1. SINTESIA
IKT Informazioaren eta Komunikazioaren Teknologiek aldaketa asko eragin ditu
komunikatzeko eran, azken 25 urteetan batez ere. Aldaketa horiek, gainera, asko eta
nabarmenak izaten dira, etengabe eta modu azkarrean gertatzen baitira. Aldaketa
horiek eragin zuzena dute hezkuntzan; horregatik guztiagatik beharrezkoa da lehenbailen teknologia gelan integratzea. Baliagarria egingo zaie integrazio hori interneten
euren kabuz eta modu zentzudunean nabigatzeko, esate baterako. Hala ere, esparru
horretan lan handia dago egiteko oraindik. Nahiz eta teknologiak oraindik integratzeke
dauden, guk jaso genuen hezkuntzan teknologien lehen hastapenak ageri ziren, beraz,
gu natibo teknologikoak garela esan dezakegu.
Hainbat proiektu egiten dira eskola teknologia berri horietara egokitzeko; hala
nola, teknologiaren inguruko ezagutzak transmititzeko irakasleentzako kurtsoak, eskola
2.0 (hau aurrerago ikusiko dugu) eta antzeko ikasketa planak… Baina, askotan
proiektu horiek airean geratzen dira eta ez dira aurrera eramaten edo espero zen
bezala gauzatzen. Horregatik, egungo hezkuntzaren helburuetako bat arazo horiek
gainditu eta erabilera egokia ematea da, teknologia hezkuntza aurrerapen handiak
ekar ditzakeen tresna baita (Ikasleen ikuspegi kritikoa garatzen, antolakuntzan,
kooperazioan… laguntzen dute). Arazo hau betidanik dagoela baieztatu dezakegu eta
beraz, gu arazo horiek gainditzen saiatuko gara lehenengo momentutik.
Lege Organikoan azaltzen diren 8 oinarrizko hezkuntza gaitasunetatik batek
IKTei egiten dio erreferentzia. Gaitasun hori, teknologien erabileratik baino haratago
doa. Helburua ez da bakarrik informazioa bilatu eta hori interpretatzea (hori baita orain
arte egin dena eta oraindik ere egiten dena); hiritar konpetenteak sortzea baizik,
informazioa bilatu, sailkatu, interpretatzeko gai direnak.
Aurrera jarraitu baino lehen, ikus dezagun zer den, ordea aurrez aipatu dugun
gaitasun edo konpetentzia digital hori. Jordi Adell konpetentzia digitalaren inguruko
adituaren hitzetan, gaitasun honen zeregina ikasleak bizitza osoan ikasten jarraitzeko
behar duen formakuntza jasotzea da. Konpetentzia digitala bost elementutan banatuta
dago: informaziaoren konpetentzia (informazioarekin lan egiteko tresnak, abileziak
izatean datza: informazioa bilatu, jaso, antolatu, analizatu, kritikatu, informazio berria
sortu eta hedatzea); konpetentzia teknologikoa (aparatu teknologikoen erabileran
oinarritua: ordenagailuak, GPSak, segapotoak, argazki-makinak maneiatzen jakitea);
alfabetizazio anitzak (ahozko zein liburuetako lengoaiaz gain besteetan ere
kritikotasuna
lantzea
azpimarratzen
du:
1
komikietako
lengoaia,
argazkiena…);

2. konpetentzia kognitibo generikoa (informazio berria aurretik dakigunarekin lotu,
harremanak egin eta jakinduria bihurtzea du oinarri); eta, herritartasun digitala (aspektu
etikoena, errealitatea eta on-line mundua nahasten diren munduan bizitzeko
prestakuntza: hiritar kritiko, libre, oso eta gizarte honetan zein sareetan bizitzeko
ahalmena dutenak sortzean du helburu, sareetako norberaren irudiarekin harremana
du). Elementu horiek guztiak elkartzeko estrategia didaktiko berriak erabili behar direla
dio. Adell-ek, helburu ikasleak etorkizunean sortu zaikien galdera berriak erantzuteko
gai izaten erakustea dutenak, eta ez xede informazioa memorizatzea dutenak.
Konpetentzia digitala bere osotasunean garatu dadin, beharrezkoa izango da
ikasleek hainbat alfabetizazio jasotzea. Teknologia berrien aurrean ikasle kritikoak
heztearen ideian azpimarratu nahi da. Hori baita guretzako garrantzitsuena eta
hasieratik sustatu behar dena.
Aurrez esandakoaren haritik, hainbat adituk alfabetizazio hauek proposatu dituzte
hezkuntza arlorako:
Ikus-entzunezko alfabetizazioa: bideo eta irudietan oinarritutako hezkuntzari
egiten dio erreferentzia.
Alfabetizazio
teknologikoa/digitala:
hardware
eta
softwarearen
erabilera
azaltzeaz arduratzen da.
Informazioaren alfabetizazioa: informazioa nola lortu daitekeen adierazten duen
alfabetizazioa.
Multialfabetizazioa: ikasleari eguneroko bizitzan azaltzen zaizkion hizkuntza eta
bitartekarien aurrean nola jokatu behar duen adierazten dio.
Alfabetizazio horiek garatzeko, aurrez aipatuta bezala hainbat proiektu abiatu
dira azken urteetan. Euskal Autonomia Erkidegoan Eskola 2.0 ikasketa molde
berria izan da eragin nabarmena izan duena. Gure iritziz, oso proiektu
garrantzitsua da hezkuntza bere osotasunean garatu ahal izateko. Ikasketa molde
horrek, ikasle zein irakasleek lortu behar dituzten gaitasunak Red.es dokumentutik
zehaztu ditu, maila nazionalean ontzat emandako dokumentu bat baita hau.
Horrela, Espainiara egokitutako mapa bat egin da ikasle eta irakasle bakoitzak lortu
beharreko gaitasunekin. Esan beharra daukagu, proiektu honek hainbat alde
negatibo dituela, guk bizi ditugunak, hala nola, internetaren falta, ordenagailuen
blokeoa etab.
2

3. Irakaslearen gaitasun mapak honako puntu hauek ditu ardatz nagusi: lanbide
arloko garapena eta kudeaketa; didaktika pedagogia eta curriculuma; eta,
herritartasun digitala. Lehenengoak, irakasle lanarekin lotura zuzena duten
jarduerak egiteko gaitasuna izatea eskatzen du (inprimakiak, laguntza-materialak…
kasu). Bigarrenak, irakaslearen diziplinarako espezifikoak diren ikaskuntzaesperientzien diseinua eta ebaluazioa hartzen ditu barnean, baita esperientzia
horiek gauzatzen diren eremua ere. Azkenekoak, berriz, software-lizentziamendua,
ziberjazarpena,
informazioaren pribatutasuna, jabetza intelektuala eta IKT
baliabideen erabileraren errespetu etikoarekin eta legea errespetatzearekin
zerikusia duen oro hartzen ditu bere baitan.
Beste alde batetik, ikasleentzako gaitasun maparen inguruko azalpenak ere
zehazten dira Eskola 2.0-n, horretarako hiru ardatz azpimarratuz: trebetasun
teknologikoa (teknologia ulertzeari eta erabiltzeari loturik dago. hainbat IKT baliabide
eraginkortasunez eta modu emankorrean aukeratu eta erabiltzeari dagokio), bizitza
osorako ikaskuntza (jarrera ikertzailea hartzen du, ikasleak konfiantza du bere
aukeretan eta garbi ditu bere indarrak eta ahuleziak) eta herritartasun digitala (jarrera
kritikoa eta gogoetatsua izatea esan nahi du,
baloratzerakoan eta egiaztatzeko gai izatea,
eskura dagoen informazioa
euskarri ezberdinetan etorritako
arautzeko).
Ardatz horiek IKT gaitasun orokorra osatzen dute. Horrez gain, ikasleentzako
gaitasun espezifikoak biltzen dituen gaitasun-mapa bat ere aurkezten du Eskola 2.0-k
lau hezkuntza-mailatan banatuta: haur-hezkuntzatik, lehen hezkuntzako laugarren
mailara; lehen hezkuntzako bosgarren eta seigarren mailak; DBHko lehenengo mailatik
laugarrenera; eta, batxilergora.
IKT gaitasun espezifikoak haur-hezkuntzarako eta lehen hezkuntzako 4. mailara
arte
Trebetasun teknologikoak; Sagua eta teklatua maneiatzea. Inprimagailuaren eta
monitorearen nondik norakoak eta irteera gailu gisa duten funtzioa jakitea, Interneteko
zerbitzuak erabiltzea (web-bilatzaileak) informazioa bilatzeko, Multimedia edukiez
oinarrizko eragiketak egitea (irudiak, soinua, testua edo bideoak txertatzea),..etab.
bizitza osorako ikaskuntza; Kideekin lankidetzan aritzeko eta talde-lana egiteko
IKT espezifikoak erabiltzea, Beren helburuaren arabera hainbat motatako webguneak
3

4. identifikatzea, heldu baten laguntzaz, Kideei ideiak jakinaraztea, dagokien ezagutzaarloetakoak diren ikur gutxi batzuk erabiliz,..etab.
Herritartasun digitala; Sarbide-gako pertsonaletan pribatutasunari eustearen eta
jarduerak gurasoekin partekatzearen garrantzia ulertzea, Komunikazioan errespetuzko
jarrera izatea.
IKT gaitasun espezifikoak haur-hezkuntzarako eta lehen hezkuntzako 5. eta 6.
mailara arte
Trebetasun teknologikoak; Interneteko zerbitzuak erabiltzea (web-bilatzaileak
eta beste hainbat informazioa bilatzeko, Zenbakizko datuez oinarrizko eragiketak
egitea (formatua, batuketa, batez bestekoa), . Datu diskretuak erregistratu eta
zentsatzea (neurketak, oharrak, behaketak),...etab.
bizitza osorako ikaskuntza; IKT baliabide espezifikoak erabiltzea kide eta
irakasleekin lankidetzan aritzeko, taldean lan egiteko, modu kritikoan pentsatzeko eta
arazoak konpontzeko. Beren interesetarako IKT baliabide espezifikoak aukeratu eta
erabiltzea. Jarduerak edo proiektuak ezarritakotik haratago arakatzea, beren interesen
arabera,....etab.
Herritartasun digitala; informazioaren pribatutasuna aintzat hartzea, jabetza
intelektuala
balioestea
eta
komunikazio
elektronikoko
estiloak
eta
moduak
errespetatzea.
IKT gaitasun espezifikoak DBHko 1.go mailatik 4.erarte
Trebetasun teknologikoak: oinarrizko hardware baliabideak maneiatzea; IKTak
informazioa bilatu, aukeratu eta aztertzeko erabiltzea; IKTak testu informazioa
prozesatzeko erabiltzea; IKTak zenbakizko informazioa prozesatzeko erabiltzea; IKTak
informazio multimediala prozesatzeko erabiltzea; eta, IKTak beste pertsona batzuekin
komunikatzeko erabiltzea
Bizitza osorako ikaskuntza: komunikatzea eta lankidetzan aritzea; ingurune birtualetan
moldatzea; informazioa kudeatu, sortu eta balioestea; sortzaileak izatea eta berritzea;
eta, mundu erreala ulertzea, arakatzea eta bertan moldatzea.
4

5. Herritartasun
intelektuala
digitala:
balioestea;
Informazioaren
eta,
pribatutasuna
komunikazio
aintzat
elektronikoko
hartzea;
estiloak
eta
jabetza
moduak
errespetatzea
IKT gaitasun espezifikoa Batxilergorako
Trebetasun teknologikoak: hardware-baliabideak maneiatzea; IKTak informazioa bilatu,
aukeratu eta aztertzeko erabiltzea; IKTak testu-informazioa prozesatzeko erabiltzea;
IKTak zenbakizko informazioa prozesatzeko erabiltzea; IKTak informazio multimediala
prozesatzeko erabiltzea; eta, IKTak beste pertsona batzuekin komunikatzeko
erabiltzea.
Bizitza osorako ikaskuntza: komunikatzea eta lankidetzan aritzea; ingurune birtualetan
moldatzea; informazioa sortu, kudeatu eta balioestea; sortzaileak izatea eta berritzea;
eta, mundu errealeko gaiak arakatzea eta/edo benetakoa.
Herritartasun
intelektuala
digitala:
balioestea;
informazioaren
eta,
pribatutasuna
komunikazio
aintzat
elektronikoko
hartzea;
estiloak
eta
jabetza
moduak
errespetatzea.
Amaitzeko, gure iritzia eman nahiko genuke, nahiz eta testuan zehar gure
aipamenak agertzen diren. Oso garrantzitsua iruditzen zaigu azaldutako gaitasunak
garatzea, eta hori posible izateko, eman beharreko pausuak zeintzuk diren ere azaldu
ditugu. Proposatzen dugun hezkuntza sistema berri hau azaldutako gaitasunen
inguruan eraikitakoa izango litzateke eta horri esker, hezkuntza bere osotasunean
emango da eta hau nabarmendu egingo da haurren ezagutzetan.
5