπρέι)
Mr_Sandman67

Όταν εκλύονται (απελευθερώνονται) στον
αέρα, αυτά τα χημικά διασκορπίζονται σ’ όλη
την ατμόσφαιρα.
Mr_Sandman67

Στην άνω ατμόσφαιρα υπάρχει ένα στρώμα
που περιέχει μια μικρή ποσότητα όζοντος.
Mr_Sandman67

Το στρώμα του όζοντος (Ο3) είναι σημαντικό
για τα όντα, γιατί εμποδίζει τις επιβλαβείς
υπεριώδεις ακτίνες στην προσέγγιση τους
στην ατμόσφαιρα.
Mr_Sandman67

Λίγα χρόνια πριν οι επιστήμονες ανακάλυψαν ότι
οι χλωροφθοριοανθράκες (CFCs), ακόμη και σε
πολύ μικρές ποσότητες, προκαλούν τη διάσπαση
του όζοντος.
Mr_Sandman67

Όταν οι χλωροφθοριοάνθρακες (CFCs)
πλησιάσουν την άνω ατμόσφαιρα …
Mr_Sandman67

και εκτεθούν στις υπεριώδεις ακτίνες…
Mr_Sandman67

απελευθερώνουν ένα πολύ αντιδραστικό
αέριο – το χλώριο.
Mr_Sandman67

Το χλώριο ενεργεί ως καταλύτης. (στοιχείο
που προκαλεί επιτάχυνση χημικών
αντιδράσεων)
Mr_Sandman67

Διασπά τα μόρια του όζοντος, αλλά
το ίδιο δεν αλλάζει.
Mr_Sandman67

Ένα μόνο μόριο χλωρίου μπορεί να
καταστρέψει χιλιάδες μορίων όζοντος.
Mr_Sandman67

Μια σοβαρότατη μείωση του στρώματος
του όζοντος θα κατέληγε σε μια αύξηση
των περιπτώσεων καρκίνου του
δέρματος, καταρράκτη του ματιού και
καταστολή του ανοσοποιητικού
συστήματος στους ανθρώπους και άλλα
γένη.
Mr_Sandman67

Οι καλλιέργειες τροφής
ευαίσθητης στις υπεριώδεις
ακτίνες μπορούν επίσης να
επηρεαστούν.
Mr_Sandman67

Το 1984, μια τρύπα στο στρώμα του όζοντος
ανακαλύφθηκε πάνω από την Ανταρκτική.
Mr_Sandman67

Πιο πρόσφατα, ανακαλύφθηκε ότι μια
όμοια τρύπα εκτείνεται πάνω από την
Αρκτική, τη Σκανδιναβία και τη Βόρεια
Αμερική.
Mr_Sandman67

Μπορούμε να βοηθήσουμε στην προστασία της
ζώνης του όζοντος με το να είμαστε
προσεκτικοί σχετικά με τα χημικά που
απελευθερώνουμε στο περιβάλλον.Mr_Sandman67

ΤΟ ΦΑΙΝΟΜΕΝΟ ΤΟΥ
ΘΕΡΜΟΚΗΠΙΟΥ
Mr_Sandman67

 Αν η γη δεν περιβαλλόταν από μια ζεστή
κουβέρτα αέρα, θα ήταν πάρα πολύ κρύα
για ανθρώπινη κατοίκηση.
Mr_Sandman67

 Η ατμόσφαιρα της γης
ενεργεί σαν αυτή την
κουβέρτα… Mr_Sandman67

 …γιατί περιέχει μικρά ποσά διοξειδίου του
άνθρακα, μεθανίου, πρωτοξειδίου του αζώτου και
διάφορα αέρια στην ατμόσφαιρα γνωστά ως αέρια
θερμοκηπίου. Αυτά τα αέρια βοηθούν να
διατηρηθεί η θερμοκρασία μέσω μιας ζωτικής
διαδικασίας που ονομάζεται φαινόμενο
θερμοκηπίου.
Mr_Sandman67

 Το φαινόμενο του θερμοκηπίου
δημιουργείται όταν το φως του ήλιου
περνά μέσα από την ατμόσφαιρα και
χτυπά τη γη.
Mr_Sandman67

 Ένα μέρος του φωτός αντανακλάται
και ένα μέρος απορροφάται.
Mr_Sandman67

 Το απορροφημένο φως ζεσταίνει την
επιφάνεια της Γης.
Mr_Sandman67

 Η ζεσταμένη επιφάνεια τότε εκπέμπει υπέρυθρες
ακτίνες στην ατμόσφαιρα που απορροφώνται από τα
αέρια θερμοκηπίου. Αυτά τα αέρια βοηθούν να
ρυθμιστεί η θερμοκρασία της Γης.
Mr_Sandman67

 Λόγω του ότι καίγονται μεγάλες
ποσότητες κάρβουνου, πετρελαίου και
φυσικού αερίου…
Mr_Sandman67

 …η ποσότητα των αερίων θερμοκηπίου στην
ατμόσφαιρα έχουν δραματικά αυξηθεί κατά τα
τελευταία διακόσια (200) χρόνια.
Mr_Sandman67

 Για παράδειγμα το διοξείδιο του άνθρακα
(CO2) έχει αυξηθεί κατά τριάντα τοις εκατό
(30%) από το 1750.Mr_Sandman67

 Τα δέντρα απομακρύνουν το διοξείδιο του άνθρακα
(CO2) από τον αέρα ως μέρος των φυσικών τους
διαδικασιών.
Mr_Sandman67

 Καθώς οι άνθρωποι κόβουν τα δάση η ικανότητα των
δέντρων να απομακρύνουν το διοξείδιο του άνθρακα
(CO2) από την ατμόσφαιρα ελαττώνεται.Mr_Sandman67

 Οι επιστήμονες ανησυχούν ότι έτσι όπως
συνεχίζουμε να μειώνουμε τα δάση μας και
να …
Mr_Sandman67

 … καίμε μεγάλες ποσότητες ορυκτών καυσίμων
ένα υπερβολικό φαινόμενο του θερμοκηπίου θα
δημιουργηθεί καταλήγοντας στην αύξηση της
επιφανειακής θερμοκρασίας στον κόσμο
γνωστή ως παγκόσμια ζέστη.
Mr_Sandman67

 Η θέρμανση μόνο λίγων βαθμών θα μπορούσε να
προκαλέσει ένα πλήθος από περιβαλλοντικά
προβλήματα συμπεριλαμβανομένων το λιώσιμο
των πολικών πάγων και προξενώντας το επίπεδο
των ωκεανών να ανέλθει και να πλημμυρίσει τις
παράκτιες περιοχές.
Mr_Sandman67

Επαναληπτικά

σελ.
30
Γεωγραφία Στ΄ Δημοτικού [Κριτήρια Αξιολόγησης & Διαγωνίσματα]
Ενότητα Β΄ [Το φυσικό περιβάλλον]
Έκδοση taexeiola Mαρία Απ. Γαϊτανίδη
Β΄ Ενότητα:

σελ.
31
Βρες το σωστό και το λάθος. Για κάθε σωστή πρόταση σημείωσε
Σ ενώ για κάθε λανθασμένη Λ :
Α) Η Ανταρκτική θεωρείται από πολλούς ως η έκτη ήπειρος.
Β) Τα μέρη των ωκεανών που περικλείονται από τμήματα ξηράς
ονομάζονται θάλασσες.
Γ) Η θάλασσα καλύπτει τα 3/10 της επιφάνειας της Γης.
Δ) Η μεγαλύτερη ήπειρος είναι η Αμερική.
Ε) Το έμβλημα των ολυμπιακών αγώνων αποτελείται από πέντε
κύκλους που αντιπροσωπεύουν τις πέντε ηπείρους.
Ζ) Οι θάλασσες έχουν αλμυρό νερό ενώ οι ωκεανοί γλυκό.
Η) Η Ανταρκτική είναι μία μη κατοικούμενη ήπειρος.
7ο
Κριτήριο Αξιολόγησης:
«Η κατανομή των ηπείρων και των
ωκεανών»

σελ.
32
Αντιστοίχισε τις λέξεις της ομάδας Α με τις λέξεις τις ομάδας Β
που σχετίζονται μεταξύ τους :
Α Β
α) ωκεανός 1) η κατανομή της γήινης ξηράς
β) Ασία 2) πέντε κύκλοι ενωμένοι
γ) 3/10
3) πολύ μεγάλος υδάτινος όγκος
μεταξύ ηπείρων
δ) έμβλημα Ολυμπιακός αγώ-
νων
4) η μεγαλύτερη ήπειρος σε μέ-
γεθος
ε) Μεσόγειος 5) θάλασσα
Χρωμάτισε το κάθε κύκλο του εμβλήματος των Ολυμπιακών Α-
γώνων όπως πρέπει. Αφού τους χρωματίσεις, γράψε μέσα σε κάθε
κύκλο για ποια ήπειρο πρόκειται :
ΒΑΘΜΟΣ:

σελ.
33
Α) Ο πορθμός είναι φυσικός ενώ η διώρυγα είναι τεχνητή.
Β) Ο μεγαλύτερος σε όγκο ωκεανός είναι ο Ειρηνικός.
Γ) Η θάλασσα δεν ενώνει αλλά χωρίζει τους λαούς μεταξύ τους.
Δ) Η Γροιλανδία και η Μαδαγασκάρη είναι από τα μεγαλύτερα
νησιωτικά συμπλέγματα του πλανήτη μας.
Ε) Ο πρώτος περίπλους της Γης έγινε από τον στόλο του Μαγγελάνου.
Ζ) Ο Ινδικός ωκεανός βρίσκεται μεταξύ Αμερικής και Ευρώπης.
Η) Ο Ατλαντικός ωκεανός βρέχει την ήπειρο της Αφρικής.
8ο
«Ωκεανοί και θάλασσες»

σελ.
34
Συμπλήρωσε τις λέξεις που λείπουν από το παρακάτω κείμενο :
Στους ωκεανούς και στις θάλασσες είναι διάσπαρτα μικρά και μεγάλα
…………………, κομμάτια ξηράς δηλαδή που περιβάλλονται από θάλασσα. Από
τα μεγαλύτερα του πλανήτη είναι : ……………………….. ,
…………………………….. , …………………………….. Σε πολλά μέρη υπάρ-
χουν και ομάδες νησιών που ονομάζονται ……………………
………………………… όπως πολύ γνωστά είναι η ……………….…. και
οι………………………..
Απάντησε στις ερωτήσεις σύντομα και περιεκτικά :
 Γράψε τους τέσσερις ωκεανούς της Γης κατά σειρά μεγέθους ξεκινώ-
ντας από τον μεγαλύτερο :
………………………… > ………………………….. > …………………………. >
……………………..……
 Ποιες τρεις θάλασσες βρίσκονται κοντά στην Ελλάδα;
……………………….. ……………………….. ………………………….
 Ποιος ωκεανός βρίσκεται μεταξύ Αφρικής, Ασίας και Ωκεανίας;
…………………………………………………………………………………………
ΒΑΘΜΟΣ:

σελ.
35
Α) Η στρατόσφαιρα είναι τμήμα της ατμόσφαιρας πάνω από την
μεσόσφαιρα.
Β) Η ατμόσφαιρα αποτελείται από ένα μίγμα αερίων που περιβάλλει
και προστατεύει τη Γη.
Γ) Το φαινόμενο του θερμοκηπίου προκαλείται από την υπερβολική
υγρασία στην ατμόσφαιρα.
Δ) Στην τροπόσφαιρα δημιουργούνται τα διάφορα μετεωρολογικά
φαινόμενα.
Ε) Στην εξώσφαιρα δεν υπάρχει αρκετό οξυγόνο ώστε να μπορούμε
να αναπνεύσουμε.
Ζ) Οι ακτίνες που εγκλωβίζονται στην ατμόσφαιρα εξαιτίας του διοξειδίου
του άνθρακα προκαλούν την υπερθέρμανση του πλανήτη.
Η) Το οξυγόνο είναι το αέριο που βρίσκεται σε μεγαλύτερη ποσότητα
στην ατμόσφαιρα.
9ο
«Η ατμόσφαιρα»

σελ.
36
Αντιστοίχισε τις λέξεις της ομάδας Α με τις λέξεις τις ομάδας Β
που σχετίζονται μεταξύ τους :
Α Β
α) στρατόσφαιρα 1) διοξείδιο του άνθρακα
β) φαινόμενο του θερμοκηπίου 2) πάνω από την μεσόσφαιρα
γ) τροπόσφαιρα 3) όζον
δ) εξώσφαιρα 4) άζωτο
ε) το αέριο που βρίσκεται σε μεγα-
λύτερη ποσότητα στην ατμόσφαιρα
5) μετεωρολογικά φαινόμενα
Συμπλήρωσε τις λέξεις που λείπουν από το παρακάτω κείμενο :
Όταν οι ακτίνες του Ήλιου φτάνουν στην ατμόσφαιρα, άλλες από αυτές γυρίζουν
στο ………………….. , άλλες ……………………………….. από το ……………
που βρίσκεται στην στρατόσφαιρα και άλλες φτάνουν στην επιφάνεια της Γης. Το
……………….. έχει την ικανότητα να απορροφά τις επικίνδυνες ακτίνες του Ήλιου
που ονομάζονται ………………………. Εξαιτίας των …………………. αυξάνεται
η ποσότητα του διοξειδίου του άνθρακα με αποτέλεσμα να εγκλωβίζονται περισσό-
τερες ακτίνες του Ήλιου και να ……………………….. η θερμοκρασία της Γης. Το
φαινόμενο αυτό της υπερθέρμανσης του πλανήτη είναι γνωστό και ως
…………………… …… ……………………………..
ΒΑΘΜΟΣ:

Γεωγραφία ΣΤ΄ - Επανάληψη 2ης ενότητας:΄΄Το φυσικό περιβάλλον, κεφ. 7-17΄΄

Γεωγραφία ΣΤ΄ - Επανάληψη 2ης ενότητας:΄΄Το φυσικό περιβάλλον, κεφ. 7-17΄΄

Recomendados

Recomendados

Más contenido relacionado

La actualidad más candente

La actualidad más candente (20)

Destacado

Destacado (20)

Similar a Γεωγραφία ΣΤ΄ - Επανάληψη 2ης ενότητας:΄΄Το φυσικό περιβάλλον, κεφ. 7-17΄΄

Similar a Γεωγραφία ΣΤ΄ - Επανάληψη 2ης ενότητας:΄΄Το φυσικό περιβάλλον, κεφ. 7-17΄΄ (20)

Más de Χρήστος Χαρμπής

Más de Χρήστος Χαρμπής (20)

Último

Último (10)

Γεωγραφία ΣΤ΄ - Επανάληψη 2ης ενότητας:΄΄Το φυσικό περιβάλλον, κεφ. 7-17΄΄