έθιμα

1. Έθιμα που σχετίζονται με το ψωμί
 Το Χριστόψωμο
Το «Ψωμί του Χριστού» το έφτιαχνε την παραμονή των
Χριστουγέννων η νοικοκυρά με ιδιαίτερη ευλάβεια και
με ειδικήμαγιά (από ξερό βασιλικό). Απαραίτητος
επάνω χαραγμένος ο σταυρός. Γύρω-γύρω διάφορα
διακοσμητικάσκαλιστά στο ζυμάρι ή πρόσθετα
στολίδια. Αυτά τόνιζαν τον σκοπό του Χριστόψωμου και
εξέφραζαν τις διάφορεςπεποιθήσεις των πιστών.
 Πρωτομαγιά
Τη νύχτα πριν την Πρωτομαγιά οι νοικοκυρές
παρασκεύαζαν ένα είδος ψωμιού που το ονόμαζαν
«ευχασμένο κολοκύθι». Ώς βασικάυλικά
χρησιμοποιούσαναλεύρι και αλάτι που είχαν
ευλογηθεί τη Μεγάλη Πέμπτη στην εκκλησία. Νωρίς το
πρωί της Πρωτομαγιάς, τα μέλη της οικογένειας
έτρωγαν από αυτό το ψωμί, πριν ακουστεί κελάηδημα
πουλιού (ιδίως κούκου).
 Τα λαζαράκια
Σε όλες τις περιοχές τις Ελλάδας το Πάσχα φτιάχνουν
Πασχαλινά κουλουράκια,τσουρέκια και Πασχαλινό
ψωμί σε σχήμα Σταυρού, κεντημένο με προβατάκια και

2. στη μέση ένα κόκκινο αυγό. Συνήθως όμως το Σάββατο
του Λαζάρου φτιάχνουν τα λαζαράκια, λαζαρούδιαή
τους λαζάρηδες.
Τα λαζαράκια είναι κουλουράκια που ζυμώνουν οι
γυναίκες για την ψυχή του Λαζάρου. Έχουν σχήμα
ανθρώπου σπαργανωμένου, όπως ακριβώς
παρουσιάζεται στις εικόνες, γεμισμένα με μέλι και
καρύδια, ανάλογα με τα έθιμα κάθε τόπου. Στη θέση
των ματιών βάζουν δυο γαρίφαλα. Σύμφωνα με το
έθιμο, όποιος δεν φτιάξει λαζαράκια, δεν θα χορτάσει
ψωμί. «Λάζαρε αν δεν πλάσεις ψωμί δεν θα
χορτάσεις». Τα παιδάκιαπεριδιαβαίνουντο χωριό και
περνούν απ’ όλα τα σπίτια τραγουδώντας «τον Λάζαρο»
ή «τα λαζαρίτικα», δηλαδή τα κάλαντα του Λαζάρου.
Κρατούν στα χέρια τους καλαθάκιαστολισμένα με
λουλούδια και χορταράκια για να τοποθετήσουν μέσα
τα δώρα τους (αυγά και κουλουράκια). Οι νοικοκυραίοι
κερνούν τα λαζαρούδια ή τα αυγά (σπουδαίο δώρο σε
παλαιότερες δυσχερείς περιόδους).
Στα νησιά οι αρραβωνιαασμένεςκοπέλες έφτιαχναν
λαζαράκια σε μέγεθος βρέφους, το οποίο γέμιζαν με
καλούδια για να το στείλουν στον αρραβωνιαστικό
τους. Ο συμβολισμός είναι η νίκη του Χριστού απέναντι
στον θάνατο και η ανάσταση της φύσης.
Στην Αρχαία Ελλάδα ένα έθιμο που συμβολίζει τη ζωή
και τον θάνατο λεγόταν: «Τα Αδωνία» ή «Οι κήποι του

3. Άδωνη» και έθαβαν φακές που αναπτύσσονταν και
μαραίνονταν εύκολα.
 Το έθιμο της λαγάνας
Το έθιμο της λαγάνας παραμένει αναλλοίωτο ανά τους
αιώνες. Η λαγάνα συνηθίζεται να παρασκευάζεται με
μεράκι από τον αρτοποιό της γειτονιάς,τραγανή,
λαχταριστή και σουσαμένια.Καταναλώνεται κατά την
Καθαρά Δευτέρα, την Πρωτονήστιμη Δευτέρα της
Σαρακοστής. Η ονομασίατης Καθαρά προήλθε από τη
συνήθεια που είχαν οι νοικοκυρές το πρωί της ημέρας
αυτής να πλένουν με ζεστό νερό και στάχτη όλα τα
μαγειρικά σκεύη, ως «ημερα κάθαρσης». Στη συνέχεια
τα κρεμούσαν στη θέση τους όπου και παρέμεναν μέχρι
τη λήξη της νηστείας. Επίσης κατά την ημέρα αυτή
εξέρχονταν όλοι οικογενειακώς στην ύπαιθρο και
έστρωναν κάτω στη γη και έτρωγαν νηστίσιμα φαγητά,
όπως χαλβά, ελιές, ταραμά και λαγάνα. Εκτός από την
Καθαρά Δευτέρα, τα άζυμα ψωμιά συνήθιζαν να τα
φτιάχνουν όταν τέλειωνε το κανονικόψωμί και
χρειαζόταν να καλύψουν την ημερήσια ανάγκη μέχρι να
ζυμωθούν.