Presentación sobre a Constitucuón de Cádiz de 1812 en relación á conmemoración deste ano feito polo dpto de xeografía e historia do IES Asorey

1. 200 Anos da Constitución de
Cádiz: 1812 - 2012
Os inicios do Constitucionalismo en España.

2. Da invasión francesa ata un proceso
Revolucionario
 Contexto xeral.
 A Guerra de
Independencia: 1808.
 Aportacións da
Constitución de Cádiz
 Os Deputados
Galegos.
 A independencia
Americana.

3. Contexto: De Carlos IV a Fernando VII e a
Xosé I
• 1776: Independencia
dos EEUU.
• 1789: a Revolución
Francesa.
• 1804: Imperio
Napoleónico.
• 1808: Fernando VII
abdica en Baiona.
• 1808: Guerra de
Independencia.
• 1814: Rendición de
Napoleón.

4. Causas da Guerra de Independencia
1807: Tratado de
Fontaineblau para Baiona 1808: Carlos IV Fernando VII abdica
abdica no seu fillo 1
invadir Portugal en Napoleón
Napoleón nomea ao seu irmán Xosé I Rei de España
Levantamento do 2 de Maio Formación das Xuntas Locais
Setembro 1808: Xunta Suprema Central Gubernativa do Reino
Asumiron o Negaron Non tiñan carácter
poder no lexitimidade ás popular nin eran
nome do abdicacións de politicamente
pobo Baiona homoxéneos

5. Fases da Guerra: 1808-1814
1-Conquista Francesa e Resistencia
 Levantamento do 2 de Maio 1808 en Madrid.
 Resistencia de Zaragoza e vitoria de
Castaños en Bailén sobre Dupont
 Xosé I abandona Madrid
2- Ocupación Francesa: 1808-1812
 Napoleón ven a España ata 1809 e logra
repoñer no trono a Xosé I
 Destacan os xenerais Palafox, Alvarez de
Castro, Wellington e as Guerrillas.
3- A ofensiva anglo-española: 1812-1814
 Napoleón marcha á campaña de Rusia
 Vitorias de Arapiles e San Marcial
 Tratado de Valençay: volve Fernando VII

6. As batallas e as alternativas da guerra

7. A Constitución de Cádiz de 1812
Xunta Suprema Central
convoca
LIBERAIS
Cortes Constituintes
Promulga Elabora ABSOLUTISTAS
DECRETOS CONSTITUCIÓN: A
REFORMISTAS PEPA
que supoñen
A FIN DO ANTIGO RÉXIME

8. Da carta de Baiona ás Cortes de Cádiz

9. A constitución de 1812

10. Estrutura do texto Constitucional
 10 Títulos e 384 artigos, unha das máis
longas da nosa historia constitucional.
 Título I: Da Nación Española e dos Españois
 Título II: Do Territorio das Españas. A súa Relixión
e Goberno. E dos Cidadáns Españois.
 Título III: Das Cortes.
 Título IV: Do Rei:
 Título V: Dos Tribunais e da Administración de
Xustiza.
 Título VI: Do Goberno Interior das Provincias e dos
Pobos.
 Título VII: Das Contribucións.
 Título VIII: Da Forza Militar Nacional.
 Título IX: Da Instrución Pública.
 Título X: Da Observancia da Constitución e Modo
de Proceder para facer variacións nela.

11. A Vixencia da Constitución de Cádiz
• O Xuramento das Cortes de Cádiz foi o 24 de
Setembro de 1810, na Illa do León (San
Fernando), no Oratorio de San Felipe Neri.
• A Constitución foi promulgada o 19 de Marzo de
1812: ¡Viva a Pepa! foi o berro dos liberais.
• En vixencia ata 3 veces: 1812, 1820 e 1836.
• 4 de Maio de 1814, Fernando VII disolve as
Cortes, derroga a Constitución, e detén aos
deputados liberais: Volta ao Absolutismo.
• Manifesto dos Persas: 69 Deputados asinan un
manifesto contra as Cortes Liberais.
• No 1820 Pronunciamento de Riego: Trienio
Liberal no que Fernando VII tivo que xurar a
Constitución: Marchemos francamente e eu o
primeiro, pola senda Constitucional”.
• 1822 “Os Cen mil fillos de San Luis”repoñen a
Monarquía Absoluta de Fernando VII.

12. O Reino de Galicia nos inicios do séc. XIX
O Reino de Galicia tiña no censo
de 1797 unha poboación de
1.142.630 habitantes e estaba
dividida en 7 provincias. Mondoñedo
No 1833 pasou á estrutura A Coruña Betanzos
2
2 2
provincial actual en 4 provincias.
Tivo que elexir a 23 Deputados
titulares e a 8 Suplentes. E a 2 Santiago
máis por designación: 25 en 7 Lugo
4
total, dos de maior
representación.
Os elexidos eran unha réplica Ourense
4
exacta dos poderes sociais Tui
2
galegos:
-6 pertencían ao Clero
-17 pertencían á “fidalguía”
MAPA DO REINO DE GALICIA. ANO DE 1754
(Administración Estado, militares)
-2 que eran comerciantes ou afíns.

13. Os Deputados Galegos en Cádiz.
 Polo Reino de Galicia, polas cidades que tiveran presenza en Cortes,
 Benito Mª Mosquera e Lira, Cabaleiro Maestrante e Rexidor Perpetuo de Tui.
 Pola Xunta Superior de Galicia
 Xosé Alonso e López Nobal, piloto de Marina e Enxeñeiro ferrolán. Matemático de
prestixio que intervíu na medición do arco do meridiano terrestre e fixo o plano
xeográfico e estatístico da Archidiócesis de Santiago.
 Pola Provincia de Santiago
 Manuel Ros e Medrano, foi Coengo Doutoral Compostelán. Fernando VII, con
posterioridade, nomeouno Bispo de Tortosa.
 Antonio Mª Parga e Puga, Avogado, foi un dos asinantes da Constitución.
 Francisco Pardo e Patiño, Catedrático Universidade, Presidente Academia de
Dereito.
 Benito Ramón Hermida Maldonado, fora Ministro e chegou ser Oidor da Real
Chancillería de Granada. Foi o Presidente Provisional das Cortes.
 Xaquín Tenreiro Montenegro, primeiro Conde de Vigo, título concedido polo seu
papel na defensa da cidade de Vigo no 1808 contra os franceses.
 Vicente J. de Castro Lavandeira, Avogado e propietario, con escasa actividade .
 Xosé María Suárez de Rioboo, Párroco, dende 1810 regresara xa a Galicia; foi un
dos 20 ausentes na xura da Constitución.

14. Os Deputados Galegos… continuación
 Pola Provincia da Coruña
 Antonio Payán, avogado da Real Audiencia de Galicia e Decano do Colexio de
avogados de Coruña. Participou no debate da Constitución. Foi Presidente das
Cortes, e membro das Comisións de Facenda e Xustiza.
 Xosé Salvador López de Pan, Avogado, foi membro da Comisión de Xustiza.
 Pola Provincia de Lugo
 Domingos García Quintana, comerciante en Cádiz, Liberal e exaltado .
 Xosé Ramón Becerra Lamas, Propietario, rendista e Rexidor Perpetuo de Lugo.
 Antonio Vázquez de Parga, Avogado, Rendista, Fidalgo e con lucrativos negocios.
 Manuel Valcárcel Saavedra, Avogado da Real Audiencia de Galicia, foi
Vicepresidente da Cámara dende Maio do 1813.
 Pola Provincia de Ourense
 Xoán Bernardo Quiroga e Uría, dirixíu unha partida contra os franceses; foi
deputado de consensos e traballador; chegou a ser Vicepresidente das Cortes.
 Bernardo Martínez Fernández, Avogado e Gobernador Eclesiástico de Ourense
 Pedro Cortiñas e Neira, xurista, só consta na apertura das Cortes o 24/9/1810.
 Veremundo Arias Teixeiro, bispo de Pamplona, non se presentou.

15. Os Deputados Galegos… continuación
 Pola Provincia de Mondoñedo
 Antonio Abadín Guerra, Doutor en Teoloxía e párroco no Arzobispado de Santiago.
 Manuel Freire Castrillón, estudiou Artes e Leis, Absolutista radical.
 Pola Provincia de Tui
 Agustín Rodríguez Baamonde, Avogado, participou no proxecto de ordeación das
provincias e no da reforma do Exército.
 Antonio Durán de Castro, Avogado da Real Audiencia de Galicia.
 Pola Provincia de Betanzos
 Luis Rodríguez do Monte e do Prado, foi Capitán de Fragata, e presidíu
brevemente estas Cortes.
 Pedro Ribera e Pardo, cura párroco de Pontedeume, foi outro dos asinantes do
texto Constitucional.
Por Adscrición Ideolóxica ( Segundo Xosé Ramón Barreiro)
Claramente Absolutistas………………….9
Moderadamente Absolutistas…………..3
Francamente Liberais……………………..1
Moderadamente Liberais………………..10

16. Perfil Ideolóxico dos Deputados Galegos
12 ABSOLUTISTAS
s
11 LIBERAIS

17. As Profesións dos Deputados da Cortes.

18. A Independencia das Colonias Americanas
• Causas da Emancipación
 España nos inicios do séc. XIX seguía a ser a
maior potencial colonial.
 As Colonias estaban vinculadas a España a
través dos Reis, e as abdicacións de Carlos
IV e Fernando VII significaron a ruptura da
lexitimidade e dos vínculos de unión.
 Difusión das doutrinas radicais que recollían
principios como que a Soberanía recae no
pobo cando falta o Rei.
 O papel dos Xesuitas, expulsados de España
no 1767, que difundiron a través das súas
escolas, a súa total oposición ao dominio
español.
 Os intereses da burguesía criolla que
demandaban protagonismo político.
 A difusión das ideas liberais
revolucionarias da Revolución francesa e
Norteamericana que influíron nos líderes
independentistas.
 A axuda dos países con intereses
comerciais e de dominio territorial: EEUU,
Francia, Gran Bretaña…

19. Os principais procesos revolucionarios
•As Cortes de Cádiz, xunto coa influenza
da Revolución Francesa e a indepencia
dos EEUU de Norteamérica, puntos de
partida do proceso de emancipación.
•3 fases:
1810-16, insurreccións ailladas
1815-18, reacción absolutista de
Fernando VII que sofocan revoltas.
1816-1824, campañas de Bolivar e San
Martín que levan á Independencia.
Líderes destacados:
 Simón Bolivar “O Libertador”
decisivo na independencia de Perú,
Venezuela, Bolivia, Panamá, Colombia ou
Ecuador.
Xosé de San Martín, xunto con Bolivar
foi o gran libertador: Arxentina, Perú ou
Chile.
Bernardo O´Higgins, lider de Chile
Morelos, sacerdote e militar, liderou
revoltas en México. Foi fusilado no 1815.
Agustín de Itúrbide, pasou de ser un
revolucionario a Emperador de México.
Antonio Xosé de Sucre, independencia
de Ecuador, Perú e Bolivia.