1. Outubro
Que podo facer na casa?

2. Xa recollo os meus xoguetes soiño
Pautas:
- O lugar onde se gardan os xoguetes debe estar ao alcance dos
nenos.
- É importante empezar gardándoos en grupo e asocialo a
algunha canción relativa á orde ou "a gardar"
- Nun principio non debes esperar unha recollida perfecta nin
unha orde absoluta, o importante non é facelo perfecto é facelo.
- Debemos ir dándolles pautas: por exemplo, poñer as pezas de
construcción xuntas, colocar a caixa debaixo da cama ou na
estantería, etc.
- Recompensar o seu comportamento con frases de eloxio e bicos.
- Planear por anticipado.
- Recoller xoguetes tamén pode ser parte do xogo.
- É moi útil ter unha caixa ou bolsa para depositar aquelas
partes que queden desaparelladas, soltas ou perdidas.
- Podemos motivalo empregando un reloxo de alarma e incitalo
dicíndolle a ver cantos xoguetes pode recoller antes de que soe a
alarma.
- Todos os participantes do xogo e nós mesmos participaremos da
recollida de xoguetes: a imitación dos maiores é moi útil para
empezar.
- Ensinar ao neno que hai un lugar para cada cousa, a orde no só
nos xoguetes, senón nos zapatos, a roupa o cepillo de dentes, etc.

3. Pido as cousas por favor e dou grazas
Pautas:
- Ensina aos nenos a repetir estas palabras cada vez que sexa
necesario.
- Cando necesitan algo, dilles que antes deben pedir "por favor".
Tamén demóstralles a importancia de saber agradecer.
- A idea é pedir aos nenos que pidan as cousas por favor de
forma divertida. Por exemplo, cando piden auga, en lugar de
dicirlles "Como se piden as cousas", dicir "que ninguén lle de
auga a Pepito".
- Outra idea é facelos "dicir e pedir sempre as cousas cun
sorriso".Para eles son expresións moito máis divertidas que
ademais provocan un trato máis directo e humano cos pais,
levando os bos modais máis alá do convencionalismo social.
- Os sorrisos son o elemento que máis alegra a vida familiar, e
forzan a que as cousas se fagan de boas maneiras.
- A repetición é a clave para que os nenos incorporen estas dúas
palabras ao seu vocabulario de forma habitual. Dende moi
pequenos, hai que utilizalas ao dirixirse a eles e insistir en que
as usen para que as entendan como unha fórmula máxica para
obter as súas necesidades e para agradecelo.

4. Sei vestirme e desvestirme só
Pautas:
- Poñer e quitar roupas sen ou con peches a un boneco e logo no
propio corpo.
- Meter botóns en botoeiras.
- Espirse de forma autónoma antes de deitarse.
- Vestirse e espirse por si mesmo diariamente.
- Ensinalo a facer os lazos dos zapatos.
- Ir diminuíndo de forma progresiva a axuda.
- Recoñecelos con xestos afectivos cando se viste ou ispe só.
- Insistirlle en que recollan a roupa do cuarto e a poñan nun
lugar axeitado.
- Ensinarlles os lugares nos que se atopa a roupa e que se
responsabilicen, na medida do posible, de preparala e elixila.
- Adestralo na habilidade manual:
o Chascar os dedos.
o Coller e soltar obxectos.
o Ensartar contas nun fío.
o Introducción de obxectos nunha rañura.

5. Saúdo ao entrar e despídome cando saio
Pautas:
- Desde pola mañá ao levantarnos o primero que debemos facer é
dar os bos días a tódalas persoas que nos encontremos pola casa
(ben sexa camino do baño, da cociña ou de onde sexa).
- Ao saír da casa sempre debe un despedirse dos presentes; ben
de palabra cun "asta logo", "adeus", "ata pronto", etc. e/ou cun
abrazo ou un bico.
- Ao chegar a casa (cando sexa, mediodía, pola tarde, etc.) débese
saudar a todos os presentes, da mesma forma que ao despedirse:
de palabra ou cun bico ou abrazo.
- Emprega a repetición. As conductas repetidas convértense
pouco a pouco en hábitos. Intenta que o teu fillo te vexa sempre
saudar á xente cun sorriso, despedirte cun bico, sentarte ben á
mesa...Asimesmo, debes estar atenta aos seus modos e frear en
canto o detectes calquera mal hábito.
- Dá importancia ao tema. Que o neno comprenda que ser
educado é algo imprescindible para unha convivencia.

6. Novembro
Que podo facer na casa?

7. Aprendo a ir ao baño
Pautas:
Unha vez logrado o proceso de control de esfínteres, debemos
facer fincapé nas normas de uso e hixiene no cuarto de baño:
- Subir e baixar a tapa do inodoro antes e despois do seu uso.
- Ouriñar ou defecar sen mancharse ou mollarse.
- Cortar o papel hixiénico e limparse sen mancharse.
- Tirar da cadea despois de facer pipí ou caca.
- Lavarse as mans antes de saír do cuarto de baño.
Non hai que rifarlles cando faga escapes nin castigarlles (hai que
falarlles con voz suave pero firme).
Non se debe ridiculizar aos nen@s.

8. Aprendo a comunicarme cos demais
A habilidade de comunicarse beneficiará aos nenos toda a súa
vida. Os nenos empezan a formar as súas ideas e opinións de si
mesmos baseadas no ben que os pais se comunican con eles.
Pautas:
- Saber escoitar: Cando nun momento dado non se pode
prestar completa atención ao neno, é mellor parase un intre
e dicir: “agora non te podo atender ¿podes esperar 10
minutos a que remate...?”
- Mirarlle aos ollos. Inclinarse cara diante, especialmente
cando o que comunica el ou ela o considera importante.
- Evitar as interrupcións. Deixarlle terminar de falar
para que vexa que realmente estamos interesados no que lle
pasa.
- Asentir coa cabeza ocasionalmente, sorrir cando sexa
oportuno, un “Mmm” de vez en cando, lle fai saber ao neno
que se lle está escoitando atentamente.
- É moi importante mostrarlles respecto sempre.
- Facerlles saber que prestaron atención, repetindo o
que acaban de escoitar, con palabras diferentes. Tamén é
unha oportunidade de aclarar as cousas se os pais non
entenderon algo ou interpretan mal o que os seus nenos
tratan de dicir.

9. - O aceptar aos nenos tal é como son, fai que teñan
maior disposición para compartir os seus sentimentos e
problemas.
Decembro
Que podo facer na casa?

10. Aprendo a comer
Pautas:
O neno debe empezar a comer coa man a partir dos 12 meses e ir
introducindo os cubertos paulatinamente, ata conseguir que aos
dous anos coma so e con axuda mínima.
A hora da comida debe convertirse nun acto agradable e
placenteiro que favoreza a socialización e o diálogo.
Deberá permanecer ben sentado durante o tempo que dure a
comida e sen ningún xoguete, televisión ou vídeo que o distraia.
Non convén forzarlle se non ten apetito xa que se pode producir
certo rexeitamento ao acto de comer.
O menú debe ser acorde ás necesidades alimenticias do neno e
nunca en función dos seus caprichos. Sempre tratando de que a su
dieta sexa equilibrada.
As racións deben ser axeitadas e os menús variados segundo a
idade e o peso dos nenos, non se debe sobrealimentalos.
O neno debe comer ao seu ritmo pero dentro duns límites
razoables. Si pasado un tiempo non dá rematado, hai que
retirarlle todos os alimentos e esperar á hora da seguiente comida,

11. sin adiantarlla nin dándolle de comer outra cosa. Así
conseguiremos que volva a ter fame.
Consumo responsable de xoguetes
Os xoguetes están estes meses na orde do día. A televisión emite
continuamente anuncios, os escaparates móstrannolos a
desbordar, recibimos catálogos na casa...
Debemos considerar que os pais excesivamente xenerosos
desconcertan aos nenos. As ilusións e o cariño non son
proporcionais ao número de regalos senón, máis ben, á
forma en como se ofrecen e reciben.
Pautas:
• Fagamos que desexen o agasallo, que o esperen pacientemente,
ensinándolles así a aprazar o desexo.
• A miúdo influídos pola televisión, o que lles encanta hoxe,
mañá nin o lembran. Valoremos pois nós que é aquelo con o que
realmente van a gozar.
• Non confundir o prezo do regalo co seu valor: debemos escoller
un xoguete adecuado a idade do neno que estimule o seu
crecemento (motriz, cognitivo, afectivo e social). Unha sinxela
e barata pelota, unha variña máxica, un casco de bombeiros…
poden ser dun enorme valor para un neno ou unha nena.
• Regalemos con moderación. Non os convertamos en nenos
“hiperregalados”. Si regalamos continuamente cousas aos nosos
fillos acabaremos frustrándoos porque pensarán que é moi fácil
obter todo o que queren, sen haber elaborado defensas para
cando non poidan conseguir aquelo que queiran.
• O mellor regalo que podemos ofrecerlles, o máis desexado, é sen
dúbida, o noso tempo. Dediquémoslles moito e de calidade.
• Gocemos deles e con eles.
• Aproveitemos para vivir un Nadal de felicidade e ilusión,
vivencias estas, que no se compran en ningunha tenda.

12. Xaneiro
Que podo facer na casa?

13. Adquiro bos hábitos para dormir
O sono axuda a que os nenos(as) medren fortes e sans. A
estas idades dormen aproximadamente de 10 a 12 horas durante
cada período de 24 horas. Unha rutina para irse a durmir é unha
boa maneira de asegurar que durma o necesario.
Pautas:
• Inclúa un período de tranquilidade uns trinta minutos antes
da hora de durmir.
• Estableza horas fixas para acostarse e levantarse.
• Seguir a rutina de certas accións de maneira repetida para
que sexan previsibles para o neno: tomar un baño, poñerse o
pixama e zapatillas, lavarse os dentes, facer pis, ler un
conto... proporcionarán ao neno sensación de comodidade e
seguridade.
• A voz dos pais é unha boa ferramenta para dispoñer aos
nenos ao sono: aos nenos encántalles que un adulto lle conte
un conto en voz alta. Ademais de relaxarlle e sentirse
acompañado, potencia o gusto polos libros e a lectura.
• No momento de acostarse deben evitarse todas as
distraccións na habitación: o ruído e a luz dificultan o sono.

14. • Para os nenos aos que no lles guste a escuridade completa
podemos deixarlle acendida unha luz nocturna de baixa
intensidade.
• Un biquiño... boas noites e felices sonos.
Aprendo a respectar aos demais
Un neno respectuoso é coidadoso coas súas pertencias e
responsabilidades, e consegue levarse ben cos seus compañeiros.
Son os pais os que teñen a maior influencia sobre os nenos cando
se trata de que aprendan a ser respectuosos.
Pautas:
• Se fas algo mal, admíteo e pide disculpas.
• Non trates de avergoñar, insultar ou burlarte do teu fillo.
• Elóxiao polas boas accións e permite que tome decisións e
asuma responsabilidades por sí mesmo.
• Faille saber que o queres, varias veces ao día.
• Escoita sempre a versión da historia do teu fillo antes de
tomar unha decisión sobre unha cuestión ou un problema.
• Sé cortés e emprega "por favor" e "grazas" cando lle pides
que faga algunha cousa.
• Golpea suavemente a porta antes de entrar na habitación do
teu fillo.
• Cumple as promesas.

15. • Mostra preocupación polo medio ambente, animais e outras
persoas.
• Expresa abertamente a túa opinión acerca das conductas
irrespetuosas.
Febreiro
Que podo facer na casa?

16. A Educación Infantil posúe unhas características propias: o
xogo, a comunicación oral e corporal, a relación afectiva, os
hábitos de coidado persoal, etc. Cada nena e cada neno teñen un
desenvolvemento madurativo propio que temos que respectar. Os
nenos e as nenas comprenden que utilizar a escritura e a lectura
serve para comunicar, para gozar con ela, e rexeitana cando se
lles impón e se lles desmotiva con calificativos negativos.
- Habilidades que deben desenvolverse nos nenos de educación
infantil:
1- HABILIDADES LINGUÍSTICAS: comprensión e expresión.
2- ORIENTACIÓN ESPAZO-TEMPORAL E LATERALIDADE:
saber situarse nun lugar dado (saber qué está á dereita, á
esquerda, diante, detrás, enrriba e abaixo). Comprender o
paso do tempo: pasado-presente- futuro.
3- COORDINACIÓN ÓCULO-MANUAL: saber representar o
que se ve.
4- MOTIVACIÓN E ACTITUDE POSITIVA CARA Á
LECTURA: comprender que a lectura e a escritura son
ferramentas moi valiosas e útiles para o seu

17. desenvolvemento futuro. Fomentar o amor cara á lectura e
escritura.
Lembremos que existen distintas etapas de
maduración en lectoescritura polo que hai que respectar
“sen agobios” o proceso natural e individual no que os
nosos fillos se atopan.
2 - ORIENTACIÓN ESPAZO-TEMPORAL E
LATERALIDADE:
Pautas:
• Realizar actividades de orientación espacial con palillos,
para reproducir.
• Desenvolver xogos e actividades de orientación: dous pasos
adiante, tres á esquerda...
• Os quebracabezas e xogos de construcción desenvolven a
atención, a orientación espacial, a percepción de formas, etc.
• Preguntarlles sobre o que fixeron pola mañá, que fixeron
pola tarde.
• Axudarlles a afianzar as nocións dereita - esquerda: o prato
está á esquerda do vaso, e o vaso entón…

18. • Traballar a percepción visual : busca de erros, figuras
incompletas. Facerlles preguntas que requiran que observe:
en que se diferencian un vaso e unha xerra?.
• Revolver chocolate con leite, azucre no leite...
• Bater un ovo.
• Fretar (en movemento circular, contrario ás agullas do
reloxo): cunha esponxa lavar un prato, sacar brillo cun
trapo a unha bandexa, limpar o po dunha mesa...
• Utilizar pinzas para facer torres con cubos pequenos,
trasladar grans de cereais dunha cunca a outra, pinzas de
tender para facer trens…
Amor pola natureza
Na escola e dende os medios de comunicación lévanse a cabo
campañas de sensibilización, pero os pais e as nais teñen un papel
fundamental a hora de transmitir aos seus fillos un valor tan
importante para vivir en sociedade como é o amor pola naturaza
e o respecto ao medioambente.
Pautas:
• Aproveitar o bo tempo para facer saídas á natureza, xa
sexa a parques, montes ou fragas e alí facer que os nenos e
as nenas se percaten da riqueza do mundo animal e
vexetal.

19. • Os días de choiva ou frío pódense aproveitar para visitar
entidades, fundacións, museos ou observatorios que
promoven o respecto pola natureza.
• Animalos a escribir historias ou facer debuxos sobre as
pequenas esceas da natureza que os rodean.
• Implicarlles no reciclaxe, o aproveitamento de material e a
responsabilidade no gasto de enerxía.
• Facerse fotos en entornos verdes, poñelas en lugares visibles
da casa e comentalas de vez en cando cos máis pequenos.
Marzo

20. Que podo facer na casa?
3- COORDINACIÓN ÓCULO - MANUAL :
Pautas:
• Abotoar botóns, cinturóns.
• Atar e desatar nós
• Ensartar perlas nun cordel para facer colares .
• Pasar as páxinas dun libro

21. • Recortar cunha tixeira ou coas mans, tiras de papel, figuras
debuxadas ou láminas dunha revista.
• Modelar con plastilina.
• Pintar e debuxar .
• Utilizar quebracabezas e puzzles graduados.
• Facer labirintos .
4 – MOTIVACIÓN CARA Á LECTURA E
ESCRITURA:
Pautas:
• Relacionándoa con situacións da súa vida diaria: lectura de
receitas de cociña, as instruccións dos xoguetes, listas da
compra.
• Si nos ven ler, eles lerán .
• Crear un ambiente de lectura na casa .

22. • Reivindicar o dereito a poder ler no momento en que nos
apeteza e en calquera lugar: na cama, no baño, no sofá ou
tirados no chan.
• Facer do libro un regalo habitual.
• Colocar os libros ao seu alcance , nos estantes inferiores das
estanterías para que poidan collelos e deixalos cando lles
apeteza.
• En lugar de colocar os libros mostrando o lombo, poñelos de
maneira que se vexan as portadas , xa que é moito máis
motivador e divertido.
• Sentarnos co neno no noso regazo e comentar os debuxos dos
libros deixándolle que pase as páxinas. Os libros e o hábito
lector, como tantas outras cousas, está moi ligado á
afectividade.
• Contarlle contos . Contar contos no só conleva beneficios
para a lectura senón que, ademais, é un potente estimulante
para mellorar a autoestima do noso fillo.
O valor da amizade
Sen dúbida cada neno é distinto e a súa personalidade
dependerá de moitos factores. De todas formas, o neno de
Educación Infantil atópase nunha etapa ideal para educalo na
amizade.
Pautas:
• Buscando a conciliación e non a pelexa cos seus compañeiros

23. • Compartindo os seus xoguetes cos demais nenos
• Conversando e atender aos demais
• Preocupándose polos seus compañeiros
• Esforzándose por facer algo útil en beneficio dos amigos
• Animando ao compañeiro ou amigo que estea triste
• Alegrándose cos logros positivos dos demais
• Invitando aos seus amigos a xogar na súa casa
• Preocupándose por algún amigo ferido ou enfermo
• Demostrando afecto e cariño a os seus amigos

24. Información adicional
Desenvolvemento lingüístico
Pautas:
A adquisición da linguaxe é un proceso evolutivo que segue o
seu propio ritmo e curso. Os nenos/as van desenvolvendo
progresivamente as súas habilidades lingüísticas dende os
primeiros meses de vida ata os 5-6 anos aproximadamente.
 Comer correctamente axuda a pronunciar mellor.
Morder e mastigar alimentos con diferentes texturas
(froitas, pan de barra, galletas...).
 Fomentar a autonomía do neno/a nos momentos das
comidas.

25.  Prescindir absolutamente de chupetes, biberóns e
papillas.
 Fálalle paseniño e de forma clara
 Fálalle correctamente e non imites a súa forma de falar.
 Evitar sempre os comentarios, incluso por parte de
familiares e amigos, respecto á súa forma de falar pois pode
levar a unha inhibición no teu fillo, reducindo a súa
expresión.
 Acompaña calquera cousa que faga con palabras.Faille
preguntas abertas, non de si e non. Incítao a que se
exprese.
 Non corrixas directamente as producións erradas do
neno/a. Utiliza esa palabra nunha frase para que a escoite
ben dita.
 Cóntalle contos facéndoo partícipe, pedíndolle axuda
nalgún momento e facéndolle preguntas. Que diga os nomes
dos obxectos que aparecen nas imaxes.
 Ensinarlle cancións, adiviñas, refráns,...
 Xogar a adiviñar obxectos nomeando só algunhas
características.
 Xogar ao “Veo veo”
Reforzar as conductas adecuadas
“TODA CONDUCTA QUE RECIBE UN PREMIO
TENDE A REPETIRSE”. Polo tanto premie a conducta que
quere que se repita.
Pautas:
• Abráceo/a, acarícieo/a, dígalle o ben que o fixo e o
contento/a que está por elo; reconózcao ante outros
membros da familia.

26. • Debe premiar inmediatamente despois de que se dea a
conducta.
• Ao principio premiar cada vez que apareza a conducta.
Cando a conducta apareza con bastante frecuencia premiar
só de vez en cando (exemplo: de cada catro veces
premiar unha). Cuando o hábito forme parte da súa
conducta habitual, premie de tarde en tarde, porque as
conductas que non reciben ningún premio extinguense.
• A atención é un reforzo que fai que aumente a frecuencia
de emisión de tal conducta. Recorde que un neno/a necesita
recibir atención dos seus pais. Si a única que recibe é a
negativa ( cando fai algo mal), aceptarana porque esa é
mellor que nada.
• Non empregar tácticas de “si fas... doute”...é unha forma de
chantaxe.
• As normas que lle deamos deben estar moi claras. Repetilas
tantas veces como sexa necesario, adoptando unha actitude
serena, sen gritos, sen angustias...
• Pai e nai deben ser coherentes coas normas que se den e,
sobre todo, estar de acordo entre ambos.
• Sexan constantes nas posturas que adopten. Non cedan a
menos que existan razóns moi xustificadas.