1. 27H llı'llilm İN YııvıirluHiHtıh Yatuklar (ItııliHtiH
Ze ■Z •K
n mılks= —-— şeklinde hcsup edilir.
K l)
Tablo 18.7’dcn D= 90 mm olarak okunur.
Yatak gres ile yağlandığı ve D > 30 mm olduğundan Zs =1 ’dir.
Çap faktörü KD=D -10=90-10= 80.
Tablo 18.17’den konik makaralı yatak için devir sayısı sabiti K '.'O uttu
1/dk okunur.
Yük kombinasyonu faktörü ise Şekil 18.37’dc Fc/Fr=0,6 için ZK* 0.8 ' itli
1•0,83 •320000
1maks :3320 d /d k
b) n< nmaks olduğundan bu yatağın kullanılmasında sakınca yoktur.
Problem 18.9
Şekilde gösterilen helisel dişli çark mekanizmasına ait mil, A ’da 6308 ııolıi
tek sıra sabit bilyalı rulmanla sabit olarak yataklanmıştır. B ’de ise, A yulugl
ile aynı ömre sahip olacak, yine sabit bilyalı bir rulman kullanılmam
düşünülmektedir.
Çalışma esnasında dişlilere radyal yönde Fr eksenel yönde Fe ve bunlum dili
düzlemde Ft teğetsel kuvveti etkimektedir. Bu kuvvetlerin doğrultu'.ıı m
yönü şekil üzerinde gösterilmiş olup değerleri:
Ft = 1870 N, Fr = 1080 N ve Fe = 960 N ’dur.
6308 rulman için dinamik yük sayısı C =31 kN, statik yük sayısı C» I,t|
kN olduğuna göre;

2. M>ıklııll lıjfiıiıılıırı (, özitmlü 1‘rohlctıt Kllııhı
.il Y atuklara g e le n to p la m k u v v etleri b u lu n u z.
Iı| Mil 2850 d/dk. ile döndüğüne göre; A yatağının işletme saati olarak
nominal ömrünü hesaplayınız
■ı M’de kullanılacak yatağın büyüklüğünü bulunuz.
(.'O/Um 18.9
tı)Yatuk kuvvetlerinin hesabı:
I'işli kuvvetleri Fr ve Fe y-x düzleminde, Ft ise bunlara dik z-y düzleminde
ı ikııııcktcdir:
Yatuklara y-x düzleminde etkiyen kuvvetler:
A B
F,
*
195 210
I»cııge denklemlerinden:
5,Ma = 0:

3. 2K2 H ı t l ı l ı n İ N Y ı ı ' ( i r l < ı n m n t u ı iI
h ) A y atağı hareketli (se rb es t) B yata ğ ı sab it o ld u ğ u n a g ö re; lıer iki yalağın
ö m r ü n ü h e s a p la y ım /
Ç tt/.ü m 1 8 .1 0
Dişli kuvvetlerinden dolayı yataklara etkiyen tepki kuvvetleri aşağıdaki ıphl
olacaktır:

4. Muhlin' i:irıııanlıin (Vıııhıılll l'rohleıtt KItııhı 2Ht
I', v c F r k u v v etleri a y n ı d ü z le m d e (x d ü z le m i ), F, bunlara d ik d ü z le m d e (y
d ü z le m i) etk im ek ted ir.
düzlemindeki tepki kuvvetleri
Fc
Fr
Ax 90 110
I)eııgc denklemlerinden ( I M B =0, Z Fy = 0):
FAj •200 - Fc -7 0 -F r 110 = 0
_ 400 -70 + 800 -110 _ gg0 N
200
FBx = Fr - pAx = 8 0 0 -5 8 0 = 220 N
y düzlemindeki tepki kuvvetleri:
F,
FAy^ 90
B
- s
110 By
Fa -2 0 0 -F , 110 = 0
F a =
1100110
200
605 N
FBy = F, - F a> = 1 1 0 0 -6 0 5 = 495 N
Mileşke kuvvetler:
f a = y j F İ x + F ^ y = V 5 8 0 2 + 6 0 5 2 = 8 3 8 N
F B = ^ F b x + ¥ İ y = V 2 2 0 2 + 4 9 5 2 s 5 4 2 N
Myatağının ömrü (sabit yatak):

5. 2H4 İlahim IH Yuvarlanmalı Yattıklar (Ntılnıanl
F 400
-S - = --------- = 0,038 buna karşılık gelen e değeri e = 0,235
C o 10400
F 400
— = — - = 0,73 > e olduğundan X = 0,56 ve Y = 1,9
Fr 542
Fcş = X •Fr + Y •Fc = 0,56 •542 + 1,9 ■400 = 1064 N
U = ■
ıo 6
/
C 106 f 17700"j
n -60 F ' 900 -60 t 1064 J
= 85251 saat
A yatağının ömrü (serbest yatak):
L h = -
106 f C ) * 1 0 6
f 17700"]
n •60 I F ; n ■60
OO
00
s 174499 saat
Problem 18.11
A ve B yatakları arasına takılı bir kasnak vasıtasıyla tahrik edilen milin hm|
ucuna ağırlık merkezi dönme ekseninden 50 mm mesafede olan m 5 Vg
kütlesinde eksantrik bir eleman takılıdır.
Çalışma sırasında kasnağı döndüren kayış kollarına etkiyen toplam iınlyul
kuvvet Fk = 3400 N, milin dönme hızı 750 d/dk’dır.
A yatağı için tek sıralı sabit bilyalı, B yatağı için NU tipi silindirik makımılı
rulman kullanılacaktır. Her iki yatağın 10000 saat işletme ömrüne salnp
olması istendiğine göre, aşağıda verilen rulmanlardan uygun olanı seçiniz ııı
kütlesinin ağırlık etkisi dikkate alınmayacaktır.

6. Makin* fcl<'iııjjjrı (,'ıiıtlnıHl 1‘rohlem Kitabı 2Ht
S e ç ile n rulm an k a ta lo g u n d a k i tek sıralı sabit b ilyalı rulm anlar
Sembol
d
(mm)
D
(mm)
B
(mm)
C
(kN)
C„
(kN)
16005 25 47 8 7,99 4,57
6005 25 47 12 11,2 6,0
6205 25 52 15 15,7 8,3
6305 25 62 17 26,7 13,9
6405 25 80 21 40,8 22,2
Seçilen rulman katalogundaki silindirik makaralı rulmanlar
Sembol
d
(mm)
D
(mm)
B
(mm)
C
(kN)
C0
(kN)
N U 1005 25 47 12 13,3 11,2
NU205 25 52 15 17,7 14,8
NU2205 25 52 18 24,1 22,0
NU305 25 62 17 29,8 24,3
NU2305 25 62 24 43,9 40,0
t,özüm 18.11
I)önme sırasında eksantrik parçada oluşan merkezkaç kuvveti:
Fm = m r ( o = 5 -5 0 10
-3 k •750
30
= 1542 N
Merkezkaç kuvveti yönünün aşağı ve yukarı olması durumunda yatak tepki
kuvvetlerinin değerleri aşağıdaki gibi hesaplanır.
Fa:. Ft Fbi . Fa: . Fb:
_60_
f c d - t M - 60
Merkezcil kuvvetin yönü yukarı doğru Merkezcil kuvvetin yönü aşağı doğru
(Yatak tepki kuvvetlerinin yönü gelişigüzel seçilmiştir)

7. .’HA llıilıiııı IH Yuvarlanmalı Yalaklar jHnlnunı
D e n g e d e n k le m le r in d e n (Li M A O, 2 > y • O ):
Fk 6 0 - F B •120 + Fm 160 = 0
Fb,=
3400 60+1542 160
120
FBı =3756 N
Fk 6 0 -F „ 120 —Fm 160 II
Fb2 =
3400 60-1542 160
120
Fg2 = -3 5 6 N
(-) işareti Fb: için başlangıçta seçilen yönün yanlış olduğunu gösteriyi»
- f a 2 + f b 2 + F k - F m 0
F a , = -15 4 2 + 3400 + 356
—F A| ~ F B, + Fk + F m = 0
FA| =3400 + 1542-3756
FA| =1186 N
A Yatağının secimi
Yatak yükleri
Fa = 2214 Nr *maks
Fa =1186 N
F a
+ 2 • F a
FAm =
1186 + 2-2214
Fa = 1871 N
L h = -
C = 1 871 3
10000-750-60
O t
C =14338 N
Fa , = 2214 N
B Yatağının secimi
Yatak yükleri
Fb = 3756N^maks
Fb =356 Nrtıın
Fb + 2 •F,
f b =
B„
356 + 2-3756
3
:2623 N
ıo 6
f C 1
ıo 6
(
c
n-60 h n-60
, B ra ,
C = 2623 T 10Ö0° - 7 50-60
10r
C = 16397 N
A yatağı için dinamik yük sayısı C = 15700 N olan 6205 numaralı rulman,
B yatağı için dinamik yük sayısı C = 17700 N olan NU 205 numanılı
rulman seçilir.

8. Muhlııc l'leııiıiıılan (,ı'i.-ıliHİıl l'ınlıl, iiİK U M h 287
l'ıohlcııı İN. 12
•Vekilde verilen konik dişli çark mekanizmasında, dişli çark mili 800 d/dk ile
dönmekte ve 13,5 kW güç aktarmaktadır. Çalışma sırasında dişlilere etkiyen
kuvvetler şekil üzerinde verilmiştir. A yatağı serbest, B yatağı sabit yatak
olarak monte edilecektir. A yatağının takıldığı yerde muylunun çapı 40 mm,
Myatağının takıldığı yerde muylu çapı da 35 m m ’dir.
a) A ve B yatak tepki kuvvetlerini bulunuz.
b) B ucu için 3207 nolu iki sıralı eğik bilyalı, A ucu için NU 408 nolu
silindirik makaralı yatak kullanılacaktır. Her iki yatağın işletme saati
cinsinden ömrünü hesaplayınız
Çalışma sırasında dişli çarklara etkiyen kuvvetler:
Ft = 6127 N, Fr = 2100 N, Fe = 750 N
Yataklamada kullanılan rulmanların boyutları ve yük kapasiteleri
Silindirik
makaralı
yatak
d
(mm)
C
(N)
C0
(N)
iki sıralı
eğik
bilyalı
yatak
d
(mm)
C
(N)
c„
(N)
NU 408 40 89200 55300 3207 35 33500 27500

9. m /Jl Yıııiılnnmıilı Yuhıklnı (Kıılınıith
[ J
Ç ift sıralı e ğ ik b ilyalı yatak lat için X v e Y katsayıları
F
L £ e Fc
—> c
Çift sıra eğik F Fr
Bilyalı yatak e X Y X Y
32, 33
serileri için 0,86 1 0,73 0,62 ı.r
Çözüm 18.12
Fr ve Fe x düzleminde, F, bunlara dik y düzleminde etkidiği kabul cdılıutij
buna göre yatak tepki kuvvetleri:
Fr Bx
:. b
40 F a * 100
x düzleminde etkiyen kuvvetler
Denge denklemlerinden:
I M b =0
Fr 140- Fc - 2 6 ,3 - FAx 1 0 0 - 0
2100 140 -7 5 0 -26,3
• m,
F Ax =
ZM b - 0
Ft 1 4 0 -F Ay 100 = 0
6127 140
100
Fax =2742,75 N
IF y = 0
F r - F Ax + F Bx = 0
FBx =642,75 N
FAy =
100
FAy =8578 N
ZFy = 0
FB^+ F t - FAy = 0
Fb7 = 2451 N
Yatak tepki kuvvetlerinin toplamı
FAr = V FAx + FAy = V 2742,752 +85782
FAr = 9005,8 N

10. Mnklıır1lı-mnnhın Çfollnıltl l ’mhlcm Mini»
F»r " V Fb* ^ F^y - V 642,752+ 2451:
2533,87 N
A Yuluğl hesabı
10
Lı, =■
6 ' C ' £
n -60
L h = -
10"
800■60
II Yatağı hesabı
89200
9005,8
10/3
= 43474 saat
I 2533,87 N, Fe = 750 N ve — = - 75Q = 0,295 < e = 0,86
Fr 2533,87
olduğundan X =l, Y=0,73 olur.
Fc, = X- FBr + Y- Fe =1 • 2533,87 + 0,73 • 750 s 3081 N
L h =
1 0 6
n •60 F
V «s 7
L h = -
1 0 b
800•60
'3 3 5 0 0 '3
3081
= 26780 saat