Equipo de Dinamización da Biblioteca do IES Castro Alobre (curso 2016-2017)

1. INVESTIGADORAS
EN DEFENSA DA
IGUALDADE
Día da muller traballadora
8 de marzo de 2017
Equipo de Dinamización da Biblioteca do IES Castro Alobre

2. Mary Somerville (1780-1872)
 Matemática, astrónoma e científica
escocesa autodidacta.
 Recibiu unha educación feminina
(costura, pintura, música) coa que
ela non se conforma, amosando
desde moi nova interese pola
ciencia.
 Coñeceu a Ada Lovelace, á que
animou a estudar matemáticas.
 Publicou varios libros: As conexións
das ciencias físicas, Xeografía física e
Ciencia molecular ou microscópica.

3. Mary Somerville
 Comprometida coa educación e os
dereitos das mulleres.
 Unha das primeiras escolas para
mulleres leva o seu nome,
Somerville College de Oxford.
 Encabezou a lista de asinantes do
manifesto polo sufraxio feminino
de Stuart Mill.

4. Maria Mitchell (1818-1889)
 Descobre un cometa, utilizando
un telescopio; o cometa Mitchell
1847 VI (1847).
 Primeira muller en formar parte
da American Academy of Arts and
Sciences (1848) .
 Primeira científica en ingresar na
American Association for the
Advancement of Science (1850).
 Foi profesora de astronomía e
directora do observatorio da
universidade feminina de Vassar
en Nova York.

5. Maria Mitchell
 Nacida nunha familia cuáquera en
Nantucket (Massachusetts) foi
educada dunha maneira similar
aos seus irmáns.
 Desde o seu posto en Vassar
reivindicou que o seu salario fose
igual ao dos profesores, que
cobraban máis.
 Loitou contra as inxustizas sociais
como a escravitude.
 Estivo vinculada a movementos
feministas, participando
activamente na fundación da
American Association for the
Advancement of Women. Presidiu
esta Asociación en 1875.
Interior do ObservatorioAstronómico do Vassar College, 1889
Biblioteca Dixital do Vassar College

6. Lydia Becker (1827- 1890)
 Educada na casa, aprendeu de
forma autodidacta botánica e
astronomía.
 En 1862 gaña unha medalla de
ouro por un artigo académico
sobre horticultura.
 En 1867 funda a Sociedade
literaria das Damas en
Mánchester.
 Mantivo correspondencia con
Darwin sobre cuestións de índole
botánica, proporcionándolle
material que contribuiría ao seu
traballo científico.

7. Lydia Becker
 Organizou xiras de conferencias de mulleres.
 Defendía que non había diferenza natural entre o intelecto dos homes
e das mulleres e reivindicaba un sistema educativo que non segregase
por sexos en Gran Bretaña.
Jacob Bright (1821-1899), defensor do sufraxio feminino e Lydia Becker.
Imaxe do Manchester Archives
 En 1867 convocou a
primeira reunión do
Comité Sufraxista
das Mulleres de
Mánchester, primeira
organización deste
tipo en Inglaterra.
 En 1870 fundou, coa
súa amiga Jessie
Boucherett, Women’s
Suffrage Journal.

8. Aletta Jacobs (1854-1929)
 Primeira muller que ingresou na
universidade e obtivo o título de
doutora en medicina en
Holanda.
 Pioneira en promover a
planificación familiar mediante
o uso de anticonceptivos como o
diafragma.

9. Aletta Jacobs
 Fundou a Asociación Holandesa para o Sufraxio da Muller (1884).
 Fixo xiras internacionais en prol da igualdade.
 Cofundou a Liga Internacional de Mulleres pola Paz e Liberdade (1919).
LOGROS
Contribuíu á aprobación nos Países Baixos do
dereito das mulleres a votar (1919)

10. Annie Jump Cannon (1863-1941)
 Descubriu 300 estrelas variables
como membro do Observatorio
de Harvard.
 Aportou os seus coñecementos
para a elaboración do catálogo
estelar Henry Draper.
 Foi a responsable da colección de
fotografías astronómicas do
Observatorio.
 Foi nombrada doutora honoris
causa pola Universidade de
Oxford, en 1925.

11. Annie Jump Cannon
 Participou en conferencias e
encontros de mulleres científicas
para defender o seu papel nun
mundo tradicionalmente
masculino.
 Estableceu un sistema
mnemotécnico para catalogar e
recordar a clasificación das
estrelas, o OBAFGM (Oh Be a
Fine Girl, Kiss Me).
LOGROS
En 1922 a Unión Astronómica
Internacional adoptou este sistema
que, con algunha variación, aínda
se segue a utilizar.

12. Nelly Bly (1864-1922)
 Elisabeth Jane Cochran,
predecesora do xornalismo de
investigación, utilizou o
pseudónimo Nelly Bly, porque
era inapropiado que unha muller
escribise en xornais.
 Pioneira do xornalismo
encuberto, adquiriu diferentes
personalidades para escribir os
seus artigos: traballadora nunha
fábrica de caixas, criada dunha
familia rica ou enferma mental,
chegando a estar dez días
internada nun centro
psiquiátrico.

13. Nelly Bly
 Criticou o editorial do The
Pittsburgh Dispatch, no que se
dicía que as mulleres debían
ocuparse da casa e non era
necesario que tivesen educación.
 Escribiu artigos denunciando as
condicións das mulleres que
traballaban nas fábricas ou das
internadas no sanatorio de
enfermidades mentais.
LOGROS
Demostrou que unha muller está igualmente
capacitada para escribir artigos xornalísticos.
As súas denuncias serviron para mellorar as
condicións de vida de colectivos marxinados
e maltratados.
Imaxe doada por Corbis - Bettmann

14. Maria Montessori (1870-1952)
 Pioneira na educación informal: «Primeiro a educación dos sentidos,
logo a do intelecto».
 O lema «Educar pola paz» foi fundamental no seu traballo.
 Educadora,
pedagoga, científica,
médica, psiquiatra,
filósofa, antropóloga,
bióloga, psicóloga,
feminista e
humanista italiana.
 Primeira muller
italiana que se
graduou como
doutora en medicina.

15. Maria Montessori
 Interesouse polas
condicións sociais,
especialmente das
mulleres.
 Afiliouse ao
movemento feminista,
sendo a representante
de Italia en varios
congresos a nivel
nacional e
internacional.
 En 1896 representou a Italia nun Congreso Internacional de Mulleres
en Berlín.
 Propuxo unha petición de igualdade salarial para os homes e as
mulleres.

16. Margaret Sanger (1879-1966)
 Exerceu de enfermeira no hospital
de White Plains en Nova York.
 En 1916 abriu a primeira clínica de
control de natalidade nos Estados
Unidos.
 En 1922 fundou a Liga Americana
para o Control da Natalidade.
 En 1951 impulsou a investigación e
o desenvolvemento da píldora
anticonceptiva.
 En 1955 probouse en cincuenta
mulleres a primeira píldora,
Enovid.

17. Margaret Sanger
 Loitou toda a súa vida
polo control da
natalidade.
 En 1914 iniciou unha
campaña activa de
concienciación social
sobre a necesidade de
desenvolver métodos
anticonceptivos.
 Fundou unha revista
feminina A muller rebelde
na que defendeu a
anticoncepción.
LOGROS
Liderou o desenvolvemento da píldora anticonceptiva.
Permitiu que os pobres, as minorías e as mulleres
inmigrantes tivesen acceso aos anticonceptivos.
Contribuíu a que fose legal publicar e distribuír
información sobre sexo, sexualidade e control da
natalidade.
Biblioteca do Congreso, Prints & Photographs Division, Colección Margaret Sanger
[reprodución nº, e.g. LC-USZ62-12345])

18. Irène Joliot-Curie (1897-1956)
 Traballou no Instituto do Radio
de París como asistente da súa
nai, Marie Curie.
 Conseguiu producir
artificialmente elementos
radioactivos, investigando xunto
ao seu home, Frédéric Joliot.
 Por este descubrimento foron
galardoados co Premio Nobel de
Química en 1935.
 Foi nomeada directora de
investigación da Fundación
Nacional de Ciencias en 1935 e
directora do Instituto do Radio,
en 1946.

19. Irène Joliot-Curie
 Afiliouse ao Partido Socialista
en 1934.
 Implicouse na loita polos
dereitos da muller, formando
parte do Comité Nacional da
Unión de Mulleres Francesas
e do Consello para a Paz
Mundial.
 Na Guerra Civil Española
tomou partido polo goberno
da República (1936) e foi unha
das tres mulleres que
participaron no goberno do
Frente Popular Francés.Irène na Universidade de Pensilvania, James Stokley

20. Margaret Mead (1901-1978)
 Antropóloga estadounidense.
 Estudou a educación e crianza
dos nenos e das nenas nas
distintas culturas.
 Os seus estudos espertaron o
interese pola infancia e pola
muller dentro da antropoloxía.
 O seu primeiro traballo de
campo centrouse no estudo das
mozas adolescentes de Samoa
(1925).
Foto: "Margaret Mead” de Edward Lynch
 En 1929 as súas investigacións en Guinea demostraron que os roles de
xénero son diferentes dunhas sociedades a outras.
 Foi presidenta de honor de The American Anthropological Association e de
The American Association for the Advancement of Science.

21. Margaret Mead
 Precursora da Antropoloxía de Xénero.
 No seu libro Sex and Temperament in Three
Primitive Societies estudou as diferenzas
entre os homes e mulleres en tres
sociedades de Guinea distintas
culturalmente: os arapesh, os
mundugumor e os tchambuli.
 Os homes e as mulleres tchambuli
parecían ter personalidades opostas ás das
occidentais: elas eran dominantes e eles
sensibles.
 Expuxo a hipótese de que os seres
humanos constrúen diferentes nocións do
que é “feminino” e “masculino”,
atribuíndo un conxunto de calidades,
valores e roles distintos en cada sociedade.Foto: "Margaret Mead entre dúas mozas de Samoa,"
ca. 1926, Biblioteca do Congreso

22. Rita Levi-Montalcini (1909-2012)
 Graduouse en medicina en 1936
con Summa cum laude.
 Foi galardoada co premio Nobel
de Fisioloxía e Medicina en
1986, premio compartido con
Stanley Cohen.
 Descubriron que as células só
comezan a reproducirse cando
reciben a orde de facelo, orde
que é transmitida por unhas
sustancias chamadas factores de
crecemento.

23. Rita Levi-Montalcini
 Defendeu a dignidade da muller
como ser responsable, independente
e coa capacidade innata de ser dona
dos seus propios actos e do seu
destino vital.
 Reivindicou un papel máis activo da
muller no mundo da investigación
científica.
 Comprendeu que para o progreso
dunha sociedade era necesaria a
contribución esencial das mulleres.
 A Fundación Rita Levi-Montalcini Onlus, creada pola súa irmá,
axuda a mulleres africanas a recibir educación para liberarse da
opresión relixiosa e social.

24. Ruby Payne-Scott (1912-1981)
 Astrónoma australiana, pioneira
en radioastronomía e radiofísica.
Foi a primeira muller
radioastrónoma.
 Ela e o seu equipo descubriron
que as manchas solares emiten
fortes ondas de radio. Tamén
traballaron no ámbito das
erupcións solares e determinaron
a temperatura da superficie do
sol.
 Descubriu as erupcións solares de
tipo I e III.

25. Ruby Payne-Scott
 Comunista, atea e,
especialmente, feminista.
 Defendeu a igualdade e os
dereitos das mulleres ante a
dirección do CSIRO
(Organización de
Investigación e Industria da
Commonwealth).
 Estivo vixiada pola Axencia
Australiana de Seguridade.
LOGROS
A súa loita pola igualdade levou á desaparición, en 1966, da lei pola que as
mulleres casadas non podían ter un posto permanente nas entidades públicas.
O CSIRO concede cada ano os Premios Payne-Scott que apoian a mulleres
investigadoras a reanudar a súa carreira despois de ser nais.
Radioastrónomos na Universidade de Sydney en 1952

26. Mary Jackson (1921-2005)
 Matemática e
enxeñeira
estadounidense.
 Primeira muller
afroamericana en
traballar como
enxeñeira aeroespacial
na NASA.

27. Mary Jackson
 Foi directora de dous
programas: Federal
Women´s Program, na
Oficina de Igualdade
de Oportunidades, e
Affirmative Action
Program.
 Influíu na contratación
e na promoción de
mulleres na NASA, no
ámbito das ciencias, a
enxeñería e as
matemáticas.
 Axudou a mulleres a ascender nas súas carreiras,
asesorándoas sobre como estudar para poder
cambiar os seus títulos de matemáticas a
enxeñeiras.
 Colaborou con institucións e proxectos de axuda
ás mulleres de cor e outras minorías.

28. Rosalyn Yallow (1921-2011)
 Médica estadounidense.
 Primeira muller á que se lle otorgou
o Premio Albert Lasker pola súa
contribución á ciencia médica en
1976.
 En 1977 foi galardoada co Premio
Nobel de Medicina (compartido con
R. Guillemin e A.V. Schally) polas
investigacións relacionadas coas
hormonas peptídicas e polos avances
no diagnóstico e tratamento das
enfermidades da tiroide, diabetes,
anomalías do crecemento, tensión
alta e esterilidade.

29. Rosalyn Yallow
 Considerábase a si mesma
feminista.
 O seu discurso na entrega do
Premio Nobel reivindica o papel
da muller científica. A escasa
representación das mulleres no
círculo científico, a discriminación
social e profesional que sofren, o
pobre acceso á educación e a falta
de apoio das familias, que as
disuaden de facer investigación
científica, son consecuencias dos
roles impostos pola sociedade ás
mulleres, defendidos durante
séculos e moi difíciles de cambiar.
http://www.nobelprize.org/nobel_prizes/medicine/laureates/1977/yalow-speech.html

30. Wangari Maathai (1940-2011)
 Primeira muller de África Oriental
e Central que obtivo un doutorado
universitario (en Ciencias
Biolóxicas, 1964).
 Primeira profesora en Anatomía
Veterinaria (1971) e primeira decana
da Facultade de Medicina
Veterinaria na Universidade de
Nairobi.
 Primeira muller africana en recibir
o Premio Nobel da Paz (2004), pola
súa defensa do desenvolvemento
sostible, da democracia, dos dereitos
humanos e dos dereitos das
mulleres en particular.

31. Wangari Maathai
 En 1977, fundou o Movemento do
Cinturón Verde, o principal e máis
exitoso proxecto de reforestación de
árbores en África.
 O Movemento do Cinturón Verde
está integrado especialmente por
mulleres, que reciben clases sobre o
mundo natural e como preservalo.
As mulleres asumen papeis de
liderazgo, dirixen viveiros,
traballan con silvicultores, poñendo
en práctica proxectos para a
recolección de auga e a seguridade
dos alimentos.
 Foi presidenta do Consello
Nacional para a muller en
Kenia de 1981 a 1987.
 Recibiu premios como o de
Mulleres do Mundo de
Women Aid (1989).

32. Vandana Shiva (1952)
 Científica, filósofa e
pacifista.
 Participou no movemento
pacífico Chipko,
encabezado principalmente
por mulleres, que abrazaba
as árbores para evitar que
as talasen.
 En 1982 creou a Fundación para a Investigación Científica, Tecnolóxica e
Ecolóxica, que impulsa a agricultura ecolóxica e estuda a biodiversidade.
 En 1993, recibiu o Premio Nobel Alternativo, o Global 500 do Programa das
Nacións Unidas para o Medio Ambiente e o premio internacional do Día da
Terra.

33. Vandana Shiva
 Activista e representante
principal do ecofeminismo.
 A súa Fundación fomenta
o compromiso das mulleres
co movemento ecoloxista.
 Impulsa ás mulleres agricultoras a recuperar o seu tradicional papel
ao gardar as sementes para preservar a especie e volver a plantalas.

34. Flora de Pablo Dávila (1952)
 Doutora en Medicina pola
Universidade de Salamanca.
 Como investigadora do
Centro de Investigacións
Biolóxicas (CIB) do CSIC,
creou o grupo de
investigación Laboratorio 3D:
desarrollo, diferenciación,
degeneración.
 Actualmente, é profesora de investigación do CSIC no Departamento
de Medicina Celular e Molecular do CIB.
 Campo de investigación: Bioloxía molecular do desenvolvemento e a
fisiopatoloxía do sistema nervioso.

35. Flora de Pablo Dávila
 Socia fundadora da
Asociación de Mujeres
Investigadoras & Tecnólogas
(AMIT).
 Como primeira presidenta
de AMIT (2001-2007),
asesorou a Secretarios e
Secretarias de Estado de
Educación, Ciencia e
Innovación.
 Denunciou a falta de recoñecemento do traballo das mulleres na ciencia e
tecnoloxía e a escasa presenza das mesmas en postos relevantes e na toma de
decisións.
 Recibiu o VIII Premio de Divulgación Feminista Carmen de Burgos polo artigo
publicado en El País, Mujer y Ciencia desde la Europa del Sur (2000).

36. Nieves Rodríguez (1958)
 Psicóloga galega, licenciada en
Informática e catedrática de
Linguaxes e Sistemas
Informáticos na Universidade
de A Coruña.
 En 1996 creou o Laboratorio de
Bases de Datos (LBD) do que é
directora. Foi declarado grupo de
investigación de excelencia pola
Xunta de Galicia.
 Investigou sobre Estructuras de
datos compactas y algoritmos,
Recuperación de textos,
Procesamiento de secuencias y
Diseño de Sistemas de Información.
 É coautora de The Galicien Virtual
Library (2007), onde presenta unha
biblioteca virtual de Literatura
galega, pioneira no seu xénero e
que segue sendo a única en lingua
galega.

37. Nieves Rodríguez
 Declárase feminista e
militante desde a
época na que se pedía
o divorcio e o aborto
na transición.
 Amosa a súa
preocupación pola
escasa presenza de
mulleres no campo da
informática.
 Participa activamente na iniciativa ICT-Girls (Rapazas nas Tics)
da Universidade de A Coruña.
https://www.youtube.com/watch?v=PyfcIJQUMHI
 Pertence á Asociación de Mujeres Investigadoras & Tecnólogas.

38. Suw Charman-Anderson (1971)
 Consultora tecnolóxica.
 Pioneira en redes sociais no
Reino Unido.
 En 2005 cofundou Open Rights
Group para concienciar sobre
dereitos dixitais e facer
campaña contra a lexislación
desenvolvida por Gran
Bretaña e a UE.
 En 2009 The Telegraph
seleccionouna entre as 50
persoas máis influíntes no
eido da tecnoloxía.

39. Suw Charman-Anderson
 Na actualidade, o Día de Ada Lovelace é unha homenaxe internacional
ao papel das mulleres na ciencia, tecnoloxía, enxeñería e matemáticas.
O seu obxectivo é promover modelos de conduta que animen ás mozas
a elixir carreiras científicas e tecnolóxicas.
 O 29 de marzo de 2009
inaugurou o Día de Ada
Lovelace na súa web,
animando a quen
tivese un blog a
publicar unha entrada
sobre mulleres
destacadas en áreas
tecnolóxicas.

40. Fontes de consulta
 http://www.agenciasinc.es/Entrevistas/Silicon-Valley-ha-creado-un-ambiente-
hostil-y-denigrante-para-las-mujeres
 https://www.facebook.com/marchamundialmulleres.galiza/
 http://mujeresconciencia.com/
 http://www.mujeresenlahistoria.com/
 http://mujericolas.blogspot.com.es/
 http://mujeresquehacenlahistoria.blogspot.com.es/
 https://zaguan.unizar.es/record/12713/files/TAZ-TFG-2013-977.pdf
 https://www.uv.mx/cienciahombre/revistae/vol26num2/articulos/distintas.html
 http://www.amit-es.org/cientificas?page=1
 https://www.plannedparenthood.org/files/9113/9978/2501/Margaret_Sanger_heroina_
del_Siglo_XX_2010-02.pdf
 http://www.ehu.eus/astronomasbilbao/AAstronomasES.pdf
 http://www.mujeresporafrica.es/noticias/71-a%C3%B1os-71-%C3%A1rboles-
homenaje-wangari-maathai
 https://www.darwinproject.ac.uk/lydia-becker
 http://www.ibe.unesco.org/sites/default/files/meads.pdf
 http://www.liceus.com/cgi-bin/aco/ant/mead.asp
 http://www.uaa.mx/investigacion/revista/archivo/revista46/Articulo%205.pdf